.

Πολιορκία της Ερέτριας
Περσικοί Πόλεμοι

Χρονολογία	490 π.Χ
Τόπος	Ερέτρια, Εύβοια
Έκβαση	Αποφασιστική νίκη των Περσών
Μαχόμενοι
Ερέτρια	Περσία
Αρχηγοί
Άγνωστος	Δάτης Αρταφέρνης
Δυνάμεις
Άγνωστος	25.000 άνδρες 600 πλοία
Απώλειες
Άγνωστες	Άγνωστες

Η Πολιορκία της Ερέτριας διεξήχθη το 490 π.Χ, κατά την πρώτη επίθεση των Περσών στην Ελλάδα. Αρχηγοί των Περσών ήταν ο Δάτης και ο Αρταφέρνης, ενώ παραμένει άγνωστο το όνομα του αρχηγού των Ερετριέων.

Οι Πέρσες επιτέθηκαν στην Ελλάδα με σκοπό να εκδικηθούν την Αθήνα και την Ερέτρια για την βοήθεια που παρείχαν στους Ίωνες κατά την εξέγερση τους, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον εμπρησμό των Σάρδεων. Όταν έληξε η Ιωνική Επανάσταση, ο Δαρείος έστειλε στόλο με αρχηγό τον Μαρδόνιο - τελικά ο στόλος βυθίστηκε στο Όρος Άθως. Μετά όμως, ο Δαρείος έστειλε στρατό με διοικητές τον Δάτη και τον Αρταφέρνη, οι οποίοι κατάφεραν να καταλάβουν τις Κυκλάδες.

Η Ερέτρια αντιστάθηκε για μερικές μέρες, παρ´όλα αυτά μια πέμπτη φάλαγγα παρέδωσε την πόλη στους Πέρσες - η πόλη καταστράφηκε και πολλοί αιχμάλωτοι στάλθηκαν στην Περσία. Μετά, οι Πέρσες αντιμετώπισαν τους Αθηναίους στον Μαραθώνα, όπου ηττήθηκαν και υποχώρησαν στην Ασία.

Πηγές

Κύριο λήμμα: Ηρόδοτος

Κύρια πηγή για τους Περσικούς πολέμους αποτελεί ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος. Ο Ηρόδοτος, γνωστός ως «Πατέρας της Ιστορίας»,[1] γεννήθηκε το 484 π.Χ. στην Αλικαρνασσό της Μικράς Ασίας, η οποία εκείνη την περίοδο βρισκόταν υπό περσική κατοχή. Έγραψε το έργο «Ιστορίαι» γύρω στα 440-430 π.Χ, προσπαθώντας να ανακαλύψει τις πραγματικές αιτίες των Περσικών πολέμων[2], οι οποίοι ολοκληρώθηκαν το 450 π.Χ.[3] Η μέθοδος του Ηρόδοτου αποτελούσε καινοτομία και σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς, ο Ηρόδοτος έχει εφεύρει την ιστορία που ξέρουμε.[3] Κατά τον Παπαρρηγόπουλο: «Ο Ηρόδοτος είναι ο δημιουργός της αληθούς ιστορικής τέχνης...πρώτος ενόησεν ότι η ιστορία δεν είναι απλούς πραγμάτων κατάλογος, αλλά και η τεχνική των πραγμάτων τούτων συναρμολόγηση και η εξήγησις του χαρακτήρος αυτών».[4] Κατά τον Τομ Χόλλαντ: «Για πρώτη φορά, ένας ιστορικός αποφάσισε να αποκαλύψει τα αίτια ενός πολέμου, ο οποίος έληξε πρόσφατα, χωρίς να καταγράφει μύθους, αλλά αιτίες, τις οποίες θα μπορούσαμε να ελέγξουμε προσωπικά»[3]

Ο Θουκυδίδης είχε αμφισβητήσει το έργο του Ηροδότου, καθώς η προσωπική άποψη του τελευταίου εμφανιζόταν συχνά στο έργο του.[5][6] Παρ' όλα αυτά, ο Θουκυδίδης αποφάσισε να ξεκινήσει το έργο του εκεί όπου ο Ηρόδοτος σταμάτησε (στην πολιορκία της Σηστού) αλλά σταμάτησε την προσπάθεια, επειδή πίστευε ότι το έργο του Ηροδότου δεν χρειαζόταν εκ νέου εγγραφή ή διορθώσεις, γιατί ήταν ακριβές.[6] Η αξιοπιστία του Ηροδότου έχει αμφισβητηθεί και από άλλους ιστορικούς. Ο Παυσανίας, στα Φωκικά, αναφέρεται στην περιγραφή του Ηροδότου για τη μάχη των Θερμοπυλών, όπου ο δεύτερος καταγράφει ότι οι Θηβαίοι παραδόθηκαν, όπως και 80 Μυκηναίοι[7]. Ο Πλούταρχος, στο έργο Περί της Ηροδότου κακοήθειας (αν όντως το έγραψε αυτός), κατηγορεί τον Ηρόδοτο επειδή ο τελευταίος ζήτησε χρήματα από τους Θηβαίους, και επειδή δεν τα έλαβε, έγραψε ότι οι Θηβαίοι δείλιασαν και παραδόθηκαν[8]. Οπωσδήποτε οι κατηγορίες που εκτοξεύει το σύγγραμμα αυτό κατά του Ηροδότου κάθε άλλο παρά σοβαρές είναι.[9] Την περίοδο της Αναγέννησης, παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι συνέχιζαν να διαβάζουν το έργο του Ηροδότου, ο ιστορικός είχε κακή φήμη.[10] Παρ' όλα αυτά, τα αρχαιολογικά ευρήματα επιβεβαίωσαν τα γραφόμενα του Ηροδότου και αποκατέστησαν τη φήμη και την αξιοπιστία του, ειδικά ως προς τα γεγονότα που εξέτασε αυτοπροσώπως.[11][12] Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν το έργο του αξιόπιστο, αλλά έχουν αμφιβολίες για τους αριθμούς των νεκρών και τις ημερομηνίες των μαχών.[12][13]

Ο ιστορικός Διόδωρος Σικελιώτης έγραψε τον 1ο αιώνα π.Χ. τη Βιβλιοθήκη Ιστορική. Θεωρείται ότι ο Ηρόδοτος και ο Εφόρος ο Κυμαίος αποτελούν τις πηγές του Διόδωρου.[14] Η μάχη περιγράφεται με λιγότερες λεπτομέρειες από σειρά αρχαίων ιστορικών, όπως ο Πλούταρχος και ο Κτησίας, ενώ αποτελεί το θέμα της τραγωδίας Πέρσαι του Αισχύλου. Αρχαιολογικά ευρήματα, όπως η δελφική Στήλη των Όφεων, υποστηρίζουν τα αναφερόμενα από τον Ηροδότο.[15]
Υπόβαθρο

Κύρια λήμματα: Περσικοί Πόλεμοι, Ιωνική Επανάσταση και Πρώτη περσική εισβολή στην Ελλάδα

Ο Δαρείος Α' της Περσίας, όπως τον φαντάστηκε ένας Έλληνας ζωγράφος, 4ος αιώνας π.Χ

Οι ρίζες της εχθρότητας Ελλήνων και Περσών βρίσκονται στην Ιωνική Επανάσταση. Οι Πέρσες, αν και η αυτοκρατορία τους ήταν σχετικά νέα, κατέπνιγαν βίαια τις επαναστάσεις των υποτελών τους - σύμφωνα με τους ιστορικούς, ο Δαρείος ήταν σφετεριστής, ο οποίος πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στους πολέμους εναντίον των εξεγερμένων υποτελών του.[16] Πριν την Ιωνική Επανάσταση, ο Δαρείος κατέλαβε τη Θράκη και ανάγκασε τη Μακεδονία να συμμαχήσει μαζί του. Η Ιωνική Επανάσταση απείλησε τη σταθερότητα της Περσικής Αυτοκρατορίας, γι' αυτό και ο Δαρείος ορκίστηκε να τιμωρήσει τις ελληνικές πόλεις που συμμετείχαν σ' αυτή, όπως η Αθήνα και η Ερέτρια.[17]

Η επανάσταση ξεκίνησε μετά την αποτυχημένη πολιορκία της Νάξου από τον Μιλήσιο τύραννο Αρισταγόρα και τον Αρταφέρνη (πατέρα του Αρταφέρνη που συμμετείχε στη μάχη του Μαραθώνα).[18] Ο Αρισταγόρας είχε κηρύξει τη Μίλητο δημοκρατία - το παράδειγμα του ακολούθησαν και άλλες ιωνικές πόλεις.[19] Τότε, ο Αρισταγόρας πήγε στην Ελλάδα για να ζητήσει βοήθεια - μόνο η Αθήνα και η Ερέτρια δέχθηκαν να βοηθήσουν.

Κατά τον Ηρόδοτο, οι Ερετριείς υποστήριξαν την εξέγερση επειδή οι Μιλήσιοι τους είχαν βοηθήσει σε ένα πόλεμο με τη Χαλκίδα.[20] Από την Αθήνα στάλθηκαν είκοσι τριήρεις, ενώ άλλες πέντε στάλθηκαν από την Ερέτρια.[21] Οι Έλληνες κατάφεραν να καταστρέψουν τις Σάρδεις[22] - παρ' ολ' αυτά, ο ελληνικός στρατός καταστράφηκε. Η Ιωνική Επανάσταση έληξε με νίκη του περσικού στόλου το 493 π.Χ και αργότερα ο Δαρείος επέκτεινε την αυτοκρατορία του στο Ανατολικό Αιγαίο[23] και στην Προποντίδα.[24] Το 492 π.Χ, καθώς η Ιωνική Επανάσταση είχε λήξει, ο Δαρείος έστειλε στρατό, υπό την ηγεσία του Μαρδόνιου, ο οποίος ανάκτησε τη Θράκη και ανάγκασε τους Μακεδόνες να συμμαχήσουν με την Περσία - τελικά, όμως, ο περσικός στόλος καταστράφηκε λόγω θύελλας στο Όρος Άθως.[25]

Μετά από δύο έτη, ο Δαρείος έστειλε στρατό στην Ελλάδα, υπό την ηγεσία του Αρταφέρνη (γιος του σατράπη των Σαρδέων) και του Δάτη (Μήδος ναύαρχος), με διαταγές να καταλάβουν τις Κυκλάδες, να τιμωρήσουν τη Νάξο για την αντίσταση κατά των Περσών (πριν την Ιωνική Επανάσταση) και να τιμωρήσουν τις πόλεις της Αθήνας και της Ερέτριας.[26] Αφού κατέλαβαν το Αιγαίο, οι Πέρσες επιτέθηκαν στην Ερέτρια.
Πρελούδιο

Οι Ερετριείς ζήτησαν τη βοήθεια της Αθήνας όταν ανακάλυψαν την παρουσία περσικού στρατού.[27] Η Αθήνα δέχθηκε και έστειλε 4.000 οπλίτες από τη Χαλκίδα[27], την οποία κατέλαβε το 510 π.Χ.[28] Όταν έφθασαν εκεί οι οπλίτες, ο Αισχίνης ο Νόθωνος τους συμβούλεψε να φύγουν - οι Αθηναίοι συμφώνησαν και έπλευσαν στον Ωρωπό.[29] Οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς είχαν διαφωνήσει όσον αφορά το σχέδιο κινήσεων (τῶν δὲ Ἐρετριέων ἦν ἄρα οὐδὲν ὑγιὲς βούλευμα, οἳ μετεπέμποντο μὲν Ἀθηναίους, ἐφρόνεον δὲ διφασίας ἰδέας) - οι Ερετριείς χωρίστηκαν σε τρία στρατόπεδα: κάποιοι ήθελαν να υποχωρήσουν στα βουνά, άλλοι ήθελαν να παραδοθούν στους Πέρσες και οι τρίτοι θέλησαν να πολεμήσουν.[27] Όταν οι Πέρσες έφθασαν στην Ερέτρια, αρκετοί από τους Ερετριείς αποφάσισαν να αντέξουν, όσο τούς ήταν δυνατόν, την πολιορκία.[29]
Δυνάμεις
Ερετριείς

Σε καμία πηγή δεν αναφέρει ο αριθμός των Ερετριέων - πάντως θεωρείται ότι οι περισσότεροι κάτοικοι της πόλης συνέβαλαν στην άμυνα της πόλης.
Πέρσες
Η τριήρης, το πιο γνωστό είδος πλοίου της εποχής

Κατά τον Ηρόδοτο, ο περσικός στόλος είχε 600 τριήρεις[30] - δεν αναφέρει ωστόσο το μέγεθος του περσικού στρατού, αν και γράφει ότι ήταν πολύ καλά προετοιμασμένος.[31] Ο Σιμωνίδης ο Κείος γράφει ότι οι Πέρσες διέθεταν 200.000 στρατιώτες - ο Κορνήλιος Νέπως γράφει ότι οι Πέρσες είχαν 200.000 άνδρες πεζικό και 10.000 άνδρες ιππικό (από αυτούς σχεδόν οι μισοί πολέμησαν στον Μαραθώνα, ενώ οι υπόλοιποι στάλθηκαν στο Σούνιο).[32] Ο Πλούταρχος και ο Παυσανίας αναφέρουν, όπως και το λεξικό «Σούδα», ότι οι Πέρσες είχαν 300.000 στρατιώτες.[33][34][35] Ο Πλάτωνας και ο Λυσίας αναφέρουν ότι οι Πέρσες είχαν 500.000 στρατιώτες[36][37] - ο Ιουστίνος δηλώνει ότι οι Πέρσες διέθεταν 600.000 άνδρες.[38] Κατά τους σύγχρονους ιστορικούς, οι Πέρσες διέθεταν από είκοσι με εκατόν χιλιάδες άνδρες πεζικό[39][40][41][42] και χίλιους ιππείς.[43]
Η πολιορκία

Η μάχη περιγράφεται από τον Ηρόδοτο περιληπτικά. Οι Πέρσες έπλευσαν σε τρία διαφορετικά μέρη (οἱ δὲ Πέρσαι πλέοντες κατέσχον τὰς νέας τῆς Ἐρετρικῆς χώρης κατὰ Τέμενος καὶ Χοιρέας καὶ Αἰγίλεα) και κινήθηκαν κατά της πόλης.[29] Οι Πέρσες επιτέθηκαν σθεναρά στα τείχη της πόλης, με αποτέλεσμα οι δύο πλευρές να υποστούν βαριές απώλειες. Μετά από έξι μέρες μαχών, ο Ευφορβός ο Αλκιμάχου και ο Φίλαγρος ο Κυνεού παράδοσαν την πόλη στους Πέρσες, οι οποία την λεηλάτησαν και έστειλαν πολλούς κατοίκους στην Περσία.[29]
Αποτελέσματα

Κύριο λήμμα: Μάχη του Μαραθώνα

Μετά από λίγες μέρες παραμονής, οι Πέρσες βάδισαν για την Αττική[44] και μετέφεραν τους Ερετριείς αιχμαλώτους στην Αιγλείην.[44][45] Οι Αθηναίοι αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες στον Μαραθώνα[46] - μετά από πέντε μέρες, οι Αθηναίοι επιτέθηκαν και νίκησαν σε μάχη τους Πέρσες.[47] Μετά την ήττα αυτή, οι Πέρσες (και οι Ερετριείς) υποχώρησαν στη Μικρά Ασία.[48] Οι Πέρσες διοικητές οδήγησαν τους Ερετριείς στα Σούσα και αργότερα οδηγήθηκαν στην Αρδέρικκα (Κισσία), όπου κατάφεραν να κρατήσουν τον πολιτισμό τους.[49] Αυτές οι περιοχές κατακτήθηκαν από τον Μέγα Αλέξανδρο, κατά τη διάρκεια της εισβολής του στην Περσία.[50]

Ο Δαρείος άρχισε να συγκεντρώνει μεγάλο στρατό για να επιτεθεί ξανά στην Ελλάδα, αλλά τα σχέδια του αναβλήθηκαν λόγω της εξέγερσης στην Αίγυπτο, όπου και πέθανε - στον θρόνο ανέβηκε ο Ξέρξης Α'.[51] Ο Ξέρξης ανακατέλαβε την Αίγυπτο[52] και άρχισε ξανά τις προετοιμασίες για εισβολή στην Ελλάδα. Η δεύτερη επίθεση των Περσών ξεκίνησε το 480 π.Χ, με επιτυχίες στις Θερμοπύλες και στο Αρτεμίσιο, αλλά οι Έλληνες πέτυχαν νίκες στη Σαμαλίνα, στις Πλαταιές και στη Μυκάλη και ανάγκασαν τους Πέρσες να υποχωρήσουν.
Παραπομπές

↑ Κικέρων, Περί νόμων I, 5
↑ Ηρόδοτος, Κλειώ (εισαγωγή)
↑ 3,0 3,1 3,2 Holland, σ. xvi–xvii.
↑ Παπαρρηγόπουλος, Βιβλίον Γ΄, κεφ. Γ΄, παράγρ. Α΄)
↑ Ηροδότου Ιστορίαι - Κλασική εποχή
↑ 6,0 6,1 Finley, σ. 15.
↑ Παυσανίας, Φωκικά, ΧΧ, 2
↑ Περί της Ηροδότου κακοηθείας. σελ. 29-32.
↑ Παπαρρηγόπουλος, ο.π.
↑ David Pipes. Herodotus: Father of History, Father of Lies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις January 27, 2008. Ανακτήθηκε στις 2008-01-18.
↑ Ντυράν, Β΄438, Παπαρρηγόπουλος ο.π.
↑ 12,0 12,1 Holland, σ. 377.
↑ Fehling, σ. 1–277.
↑ Διόδωρος Σικελιώτης, ΙΑ
↑ Ηρόδοτος, Καλλιόπη 81
↑ Holland, p47–55
↑ Ηρόδοτος, Τερψιχόρη 105
↑ Ηρόδοτος, Τερψιχόρη 35
↑ Ηρόδοτος, Τερψιχόρη 97
↑ Ηρόδοτος, Τερψιχόρη 99
↑ Ηρόδοτος, Τερψιχόρη 99
↑ Ηρόδοτος, Τερψιχόρη 102
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 31
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 33
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 44
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 94
↑ 27,0 27,1 27,2 Ηρόδοτος, Ερατώ 100
↑ Ηρόδοτος, Τερψιχόρη 77
↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 Ηρόδοτος, Ερατώ 101
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 95
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 94
↑ Κορνήλιος Νέπως, Μιλτιάδης, 4
↑ Πλούταρχος, Ηθικά, 305 B
↑ Παυσανίας, Μεσσηνιακά 25
↑ Σούδα, Ιππίας
↑ Πλάτωνας, Μενέξενος 240Α
↑ Λυσίας, Επιτάφιος 21
↑ Ιουστίνος II, 9
↑ Davis, pp9–13
↑ Holland, p390
↑ Lloyd, p164
↑ Green, p90
↑ Lazenby, p46
↑ 44,0 44,1 Ηρόδοτος, Ερατώ 102
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 107
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 103
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 115
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 116
↑ Ηρόδοτος, Ερατώ 119
↑ Fox, p543
↑ Ηρόδοτος, Πολύμνια 5
↑ Ηρόδοτος, Πολύμνια 7

Βιβλιογραφία
Αρχαίες πηγές

Ηρόδοτος, Ιστορίαι
Κτησίας, Περσικά (από την επιτομή του Φώτιου)
Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου
Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη Ιστορική
Κικέρων, Περί νόμων
Κορνήλιος Νέπως, Περί επιφανών ανδρών (Μιλτιάδης)
Πλούταρχος, Ηθικά
Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις
Σούδας, Λεξικό της Σούδας
Πλάτωνας, Μενέξενος
Ιουστίνος, Επιτομή της Φιλλιπικής Ιστορίας του Πομπηίου Τρόγου
Λυσίας, Επιτάφιος

Σύγχρονες πηγές

Holland, Tom. Persian Fire. London: Abacus, 2005 (ISBN 978-0-349-11717-1)
Lloyd, Alan. Marathon:The Crucial Battle That Created Western Democracy. Souvenir Press, 2004. (ISBN 0-285-63688-X)
Green, Peter. The Greco-Persian Wars. Berkeley: University of California Press, 1970; revised ed., 1996 (hardcover, ISBN 0-520-20573-1); 1998 (paperback, ISBN 0-520-20313-5).
Lazenby, JF. The Defence of Greece 490–479 BC. Aris & Phillips Ltd., 1993 (ISBN 0-85668-591-7)
Fox, Robin Lane. Alexander the Great. Penguin, 1973 (ISBN 0-14-008878-4)
Fehling, D. Herodotus and His "Sources": Citation, Invention, and Narrative Art. Translated by J.G. Howie. Leeds: Francis Cairns, 1989.
Finley, Moses (1972). Introduction. Thucydides – History of the Peloponnesian War (translated by Rex Warner). Penguin. ISBN 0140440399.
Higbie, C. The Lindian Chronicle and the Greek Creation of their Past. Oxford University Press, 2003.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Siege of Eretria της Αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).

Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License