.
Το Δουκάτο της Νάξου ή Δουκάτο του Αιγαίου ή του Αρχιπελάγους ιδρύθηκε το 1207 για λογαριασμό της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας επί Δόγη Ερρίκου Δάνδολου, από τον Eνετό στρατιωτικό, ανεψιό του προηγουμένου, Μάρκο Σανούδο.
Το Δουκάτο της Νάξου περιελάμβανε με έδρα την νήσο Νάξο και τα νησιά Πάρο, Αντίπαρο, Μήλο, Ίο, Κύθνο, Αμοργό, Κίμωλο, Σίφνο, Σίκινο, Σύρο και Φολέγανδρο.
Η δυναστεία που ίδρυσε ο Μάρκος Σανούδος διήρκεσε ως το 1383, οπότε τη διοίκηση του δουκάτου ανέλαβε η οικογένεια των Κρίσπων [Cri(e)spo] μέχρι το 1566, έτος κατάλυσης του δουκάτου από τους Οθωμανούς.
Ιστορικό ίδρυσης
Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204, κατά την Δ΄ Σταυροφορία, τα εδάφη της Βυζαντινής αυτοκρατορίας μοιράστηκαν ως πολεμική λεία στους Σταυροφόρους, μετά από δύο συσκέψεις, ως εξής με βάση τη συμφωνία Partitio Terrarum Imperii Romaniae: 1/4 θα λάμβανε ο μέλλων Λατίνος αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης μετά την εκλογή του από 12 εκλέκτορες (6 Φράγκους και 6 Βενετούς) και από 3/8 οι Φράγκοι και οι Βενετοί[1]. Κατά την πρώτη σύσκεψη προϊόν της οποίας ήταν συμφωνία αυτή δεν ονοματίζονταν ακριβώς οι περιοχές που θα λάμβαναν τα μέρη. Έτσι ακολούθησε και δεύτερη.
Στη δεύτερη σύσκεψη αρχικά η Βενετία, ως κυρίαρχη ναυτική δύναμη, που ενδιαφερόταν να αποκτήσει βάσεις στο Αιγαίο, ζήτησε για λογαριασμό της επί του ποσοστού της εδαφικής έκτασης που της αναλογούσε, την Κρήτη, την Κύπρο, τις νήσους του Βορείου Αιγαίου και κάποια παράλια στρατηγικά σημεία της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας (Ανατολικής και Δυτικής). Οι Φράγκοι (Γάλλοι) όμως προκειμένου ν΄ ανακόψουν την επέκταση της δύναμης της Βενετίας στις ελληνικές θάλασσες, αντί της Κρήτης πρόσφεραν στους Ενετούς το Βασίλειο της Θεσσαλίας, το οποίο όμως οι τελευταίου αποποιήθηκαν.
Τότε ο γηραιός αλλά ιδιαίτερα έξυπνος Δόγης Δάνδολος, υπενθυμίζοντας στους Φράγκους ότι στερούνται στόλου για να διατηρήσουν την Κρήτη και τις νήσους στις κτήσεις τους, έναντι του στρατού που διέθεταν εκείνοι τους έπεισε και αντήλλαξε την παραχωρηθείσα ηπειρωτική Θεσσαλία με την Κρήτη και τις άλλες νήσους.
Στη συνέχεια ήλθε η σειρά των, ασήμαντων σε έκταση και φυσικό πλούτο, Κυκλάδων, τις οποίες γενικά οι Σταυροφόροι εξ αρχής είχαν απαξιώσει λόγω του μεγάλου κόστους διοίκησής τους αλλά και εκ των συνεχών κινδύνων που διέτρεχαν από διάφορους επιδρομείς πειρατές, με συνέπεια αφενός όλοι να επιζητούν καλλίτερες και ασφαλέστερες περιοχές, αφετέρου οι Κυκλάδες να παραμένουν αδιάθετες.[2]
Στη φάση αυτή των συζητήσεων ο πανούργος Δάνδολος για να μη χρεωθεί τα Κυκλαδονήσια που δεν ήθελε όμως και να τα στερηθεί πρότεινε αυτά να περιέλθουν στη κατοχή εκείνων των ευπατριδών που θα τα καταλάμβαναν με δικό τους κόστος. Η πρόταση αυτή του Δάνδολου έγινε τελικά δεκτή.
Υπαγωγή των Κυκλάδων στη Βενετία
Στην πραγματικότητα η πρόταση του Δάνδολου υπέκρυπτε υστεροβουλία και τούτο διότι την εποχή εκείνη ευπατρίδες που είχαν την ικανότητα να δημιουργήσουν στολίσκο επανδρωμένων πλοίων είχαν μόνο οι Ενετοί. Έτσι στη μεγάλη συγκέντρωση που ακολούθησε στη κατοικία του Δόγη (Κωνσταντινούπολη), τυφλού τότε και παρά μια δεκαετία αιωνόβιου Δάνδολου στην οποία συμμετείχαν και οι ανεψιοί του Μάρκος Σανούδος και Μαρίνος Δάνδολος απευθυνόμενος προς αυτούς φέρεται να τους είπε:
Τα Κυκλαδονήσια είναι δικά σας, αρκεί να τα καταλάβετε με το ξίφος σας και να αναγνωρίσετε την υψηλή μου επικυριαρχία. Στόχος σας θα πρέπει να είναι τα δύο μεγαλύτερα νησιά, η "μικρή Σικελία" όπως αποκαλούν την Νάξο, λόγω της ευφορίας της και η καταπράσινη Άνδρος.
Έτσι ιστορικά από εκείνη την ημέρα τα δύο ξαδέλφια συνέδεσαν το όνομά τους με την μεσαιωνική ιστορία των εν λόγω νησιών.
Ο Σανούδος στη Νάξο
Το 1207 αποβιβάστηκε στη Νάξο, όπου σύμφωνα με την παράδοση συνάντησε ισχυρή αντίσταση. Έβαλε τους στρατιώτες του να κάψουν τα πλοία τους, ώστε να μην υπάρχει περιθώριο υποχώρησης, και τελικά κατέλαβε το βυζαντινό φρούριο του Απαλίρου. Έκανε τη Νάξο έδρα του Δουκάτου του και κυβέρνησε ως το 1227, οπότε και πέθανε αφήνοντας διάδοχο τον γιο του Άγγελο Σανούδο. Ο Σανούδος, αν και Βενετός, ήταν φιλόδοξος και δεν έδρασε ως πειθήνιο όργανο της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας, παρά αναγνώριζε και υποστήριζε τον Λατίνο Αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης με αντάλλαγμα την αναγνώριση των κτήσεών του από τον τελευταίο και την απονομή του τίτλου του Δούκα.
Δούκες της Νάξου
Οικογένεια Σανούδο (Sanudo)
Μάρκο Σανούδο (1207–1227)
Άντζελο Σανούδο (1227–1262)
Μάρκος Β' (1262–1303)
Γουλιέλμος Α' (1303–1323)
Νικολό Α' (1323–1341)
Giovanni I (1341–1361)
Φιορέντσα (1361–1371)
Νικολό (1364 – 1371)
Νικολό Γ' (των Καρτσέρι) (1371–1383)
Οικογένεια Κρίσπο
Francesco Α' Crispo (1383–1397)
Giacomo Α' (1397–1418)
Giovanni Β' (1419–1437)
Giacomo Β' (1437–1440)
Nicolo Δ΄ ( 1440 )- ( 1443 )
Giakomo B΄ ( 1443 )- (1447 0
Gian Giacomo (1447–1453)
Guglielmo Β' (1453–1463)
Francesco Β' (1463)
Giacomo Γ' (1463–1480)
Giovanni Γ' (1480–1494)
Francesco Γ' (1500–1511)
Giovanni Δ' (1517–1564)
Giacomo Δ' (1564–1566)
Οθωμανός εκπρόσωπος
Ιωσήφ Νασί (1566–1579) ή Νάσσο (από το Νάξος) εβραϊκής καταγωγής.
Εξωτερικές συνδέσεις
Το Δουκάτο του Αιγαίου από την Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου (Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού)
Ducal House of Crispo
Cawley, Charles. Latin lordships in Greece: Euboea. Medieval Lands. Foundation for Medieval Genealogy.
Παραπομπές
↑ Peter Lock, Οι Φράγκοι στο Αιγαίο, Ενάλιος 1998, σελ.91. Zacour, N. P.; Hazard, H. W. (ed.), The impact of the Crusades on the Near East, σελ. 416 κ.εξ. (στο συλλογικό έργο: Setton, Kenneth M (Ed.), A History of the Crusades, volume V, Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1985)
↑ Για το αν οι Κυκλάδες ανατέθηκαν με βάση την partitio στη Βενετία υπάρχει διαφωνία. Της ανατέθηκαν κατά τη Χρύσα Μαλτέζου στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Θ΄ (1979), σελ. 263, καθώς και κατά τον William Miller, Η Φραγκοκρατία στην Ελλάδα (μτφ. Άγγελου Φουριώτη, Ελληνικά Γράμματα 1960) σελ. 84. Έμειναν αδιάθετες κατά τους Wolff, R. L.; Hazard, H. W. (ed.), The later Crusades, 1189-1311 σελ. 191-192 (στο συλλογικό έργο: Setton, Kenneth M (Ed.), A History of the Crusades, volume ΙΙ, Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1969). Ασαφές το αφήνει ο Θανάσης Κωτσάκης, Το Δουκάτο της Νάξου, στον συλλογικό τόμο Νάξος, Δήμος Νάξου 2006, σελ. 135. Αντίθετα ότι είχαν ανατεθεί στους Φράγκους ως υποτελείς του Λατίνου αυτοκράτορα υποστηρίζουν οι Zacour, N. P.; Hazard, H. W. (ed.), The impact of the Crusades on the Near East, σελ. 429 (στο συλλογικό έργο: Setton, Kenneth M (Ed.), A History of the Crusades, volume V, Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1985).
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
