Η γεωγραφική θέση της Σαράντα Εκκλησιές και της ομώνυμης επαρχίας

Οι Σαράντα Εκκλησιές (τουρκ. Kırklareli, αρχικά Kırkkilise (Σαράντα Εκκλησιές), βουλγ. Лозенград, Λόζενγκραντ) είναι πόλη της Τουρκίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης (μεγαλύτερης) επαρχίας του ομώνυμου νομού, στην Ανατολική Θράκη, επί της Ευρωπαϊκής Τουρκίας, ανατολικά της Αδριανούπολης.
Πιθανολογείται ότι βρίσκεται στη θέση που ήταν κατά τη αρχαιότητα η ελληνική πόλη "Καρπούδαιμον", όπως αναφέρει ο Πτολεμαίος.
Στο αρχείο του Σαραντακκλησιώτη δικηγόρου και πρώην βουλευτή Ροδόπης υπάρχει σημείωμα με το ακόλουθο περιεχόμενο ως προς την ονομασία της τοποθεσίας: <<Καρποδαίμων- Ταρπόδιζος- Ηράκλεια- Τζόϊδος = 40 Εκκλησίαι>>.(Επικρατέστερον το Καρποδαίμων)>>. Ο πληθυσμός της αριθμεί περίπου 53.000 κατοίκους, με σημαντικό ποσοστό τσιγγάνων, οι οποίοι υπολογίζονται μεταξύ 15.000 και 25.000.

Όνομα

Αρχικά οι Τούρκοι ονόμασαν τη πόλη Κιρκ-Κλισέ (= Σαράντα Εκκλησίες), πιθανόν από κάποια εκκλησία που υπήρχε στη περιοχή. Πιθανολογείται όμως, πως όταν καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 1372, ονομάσθηκε Κιρ-Κλισέ (=Εκκλησία εξοχική). Έτσι από τις διασωθείσες παραδόσεις από παρανόηση ή παράφραση το κιρ-κλισέ μεταβλήθηκε σε κιρκ-κλισέ με απόδοση διαφορετικής έννοιας. Κατά τον γεννηθέντα στις Σαράντα Εκκλησίες δικηγόρο και πρώην Βουλευτή Ροδόπης Σπύρο Σγουρόγλου οι πιθανότερες εκδοχές της ονομασίας είναι τέσσερις. Πρώτη εκδοχή:Η ονομασία Κίρκ Κιλίσε προέρχεται εκ του Κιρκλάρ-Τεκεσί. Σαράντα (40) δερβίσιδες διεσπάσθησαν για τη διάδοση της μουσουλμανικής πίστης, και δεν επανήλθαν, προς τιμήν τους δε η πόλη ονομάσθηκε <<Κίρκ-Κίμσε>> και κατά παραφθορά <<Κιρκ - Κιλίσε>>. Δεύτερη εκδοχή: Κατά την κατάκτηση της πόλης από τους Τούρκους, υπήρχε ερειπωμένη εκκλησία (τουρκιστί Κιρίκ - Κιλίσε) και κατά παραφθορά <<Κίρκ-Κιλίσε>>. Τρίτη εκδοχή: Υπήρχε εξοχική εκκλησία (τουρκιστί Κίρ-Κιλίσε) και ατά παραφθορά έγινε <<Κίρκ-Κιλίσε>>. Τέταρτη εκδοχή:Υπήρχε μεγάλη εκκλησία και οι κατακτητές ονόμασαν την πόλη <<Κίρκ-Κινίσε>> που αραβιστί σημαίνει 40 εκκλησίαι (Κινίσε=αραβιστί εκκλησία). Το <<Κίρκ>> εν προκειμένω δε σημαίνει τον αριθμό 40, αλλά το μεγάλο το πολύ, όπως π.χ. <<Κιρκγιαλάν> αποκαλείται ο λέγων μεγάλα ψεύδη και όχι 4 ψέμματα, <<Κίρκαγάτς>> σημαίνει μεγάλο δένδρο και όχι 40 δένδρα και <<Κίρκ-Μπουνάρ>> σημαίνει μεγάλα φρέατα και όχι 40 φρέατα. Κατά τον αρχιμανδρίτη Χριστόφουλο Μελισσηνό <<Η Θράκη και αι Σαράντα Εκκλησίαι>> έκδκ.1897, πιθανότερη φαίνεται να είναι η τέταρτη εκδοχή. Σύμφωνα με μαρτυρίες η εκκλησία που αναφέρεται τιμάται στους Αγίους Τεσσεράκοντα Μάρτυρες.
Ιστορία

Κατά τον 17ο αιώνα το, μέχρι τότε, χωριό άρχισε ν' αναπτύσσεται με ταχύτητα από πολυάριθμους έποικους Εβραίους και Σπαχήδες στρατιωτικούς, προερχόμενους από τη Βεσσαραβία. Στη συνέχεια προστέθηκαν σ΄ αυτούς Έλληνες και Τούρκοι από τις γύρω περιοχές. Η ελληνική κοινότητα που δημιουργήθηκε έφθασε τους 10.000 διατηρώντας και ημιγυμνάσιο. Ο Άγγλος περιηγητής Robert Walsh που πέρασε από την πόλη το 1827 αναφέρει την ύπαρξη αλληλοδιδακτικής σχολής, σαν την οποία υπάρχει μόνο άλλη μία στην Τουρκία. Αναφέρει επίσης ότι αν και ο ελληνικός πληθυσμός είναι πολυάριθμος, δεν έχει εκκλησία γιατί δεν κατάφερε ύστερα από απανωτές αιτήσεις να πάρει άδεια.[1]

Πριν το 1918 οι Σαράντα Εκκλησιές αποτελούσαν σαντζάκι (επαρχία), που ανήκε στο βιλαέτι (νομό) της Αδριανούπολης, και κατά την ελληνική διοίκηση που ακολούθησε αποτέλεσε πρωτεύουσα ιδίου ομώνυμου νομού.

Με την ανταλλαγή πληθυσμών οι περισσότεροι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στην Κεντρική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη ενώ πολλοί μετανάστευσαν στην Αμερική. Στη Θεσσαλονική οι πρόσφυγες ίδρυσαν συνοικισμό τον οποίο ονόμασαν Σαράντα Εκκλησιές.[2]

Σαράντα Εκκλησιές (Θεσσαλονίκη)