Σίφνος

.

Περιφέρεια : Νότιο Αιγαίο
Νομός : Κυκλάδων

Η Σίφνος είναι νησί μεσαίου μεγέθους στις δυτικές Κυκλάδες. Απέχει περίπου 130 χιλιόμετρα ή 80 ναυτικά μίλια από τον Πειραιά. Έχει έκταση 73,942 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μήκος 15 χιλιόμετρα και πλάτος 7,5 χιλιόμετρα. Η ακτογραμμή της είναι περίπου 70 χιλιόμετρα, και έχει μόνιμο πληθυσμό περίπου 2000 κατοίκους.

Η Σίφνος έχει μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική και στη μαγειρική, καθώς είναι η γενέτειρα του Νίκου Τσελεμεντέ.

Μορφολογία

Η Σίφνος διασχίζεται από τέσσερις παράλληλες βουνοσειρές με κυριότερες κορυφές του Προφήτη Ηλία (682 μ.), στο κέντρο, και του Αγ. Συμεών (463 μ.) στα βόρεια. Κυριώτερα ακρωτήρια της Σίφνου είναι: του Αγ. Φιλίππου (ΒΔ.), το Ακρ. Νάπος (Α.), και το Ακρ. Κοντό (Ν.) Οι ακτές του νησιού σχηματίζουν τους παρακάτω όρμους: Όρμος Αγίου Γεωργίου (ΒΔ.), των Καμαρών (Δ.),ο όρμος Βαθύ (ΝΔ),ο όρμος Φυκιάδα(Ν) ο Πλατυγιαλός(ΝΑ),οΦάρος και η Φασολού (Α),ο όρμος Σεράλια (ΒΑ). Νότια της Σίφνου βρίσκεται η μικρή νησίδα Κιτριανή.

Το έδαφος της Σίφνου αποτελείται από πετρώματα γρανίτη, αργιλώδη ψαμμίτη λίθο ή σχιστόλιθους, ασβεστόλιθους κ.λπ. Περιέχει και ορυκτό πλούτο όπως μεταλλεύματα σιδήρου, χαλκού, μολύβδου, μαγγανίου, γαληνίτη, μαγνησίου κ.λπ. Στην αρχαιότητα περιείχε και μεταλλεία χρυσού και αργύρου καθώς και λατομεία "Σιφναίου Λίθου" από τα οποία κατασκευάζονταν περίφημα επιτραπέζια είδη όπως τα "σίφνια ποτήρια".

Προϊόντα

Γενικά το κλίμα της Σίφνου είναι εύκρατο και υγιεινό, όπως όλων των Κυκλάδων, και το έδαφός της είναι αρκετά εύφορο. Κυριότερα προϊόντα που παράγονται είναι δημητριακά, λάδι, κρασί, όσπρια, φρούτα, υφαντά βαμβακερά, είδη αγγειοπλαστικής, καθώς και πτηνοτροφικά και κτηνοτροφικά προϊόντα.

View Larger Map

Χωριά

Διοικητικά η Σίφνος υπάγεται στην επαρχία Μήλου, εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας και Μυκόνου. Παλαιότερα αποτελούνταν από δύο κοινότητες, της Απολλωνίας (με 10 χωριά) και του Αρτεμώνα (με 5 χωριά) που συναποτελούσαν ένα δήμο.
Τα χωριά της Σίφνου είναι: Απολλωνία ( είναι η πρωτεύουσα και πήρε το όνομά της από τον θεό Απόλλωνα), Άνω Πετάλι, Εξάμπελα (που σημαίνει ξερά αμπέλια), Κάστρο, Κάτω πετάλι, Καταβατή και Αρτεμώνας (είναι το μεγαλύτερο χωριό και πήρε το όνομά του από τη θεά Άρτεμη). Παραλίες του νησιού είναι οι Καμάρες (λιμάνι), το Βαθύ, ο Φάρος, το Γλυφό, η Φασολού, τα Σεράλια, το Αποκοφτό, ο Πλατύς Γυαλός,τα Βρουλίδια και η Χερόνησος. Η οδική πρόσβαση στα Βρουλίδια γίνεται μόνο με 4Χ4.

Τα κύρια αξιοθέατά της περιλαμβάνουν το ενετικό χωριό Κάστρο, τον Προφήτη Ηλία τον ψηλό, τον Άγιο Συμεών (με θέα προς τις Καμάρες) το εκκλησάκι της Παναγίας Πουλάτης, τον αρχαιολογικό χώρο του Αγ. Ανδρέα και πάρα πολλά εξωκλήσια.

ΑΠΟΛΛΩΝΙΑ ΣΙΦΝΟΥ
ΑΡΤΕΜΩΝΑΣ
παναγιἀ του μπαλἠ
Σχολεία της Σίφνου
Το Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις Σίφνου

Στη Σίφνο λειτουργούν δύο Νηπιαγωγεία, ένα Δημοτικό σχολείο, ένα Γυμνάσιο με Λυκειακές τάξεις και ένα Επαγγελματικό Λύκειο με τομείς Πληροφορικής και Δικτύων, Ηλεκτρολόγων, Μηχανολόγων, Οικονομίας-Διοίκησης και Τουριστικών. To σύγχρονο τριτάξιο Γυμνάσιο Σίφνου έχει την αρχή του στο (Βασιλικό) Ελληνικό Σχολείο ή Σχολαρχείο Σίφνου, που ιδρύθηκε από το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος με Νόμο του Όθωνα το 1835. Το Δημοτικό σχολείο της Σίφνου είναι Δωδεκαθέσιο. Η ιδιομορφία του είναι πως στεγάζεται σε τρια διαφορετικά κτίρια, είναι τριεδρικό, διότι δεν υπάρχει στο νησί ανάλογα μεγάλο κτίριο ώστε να καλύψει τις ανάγκες ενός δημοτικού σχολείου. Έτσι, οι τάξεις είναι μοιρασμένες σε αίθουσες που στεγάζονται στα κτίρια: Απολλωνίας, Αρτεμώνα, Δραγάτση.

Ιστορία

Η Σίφνος κατά τον Πλίνιο ονομαζόταν αρχικά "Μεροπία" και "Άκις", κατά δε τον Στέφανο τον Βυζάντιο "Μερόπη". Το σημερινό όνομά της έλαβε κατ΄ άλλους από τον Σίφνο, γιο του μυθικού αττικού ήρωα Σουνίου, κατ΄ άλλους από το επίθετο "σιφνός" (= κενός), ίσως από τις αρχαίες σήραγγες μεταλλείων) και κατ΄ άλλους εκ του "σιφνείς" (= ασπάλαξ).

Νοτιοανατολικά της σημερινής Απολλωνίας, στο λόφο του Αγ. Ανδρέου βρίσκονται διπλά τείχη προελληνικής Ακρόπολης, που αποδεικνύουν την ύπαρξη πόλης από εκείνη την εποχή αγνώστου όμως ονόματος. Το εξωτερικό τείχος μοιάζει μ΄ εκείνο της Τροίας και της Μυκηναϊκής εποχής. Στο ίδιο σημείο βρέθηκαν πολλά αγγεία και τάφοι της ίδιας ιστορικής περιόδου.

Πρώτοι κάτοικοι της νήσου πιθανολογούνται οι Κάρες και οι Κρήτες. Ο Ηρόδοτος θεωρεί ότι ήταν οι Ίωνες, άποικοι των Αθηναίων. Στους κλασικούς χρόνους στη νήσο υπήρχε σπουδαία πόλη που ο Ηρόδοτος την αποκαλεί "Άστυ". με περικαλλή κτίρια, που εντοπίσθηκε στη σημερινή θέση "Σεράλια" ή "Κάστρο" (στ΄ ανατολικά). Στη πόλη αυτή υπήρχε Πρυτανείο, "Λευκόφρυξ Αγορά", κτισμένη από παριανό λευκό μάρμαρο, μεγάλος ναός και θέατρο του Διονύσου.

Η αρχαία Σίφνος είχε γίνει πολλή γνωστή από τα χρυσωρυχεία και αργυρωρυχεία της, από τα οποία οι Σίφνιοι είχαν γίνει πολύ πλούσιοι. Μάλιστα, γύρω στο 525 π.Χ., οι Σίφνιοι δημιούργησαν στους Δελφούς ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτήρια του ιερού, τον Θησαυρό των Σιφνίων, χρησιμοποιώντας τη δεκάτη των εισοδημάτων από τα χρυσωρυχεία τους, τον οποίο διακόσμησαν πλουσιοπάροχα με σκοπό να καταπλήξουν τους υπόλοιπους Έλληνες. Αργότερα, όμως, είτε λόγω εξάντλησης κοιτασμάτων, είτε λόγω κατακλυσμού των σηράγγων από θάλασσα περιέπεσε σε δεινή φτώχεια.
Αρχιτεκτονική

Η Σίφνος φημίζεται για την αρχιτεκτονική των οικισμών της. Τα σπίτια, κατάλευκα με συνδυασμούς ορθογώνιων όγκων, διατάσσονται γύρω από τα πλακόστρωτα σοκάκια με τους επιμελημένα ασβεστωμένους αρμούς και τις ραμπόσκαλες, με τρόπο που δημιουργείται μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ποικιλομορφία. Ο οικισμός του "Κάστρου" ξεχωρίζει με την μεσαιωνική αρχιτεκτονική του και την αμυντικού χαρακτήρα ρυμοτομία του. Χαρακτηριστικό επίσης του νησιού είναι οι ξερολιθιές που ακολουθώντας την μορφολογία του εδάφους δημιουργούν επίπεδες καλλιεργήσιμες ζώνες (λουριά). Στις παραλίες σήμερα υπάρχουν οικισμοί, ενώ κατά το παρελθόν υπήρχαν μόνο τα αγγειοπλαστεία, όπου αρκετά από αυτά σώζονται και λειτουργούν μέχρι σήμερα.
Γαστρονομία

Ο σεφ, Νίκος Τσελεμεντές, κατάγεται από τη Σίφνο. Καταγόταν απ το χωριό Εξάμπελα της Σίφνου και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου τέλειωσε το Γυμνάσιο. Αυτό έχει προσδώσει στο νησί μία κουλτούρα μαγειρικής, η οποία, αν και δεν ταυτίζεται άμεσα με τον Τσελεμεντέ, έχει δημιουργήσει μία διάθεση για γαστρονομική ποιότητα.

Κάθε χρόνο τον Σεπτέμβριο διοργανώνεται στη Σίφνο κυκλαδίτικο φεστιβάλ γαστρονομίας Τσελεμεντέ. Παράλληλα η ευρεία χρήση των αγγείων που παράγονταν στη Σίφνο έχει κάνει διάσημες δύο συνταγές που παρασκευάζονται στα αντίστοιχα πήλινα σκεύη. Η πρώτη είναι το μαστέλο το οποίο πήρε την ονομασία του απ' το ομώνυμο σκεύος στο οποίο ψήνεται και η δεύτερη είναι η ρεβιθάδα. Εκτός αυτών άλλα, παραδοσιακά σιφνέικα φαγητά είναι τα εξής : καππαροσαλάτα, ρεβιθοκεφτέδες, μελόπιτες, αμυγδαλωτά, παστέλια.
Παραδοσιακά πανηγύρια

Η Σίφνος είναι πάρα πολύ γνωστή για τον πολύ μεγάλο αριθμό εκκλησιών και εξωκλησιών της. Εκτός όμως από τον εντυπωσιακό αριθμό αυτών, 235 εκκλησίες, έχει ενδιαφέρον ότι σχεδόν όλα γιορτάζουν την παραμονή της γιορτής του πολιούχου ,διοργανώνοντας πανηγύρι. Αυτό όμως που πραγματικά καθιστά τα πανηγύρια της Σίφνου μοναδικά είναι ο θεσμός του ιδιώτη «πανηγυρά».

Κάθε χρόνο ένας πιστός αναλαμβάνει και χρηματοδοτεί την πλήρη διοργάνωση του πανηγυριού, δηλαδή: το άσπρισμα, τον σημαιοστολισμό, το καθάρισμα της εκκλησίας, τον προσφερόμενο άρτο, το φαγητό (συνήθως ρεβυθάδα και μακαρόνια με κρέας) και το κρασί, που θα καταναλωθεί στο πανηγύρι και τους μουσικούς (ένα βιολιστή και ένα λαουτιέρη οι οποίοι αποτελούν το λεγόμενο "τακίμι") .

Ο πανηγυράς φυλά και συντηρεί επί ένα χρόνο την εικόνα της εκκλησίας στο σπίτι του.
Αγγειοπλαστική

Σημαντικό ρόλο στη ζωή της Σίφνου κατείχε και κατέχει η αγγειοπλαστική. Στην ανάπτυξη της αγγειοπλαστικής συνέβαλε η γεωλογική σύσταση του νησιού, λόγω του ότι το πλούσιο σε άργιλο έδαφος της απετέλεσε εξαιρετική πρώτη ύλη. Η ιστορία της ανάγεται αρκετούς αιώνες πίσω, αλλά την μεγαλύτερη άνθιση της γνώρισε τον προτελευταίο αιώνα όπου οι σίφνιοι αγγειοπλάστες εξήγαν τα προϊόντα τους σε όλη την χώρα. Με την πάροδο του χρόνου οι αγγειοπλάστες της Σίφνου εγκαταστάθηκαν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, στις Κυκλάδες ,στην Χίο, στην Κρήτη, στα νησιά του Αργοσαρωνικού, μεταφέροντας την τέχνη τους. Στην περιοχή του Αμαρουσίου στην Αθήνα δημιούργησαν πολλά εργαστήρια και συνοικία. Τα αγγειοπλαστεία εγκαθίστανται, μετά την εξάλειψη της πειρατείας, στις παραλίες, διευκολύνοντας έτσι την ασφαλή μεταφορά με τα καΐκια.

Προφήτης Ηλίας

Πλατύς γυαλός

 

Στο νησί σήμερα λειτουργούν αρκετά αγγειοπλαστεία, τα οποία συνεχίζοντας την παράδοση, κατασκευάζουν τα παραδοσιακά χρηστικά αγγεία αλλά και διακοσμητικά έργα τέχνης.
Ο Δήμος
Ο δήμος Σίφνου

Ο δήμος Σίφνου περιλαμβάνει το νησί της Σίφνου καθώς και τις γύρω νησίδες.

Αναλυτικά οι οικισμοί και οι νησίδες που αποτελούν τον δήμο Σίφνου:

Τ.δ. Απολλωνίας [ 1.593 ]

η Απολλωνία [ 942 ]
το Βαθύ [ 46 ]
οι Καμάρες [ 188 ]
το Κάστρον [ 101 ]
το Κάτω Πετάλιον [ 117 ]
η Κιτριανή (νησίδα) [ 0 ]
ο Πλατύς Γιαλός [ 111 ]
ο Φάρος [ 85 ]
η Χρυσοπηγή [ 3 ]

Τ.δ. Αρτεμώνος [ 849 ]

ο Αρτεμών [ 744 ]
η Αγία Μαρίνα [ 49 ]
το Τρουλάκι [ 9 ]
η Χερρόνησος [ 47 ]

Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης το 2011, ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 2.29.Γ. αυτού.
Πηγές

"Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου", τομ.16ος, σελ.1052.

Βιβλιογραφία

«Σίφνος: Αγέρωχη Κυκλαδίτισσα». Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο τεύχος 68, σ.14-22 (Ιουλ. 2001).
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, «ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΚΑΙ Η ΣΙΦΝΟΣ», στο:Σύνδεσμος Σιφναϊκών Μελετών ΠΡΑΚΤΙΚΑΒ' ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΙΦΝΑΪΚΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥΣΙΦΝΟΣ 27-30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002, ΤΟΜΟΣ Β'ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ - ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ, Αθήνα, 2005, σελ.495-510[1]

Σίφνος

Δήμος Σίφνου Σίφνος-Τίτος Πατρίκιος (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ. - προς το παρόν μη διαθέσιμο)
Φωτογραφίες από την Σίφνο

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License