.
Ο Λαμιακός πόλεμος (323 π.Χ. – 322 π.Χ.) ήταν σύγκρουση μεταξύ του βασιλείου των Μακεδόνων και των αντι-μακεδονικών πόλεων-κρατών της Νότιας Ελλάδας.
Γενικά
Με την είδηση αφενός του θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου και αφετέρου της συνεχιζόμενης παραμονής στη διοίκηση του Αντίπατρου ως στρατηγού - Αυτοκράτορα του Ελλαδικού χώρου, οι ελληνικές πόλεις άρχισαν να επαναστατούν.
Με ψήφισμα της εκκλησίας του δήμου των Αθηνών, υπό τις πιέσεις της αντιμακεδονικής μερίδας της οποίας ηγούνταν ο Υπερείδης, αποφασίστηκε ο πόλεμος κατά του Αντιπάτρου, με τη συμμαχία και άλλων ελληνικών πόλεων, ως ιδανική ευκαιρία αποτίναξης της μακεδονικής κυριαρχίας αυτού. Η απόφαση πάρθηκε παρά τις αντιρρήσεις του σώφρονα Φωκίωνα, ο οποίος δεν κατάφερε να μεταπείσει τους συμπολίτες του και να συγκρατήσει τη πατρίδα του στην ειρήνη. Έτσι κλήθηκε ο Λεωσθένης να αναλάβει την αρχηγία των δυνάμεων των συμμαχικών πόλεων, και να εκστρατεύσει κατά του Αντιπάτρου στη Θεσσαλία. Με τους Αθηναίους συνέπραξαν οι Αιτωλοί, οι Αχαιοί, οι Αρκάδες και οι Κορίνθιοι. Όλλοι έστειλαν στρατό στις Θερμοπύλες. Εκεί έσπευσε ο Λεωσθένης από το Ταίναρο με 8.000 εναπομείναντες Έλληνες παλαίμαχους της μακεδονικής εκστρατείας, τους οποίους στρατολόγησε ως μισθοφόρους με 50 τάλαντα από τα χρήματα που είχε καταχραστεί ο Άρπαλος. Έτσι συγκρότησε δύναμη 30.000 πεζών, αναμένοντας τον Αντίπατρο που ηγούνταν δύναμης μόλις 13.000 πεζών και 600 ιππέων.
Μάχη της Ηράκλειας (323 π.Χ.)
Κύριο λήμμα: Μάχη της Ηράκλειας (323 π.Χ.)
Η πρώτη σύγκρουση των δύο αντιπάλων δυνάμεων έγινε στη περιοχή της Ηράκλειας των Θερμοπυλών, παρά το σημερινό Μώλο. Η σφοδρότητα της επίθεσης των αριθμητικά υπέρτερων δυνάμεων του Λεωσθένη ανάγκασε τον Αντίπατρο να αρχίσει την υποχώρηση και τελικά να καταφύγει στην οχυρή Λαμία, αναμένοντας ενισχύσεις, εξ ου και η ονομασία «Λαμιακός πόλεμος».
Ναυμαχία των Εχινάδων (323 π.Χ.)
Κύριο λήμμα: Ναυμαχία των Εχινάδων (323 π.Χ.)
Κατά τον ίδιο χρόνο που συνέβη η μάχη της Ηράκλειας στις Θερμοπύλες, ο Μακεδόνας στρατηγός και ναύαρχος Κλείτος ο Μέλας ναυμαχούσε με τον Αθηναϊκό στόλο στις Εχινάδες νήσους της Αιτωλίας, παρά τη Ναύπακτο. Η υπεροχή του μακεδονικού στόλου από 240 πλοία επέφερε την ολική καταστροφή του αθηναϊκού, του οποίου ηγούταν ο Αθηναίος ναύαρχος Ηετίωνας.
Πολιορκία της Λαμίας (323 π.Χ.)
Κύριο λήμμα: Πολιορκία της Λαμίας (323 π.Χ.)
Ο Λεωσθένης ακολουθώντας τον Αντίπατρο αρχίζει την στενή πολιορκία της Λαμίας. Σε κάποια όμως αιφνίδια και ηρωική έξοδο – έφοδο των μακεδονικών δυνάμεων ο Λεωσθένης τραυματίζεται βαριά και μετά τρεις μέρες πεθαίνει αντικατασταθείς από τον Αντίφιλο μετά την άρνηση του Φωκίωνα. Ο Αντίφιλος μαθαίνοντας ότι έρχεται προς βοήθεια του Αντίπατρου ο στρατηγός Λεοννάτος με 20.000 πεζούς και 1600 ιππείς, σπεύδει στη Θεσσαλία 322 π.Χ. προς συνάντηση και σύγκρουση, όπου λέγεται ότι σε μια ιππομαχία φονεύεται ο Λεοννάτος. Περιέργως όμως ο πεζικός στρατός προχωρεί ανέπαφος και ενώνεται με τον εξερχόμενο της πολιορκίας στρατό του Αντίπατρου. Τότε φθάνει και ο στρατός του Μακεδόνα συνδιοικητή Κράτερου εξ 11.000 πεζών.
Μάχη της Κραννώνας (322 π.Χ.)
Κύριο λήμμα: Μάχη της Κραννώνας
Ο Αντίπατρος συνεπικουρούμενος με τις μεγάλες ενισχύσεις, πεζικού στρατού άνω των 30.000, επιτέθηκε κατά του Αντίφιλου δίνοντας μάχη παρά την Κραννώνα1. Εκεί ο Αντίφιλος ηττήθηκε κατά κράτος, οι δε σύμμαχοι διαλύθηκαν και μόνο οι Αθηναίοι και οι Αιολείς έμειναν μέχρι την πλήρη καταστροφή. Μετά τη νίκη αυτή ο Αντίπατρος πέρασε τις Θερμοπύλες χωρίς κανένα εμπόδιο και στρατοπέδευσε κοντά στη Θήβα.
Αποσόβηση απόβασης
Εν τω μεταξύ ο Μακεδονικός στόλος, υπό τον Κλείτο, είχε ήδη φθάσει στις ακτές της Αττικής με σκοπό τη γενική απόβαση Μακεδόνων οπλιτών κατά των Αθηνών. Τη τελευταία όμως στιγμή ο Αθηναίος ρήτορας Φωκίωνας έπεισε τον Κλείτο να μη προβεί σε τέτοια ενέργεια που θα χαρακτηριζόταν άνανδρη αφού η Αθήνα πλέον στερούνταν κάθε άμυνας (χωρίς στόλο και στρατό). Συνέπεια αυτής της παρέμβασης ήταν να αποτραπεί η απόβαση και ο Μακεδονικός στόλος να αποπλεύσει. Στη συνέχεια ο Φωκίωνας προσερχόμενος στον Αντίπατρο μπορεί να μη κατάφερε να τον μαλακώσει αλλά τουλάχιστον πέτυχε να μη κατεβεί στρατός του στην Αθήνα.
Όροι συνθήκης
Ο Αντίπατρος θεωρώντας τους Αθηναίους ως πρωταίτιους του πολέμου απαίτησε τους ακόλουθους βαρείς όρους:
Αλλαγή του πολιτεύματος της Αθήνας από δημοκρατικό σε τιμοκρατικό, δηλαδή να θεωρούνται πολίτες της Αθήνας οι έχοντες περιουσία τουλάχιστον 2.000 αττικών δραχμών.
Οι Αθηναίοι να αποδεχθούν εγκατάσταση μακεδονικής φρουράς στη Μουνιχία (σημ. λόφο Καστέλας ή Προφ. Ηλία και Μικρολίμανο).
Η Αθήνα να παραιτηθεί από τις αξιώσεις της και να αποσύρει από τα νησιά Ίμβρο, Λήμνο, Σκύρο και Σάμο όλες τις δυνάμεις κατοχής.
Η Αθήνα να αναλάβει την καταβολή όλων των εξόδων του (Λαμιακού) πολέμου.
Τέλος η Αθήνα να παραδώσει όλους τους ρήτορες πολιτικούς της αντιμακεδονικής μερίδας, με πρώτους τον Δημοσθένη και Υπερείδη.
Μετά την ήττα του στόλου τους στη ναυμαχία της Αμοργού το Σεπτέμβριο του 322 π.Χ., οι Αθηναίοι με μεγάλη τους λύπη αναγκάστηκαν να αποδεχτούν τους επώδυνους όρους και υπέγραψαν την ειρήνη. Μόνο τον τελευταίο όρο δεν τήρησαν, επειδή όλοι οι αντιμακεδονίζοντες είχαν διαφύγει, κυρίως στην Πελοπόννησο.
Διωγμός των ρητόρων
Τον Οκτώβριο του 322 π.Χ. ξεκίνησε ο διωγμός των ρητόρων στην Αττική, Βοιωτία, Κόρινθο αλλά και σε όλη τη Πελοπόννησο. Τέσσερις από αυτούς συνελήφθησαν στην Αίγινα, στο Ιερό του Αιακού. Οδηγήθηκαν στον Αντίπατρο, στις Κλεωνές2 όπου βρισκόταν, υπέστησαν βασανισμούς και εκτελέστηκαν, μεταξύ δε αυτών και ο Υπερείδης στον οποίο πριν την εκτέλεση του αφαιρέθηκε η γλώσσα. Ο δε Δημοσθένης πρόλαβε να πιει δηλητήριο, που είχε μαζί του, λίγο πριν τη σύλληψή του στο Ιερό του Ποσειδώνα στη Καλαυρεία (σημ. νήσος Πόρος), στο προαύλιο του οποίου και θάφτηκε. Από τον διωγμό αυτό κατά των αντιμακεδονιστών λέγεται ότι σώθηκαν μόλις 40 στην Αθήνα και περί τους 100 που πρόλαβαν να καταφύγουν στην Αιτωλία.
Τέλος ο Αντίπατρος έκανε χωριστές συνθήκες με τις άλλες πόλεις. Αφού εκκαθάρισε τον κυρίως Ελλαδικό χώρο από τα Κεραύνια όρη μέχρι το Ταίναρο, πλην της Αιτωλίας, από τους αντιμακεδονίζοντες ρήτορες, όρισε επιμελητή της Πελοποννήσου τον Κορίνθιο ρήτορα Δείναρχο και επέστρεψε στη Μακεδονία.
Σημειώσεις
1Κραννώνα: Η σπουδαιότερη μετά τη Λάρισα αρχαία πόλη, κείμενη Ν.ΝΔ της Λάρισας.
2Κλεωνές: Αρχαία πόλη κείμενη 80 στάδια από Κόρινθο προς Άργος.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
