.
Οι Εκτελέσεις στον Αλικιανό είναι οι μαζικές εκτελέσεις κατοίκων από τον Αλικιανό και κοντινά χωριά στην Κρήτη από γερμανούς αλεξιπτωτιστές. Οι εκτελέσεις διενεργήθηκαν στις 24 Μαΐου, στις 2 Ιουνίου και την 1η Αυγούστου 1941 κατά τη διάρκεια του β ' Παγκοσμίου Πολέμου. Τα περισσότερα θύματα ήταν άνδρες και οι εκτελέσεις έγιναν από εκτελεστικό απόσπασμα.[1] Τις εκτελέσεις διέταξε ο πτέραρχος Κουρτ Στουντέντ, διοικητής της 11ης Στρατιάς Αεροπορίας, ως αντίποινα για την ενεργή συμμετοχή Κρητών στην Μάχη της Κρήτης.
Παρασκήνιο
Το χωριό του Αλικιανού βρίσκεται σε μια εύφορη πεδιάδα κοντά στην βόρεια ακτή της Κρήτης, περίπου 12 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των Χανίων. Κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης, το 3ο Σύνταγμα Αλεξιπτωτιστών (FJR 3) του Ρίχαρντ Χάιντριχ διατάχθηκε να προσγειωθεί στην πεδιάδα και να κινηθεί βορειοδυτικά προς το αεροδρόμιο του Μάλεμε, το οποίο ήταν ένας από τους πιο στρατηγικούς στόχους στο νησί. Κάλυπτε το πίσω μέρος του 3ου Τάγματος και της 7ης Ταξιαρχίας Μηχανικών. Το Σύνταγμα αποβιβάστηκε στα περίχωρα του Αλικιανού ανάμεσα στο δρόμο προς τα Χανιά και την κοίτη του ποταμού Κερίτη. Του ανατέθηκε η αποστολή της αναγνώρισης του στόχου. Η Ταξιαρχία Μηχανικών πολέμησε με το καλοεξοπλισμένο και ελλιπώς εκπαιδευμένο 8ο Ελληνικό Σύνταγμα, το οποίο βοηθούταν από ντόπιους άτακτους. Αν και ήταν εφοδιασμένοι με πρωτόγονα όπλα, οι ντόπιοι επιτέθηκαν στη Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών Μηχανικών προκαλώντας τους σημαντικές απώλειες.[2]
Η περιοχή πάνω και γύρω από τον Αλικιανό ήταν το θέατρο μιας σκληρής μάχης που ξεκίνησε στις 21 Μαΐου και διήρκεσε επτά ημέρες. Η ζώνη της μάχης έγινε γνωστή ως Κοιλάδα των Φυλακών λόγω της παρουσίας μιας φάρμας φυλακής που ήταν το κύριο κτίριο της περιοχής. Η σθεναρή άμυνα του 8ου Ελληνικού Συντάγματος και των ντόπιων θεωρείται σήμερα ότι προστάτευσε τη συμμαχική γραμμή υποχώρησης, κάνοντας ασφαλή την υποχώρηση τους και επιτρέποντας την ασφαλή διαφυγή τους από τα Σφακιά.[3][4]
Οι εκτελέσεις
Καθώς ήταν εξοργισμένος με την ανάμειξη των ντόπιων ως προς την αντίσταση κατά της επίθεσης από τους γερμανούς αλεξιπτωτιστές και τις βαριές απώλειες που τους προκάλεσαν, ο Γκέρινγκ διέταξε[4] τον στρατηγό Στουντέντ να ξεκινήσει επιχειρήσεις συλλογικής τιμωρίας κατά των ντόπιων αμέσως μετά τη μάχη. Μεταξύ άλλων των τιμωρητικών μέτρων, αυτές οι επιχειρήσεις περιείχαν συνοπτικές εκτελέσεις.[5]
24 Μαΐου 1941
Στις 24 Μαΐου 1941, ενώ η Μάχη της Κρήτης ήταν ακόμη σε εξέλιξη, μια γερμανική περίπολος συνέλαβε έξι 6 άνδρες στον Αλικιανό. Αφού ανακάλυψαν το νεκρό σώμα ενός αλεξιπτωτιστή, οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους όμηρους με εκτελεστικό απόσπασμα. Ένας από τους ομήρους, ο Βασίλης Δρακακάκης, επιβίωσε της εκτέλεσης και της χαριστικής βολής. Αργότερα συνελήφθη και εκτελέστηκε στην τρίτη εκτέλεση την 1η Αυγούστου 1941.[1]
2 Ιουνίου 1941
Στις 2 Ιουνίου 1941, ο Αλικιανός περικυκλώθηκε από γερμανικές δυνάμεις. 42 άνδρες περπάτησαν μέχρι την αυλή της εκκλησίας και εκτελέστηκαν σε ομάδες των δέκα μπροστά από τους συγγενείς τους.[6] Την ίδια ημέρα και κατά την διάρκεια παρόμοιων επιχειρήσεων, 12 και 25 πολίτες αντίστοιχα εκτελέστηκαν στην Αγυιά και την Κυρτομάδω, δύο γειτονικά χωριά.
1 Αυγούστου 1941
Η γέφυρα του ποταμού Κερίτη
Ο στρατηγός Αλεξάντερ Αντρέ, ο οποίος διαδέχθηκε τον Στουντέντ στην θέση του διοικητή του Φρουρίου Κρήτης, συνέχισε την εκστρατεία αντιποίνων που ξεκίνησε ο Στουντέντ. Δύο μήνες μετά την πρώτη εκτέλεση, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν 118 πολίτες σε μια γέφυρα πάνω από τον ποταμό Κερίτη κοντά στον Αλικιανό και τους πυροβόλησαν αφού τους ανάγκασαν να σκάψουν τους τάφους τους. Είκοσι από τους εκτελεσθέντες ήταν από τον Αλικιανό ενώ οι υπόλοιποι προέρχονται από τα εξής γειτονικά χωριά: Φουρνές, Σκηνές, Βατόλακκος, Κουφό, Πρασές, Καράνου, Λάκκοι, Ορθούνι, Νέα Ρούματα και Χωστή.[7]
Επακόλουθα
Μετά την παράδοση της Γερμανίας, οι Βρετανοί συνέλαβαν τον Στουντέντ. Τον Μάιο του 1947, παραπέμφθηκε σε στρατιωτικό δικαστήριο οκτώ κατηγορίες σχετικά με παραβιάσεις της Σύμβασης της Χάγης για το δίκαιο του κατά ξηράν πολέμου και της Σύμβασης της Γενεύης κατά τη διάρκεια της μάχης της Κρήτης. Το αίτημα της Ελλάδας για την έκδοση του στη χώρα απορρίφθηκε. Ο Στουντέντ βρέθηκε ένοχος σε τρεις κατηγορίες και καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση, ωστόσο το επόμενο έτος αποφυλακίστηκε για ιατρικούς λόγους. Ο Στουντέντ δεν ξαναδικάστηκε για κάποιο έγκλημα στο υπόλοιπο της ζωής του.
Ο Αντρέ συνελήφθη από τους Βρετανούς και εκδόθηκε στην Ελλάδα όπου δικάστηκε για εγκλήματα πολέμου τα οποία διέπραξε κατά την παραμονή του στην Κρήτη. Το 1947 καταδικάστηκε σε τετράκις ισόβια κάθειρξη, αλλά τον Ιανουάριο του 1952, αφού εξέτισε τέσσερα χρόνια φυλάκισης, αποφυλακίστηκε. Αργότερα συνίδρυσε το Γερμανικό Κόμμα του Ράιχ. Πέθανε στις 3 Απριλίου 1979, λίγες εβδομάδες πριν κλείσει τα 91 έτη ζωής.
Μνημεία
Η εκκλησία του Αλικιανού έχει τοποθετήσει ένα μνημείο για τα θύματα της πρώτης εκτέλεσης. Ένα δεύτερο μνημείο βρίσκεται κοντά στη γέφυρα Κερίτη.
Δείτε επίσης
Σφαγή στο Κοντομαρί
Καταστροφή της Καντάνου
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
The invasion of Crete: The Reputation of the Wehrmacht is at Stake, Ρίτσαρντ Χάργκριβς, 2011
German occupation of Crete: Alikianos (στα γερμανικά)
Παραπομπές
Γέφυρα Κερίτη: Δύο φορές στο εκτελεστικό απόσπασμα), Πατρίς onLine, 12 Μαρτίου 2019; archived here
Antill, P. Crete 1941: Germany's lightning airborne assault. Campaign series. Oxford; New York: Osprey Publishing. 2005, (ISBN 1-84176-844-8).
Stewart, I. McD. G. The Struggle for Crete, 20 May - 1 June 1941: A Story of Lost Opportunity, Oxford University Press, 1991. (ISBN 0-19-285230-2).
Beevor, Antony. Crete: The Battle and the Resistance, John Murray Ltd, 1991. Penguin Books, 1992.
Stroud, R. Kidnap in Crete: The True Story of the Abduction of a Nazi General, Bloomsbury USA, 2015, p.48, (ISBN 978-1408851791)
Κανελλοπούλου, Ευγενία. Ελληνικά ολοκαυτώματα 1940–1945, εκδ. Λιβάνη, 2010, (ISBN 978-960-14-2305-0).
Kiriakopoulos, G.C. The Nazi Occupation of Crete: 1941–1945, Praeger Publishers, 1995, (ISBN 0-275-95277-0).
Η Ελλάδα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
Βαλκανική Εκστρατεία
1940–41
Ελληνοϊταλικός Πόλεμος
(1940-1941)
Μάχες
Πίνδος
Ελαία-Καλαμάς
Κορυτσά
Άγιοι Σαράντα
Μόροβα-Ιβάν
Χειμάρα
Κλεισούρα
Τρεμπεσίνα
Εαρινή επίθεση
Διοικητές
Βασίλειο της Ελλάδας
Ιωάννης Μεταξάς
Αλέξανδρος Παπάγος
Χαράλαμπος Κατσιμήτρος
Κωνσταντίνος Δαβάκης
Ιωάννης Πιτσίκας
Italy (1861-1946) Ιταλία
Μπενίτο Μουσολίνι
Σεμπαστιάνο Βισκόντι Πράσκα
Ουμπάλντο Σοντού
Ούγκο Καβαλλέρο
Κάρλο Τζελόζο
Γερμανική εισβολή
Μάχες
Οχυρά γραμμής Μεταξά
Βεύη
Πέρασμα της Κλεισούρας
Θερμοπύλες
Κρήτη
Διοικητές
Βασίλειο της Ελλάδας
Αλέξανδρος Παπάγος
Γεώργιος Τσολάκογλου
Ηνωμένο Βασίλειο Βρετανική Αυτοκρατορία & Κοινοπολιτεία
Χένρυ Μαίητλαντ Γουίλσον
Τόμας Μπλέημυ
Μπέρναρντ Φρέυμπεργκ
1935 Γερμανία
Βίλχελμ Λιστ
Κουρτ Στουντέντ
Κατοχή και Αντίσταση
Δυνάμεις κατοχής
Πρόσωπα
1935 Γερμανία
Γκύντερ Άλτενμπουργκ
Χέρμαν Νόιμπαχερ
Βάλτερ Σιμάνα
Αλεξάντερ Λερ
Χέλμουτ Φέλμυ
Φρίντριχ-Βίλχελμ Μύλλερ
Αλεξάντερ Αντράε
Μπρούνο Μπρόιερ
Italy (1861-1946) Ιταλία
Αντζέλικο Κάρτα
Πελεγκρίνο Γκίτζι
Κάρλο Τζελόζο
Πιέρο Παρίνι
Βουλγαρία Βουλγαρία
Άντον Κάλτσεφ
Ωμότητες
Αλικιανός
Δοξάτο
Δράμα
Κερδύλια
Κομμένο
Καλάβρυτα
Δίστομο
Δομένικο
Δράκεια
Κάνδανος
Κεφαλλονιά
Κοντομαρί
Κύργια
Μεσόβουνο
Ξηροκρήνη Θεσσαλονίκης
Προσοτσάνη
Πύργοι
Βιάννος
Ολοκαύτωμα του Κέδρους
Κλεισούρα
Σκοπευτήριο Καισιαριανής
Μουσιωτίτσα
Χορτιάτης
Χωριστή
Ολοκαύτωμα
Μεγάλος Λιμός
Δωσίλογοι
Πρόσωπα
Γεώργιος Τσολάκογλου
Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος
Ιωάννης Ράλλης
Αθανάσιος Χρυσοχόου
Σωτήριος Γκοτζαμάνης
Γεώργιος Πούλος
Γεώργιος Μερκούρης
Ιωάννης Πλυτζανόπουλος
Νικόλαος Κουρκουλάκος
Διονύσιος Παπαδόγγονας
Αλκιβιάδης Διαμάντης
Τάκης Μακεδόνας
Κυριάκος Παπαδόπουλος
Οργανώσεις
Ελληνική Πολιτεία
Τάγματα Ασφαλείας
ΕΣΠΟ
ΕΕΕ
Ελληνικό Εθνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα
Οργάνωση «Χ»
ΕΕΣ
ΕΑΣΑΔ
Αποσχιστές
«Ρωμαϊκή Λεγεώνα»
Οχράνα
Ξιλία
Ωμότητες
Πογκρόμ κατά των αναπήρων
Παραμυθιά
Καισαριανή
Κοκκινιά
Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο
(EAM)
Πρόσωπα
Άρης Βελουχιώτης
Στέφανος Σαράφης
Γεώργιος Σιάντος
Γιάννης Ιωαννίδης
Ανδρέας Τζήμας
Αλέξανδρος Σβώλος
Ηλίας Τσιριμώκος
Μάρκος Βαφειάδης
Κόμματα
ΚΚΕ
ΣΚΕ
ΑΚΕ
ΕΛΔ
Οργανώσεις
ΕΛΑΣ
Ε.ΕΛΑΣ
ΕΛΑΝ
ΕΠΟΝ
Ε.Α.
Ε.Π
ΟΠΛΑ
ΣΝΟΦ
Επιχειρήσεις
Δράμα
Ρέκα
Μικρό Χωριό
Γοργοπόταμος
Φαρδύκαμπος
Σαραντάπορο
Πόρτα (en)
Αφοπλισμός μεραρχίας Πινερόλο
Στείρι
Αμφιλοχία
Βαλτέτσι
Αγορέλιτσα
Καλαμάτα
Μελιγαλάς
Κιλκίς
Ηλεκτρική
Ωμότητες
Κόκκινη τρομοκρατία
Διάλυση του 5/42
Μελιγαλάς
Νταλαμάνι
Μη-ΕΑΜική αντίσταση
Πρόσωπα
Ναπολέων Ζέρβας
Γεώργιος Καρτάλης
Δημήτριος Ψαρρός
Κομνηνός Πυρομάγλου
Κώστας Περρίκος
Βασίλειος Σαχίνης
Πετρακογιώργης
Μανώλης Μπαντουβάς
Αντών Τσαούς
Λέλα Καραγιάννη
Κίτσος Μαλτέζος
Οργανώσεις
ΕΔΕΣ
ΕΚΚΑ
ΥΒΕ/ΠΑΟ
ΠΕΑΝ
ΕΟΚ
Ε.Σ.
ΜΑΒΗ
Άλλες
Επιχειρήσεις
Ανατίναξη της ΕΣΠΟ
Γέφυρα του Γοργοποτάμου
Φαρδύκαμπος
Αγία Κυριακή
Μηλιά
Σκάλα Παραμυθιάς
Ξηροβούνι
Μενίνα
Δωδώνη
Γέφυρα Παπάδων
Απαγωγή του Κράιπε
Ωμότητες
Εκδίωξη των Τσάμηδων
Βρετανική αποστολή
στην Ελλάδα (SOE)
Πρόσωπα
Έντι Μάγιερς
Κρις Γούντχαουζ
Πάτρικ Λη Φέρμορ
Μπιλ Στάνλευ Μος
Ντέηβιντ Γουάλλας
Ντον Στοτ
Νίκολας Χάμοντ
Ρούφους Σέπαρντ
Επιχειρήσεις
Επιχείρηση Albumen
Γέφυρα του Γοργοπόταμου
Επιχείρηση Ζώα
Γέφυρα του Ασωπού
Απαγωγή του Κράιπε
Σαμποτάζ της Δαμάστας
Κυβέρνηση του βουνού
Γεγονότα
Εκλογές ΠΕΕΑ 1944
Οργανώσεις
Εθνικό Συμβούλιο
Πρόσωπα
Αλέξανδρος Σβώλος
Ευριπίδης Μπακιρτζής
Δημήτρης Γληνός
Εξόριστη κυβέρνηση
Γεγονότα
Ελ Αλαμέιν
Δωδεκάνησα
Κίνημα του Απριλίου 1944
Ρίμινι
Πρόσωπα
Γεώργιος Β΄
Εμμανουήλ Τσουδερός
Παναγιώτης Κανελλόπουλος
Μονάδες
3η Ορεινή Ταξιαρχία
Ιερός Λόχος
Βασίλισσα Όλγα
Αδρίας
Κατσώνης
Παπανικολής
13 ΜΕΒ
335 Μοίρα
336 Μοίρα
Προς τον Εμφύλιο
Γεγονότα
Σύμφωνο των Εθνικών Ομάδων
Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών
Ενδοαντιστασιακές συγκρούσεις
Συμφωνία της Πλάκας
Συνέδριο του Λιβάνου
Συμφωνία της Καζέρτας
Συμφωνία των ποσοστών
Απελευθέρωση
Δεκεμβριανά
Εθνικιστικό συλλαλητήριο της 14ης Ιανουαρίου
Συμφωνία της Βάρκιζας
Λευκή τρομοκρατία
ΝΟΦ
Πρόσωπα
Ρόναλντ Σκόμπι
Γεώργιος Παπανδρέου
Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος
Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
