Σούνιο Λεοντίδας

Ελλάδα

Το Σούνιον (αρχαία ελληνικά: Σούνιον), (ο δήμος: Σουνίου, Δήμος Σουνιέων) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Λεοντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).

Ονομασία

Ο δήμος πήρε το όνομά του από το «Σούνιον ιερόν» και το «Σούνιον άκρον», για τα οποία γίνεται αναφορά από τον Όμηρο, στην Οδύσσεια.[1]
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου

Ο δήμος του Σουνίου, ήταν δήμος της Παραλίας.[2] Συνόρευε με τους αρχαίους δήμους της Αμφιτροπής στα δυτικά και του Θορικού στα βόρεια. Βρίσκεται διαχρονικά νότια της Αθήνας, στο ακρωτήριο του Σουνίου[3] ή «Κάβο Κολόνες»[4] και τους οικισμούς Κάτω Σούνιο και Άνω Σούνιο, οι οποίοι σήμερα είναι οικισμοί του Δήμου Λαυρεωτικής. Σύμφωνα με τον John S. Traill το κέντρο του αρχαίου δήμου βρίσκεται σε θέση στην κοιλάδα της Άνω Αγριλέζας,[5] περίπου 3 χιλιόμετρα από την περιοχή με το ξωκλήσι της Αγίας Τριάδας Άνω Σουνίου, η οποία υπάγεται επίσης στον σύγχρονο Δήμο Λαυρεωτικής.
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[6] ως μέλος αρχικά της Λεοντίδας φυλής, συμμετείχε με 4 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν με 6 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) ο δήμος εντάχθηκε στην Ατταλίδα φυλή, ενώ είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι του Σουνίου
Ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο.

Ο δημότης του αρχαίου Σουνίου ονομαζόταν Σουνιεύς.[7] Ο δήμος ήταν γνωστός για τον ναό της Σουνίας Αθηνάς, ο οποίος βρισκόταν στην κορυφή του ακρωτηρίου του Σουνίου. Η λατρεία της θεάς πηγαίνει πίσω ως την γεωμετρική εποχή, όταν στήθηκαν κολοσσιαία αγάλματα κουρών, εκ των οποίων το παλαιότερο, από το 600 π.Χ., είναι ύψους τρίων μέτρων. Ένας πρώτος ναός, ο οποίος κατασκευάστηκε στην αρχαϊκή εποχή, καταστράφηκε από τους Πέρσες το 480 π.Χ. Ανακατασκευάστηκε ξανά, στα μέσα του πέμπτου αιώνα π.Χ., με θέα τη θάλασσα, διακοσμημένος με ντόπιο μάρμαρο, που έφερε περίτεχνες σκηνές από τις Κενταυρομαχίες, μεταξύ Κενταύρων και Λαπιθών και από τις Γιγαντομαχίες.

Λίγο πιο βόρεια, πάνω σε μικρό λόφο, υπήρχαν δύο ναοί, οι οποίοι κατασκευάστηκαν τον πέμπτο αιώνα π.Χ. και ήταν αφιερωμένοι στον Ποσειδώνα, ο οποίος ήταν ο θεός, ο οποίος λατρευόταν κυρίως στην περιοχή αυτή[8] και μάλιστα ο Αριστοφάνης τον αποκαλούσε ως «Σουνιάρατον»[9] και «Σουνιέρακον».[10][11]

Κάθε τέσσερα χρόνια, κατά τη διάρκεια των εορτών Ποσειδείων, τον μήνα Ποσειδεώνα, πραγματοποιούνταν ναυτικοί αγώνες γύρω από το ακρωτήριο.[12][1][13][14][15] Υπήρχαν και άλλες θρησκευτικές δομές, στις οποίες συμπεριλαμβάνονταν «Ηράκλειον» και βωμός προς τιμήν του Φρόντιδος, γιου του Ονήτορα και πηδαλιούχου του Μενέλαου, τον οποίον κατακεραύνωσε ο Απόλλωνας κατά την επιστροφή του από την Τρωάδα, ενώ παρέπλεε το ακρωτήριο του Σουνίου.[1]

Στον δήμο περιλαμβανόταν επίσης η περιοχή των ορυχείων του Λαυρίου,[16] όπου υπήρχαν καμίνια και εργαστήρια, μερικά από τα οποία ήταν οχυρωμένα. Τα μεταλλεία αργύρου, στο Λαύριο,[17] στα οποία την εποχή της ακμής τους εργάζονταν περίπου 20.000 άνθρωποι, με ετήσια παραγωγή σύμφωνα με τον Ξενοφώντα 100 ταλάντων (100 τάλαντα Χ 60 μνες Χ 100 δραχμές = 600.000 : 10 = 60.000 πολίτες), από την οποία παραγωγή διενέμοντο σε κάθε πολίτη της αρχαίας Αθήνας 10 δραχμές και τα οποία μεταλλεία συνέβαλαν σημαντικά στην ευημερία του τόπου, η οποία έγινε παροιμιώδης.[18][19] Ωστόσο, τον πρώτο αιώνα π.Χ., η περιοχή ήταν σε υποβαθμισμένη κατάσταση.[20]
Φρούριο του Σουνίου
Ο προμαχώνας Δέλτα του φρουρίου του Σουνίου, από το βορρά.

Το σύνολο της επικράτειας του δήμου οχυρώθηκε το 413 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου[21] και εθεωρείτο ως ένα από τα μεγαλύτερα φρούρια της Αττικής.[22][23] Τον 19ο αιώνα ο κύκλος των τειχών ήταν ακόμη ορατός σε ορισμένα σημεία και αποδείκνυε ότι τα τείχη, ενισχυμένα με τετράγωνους πύργους,[24] ήταν από τα πιο καλοφτιαγμένα στην περιοχή.

Σύμφωνα με παλαιότερους ερευνητές το Σούνιο, λόγω του ισχυρού οχυρού του, ήταν η πρωτεύουσα, ως ακρόπολη, ολόκληρης της ανατολικής έκτασης της Παραλίας.[25]
Η εξέλιξη ως τους σύγχρονους οικισμούς του Σουνίου
Κύριο λήμμα: Σούνιο

Η κατοίκηση της περιοχής του Σουνίου συνεχίστηκε και στα χρόνια που ακολούθησαν την κλασική εποχή. Την αδιάσπαστη συνέχεια της κατοίκησης στην περιοχή έως σήμερα επιβεβαιώνουν, διάφορα σωζόμενα κατάλοιπα.
Προσωπικότητες από το Σούνιο

Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο του Σουνίου, όπως ο στρατηγός Βάκχιος ο Σουνιεύς, ο Γνιφωνίδης ο Σουνιεύς, ο βουλευτής Γοργίας ο Σουνιεύς γιος του Ηρακλείδου, ο Δάμων ο Σουνιεύς γιος του Σίμου, ο βουλευτής Δημοσθένης ο Σουνιεύς γιος του Δημοσθένους, ο βουλευτής Διονυσίφιλος ο Σουνιεύς γιος του Θουγείτωνος, ο Διοφάνης ο Σουνιεύς γιος του Διοπείθους κ.α.[26] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:

Ηγήσιππος, γεννήθηκε στα μέσα του τέταρτου αιώνα π.Χ., (είχε ενταχθεί στον δήμο).

Φωτογραφικό υλικό

Ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο.

Ο Κούρος του Σουνίου, περίπου 590-580 π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας.

Επιτύμβια στήλη ρωμαϊκής εποχής, μεταξύ 2ου και 3ου αιώνα, της ιέρειας της Ίσιδας Αμμίας Βιβουλίας, κόρης του Φιλοκράτη του Σουνιέα, Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά.

Δείτε επίσης

Αρχαία Αθήνα
Λεοντίδα φυλή
Ατταλίδα φυλή

Παραπομπές - σημειώσεις

Όμηρος, «Οδύσσεια», Ραψωδία γ΄, στίχοι 278-283, […] “ἀλλ' ὅτε Σούνιον ἱρὸν ἀφικόμεθ', ἄκρον Ἀθηνέων, / ἔνθα κυβερνήτην Μενελάου Φοῖβος Ἀπόλλων / οἷσ' ἀγανοῖσι βέλεσσιν ἐποιχόμενος κατέπεφνε, / πηδάλιον μετὰ χερσὶ θεούσης νηὸς ἔχοντα, / Φρόντιν Ὀνητορίδην, ὃς ἐκαίνυτο φῦλ' ἀνθρώπων / νῆα κυβερνῆσαι, ὁπότε σπέρχοιεν ἄελλαι.” […]
[...] "Sunium: (Σούνιον/Soúnion). Cape in the southeast of Attica, Attic paralia deme (Str. 9,1,22), phyle of Leontis, from 201/0 BC Attalis, four (six) bouleutaí. The territory of S. (c. 28 km2) bordered on Amphitrope in the west (border inscription on the Spitharopussi [1. 11 f. pl. 3]), and Thoricus in the north and, in Nape and Thrasymus, encompassedtwo significant mining districts of Laurium. The cults of Poseidon and Athena Sounias on the cape stretched back into the late Geometric Period". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Sunium
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 168-169: [...] "Σούνιον. Σχηματίζεται εκ της προς μεσημβρίαν γωνίας της τριγωνοειδούς χερσονήσου της καθιστώσης την Αττικήν, και δήμος ήν παρ' αυτώ φυλής Λεοντίδος (3 = Στεφ. Βυζ. Σούνιον), αξιόλογος κατά τόν Στράβωνα (4 = Στράβ. β. 7, σ. 398.). Παρά το Σούνιον ην λιμήν προς δυσμάς και ναός Αθηνας Σουνιάδος επί της κορυφής του ακρωτηρίου (5 = Παυσ. Αττ. κ. 1.). Ο Όμηρος αναφέρει το Σούνιον (6 = Οδυσσ. Γ. ς. 578.). Κατά το 1 έτος της 91 Ολυμπιάδος και τό 19 του Πελοποννησιακού πολέμου οι Αθηναίοι κατατροπωθέντες εν Σικελία, ετείχισαν το Σούνιον, προφυλαττόμενοι κατά νέας επιδρομής τών Λακεδαιμονίων και των άλλων πολεμίων αυτών (7 = Θουκυδ. β. 8, κ. 4.). Φαίνεται δε ότι και πρότερον ην τετειχισμένον το Σούνιον, διότι οι Αθηναίοι κατά τήν 72 Ολυμπιάδα έδωσαν αυτό τω Νικοδρόμω και τοις άλλοις τοις συνακολουθήσασιν αυτώ Αιγινήταις ίνα κατοικήσωσι, και εκείθεν ήγον και έφερον τους εν τη νησω Αιγινήτας (1 = Θουκυδ. β. 8, κ. 4.). Ο Ηρόδοτος ονομάζει το ακρωτήριον τούτο γούνον Σουνιακόν (γωνίαν του Σουνίου) και λέγει ότι από του μεταξύ του Θορικού και του Αναφλύστου διαστήματος άρχεται ανέχειν μάλλον εις την θάλασσαν (2 = Ηρόδοτ. β. 4. κ. 99.). Ο Σκύλαξ αναφέρει το περιτείχισμα του Σουνίου και λέγει προς τούτοις ότι είχε δυο λιμένας. = «Σούνιον ακρωτήριον και τείχος και λιμένες δύο» (3 = Σκυλ. Περίπλ. Αττική). ". [...]
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 169-170: [...] "Σούνιον, κοιν. Κάβο Κολόνες. Η ξένη αυτή ονομασία προήλθεν εκ των λειψάνων του ναού της Σουνιάδος Αθηνάς α εισί 14 κίονες Δωρικής τάξεως εκ λευκού Παρίου λίθου ιστάμενοι εισέτι ορθοί, αλλ' εις άκρον βεβλαμμένοι• ο ναός εκείτο επί της υψηλοτέρας κορυφής του ακρωτηρίου επί οροπεδίου, και η εις αυτόν ανάβασις εγίνετο δια τριών βαθμίδων. Προς άρκτον ήσαν τα προπύλαια• και αυτά δε και ο ναός ήσαν κατά το σχέδιον του εν τη ακροπόλει των Αθηνών Παρθενώνος, και ην εν μικρώ η αυτή των προπυλαίων προς τον ναόν αναλογία". [...]
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 131.
Σουν Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Σούνιον, δήμος [της] Λεοντίδος φυλής. Όμηρος δε άκρον καλεί' "αλλ' ότε Σούνιον άκρον". ο δημότης Σουνιεύς, ως Ιλιεύς. τα τοπικά Σουνιόθεν, Σουνιόνδε, Σουνιοί. και το θηλυκόν Σουνιάς". [...], σελ. 258.
(EN) Christopher Wordsworth, "Athens and Attica", John Murrary, 1837.
Αριστοφάνης, «Ιππείς», στίχοι 557 κ.ε.: [...] "ἵππι' ἄναξ Πόσειδον, ᾧ / χαλκοκρότων ἵππων κτύπος / καὶ χρεμετισμὸς ἁνδάνει / καὶ κυανέμβολοι θοαὶ / μισθοφόροι τριήρεις, / μειρακίων θ' ἅμιλλα λαμπρυνομένων ἐν ἄρμασιν / καὶ βαρυδαιμονούντων, / δεῦρ' ἔλθ' ἐς χορὸν ὦ χρυσοτρίαν ὦ / δελφίων μεδέων Σουνιάρατε, / ὦ Γεραίστιε παῖ Κρόνου, / Φαρμίωνί τε φίλτατ' ἐκ / τῶν ἄλλων τε θεῶν Ἀθηναίοις / πρὸς τὸ παρεστός". [...]
Αριστοφάνης, «Όρνιθες», στίχος 868: [...] "Πισθέταιρος: ὦ Σουνιέρακε χαῖρ᾽ ἄναξ Πελαργικέ". [...]
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 169: [...] "Εκτος τις Αθηνάς ετιμάτο και ο Ποσειδών εν τω Σουνίω καίτοι, ως φαίνεται, ουκ έχων ναόν• Διό και ο Αριστοφάνης επονομάζει αυτόν Σουνιάρατον. = «Δεύρ' έλθ' ες χορόν, ω χρυσοτρίαιν', ω / Δελφίνων μεδέων, Σουνιάρατε / Ω Γεραίστιε παι Κρόνου» (4 = Αριστοφ. Ιππ.ς. 559 κξ. τον λέγει Σουνιάρατον ως δεχόμενον εις το Σούνιον τας αράς ήτοι ευχάς τωνανθρώπων.). Ο αυτός δε ποιητής παίζων επονομάζει αυτόν αλλαχού Σουνιέρακον (5 = Αριστοφ. Όρν. ς. 868.)". [...]
Παυσανίας, «Ελλάδος Περιήγησις», «Αττικά», 1.1: [...] "τῆς ἠπείρου τῆς Ἑλληνικῆς κατὰ νήσους τὰς Κυκλάδας καὶ πέλαγος τὸ Αἰγαῖον ἄκρα Σούνιον πρόκειται γῆς τῆς Ἀττικῆς• καὶ λιμήν τε παραπλεύσαντι τὴν ἄκραν ἐστὶ καὶ ναὸς Ἀθηνᾶς Σουνιάδος ἐπὶ κορυφῇ τῆς ἄκρας. πλέοντι δὲ ἐς τὸ πρόσω Λαύριόν τέ ἐστιν, ἔνθα ποτὲ Ἀθηναίοις ἦν ἀργύρου μέταλλα, καὶ νῆσος ἔρημος οὐ μεγάλη Πατρόκλου καλουμένη• τεῖχος γὰρ ᾠκοδομήσατο ἐν αὐτῇ καὶ χάρακα ἐβάλετο Πάτροκλος, ὃς τριήρεσιν ὑπέπλει ναύαρχος Αἰγυπτίαις, ἃς Πτολεμαῖος ὁ <Πτολεμαίου> τοῦ Λάγου τιμωρεῖν ἔστειλεν Ἀθηναίοις, ὅτε σφίσιν Ἀντίγονος ὁ Δημητρίου στρατιᾷ τε αὐτὸς ἐσβεβληκὼς ἔφθειρε τὴν χώραν καὶ ναυσὶν ἅμα ἐκ θαλάσσης κατεῖργεν". [...]
Σοφοκλής, «Αίας», στίχοι 1214-1222: [...] "νῦν δ᾽ οὗτος ἀνεῖται στυγερῷ / δαίμονι• τίς μοι, τίς ἔτ᾽ οὖν / τέρψις ἐπέσται; / γενοίμαν ἵν᾽ ὑλᾶεν ἔπεστι πόντου / πρόβλημ᾽ ἁλίκλυστον, ἄκραν / ὑπὸ πλάκα Σουνίου, / τὰς ἱερὰς ὅπως / προσείποιμεν Ἀθάνας". [...]
Ευριπίδης, «Κύκλωψ», στίχοι 290-295: [...] "οἳ τὸν σόν, ὦναξ, πατέρ' ἔχειν ναῶν ἕδρας / ἐρρυσάμεσθα γῆς ἐν Ἑλλάδος μυχοῖς• / ἱερᾶς τ' ἄθραυστος Ταινάρου μένει λιμὴν / Μαλέας τ' ἄκρας κευθμῶνες ἥ τε Σουνίου / δίας Ἀθάνας σῶς ὑπάργυρος πέτρα / Γεραίστιοί τε καταφυγαί•" [...]
Βιτρούβιος, «Περί Αρχιτεκτονικής», (Vitruvio, De architectura, IV, 7).
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 164: [...] "Λαύριον, κείται πλησιέστατα του ακρωτηρίου Σουνίου προς δυσμάς και περιέχει τα δι' εκείνους τους καιρούς πλούσια και κατά πασαν την Ελλάδα μοναδικά μεταλλεία του αργύρου (3 = Παυσ. Αττ. κ. 1.) α και πραγματικώς δεν ησαν ευκαταφρόνητα, διότι εκ του καθαρού αυτών εισοδήματος διενέμοντο δέκα δραχμαί κατ' έτος εις έκαστον πολίτην των Αθηνών, και παρά τις εισβολές του Ξέρξου εξ αυτού του εισοδήματος κατεσκεύασαν εν ολίγω χρόνω στόλον εκ 200 τριήρεων (4 = Ηρόδοτ. β. 7, κ. 144.)• κατά τον Ξενοφώντα η εκ των μεταλλείων τούτων ετήσιος πρόσοδος ην 100 ταλάντων (5 = Ξενοφ. περί πόρων κ. 4.)• ώστε ήσαν αξιόλογα κατ' αρχάς τα αργύρεια ταύτα, αλλά βαθμηδόν ηλαττώθησαν και τέλος εξηντλήθησαν και επί του Στράβωνος ουδέ υπήρχον πλέον, και οι εργαζόμενοι αναχωνεύοντες την παλαιάν σκωρίαν, εύρισκον έτι εξ αυτής αποκαθαιρόμενον αργύριον (6 = Στραβ. β. 9, σ. 339.). Τα μεταλλεία ταύτα εξετείνοντο εξ αποστάσεως 2 μιλίων από της νοτίας παραλίας μέχρι του πρός βορράν Θορίκου. Εν τοις αργυρείοις τούτοις ειργάζοντο κατά την ακμην των Αθηνών 20,000 ανθρώπων (7 = Βοίκ, Πολιτ. Οικονομ. Αθην. σ. 12.)". [...]
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 169: [...] "Το Σούνιον είναι ως συνέχεια του Λαυρίου όπερ εκτείνεται μέχρι σχεδόν αυτού απ' άρκτου προς μεσημβρίαν. Η νήσος του Πατρόκλου κείται κατ' ανατολάς του Σουνίου". [...]
Αθήναιος ο Ναυκρατίτης, «Δειπνοσοφισταί», Βιβλίον ς΄, 183-184: [..] "καὶ Ἀναξανδρίδης δὲ ἐν Ἀγχίσῃ φησίν / οὐκ ἔστι δούλων, ὦγάθ᾽, οὐδαμοῦ πόλις, / τύχη δὲ πάντῃ μεταφέρει τὰ σώματα. / πολλοὶ δὲ νῦν μὲν εἰσιν οὐκ ἐλεύθεροι, / εἰς αὔριον δὲ Σουνιεῖς, εἶτ᾽ εἰς τρίτην [p. 184] / ἀγορᾷ κέχρηνται. τὸν γὰρ οἴακα στρέφει / δαίμων ἑκάστῳ". [...]
Αθήναιος ο Ναυκρατίτης, «Δειπνοσοφισταί», Βιβλίον ς΄, 224-225: [...] "καὶ αἱ πολλαὶ δὲ αὗται Ἀττικαὶ μυριάδες τῶν οἰκετῶν δεδεμέναι εἰργάζοντο τὰ μέταλλα. Ποσειδώνιος γοῦν, οὗ συνεχῶς μέμνησαι, ὁ φιλόσοφος καὶ ἀποστάντας φησὶν αὐτοὺς καταφονεῦσαι μὲν τοὺς ἐπὶ τῶν μετάλλων φύλακας, καταλαβέσθαι δὲ τὴν ἐπὶ Σουνίῳ ἀκρόπολιν καὶ ἐπὶ πολὺν χρόνον πορθῆσαι τὴν Ἀττικήν".
Μάρκος Τύλλιος Κικέρων, «Επιστολές στον Αττικό» – Cicerone, "Epistulae ad Atticum", XIII, 10.
Θουκυδίδης, «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου», Βιβλίο Η΄, 4: [...] "IV. παρεσκευάζοντο δὲ καὶ Ἀθηναῖοι, ὥσπερ διενοήθησαν, ἐν τῷ αὐτῷ χειμῶνι τούτῳ τήν τε ναυπηγίαν, ξύλα ξυμπορισάμενοι, καὶ Σούνιον τειχίσαντες, ὅπως αὐτοῖς ἀσφάλεια ταῖς σιταγωγοῖς ναυσὶν εἴη τοῦ περίπλου, καὶ τό τε ἐν τῇ Λακωνικῇ τείχισμα ἐκλιπόντες ὃ ἐνῳκοδόμησαν παραπλέοντες ἐς Σικελίαν, καὶ τἆλλα, εἴ πού τι ἐδόκει ἀχρεῖον ἀναλίσκεσθαι, ξυστελλόμενοι ἐς εὐτέλειαν, μάλιστα δὲ τὰ τῶν ξυμμάχων διασκοποῦντες ὅπως μὴ σφῶν ἀποστήσονται". [...]
Τίτος Λίβιος – Tito Livio, "Ab urbe condita libri", XXXI, 25.
Σκύλαξ ο Καρυανδεύς, – Scilace, "Periodòs ghès", p. 21.
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 170: [...] "Σώζονται δε και ίχνη του τείχους ο είχε σχήμα τετραγώνου επιμήκους ή μάλλον τραπεζίου, διότι το προς μεσημβρίαν μέρος ην πολύ στενώτερον του προς άρκτον, ως και η γλώσσα της γης περί ην ωκοδομήθη. Είχε δε το τείχος πύργους και πύλας κατά πάσαν αυτού την περιφέρειαν, και συνείχετο κατά το νοτ-ανατολικόν μετά του περιβόλου του ναού και των προπυλαίων αυτού". [...]
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 149: [...] "η παραλία, ως δεικνύεται εκ του ονόματος αύτης, και εκ των λεγομένων υπό του Θουκυδίδου (2 = Θουκυδ. αυτ.), περιείχε πάντας τους κατά το νότιον και το ανατολικόν δήμους της Αττικής, από των προς ανατολάς υπωρειών του Πεντελικού μέχρι των προς μεσημβρίαν του Υμηττού. Το Σούνιον ην ως η ακρόπολις πάσης της εκτάσεως ταύτης, δια το αξιόλογον της θέσεως, ως και δια τα δυνατά αυτού οχυρώματα. Επι Σόλωνος έστασίασαν οι Παράλιοι προς τους Πεδιαίους, έχοντες αρχηγόν Μεγακλην τον Αλκμαίωνος (3 = ηροδοτ. αυτ.)• ησαν δέ οι Παράλιοι του μέσου κόμματος του μεταξύ δημοκρατίας και ολιγαρχίας (4 = Πλούταρχ. Σολ. ξ. Ι3.)". [...]

Δημότες του Σουνίου Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): SOUNIEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project

Πηγές – βιβλιογραφία
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Σούνιο Λεοντίδας

Πρωτογενείς πηγές

Αθήναιος ο Ναυκρατίτης, «Δειπνοσοφισταί», Βιβλίον ς΄, 183-184 & 224-225, (Αναξανδρίδης) – Anassandride in Ateneo di Naucrati, Deipnosophistai, VI, 263c.
Αριστοφάνης, «Ιππείς», στίχοι 557 κ.ε. και «Όρνιθες», στίχος 868.
Βιτρούβιος, «Περί Αρχιτεκτονικής», (Vitruvio, De architectura, IV, 7).
Ευριπίδης, «Κύκλωψ», στίχοι 290-295.
Θουκυδίδης, «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου», Βιβλίο Η΄, 4.
Μάρκος Τύλλιος Κικέρων, «Επιστολές στον Αττικό» – Cicerone, "Epistulae ad Atticum", XIII, 10.
Όμηρος, «Οδύσσεια», Ραψωδία γ΄, στίχοι 278-283.
Παυσανίας, «Ελλάδος Περιήγησις», «Αττικά», 1.1.
Σκύλαξ ο Καρυανδεύς, – Scilace, "Periodòs ghès", p. 21.
Σοφοκλής, «Αίας», στίχοι 1214-1222.
Τίτος Λίβιος – Tito Livio, "Ab urbe condita libri", XXXI, 25.
Ελληνικές επιγραφές - IG Σουν Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

Sunium, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Ουίλλιαμ Σμιθ, Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Sunium». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Sunium
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 131.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

«Sounion». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
Δήμος Λαυρεωτικής, στην ιστοσελίδα: www.lavreotiki.gr του Δήμου Λαυρεωτικής.
Traill, J. «Places: 580107 (Sounion)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2017.
Traill, J. «Places: 580086 (Poseidon, T.)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2017.
Traill, J. «Places: 579884 (Athena, T.)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2017.
Sounion, Sounion, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Sounion, στην ιστοσελίδα: ASCSA Digital Collections και https://web.archive.org/web/20170422162836/http://www.ascsa.edu.gr/ της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.

Δήμοι της Λεοντίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Αιθαλίδαι Εκάλη Ευπυρίδαι Κολωναί Κρωπίδαι Παιονίδαι Πήληκες Υβάδαι Χολλείδαι

Τριττύς της Παραλίας
Δειραδιώται Ποταμός Δειραδιώται Φρεάρριοι Σούνιον
Τριττύς του Άστεως
Αλιμούς Κηττός Λευκονόη Οίον Κεραμεικόν Ποταμός Καθύπερθεν Ποταμός Υπένερθεν Σκαμβωνίδαι
Δήμοι της Ατταλίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Αγνούς Άθμονον Ικάριον Οίον Δεκελεικόν

Τριττύς της Παραλίας
Ατήνη Οινόη Προβάλινθος Σούνιον
Τριττύς του Άστεως
Υπένερθεν Αγρυλή Κορυδαλλός Τυρμείδαι
Ανεπιβεβαίωτη Τριττύς
Απολλωνιείς

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License