Τα Βυζαντινά τείχη της Θεσσαλονίκης, αποτελούν σημαντικό τμήμα οχύρωσης, τεράστια ιστορική κληρονομιά και αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού της πόλης. Η Βυζαντινή αρχιτεκτονική τους είναι μοναδική. Τα τείχη που απαρτίζουν κατά μήκος την πόλη της Θεσσαλονίκης έχουν περίπου 5 χιλιόμετρα περίμετρο και το ύψος τους κυμαίνεται από 9 μέτρα ως 10,50 μέτρα. Το χτίσιμο τους περιβάλλεται από επαναλαμβανόμενες σειρές τούβλων και πετρωμάτων διακοσμημένα με Σταυρούς, αρχαιοελληνικά σύμβολα όπως η απεικόνιση του ήλιου η ρόμβους. Παρόμοιας οχύρωσης είναι και τα βυζαντινά τείχη που σώζονται στην Κωνσταντινούπολη.

Ιστορία

Η πρώτη οχύρωση της νεόκτιστης πόλης του Κασσάνδρου που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωσή της ξεκινά από τον 3ο αιώνα π.Χ. Οι Βυζαντινές οχυρώσεις, βοηθούσαν στην απώθηση των εχθρών της πόλης από το Βορρά. Σε αυτό μας πληροφορούν οι επιγραφές που έχουν βρεθεί κατά καιρούς. Η πρώτη χρονολογείται γύρω στον 5ο με 6ο Αιώνα και αναφέρει συγκεκριμένα Τείχεσιν άρρηκτοι Ορμίσδας εξετέλεσε την δε πόλιν. Ιστορικοί υποστηρίζουν πως αναφέρεται στον πατέρα του Ορμίσδα.

Η δεύτερη επιγραφή με την αναφορά Επί του αγιοτάτου Αρχιεπισκόπου Ευσέβιου εγένετο ορισμός αυτου, μας πληροφορεί πως προσθήκη έγινε για τον αρχιεπίσκοπο Ευσέβιο ο οποίος τάχθηκε υπέρ της πρόσθετης οχύρωσης της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορίας του Μαυρίκιου, όταν η πόλη πολιορκούνταν από τους Σλάβους. Η τρίτη επιγραφή κοντά στα τείχη της Πλατείας Ελευθερίας χρονολογείται μεταξύ 10ου και 13ου Αιώνα και μας ενημερώνει για τις εργασίες που έγιναν στα τείχη προς την πλευρά της θάλασσας αναφέροντας συγκεκριμένα Ανακαινίσθη επί Λεόντος Αλεξάνδρου των Αυταδέλφων και Αυτοκρατόρων και Φιλοχρήστων ημών Βασιλέων και επί Νικολάου του Οικουμενικού ημών Πατριάρχου - Ανακαινίσθη επί Λέοντος Βασιλικού Πρωτοπαθάριου και στρατηγού Θεσσαλονίκης του Χατζιλάκη και επί Ιωάννου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του εντοπίου.

Η τέταρτη επιγραφή μας πληροφορεί για τον στρατηγό Λογοθέτη Υαλέος που έχτισε ένα επιπλέον τμήμα κοντά στην θάλασσα κοντά στον Λευκό Πύργο το 1316 μ.Χ. και αναφέρει συγκεκριμένα Ανεκτίσθη εκ βάθρων το μέροις του τείχους δια συνδρομής και συνεργίας του Πανσεβαστού Λογοθέτου του στρατιοτικού του Υαλέου κεφαλατικεύοντος εν τη δε πόλη Θεσσαλονίκης κατά τον χρόνο της ΙΔ΄ ινδικτλωνος ΣΩΚΔ΄ έτους.

Το 1355 μ.Χ, η αυτοκράτειρα Άννα Παλαιολογίνα ξεκίνησε εκστρατεία κατά του Κατακουζηνού, επιδιορθώνοντας ένα μεγάλο μέρος των τειχών, δημιουργώντας δύο πύλες στα τείχη στην μία εκ των οποίων επιγραφή μας πληροφορεί για το έργο αναφέροντας Ανεγέρθη η παρούσα πύλη ορισμό της κραταιάς και Αγίας ημών κυρίας και Δεσποίνης κυράς Άννης της Παλαιογίνης υπηρετήσαντος καστροφύλακος Ιωάννου Χαμαέτου του Κοιαιστόρως τω ΣΩΔΞ΄ έτη ινδικτιώνι Θ΄, ενώ η επιγραφή στην βόρεια πλευρά μας πληροφορεί για την αποπεράτωση του έργου αναφέροντας συγκεκριμένα Σθένει Μανουήλ του κρατίστου Δεσπότου έγειρε τον δε πύργον συν τω τειχίω Γεώργιος Δουξ απόκαυκος εκ βάθρων σθένει Μανουήλ του Καρτίστου. Από τον 15ο Αιώνα και έπειτα μέχρι και την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης δεν υπήρξαν σημαντικές αλλαγές.

Σήμερα τα Βυζαντινά Τείχη, υπάγονται στην Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων της Θεσσαλονίκης από την οποία συντηρούνται και αποτελούν Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς[1], ενώ έχουν να επιδείξουν την τεράστια ιστορία της Θεσσαλονίκης η οποία παρέμεινε ακέραια στον χρόνο.

Παραπομπές

↑ Maps - Paleochristian and Byzantine Monuments of Thessalonika, Unesco World Heritage List