.
Η Ελληνική Πολιτεία[1] κατά την περίοδο 1941-1944 ήταν το όνομα του κράτους-μαριονέτας στον Ελληνικό χώρο και της κατοχικής κυβέρνησής του, κατά τη διάρκεια της κατοχής της χώρας από τις δυνάμεις του Άξονα στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ιστορία
Μετά την πτώση της Ελλάδας, ο αντιστράτηγος Γεώργιος Τσολάκογλου διορίστηκε πρωθυπουργός της νέας ελληνικής κυβέρνησης στις 30 Απριλίου 1941. Καθώς ο βασιλιάς Γεώργιος Β' είχε εγκαταλείψει τη χώρα με τη νόμιμη εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, το νέο καθεστώς αποφεύγει κάθε αναφορά στη μοναρχία και μετονομάζουν το κράτος από Βασίλειο της Ελλάδος σε Ελληνική Πολιτεία. Στο συνεργάσιμο καθεστώς έλειπε ένας συγκεκριμένος πολιτικός ορισμός, αν και ο Τσολάκογλου ήταν ένας ρεπουμπλικάνος αξιωματικός, που θεώρησε την κατοχή του Άξονα ως μια ευκαιρία για την κατάργηση της μοναρχίας.[2] Η ύπαρξη μίας φυσικής ελληνικής κυβέρνησης κρίθηκε αναγκαία από τις δυνάμεις του Άξονα, προκειμένου να δώσει κάποια επίφαση νομιμότητας της κατοχής τους, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν ποτέ κάτι περισσότερο από ένα βοηθητικό όργανο. Οι υποδομές της χώρας είχαν καταστραφεί από τον πόλεμο, οι πρώτες ύλες και τα τρόφιμα είχαν επιταχθεί και η κυβέρνηση που αναγκάστηκε να πληρώσει το κόστος της κατοχής προκάλεσε άνοδο του πληθωρισμού. Η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω από ένα "πολεμικό δάνειο" που η Ελληνική Πολιτεία αναγκάστηκε να χορηγήσει στη ναζιστική Γερμανία. Οι επιτάξεις, μαζί με τον αποκλεισμό της Ελλάδας από τους Συμμάχους, είχαν ως αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια του χειμώνα του 1941-1942 το μεγάλο λιμό, ο οποίος προκάλεσε το θάνατο περίπου 300.000 ανθρώπων.
Η Ελληνική Πολιτεία δε διέθετε τις υποδομές και τα περιθώρια δράσης για να αντιμετωπίσει τις μεγάλες δυσκολίες της περιόδου Κατοχής. Στερούνταν πολιτικής νομιμοποίησης και θεωρήθηκε από τις Συμμαχικές δυνάμεις κυβέρνηση-μαριονέτα. Ο Τσολάκογλου απαιτούσε μεγαλύτερα πολιτικά δικαιώματα για την κυβέρνησή του και σύντομα απείλησε να παραιτηθεί [2]. Η διακήρυξη της υποχρεωτικής υπηρεσίας εργασίας στη Γερμανία για τους Έλληνες πολίτες αποδείχθηκε αντιδημοφιλής και επιτάχυνε την πτώση του Τσολάκογλου: στις 17 Νοεμβρίου 1942, παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησής του, Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο. Η νέα κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι 80.000 Έλληνες πολίτες έπρεπε να αποσταλούν στη Γερμανία. Αυτό οδήγησε σε μεγάλες διαδηλώσεις και απεργίες και η απόφαση τελικά ανακλήθηκε[εκκρεμεί παραπομπή]. Ο Λογοθετόπουλος, ο οποίος είχε διαμαρτυρηθεί για τα μέτρα που έλαβαν οι αρχές κατοχής του Άξονα, καθαιρέθηκε στις 6 Απριλίου 1943. Με βάση τις επιθυμίες των Ιταλών, αντικαταστάθηκε από τον Ιωάννη Ράλλη, φιλοβασιλικό πολιτικό. Ο Ράλλης, ο οποίος είχε θορυβηθεί από την αύξηση της -κυρίως κομμουνιστικής- ελληνικής αντίστασης, έλαβε γερμανική συναίνεση για τη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας, οπλισμένων παραστρατιωτικών μονάδων που χρησιμοποιούνταν σε αντι-κομμουνιστικές επιθέσεις.
Η δοσίλογη ελληνική κυβέρνηση έπαυσε να υφίσταται μετά την αποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων και την απελευθέρωση της χώρας τον Οκτώβριο του 1944. Οι Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλος (που είχε διαφύγει στη Γερμανία) και Ράλλης συνελήφθησαν μαζί με εκατοντάδες συνεργάτες τους. Η καινούργια κυβέρνηση ξεκίνησε τις δίκες των Δωσίλογων (βλ. Εθνική αναξιότης),[3] αλλά δεν έκανε τις σημαντικές προσπάθειες που είχε ανακοινώσει για να τιμωρήσει τους συνεργάτες. Πολλοί από αυτούς αφέθηκαν ελεύθεροι στο πλαίσιο του εμφυλιακού κράτους.[4]
Κυβέρνηση και πολιτική
Ο Γεώργιος Τσολάκογλου, ο αντιστράτηγος που υπέγραψε την συνθηκολόγηση, ήταν ο πρώτος κατοχικός πρωθυπουργός που διορίσθηκε από τους Γερμανούς, το 1941. Ωστόσο, ο ίδιος παραιτήθηκε έναν χρόνο αργότερα (το 1942) και διόρισε διάδοχό του, τον Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο, ο οποίος όμως καθαιρέθηκε ένα χρόνο αργότερα (το 1943). Ο τελευταίος πρωθυπουργός της Ελληνικής Πολιτείας, που αποδείχθηκε ο πιο συνεργάσιμος, ήταν ο Ιωάννης Ράλλης, ο οποίος ηγήθηκε της κυβέρνησης μέχρι την πτώση της, το 1944. Ο Γεώργιος Μπάκος, υποπτέραρχος του Ελληνικού Στρατού, υπηρέτησε ως Υπουργός Εθνικής Άμυνας στις κατοχικές κυβερνήσεις Τσολάκογλου και Λογοθετόπουλου, μέχρι να αντικατασταθεί από τον Ιωάννη Ράλλη.
Συνολικά, την Ελληνική Πολιτεία κυβέρνησαν τρεις διαδοχικές κατοχικές κυβερνήσεις:
Κυβέρνηση Γεωργίου Τσολάκογλου 1941
Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου 1942
Κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη 1943
Ουσιαστικό έλεγχο επί των κατοχικών κυβερνήσεων ασκούσαν οι πληρεξούσιοι επιτετραμμένοι της Γερμανίας και της Ιταλίας. Ο de jure εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, "Πληρεξούσιος του Γερμανικού Ράιχ για την Ελλάδα" (Bevollmächtigter des Deutschen Reiches für Griechenland), ήταν από το 1941 ως το 1943 ο τέως πρέσβυς Γκύντερ Άλτενμπουργκ, και μετέπειτα ως το τέλος της κατοχής ο πρώην δήμαρχος της Βιέννης Χέρμαν Νόιμπαχερ. Μέχρι την ιταλική συνθηκολόγηση το Σεπτέμβριο του 1943, τα ιταλικά συμφέροντα αντιπροσωπεύονταν από τον Πελεγκρίνο Γκίτζι, "Βασιλικό πληρεξούσιο της Ιταλίας για την Ελλάδα" (Regio plenipotenziario d'Italia per la Grecia).
Στρατός και αστυνομία
Κύριο άρθρο: Τάγματα Ασφαλείας
Μετά την κατάληψη της Ελλάδας, οι υπηρεσίες τήρησης της τάξης (Ελληνική Χωροφυλακή, Αστυνομία Πόλεων) παρέμειναν σε ενέργεια αλλά πέρασαν υπό τον έλεγχο των Γερμανών.
Διοικητική διαιρέση
Η διοικητική διαίρεση της Ελληνικής Πολιτείας και η παρουσία των δυνάμεων του Άξονα σε κάθε περιοχή.
Το νέο καθεστώς έκανε μεταβολές, συνενώσεις και αλλαγές στους νομούς της Ελλάδας. Επίσης στον χάρτη φαίνεται η προσάρτηση της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, ενώ φαίνεται ως μέρος της Ελληνικής Πολιτείας ολόκληρος ο νομός Έβρου.
Οι περιοχές υπό Γερμανική κατοχή ονομάζονταν και Στρατιωτική Διοίκηση στην Ελλάδα (γερμανικά: Militärverwaltung in Griechenland).
Παραπομπές
Yves Durand, Le Nouvel ordre européen nazi, Complexe, Paris, 1990, p. 44)
Bernhard R. Kroener, Η Γερμανία και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τόμος V/ΙΙ, Oxford University Press, 2003, σελ.44
Μάρκος Βαλλιανάτος, Η ανείπωτη ιστορία της ελληνικής συνεργασίας με τη ναζιστική Γερμανία (1941-1944)
Charles R. Schrader, Τα μαραμένα αμπέλια: η εφοδιαστική και η κομμουνιστική εξέγερση στην Ελλάδα, 1945-1949, Greenwood Press, 1999, p. 38
[απόκρυψη]π • σ • ε Η Ελλάδα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Βαλκανική Εκστρατεία
1940–41
Ελληνοϊταλικός Πόλεμος
(1940-1941)
Μάχες
Πίνδος
Ελαία-Καλαμάς
Κορυτσά
Άγιοι Σαράντα
Μόροβα-Ιβάν
Χειμάρα
Κλεισούρα
Τρεμπεσίνα
Εαρινή επίθεση
Διοικητές
Βασίλειο της Ελλάδας
Ιωάννης Μεταξάς
Αλέξανδρος Παπάγος
Χαράλαμπος Κατσιμήτρος
Κωνσταντίνος Δαβάκης
Ιωάννης Πιτσίκας
Italy (1861-1946) Ιταλία
Μπενίτο Μουσολίνι
Σεμπαστιάνο Βισκόντι Πράσκα
Ουμπάλντο Σοντού
Ούγκο Καβαλλέρο
Κάρλο Τζελόζο
Γερμανική εισβολή
Μάχες
Οχυρά γραμμής Μεταξά
Βεύη
Πέρασμα της Κλεισούρας
Θερμοπύλες
Κρήτη
Διοικητές
Βασίλειο της Ελλάδας
Αλέξανδρος Παπάγος
Γεώργιος Τσολάκογλου
Ηνωμένο Βασίλειο Βρετανική Αυτοκρατορία & Κοινοπολιτεία
Χένρυ Μαίητλαντ Γουίλσον
Τόμας Μπλέημυ
Μπέρναρντ Φρέυμπεργκ
1935 Γερμανία
Βίλχελμ Λιστ
Κουρτ Στουντέντ
Κατοχή και Αντίσταση
Δυνάμεις κατοχής
Πρόσωπα
1935 Γερμανία
Γκύντερ Άλτενμπουργκ
Χέρμαν Νόιμπαχερ
Βάλτερ Σιμάνα
Αλεξάντερ Λερ
Χέλμουτ Φέλμυ
Φρίντριχ-Βίλχελμ Μύλλερ
Αλεξάντερ Αντράε
Μπρούνο Μπρόιερ
Italy (1861-1946) Ιταλία
Αντζέλικο Κάρτα
Πελεγκρίνο Γκίτζι
Κάρλο Τζελόζο
Πιέρο Παρίνι
Βουλγαρία Βουλγαρία
Άντον Κάλτσεφ
Ωμότητες
Αλικιανός
Δοξάτο
Δράμα
Κερδύλια
Κομμένο
Καλάβρυτα
Δίστομο
Δομένικο
Δράκεια
Κάνδανος
Κεφαλλονιά
Κοντομαρί
Κύργια
Μεσόβουνο
Ξηροκρήνη Θεσσαλονίκης
Προσοτσάνη
Πύργοι
Βιάννος
Ολοκαύτωμα του Κέδρους
Κλεισούρα
Σκοπευτήριο Καισιαριανής
Μουσιωτίτσα
Χορτιάτης
Χωριστή
Ολοκαύτωμα
Μεγάλος Λιμός
Δωσίλογοι
Πρόσωπα
Γεώργιος Τσολάκογλου
Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος
Ιωάννης Ράλλης
Αθανάσιος Χρυσοχόου
Σωτήριος Γκοτζαμάνης
Γεώργιος Πούλος
Γεώργιος Μερκούρης
Ιωάννης Πλυτζανόπουλος
Νικόλαος Κουρκουλάκος
Διονύσιος Παπαδόγγονας
Αλκιβιάδης Διαμάντης
Τάκης Μακεδόνας
Κυριάκος Παπαδόπουλος
Οργανώσεις
Ελληνική Πολιτεία
Τάγματα Ασφαλείας
ΕΣΠΟ
ΕΕΕ
Ελληνικό Εθνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα
Οργάνωση «Χ»
ΕΕΣ
ΕΑΣΑΔ
Αποσχιστές
«Ρωμαϊκή Λεγεώνα»
Οχράνα
Ξιλία
Ωμότητες
Πογκρόμ κατά των αναπήρων
Παραμυθιά
Καισαριανή
Κοκκινιά
Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο
(EAM)
Πρόσωπα
Άρης Βελουχιώτης
Στέφανος Σαράφης
Γεώργιος Σιάντος
Γιάννης Ιωαννίδης
Ανδρέας Τζήμας
Αλέξανδρος Σβώλος
Ηλίας Τσιριμώκος
Μάρκος Βαφειάδης
Κόμματα
ΚΚΕ
ΣΚΕ
ΑΚΕ
ΕΛΔ
Οργανώσεις
ΕΛΑΣ
Ε.ΕΛΑΣ
ΕΛΑΝ
ΕΠΟΝ
Ε.Α.
Ε.Π
ΟΠΛΑ
ΣΝΟΦ
Επιχειρήσεις
Δράμα
Ρέκα
Μικρό Χωριό
Γοργοπόταμος
Φαρδύκαμπος
Σαραντάπορο
Πόρτα (en)
Αφοπλισμός μεραρχίας Πινερόλο
Στείρι
Αμφιλοχία
Βαλτέτσι
Αγορέλιτσα
Καλαμάτα
Μελιγαλάς
Κιλκίς
Ηλεκτρική
Ωμότητες
Κόκκινη τρομοκρατία
Διάλυση του 5/42
Μελιγαλάς
Νταλαμάνι
Μη-ΕΑΜική αντίσταση
Πρόσωπα
Ναπολέων Ζέρβας
Γεώργιος Καρτάλης
Δημήτριος Ψαρρός
Κομνηνός Πυρομάγλου
Κώστας Περρίκος
Βασίλειος Σαχίνης
Πετρακογιώργης
Μανώλης Μπαντουβάς
Αντών Τσαούς
Λέλα Καραγιάννη
Κίτσος Μαλτέζος
Οργανώσεις
ΕΔΕΣ
ΕΚΚΑ
ΥΒΕ/ΠΑΟ
ΠΕΑΝ
ΕΟΚ
Ε.Σ.
ΜΑΒΗ
Άλλες
Επιχειρήσεις
Ανατίναξη της ΕΣΠΟ
Γέφυρα του Γοργοποτάμου
Φαρδύκαμπος
Αγία Κυριακή
Μηλιά
Σκάλα Παραμυθιάς
Ξηροβούνι
Μενίνα
Δωδώνη
Γέφυρα Παπάδων
Απαγωγή του Κράιπε
Ωμότητες
Εκδίωξη των Τσάμηδων
Βρετανική αποστολή
στην Ελλάδα (SOE)
Πρόσωπα
Έντι Μάγιερς
Κρις Γούντχαουζ
Πάτρικ Λη Φέρμορ
Μπιλ Στάνλευ Μος
Ντέηβιντ Γουάλλας
Ντον Στοτ
Νίκολας Χάμοντ
Ρούφους Σέπαρντ
Επιχειρήσεις
Επιχείρηση Albumen
Γέφυρα του Γοργοπόταμου
Επιχείρηση Ζώα
Γέφυρα του Ασωπού
Απαγωγή του Κράιπε
Σαμποτάζ της Δαμάστας
Κυβέρνηση του βουνού
Γεγονότα
Εκλογές ΠΕΕΑ 1944
Οργανώσεις
Εθνικό Συμβούλιο
Πρόσωπα
Αλέξανδρος Σβώλος
Ευριπίδης Μπακιρτζής
Δημήτρης Γληνός
Εξόριστη κυβέρνηση
Γεγονότα
Ελ Αλαμέιν
Δωδεκάνησα
Κίνημα του Απριλίου 1944
Ρίμινι
Πρόσωπα
Γεώργιος Β΄
Εμμανουήλ Τσουδερός
Παναγιώτης Κανελλόπουλος
Μονάδες
3η Ορεινή Ταξιαρχία
Ιερός Λόχος
Βασίλισσα Όλγα
Αδρίας
Κατσώνης
Παπανικολής
13 ΜΕΒ
335 Μοίρα
336 Μοίρα
Προς τον Εμφύλιο
Γεγονότα
Σύμφωνο των Εθνικών Ομάδων
Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών
Ενδοαντιστασιακές συγκρούσεις
Συμφωνία της Πλάκας
Συνέδριο του Λιβάνου
Συμφωνία της Καζέρτας
Συμφωνία των ποσοστών
Απελευθέρωση
Δεκεμβριανά
Εθνικιστικό συλλαλητήριο της 14ης Ιανουαρίου
Συμφωνία της Βάρκιζας
Λευκή τρομοκρατία
ΝΟΦ
Πρόσωπα
Ρόναλντ Σκόμπι
Γεώργιος Παπανδρέου
Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος
Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
