.
Ως πολιορκία της Γάζας αναφέρεται, στο πλαίσιο της εκστρατείας του Αλέξανδρου Γ' του Μακεδόνα κατά της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών, η πολιορκία και κατάληψη της πόλης της Γάζας, στη διάρκεια της εισβολής του μακεδονικού στρατού στην παλαιστινιακή Συρία.
Προς τη Γάζα
Ο Αλέξανδρος αποκαθιστώντας τη λειτουργία της Τύρου, συνέχισε την πορεία του προς την Αίγυπτο. Η τελευταία πόλη που βρισκόταν στο δρόμο του από τη Φοινίκη προς την Αίγυπτο ήταν η Γάζα, σημαντική πόλη της παλαιστινιακής Συρίας, η οποία χρησιμοποιείτο στο παρελθόν από τους πέρσες ηγεμόνες για τον έλεγχο της σατραπείας της Αιγύπτου[1]. Η πόλη απείχε από τη θάλασσα περίπου είκοσι στάδια και αντιστάθηκε γιατί διέθετε γενναίο φρούραρχο, τον ευνούχο Βάτι[2]. Η πόλη περιβαλλόταν από έλος, ήταν μεγάλη, προσβάσιμη μόνο από ένα παχύ στρώμα άμμου, χτισμένη σε ψηλή πρόσχωση και την προστάτευαν ισχυρά τείχη. Θεωρώντας ότι η πόλη του ήταν απόρθητη, ο διοικητής της είχε μαζέψει προμήθειες για μακροχρόνια πολιορκία, προσέλαβε επιπλέον Άραβες μισθοφόρους και αρνήθηκε να παραδώσει την πόλη. Έτσι διπρόσωπη απέβη για τον Αλέξανδρο η Φοινίκη. Από τη μία οι περισσότερες πόλεις παραδόθηκαν με συνθηκολόγηση, από την άλλη δύο πολιορκίες τον εξανάγκασαν σχεδόν σε ενός χρόνου καθυστέρηση των σχεδίων του.
Η πολιορκία
Η πρόσχωση πάνω στην οποία κτίστηκε η πόλη ήταν τόσο ψηλή, ώστε οι αρχιμηχανικοί βεβαίωσαν τον Αλέξανδρο πως ήταν αδύνατη η προσβολή των τειχών. Ο Αλέξανδρος έδωσε τότε την εντολή να επιχωματωθεί ένα σημείο στο νότιο τμήμα του τείχους, εκεί που φαινόταν πιο αδύναμο[3]. Επειδή είχε προηγηθεί κάποιο θεϊκό σημάδι και ο μάντης Αρίστανδρος του είπε ότι θα κινδύνευε η ζωή του, την ημέρα της επίθεσης ο Αλέξανδρος κρατήθηκε μακριά από τις βολές των υπερασπιστών. Όταν όμως οι άραβες μισθοφόροι βγήκαν από τα τείχη, πυρπόλησαν τις μηχανές και απώθησαν τους Μακεδόνες, έσπευσε με τους υπασπιστές και απέτρεψε την υποχώρηση. Τότε τραυματίστηκε σοβαρά από βέλος καταπέλτη, που διαπέρασε την ασπίδα και το θώρακά του[4].
Στο μεταξύ έφτασαν στη Γάζα οι μηχανές, που είχαν εκπορθήσει την Τύρο. Τις ανέβασαν στο ανάχωμα και άρχισαν να κατεδαφίζουν τα τείχη. Παράλληλα με τη δράση των μηχανών, υπέσκαπταν με υπονόμους τα θεμέλια του τείχους, το οποίο γκρεμιζόταν. Οι κινήσεις του μηχανικού καλύπτονταν από καταιγισμό βελών, που προξενούσε απώλειες στους πολιορκημένους, οι οποίοι άντεξαν σε τρία επιθετικά κύματα. Στο τέταρτο επιθετικό κύμα πρώτος πάτησε στα τείχη της Γάζας ο εταίρος Νεοπτόλεμος από το γένος των Αιακιδών. Οι πολιορκητές πέρασαν εύκολα τα τείχη και άρχισαν να ανοίγουν τις πύλες. Οι υπερασπιστές της Γάζας δεν εγκατέλειψαν τον αγώνα, έως ότου σκοτώθηκαν όλοι, περίπου 10.000. Στη συνέχεια ο Αλέξανδρος πούλησε τα γυναικόπαιδα για δούλους, μετέφερε γειτονικούς πληθυσμούς για να την κατοικήσουν και τη χρησιμοποίησε ως φρούριο[5]. Ο Κούρτιος από όλους τους ιστορικούς παραδίδει ότι εδώ ο Αλέξανδρος, αντίθετα προς τη γενικότερη συμπεριφορά του, αν κρίνουμε τη γενική εικόνα, ατίμασε τον Βάτι, σέρνοντάς τον πίσω από το άρμα του[6]. Ωστόσο στο κλίμα της έλλειψης εμπιστοσύνης σε αυτά που παραδίδει ο Κούρτιος -πλην του P. Green- και η γενικότερη εμμονή στην προπαγανδιστική εικόνα που προβάλλει ο Αρριανός για τον Αλέξανδρο, απορρίπτεται από τους σύγχρονους ιστορικούς τούτη η πληροφορία ή χρησιμοποιείται αρνητικά.
Συνέπειες
Δύο μήνες διήρκεσε η πολιορκία της Γάζας, από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του 332 ΠΚΕ[7] και η κατάληψή της εξασφάλισε την πλήρη κατοχή των μεσογειακών παραλίων της ασιατικής ηπείρου, την οριστική αποδυνάμωση του περσικού στόλου και τη στερέωση της κατάκτησης της Μικράς Ασίας. Ο P. Green θεωρεί πως η συνολική εκστρατεία στη Φοινίκη κόστισε στον Αλέξανδρο σημαντικές απώλειες, πολύ περισσότερες από αυτές που αναφέρει η μακεδονική προπαγάνδα (μόνο 400 νεκροί για την Τύρο), κάτι που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι μετά την πολιορκία έστειλε στη Μακεδονία των Αμύντα για νέα στρατολόγηση[8], πληροφορία που στηρίζεται τόσο από τον Διόδωρο, όσο και από τον Κούρτιο[9].
Παραπομπές-σημειώσεις
↑ Droysen 1996, 313.
↑ Τούτο το όνομα παραδίδει ο Αρριανός (2 25.4). Στην Ιουδαϊκή Αρχαιολογία ΙΑ΄ 320 από τον Ιώσηπο παραδίδεται το Βαβαμήσης.
↑ Υπάρχουν αντιφάσεις και ασάφειες στην ούτως ή άλλως σύντομη αφήγηση του Αρριανού, που έχει ερμηνευθεί διαφορετικά από ιστορικούς όπως ο Stark ή ο Bosworth. Ο τελευταίος θεωρεί πως δεν είναι δυνατόν να αναφέρεται ανάχωμα ύψους 75 μέτρων, όταν ο λόφος πάνω στον οποίο εδράζεται η Γάζα δεν υπερβαίνει τα 30 μ. Βλ. αναλυτικότερα Droysen 1996, 314, σημ. 542Σ.
↑ Bosworth 1993, 68.
↑ Αρριανός 2 27.7.
↑ Κούρτιος IV 25-30.
↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία ΙΑ΄ 327.
↑ Green P. 2008, 366 σημείωση του ιδίου.
↑ Βλ. Διόδωρος 17. 49.1 και Κούρτιος IV 6.30-31.
Πηγές
Κουίντος Κούρτιος Ρούφος Historiae Alexandri Magni.
Αρριανός Αλεξάνδρου Ανάβασις.
Ιώσηπος Φλάβιος Ιουδαϊκή αρχαιολογία
Βιβλιογραφία
Bosworth A. B. 1993, Conquest and Empire: The Reign of Alexander the Great, Cambridge University Press, Cambridge.
Droysen J.G. 1996, Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Τράπεζα Πίστεως, Αθήνα.
Green, Peter 2008. Αλέξανδρος ο Μακεδόνας: 356-323 π.Χ., Διόπτρα, Αθήνα.
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
