.
Περιφέρεια : Στερεάς Ελλάδας
Νομός : Φθιώτιδας
Σημαντική πόλη της Φθιώτιδας, του κράτους του Πρωτεσιλάου. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα Β 695 αναφέρει ότι πως εκεί υπήρχαν πολλά λουλούδια και ήταν το τέμενος της Δήμητρας και ότι ο Πρωτεσίλαος γιος του Ιφίκλου πήρε άνδρες από τη Φυλακή, τον ανθόσπαρτο Πύρασο, την Ίτωνα, την Ανδρώνα και τον Πτελεό και με 40 μαύρα καράβια έλαβε μέρος στον Τρωικό πόλεμο.
Από τις πόλεις που αναφέρει ο Όμηρος μόνο η Πύρασος έχει ταυτιστεί ακριβέστερα με τις ανασκαφικές έρευνες του αειμνήστου Δημητρίου Θεοχάρη.
Κατά τον Στράβωνα [Θ, 5, 14], ο οποίος μιλεί για την τοπογραφία της, το Δημήτριον ήταν Ανατολικά του όρους Όθρυς και απείχε 20 σταδίους από τη νεώτερη της πόλης Φθιώτιδες Θήβες: «Ήν δε πόλις ευλίμενος η Πύρασος, εν δυσί σταδίοις έχουσα Δήμητρος άλσος και ιερόν άγιον, διέχουσα Θηβών σταδίους είκοσι. Υπέρκεινται δε Πυράσου μεν αι Θήβαι, των Θηβών δε εν τη μεσογαία το Κρόκιον πεδίον προς τω καταλήγοντι της Όθρυος, δι’ ου ο Άμφρυσος ρει. Τούτου δ’ υπέρκειται ο Ίτωνος, όπου και το της Ιτωνίας ιερόν.».
Και ο Σκύλαξ [63] την αναφέρει ως Δημήτριον.
Στην Πύρασο, υπήρχε το σπουδαίο ιερό της Δήμητρος, από το οποίο φαίνεται να είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη η πόλη. Ίσως μάλιστα, κάποια εποχή, να υπήρξε και σπουδαίο θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Γι’ αυτό μπορεί να συνηγορήσει ακόμη και η λαμπρή φήμη της παλαιοχριστιανικής πόλης που ήκμασε μετά την Πύρασο.
Ο κατάφυτος σήμερα χαμηλός λόφος "Μαγούλα" ύψους 29μ., ήταν η ακρόπολη της Πυράσου. Η μοναδική δοκιμαστική ανασκαφική τομή που είχε γίνει πάνω στο λόφο βορειοανατολικά της Νέας Αγχιάλου, έδειξε πως κατοικήθηκε από την αρχαιότερη Νεολιθική περίοδο (6η χιλιετία) από ψαράδες γεωργούς, που ανέπτυξαν αξιόλογο πολιτισμό. Τα ευρήματα, λείψανα τοιχοποιίας, επαλλήλων οικισμών και κυρίως σκεύη κεραμικά ανήκουν στην Κλασσική, στη Γεωμετρική, στη Χάλκη, στη Μεσοελλαδική και στη Νεολιθική εποχή.
Από την ιστορική Πύρασο μόνο υποθετικές πληροφορίες υπάρχουν. Ένα χέρι από υπερφυσικό γυναικείο άγαλμα που ήρθε στο φως το 1965 και αποδόθηκε στο άγαλμα της Δήμητρος, της θεάς που λατρευόταν από τους κατοίκους της πόλης. Άλλα λείψανα κι αυτά υποθετικά βρίσκονται στη Βασιλική Δ’ που ανασκάφτηκε στον χώρο όπου πρέπει να ήταν κτισμένα τα δημόσια κτίρια της ελληνιστικής Πυράσου, στο κέντρο της Νέας Αγχιάλου.
Ίσως το πιο συγκεκριμένο εύρημα να είναι ένα μικρό κομμάτι από αρχαία επιγραφή που βρέθηκε στα ερείπια της μεγάλης βασιλικής Δ’ και φέρει τη λέξη «Πύρασος», απόδειξη πως στη θέση αυτή βρισκόταν η λαμπρή πόλη του Πρωτεσιλάου και της Δήμητρας.
Η πόλη εξακολούθησε να υπάρχει και τους κατοπινούς αιώνες αλλά παράλληλα είχε και άλλο όνομα "Δημήτριον" από το σημαντικότερο ιερό της Δήμητρας που το αναφέρει και ο Όμηρος. Το λιμάνι της χρησίμευε για το εξαγωγικό και εισαγωγικό εμπόριο της Θεσσαλίας.
Η αρχαία Πύρασος δέσποζε σε όλη την περιοχή από τα αρχαιότερα νεολιθικά χρόνια, διανύοντας μια λαμπρή πορεία ανάπτυξης. Το [[217 π.Χ.== η Πύρασος καταστράφηκε από τα στρατεύματα του Μακεδόνα Βασιλιά Φιλίππου του Ε', μαζί με τις γειτονικές Φθιώτιδες Θήβες και ο Στράβων την βρήκε ερειπωμένη. Όσοι από τους κατοίκους των δύο πόλεων σώθηκαν από την καταστροφή του Φιλίππου εγκαταστάθηκαν γύρω από το αρχαίο λιμάνι και έτσι δημιουργήθηκε μία καινούρια πόλη. Τα παλιά της ονόματα ξεχάστηκαν και από τον 2° αϊ. μ.Χ. σύμφωνα με επιγραφές παίρνει το όνομα "Θήβαι" και για διάκριση από την ομώνυμη Βοιωτική πόλη "Φθιώτιδες Θήβαι".
Νομός Φθιώτιδας: Δήμος, Κοινότητα Λαμιέων | Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού | Αγίου Κωνσταντίνου | Αμφίκλειας | Αταλάντης | Γοργοπόταμου | Δαφνουσίων | Δομοκού | Ελάτειας | Εχιναίων | Θεσσαλιώτιδας | Καμένων Βούρλων | Λειανοκλαδίου | Μακρακώμης | Μαλεσίνας | Μώλου | Ξυνιάδας | Οπουντίων | Πελασγίας | Σπερχειάδας | Στυλίδας | Τιθορέας | Υπάτης Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Φθιώτιδας |
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License