Παιονίδες

Ελλάδα

Οι Παιονίδες ή η Παιονία (αρχαία ελληνικά: Παιονίδαι‎‎), (ο δήμος: Παιονιδών) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Λεοντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας). Με το ίδιο όνομα (Παιονίδες) ονομάζονταν οι δημότες του δήμου αυτού, καθώς και μεγάλη οικογένεια (γένος) της αρχαίας Αθήνας, ενώ αναφέρονταν επίσης ως «Παιονίδες» και οι γιατροί.
Ονομασία

Ο δήμος πήρε πιθανώς το όνομά του από τον μυθικό επώνυμο ήρωα Παίονα, γιο του Αντιλόχου και εγγονό του Νέστορα, αλλά και από την ομώνυμη οικογένεια των Παιονιδών,[1] που είχε ως έδρα τον δήμο αυτό, η οποία ήταν τμήμα της οικογένειας των Νηλείδων, οι οποίοι προερχόταν από τον πατέρα του Νέστορα τον Νηλέα, βασιλιά επίσης της αρχαίας Πύλου και ο οποίος είχε δολοφονηθεί μαζί με 11 από τους γιους του ή είχε εκδιωχθεί από τον Ηρακλή. Οι Ηρακλείδες επίσης, κατά την Κάθοδο των Δωριέων, είχαν εκδιώξει από την αρχαία Μεσσηνία τους Νηλείδες, οι οποίοι διασκορπίστηκαν σε διάφορους τόπους, σε μερικούς από τους οποίους και βασίλευσαν. Χρονικά οι διωγμοί αυτοί κατατάσσονται στα τέλη του 12ου αι. π.Χ., αφού η μετακίνησή τους από την Πύλο προς την Αθήνα χρονολογείται το 1104 π.Χ..[2] Οι Νηλείδες, οι οποίοι κατέφυγαν στην Αθήνα, αναφέρονται ως τρεις κυρίως οικογένειες–γένη, τους Παιονίδες, τους Μεδοντίδες και τους Αλκμεωνίδες.[3] Το όνομα του γιου του Αντιλόχου, του Παίονα, με τη σειρά του φαίνεται να προέρχεται από μια ιατρικής μορφής θεότητα επούλωσης τραυμάτων κ.α., η οποία αργότερα ταυτίστηκε με το πρόσωπο του θεού Παιωνίου Απόλλωνα, με αποτέλεσμα στην καθημερινότητα, κατά την αρχαιότητα, να συνηθίζεται οι γιατροί γενικά να ονομάζονται επίσης ως «Παιονίδες».
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου

Ο δήμος των Παιονιδών, ήταν δήμος των Μεσογείων.[4] Η ακριβής τοποθεσία του δήμου αυτού δεν έχει προσδιορισθεί και δεν έχει ακόμα ταυτιστεί επακριβώς, αλλά οι περισσότεροι ερευνητές πιστεύουν ότι βρισκόταν στα βόρεια της Αθήνας, στους πρόποδες της νότιας πλαγιάς του βουνού της Πάρνηθας, στα βόρεια του σημερινού Μενιδίου,[5] που υπάγεται στον Δήμο Αχαρνών και το οποίο παλαιότεροι ερευνητές θεωρούσαν ως παραφθορά του ονόματος «Παιονίδαι».[6]

Ο δήμος των Παιονιδών τοποθετείται κοντά στο Μετόχι της Μονής Πετράκη, τον Άγιο Νικόλαο και το Φρούριο Λειψύδριον, καθώς σύμφωνα με την αρχαιολόγο Μαρία Πλάτωνος-Γιώτα: «Το γνωστό φρούριο των Αλκμαιωνιδών βρίσκεται αρκετά κοντά στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου στην Πάρνηθα, όπου το τοποθετούσαν από την αρχή οι Leake και Ross. Από εδώ προέρχονταν οι περισσότερες αρχαιολογικές ενδείξεις. Είχαν συνδυάσει επίσης οι δυο μελετητές της αρχαίας τοπογραφίας, τις αρχαίες τοπογραφικές μαρτυρίες, που ανέφεραν ότι το «Λειψύδριο χωρίον περί Πάρνηθαν» (Αριστοτέλης, Αθην. Πολιτεία 19 κ.εξ.) και «ὑπἐρ Παιὀνης ἐστἰ» (Ηρόδοτος V. 6.2.). Ο δήμος των Παιονιδών πρέπει να τοποθετηθεί κοντά στο Μετόχι της Μονής Πετράκη, κοντά στον Άγιο Νικόλαο. Ο Milchhöfer δεν πίστευε ότι ο σπουδαίος δήμος, στον οποίο θα έπρεπε να ανήκει το Λειψύδριο, ήταν ο δήμος των Παιονιδών, επειδή είχε την πεποίθηση ότι οι Παιονίδαι ήταν ένας από τους μικρότερους δήμους της Πάρνηθας».[7]

Σύμφωνα με άλλους ερευνητές ο δήμος ήταν κοντά στον δήμο των αρχαίων Αχαρνών, (το σημερινό Μενίδι), οι οποίοι επίσης τοποθετούν προς βορρά και βορειανατολικά τους δήμους των Παιονιδών και των Χολλειδών και νοτιανατολικά τον δήμο του Συπαλλητού και αναφέρουν ότι βρίσκονται σήμερα αντίστοιχα στις τοποθεσίες «Αμυγδαλέζα», «Καταρεϊκα» και «Αγ. Σωτήρα».[8][9]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[10] ως μέλος της Λεοντίδας φυλής, συμμετείχε με 3 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν επίσης με 3 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι των Παιονιδών

Ο δημότης των αρχαίων Παιονιδών ονομαζόταν Παιονίδης.[11] Η οικογένεια των Παιονιδών ήταν στενά συνδεδεμένη με εκείνη των Αλκμεωνιδών, επίσης απογόνων του Νηλέα, στον αγώνα ενάντια στην τυραννία του Πεισιστράτου, ο οποίος, σύμφωνα με τον Διονύσιο Σουρμελή, φέρεται επίσης να κατάγεται και από τους Παιονίδες[12] και στη συνέχεια κατά της τυραννίας των Πεισιστρατιδών. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, το 513 π.Χ. οι πλούσιοι Αλκμεωνίδες θα οχυρώσουν, μετά το θάνατο του τυράννου Ιππάρχου, την τοποθεσία γνωστή ως «Λειψύδριον», [13] σε σημείο πάνω από τον δήμο[14] και με μεγάλο αριθμό μισθοφόρων, αλλά και πολιτών από το άστυ της αρχαίας Αθήνας προσπάθησαν ανεπιτυχώς να καταλύσουν την τυραννία. Εκεί δέχθηκαν επίθεση από τον τύραννο Ιππία και υπέστησαν μεγάλη ήττα, η οποία τιμήθηκε με δημοφιλές τραγούδι της εποχής εκείνης. Παρά την ήττα τους πάντως ο Ιππίας ένιωθε έκτοτε ανασφάλεια και άρχισε να τειχίζει, από το 512 π.Χ., την Μουνιχία, τη σημερινή Καστέλλα του Πειραιά, με σκοπό να διαμένει στο εξής εκεί, επειδή φοβόταν για την εξουσία και τη ζωή του.

Η ακριβής τοποθεσία του φρουρίου του Λειψυδρίου δεν είναι γνωστή, αλλά σύμφωνα με την παράδοση, κάποιοι ερευνητές το ταυτίζουν με το οχυρό στο «Κατζιμήδι» βόρεια της Βαρυμπόμπης και του Τατοίου (αρχαίος δήμος Δεκελείας) ή στην «Κορακοφωλέζα» ή «Κορακοφαλέζα» ή «Καρακοφωλέζα» της Πάρνηθας, καθώς σύμφωνα με την αρχαιολόγο Μαρία Πλάτωνος-Γιώτα: «Το Φρούριο Λειψύδριον εντοπίστηκε τελικά 80 μ. ψηλότερα από το Μετόχι της Μονής Πετράκη, στο ύψωμα Καρακοφωλέζα. Ο Milchhöfer επισκέφτηκε το φρούριο το 1887, με οδηγό τον Δημ. Παπανίκα από το Μενίδι, περνώντας μέσα από το φαράγγι του Μετοχιού, δηλ. το ρέμα του Αγ. Γεωργίου».[7] Το ευρεθέν αυτό όμως οχυρό είναι σχετικά νεόκτιστο και χρονολογείται από τα τέλη του τέταρτου αιώνα π.Χ. ως τις αρχές του τρίτου αιώνα π.Χ.

Οι Παιονίδες αναφέρονται από τον Αριστοφάνη, στο έργο του «Λυσιστράτη». Ο σύζυγος της Μυρρίνης, ο ανόητος Κινησίας, παρουσιάζεται ως Παιονίδης: Ο Αριστοφάνης συχνά πείραζε έναν συνονόματο ποιητή Κινησία, αλλά δεν έχουμε κανένα στοιχείο το οποίο να δείχνει ότι θα μπορούσε να είναι από αυτόν τον δήμο. Η εφευρετικότητα επίσης του Αριστοφάνη για τον «Κινησία Παιονίδη», δημιουργεί έναν κλασικό εκχυδαϊσμό, ο οποίος έγκειται στην χρήση των λέξεων «κινείν» (αρχαία ελληνικά: κινεῖν‎‎), και «παίειν» (αρχαία ελληνικά: παίειν‎‎), καθώς η λέξη αυτή θυμίζει το όνομα του δήμου, αλλά/και όχι μόνο.[15]
Προσωπικότητες από τις Παιονίδες

Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο των Παιονιδών, όπως ο Βλέπυρος ο Παιονίδης γιος του Πειθάνδρου, ο Βλέπυρος ο Παιονίδης γιος του Πολυμνησίου, ο θεσμοθέτης Δημήτριος ο Παιονίδης, ο Διόδης ο Παιονίδης, ο βουλευτής Διονύσιος ο Παιονίδης γιος του Διονυσίου, ο Δώρος (Στάτιος) ο Παιονίδης κ.α.[16]
Δείτε επίσης

Αρχαία Αθήνα
Λεοντίδα φυλή

Παραπομπές - σημειώσεις

Παυσανίας, «Ελλάδος Περιήγησις», «Κορινθιακά», II, 18, 8-9.: [...] "[18.8] ἐκβάλλουσιν οὖν ἐκ μὲν Λακεδαίμονος καὶ Ἄργους Τισαμενόν, ἐκ δὲ τῆς Μεσσηνίας τοὺς Νέστορος ἀπογόνους, Ἀλκμαίωνα Σίλλου τοῦ Θρασυμήδους καὶ Πεισίστρατον τὸν Πεισιστράτου καὶ τοὺς Παίονος τοῦ Ἀντιλόχου παῖδας, σὺν δὲ αὐτοῖς Μέλανθον τὸν Ἀνδροπόμπου τοῦ Βώρου τοῦ Πενθίλου τοῦ Περικλυμένου. Τισαμενὸς μὲν οὖν ἦλθε σὺν τῇ στρατιᾷ καὶ οἱ παῖδες ἐς τὴν νῦν Ἀχαί̈αν: [18.9] οἱ δὲ Νηλεῖδαι πλὴν Πεισιστράτου--τοῦτον γὰρ οὐκ οἶδα παρ' οὕστινας ἀπεχώρησεν--ἐς Ἀθήνας ἀφίκοντο οἱ λοιποί, καὶ τὸ Παιονιδῶν γένος καὶ Ἀλκμαιωνιδῶν ἀπὸ τούτων ὠνομάσθησαν". [...]
Karl Otfried Müller (1797-1840), μετάφραση George Cornewall Lewis (1806-1863) και Henry Tufnell (1805-1854), επιμ. (1839). The history and antiquities of the Doric race (στα Αγγλικά). Λονδίνο: Murray. σελίδες Τόμος Β'. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2009.
[...] "Παιονίδες: Γένος που καταγόταν από τους ομηρικούς βασιλείς της Πύλου της Μεσσηνίας. Όταν έγινε η επιδρομή των Δωριέων, οι Παιονίδες, μαζί με τους Μεδοντίδες και τους Αλκμεωνίδες, κατέφυγαν στην Αθήνα, που ήταν ελεύθερη πόλη. Ο Σόλωνας, ο Πεισίστρατος, ο Περικλής, ο Πλάτωνας και άλλες προσωπικότητες της αρχαιότητας υπήρξαν απόγονοί τους. [...] Παιονίδες
[...] "Paeonidae: (Παιονίδαι/Paionídai). Attic mesogeia deme of the Leontis phyle on the Parnes, with three bouleutaí. According to Hdt. 5,62, the fortress of Leipsydrium (which has not yet been located), was above P.". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Paeonidae
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 130.
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 275-276: [...] "Παιονίδαι, ή Παιονία, δήμος φυλής Λεοντίδος μεταξύ Αχαρνών και των υπωρειών της Πάρνηθος• επί των πλευρών του όρους τούτου ην το λεγόμενον Λειψύδριον ο, ως διηγείται ο Ηρόδοτος, κείμενον υπεράνω της Παιονίας, ετειχίσθη υπό των Ακλμαιωνιδών επί του μεταξύ αυτών και των Πεισιστρατιδών πολέμου (11 = Ηροδοτ. β. 5, κ. 62). – Κατά τον Μύλλερ (1 = Μύλλερ Αττ.), τον Κρούσιον (2 = Κρούσ. Τ. 2, κ. 6, σ. 288), τον Λήκιον (3 = Ληκ. Δημ.) και τον Ρος (4 = Ρος Δημ.) το νυν Μενίδι κείται επί της θέσεως του δήμου Παιονιδών ή Παιονίας, και το νέον αυτό όνομα Μενίδι είναι παραφθορά του Παιονίδαι, κατά μεταβολήν του Π εις Μ, ως εις το Μεντέλη από του Πεντέλη και αλλαχού πολλάκις απαντάται, και κατά μικράν τινα συγκοπήν". [...]
Μαρία Πλάτωνος-Γιώτα, "Αχαρναί. Ιστορική και Τοπογραφική Επισκόπηση των Αρχαίων Αχαρνών, των γειτονικών Δήμων και των οχυρώσεων της Πάρνηθας", Αχαρναί 2004, σελ. 364, 365. αναφορά-πηγή: "Αχαρνές - ιστορική πόλη", στην ιστοσελίδα: arxaiologikoacharnes.wordpress.com του Τμήματος Αρχαιολογίας και Ιστορικής Έρευνας του Δήμου Αχαρνών.
Πηγή: Το άρθρο "ΟΥΚ ΕΣΤΙ ΗΔΗ ΑΧΑΡΝΑ ΑΛΛΑ ΜΑΙΝΙΔΙΟΝ", 10/07/2011, εφημερίδα "ΑΧΑΡΝΑΪΚΗ", από την ιστοσελίδα: eleftherovima.files.wordpress.com
Πηγή: "Μενίδι - Ιστορική Αναδρομή Αρχειοθετήθηκε 2018-03-02 στο Wayback Machine.", στην ιστοσελίδα του 2ου Γυμνασίου Αχαρνών gym-acharn.att.sch.gr
Παιον Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834.Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Wörterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Παιονίδαι, δήμος της Αττικής, εκ της Λεοντίδος φυλής" (Κάτοικ. Παιονίδης)". [...], σελ. 302.
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 90-91: [...] "Παιονία-Παιονίδαι• ο δήμος ούτος κείται άνωθεν τοι Μαινιδίου προς ανατολάς• και ωνομάσθη από του εξής περιστατικού. Εν Αθήναις ήσαν δύο ένδοξοι οικογένειαι η των Αλκμαιονιδών και η των Παιονιδών• κατήγοντο δε αμφότεραι οι μεν Παιονίδαι από του Παίονος, οι δε Αλκμαιονίδαι από του Αλκμαίονος, απογόνων αμφοτέρων του Νηλέως πατρός του περιφήμου Νέστορος, βασιλέων Πύλου, οίτινες Παίων και Αλκμαίων διωχθέντες οικογενειακώς υπό των Ηρακλειδών κατέφυγον εις Αθήνας, ένθα εγκατασταθέντες εγένοντο δύο μεγάλαι γενεαί• Αλκμαιωνίδαι, και Παιονίδαι, εξ ών κατήγετο ο Πεισίστρατος ο των Αθηναίων βασιλεύς, ο λεγόμενος Τύραννος. Αι δύο αύται γενεαί ήλθον εις σύγκρουσιν επί της βασιλείας Πεισιστράτου, και παραταξάμενοι εις πόλεμον έξω της πόλεως οι μέν Αλκμαιονίδαι κατέλαβον το Λειψύδριον το επί του Πάρνηθος, όπερ και ετείχισαν, και το τείχος σώζεται μέχρι σήμερον εν μέρει διεφθαρμένον• οι δε Πεισιστρατίδαι οι εκ των Παιονιδών κατέλαβον τον τόπον τον όνομασθέντα απ' αυτών Παιονία, δια να εμποδίσωσι την κάθοδον τών πολεμίων. Την μάχην τούτων ιστορεί ο Ηρόδοτος, ένθα μνημονεύει το Λειψύδριον εν οις λέγει «Πειρώμενοι (οι Αλκμαιωνίδαι) κατιέναι και ελευθερούν τας Αθήνας, Λειψύδριον το υπέρ Πάρνηθος τειχίσαντες ενταύθα οι Αλκμαιωνίδαι παν επί τοις Πεισιστρατίδησι μηχανώμενοι». (β. έ. κ.62). Καλούνται δε την σήμερον η μεν Παιονία Βαρυμπόμπη από του ποτέ ιδιοκτήμονος του χωρίου τούτου, Βαρυμπόμπη καλουμένου, του όποίου η απόγονος οικογένεια σώζεται εισέτι εν Αθήναις• νυν δε κατέχουσιν αυτό οι Μαινιδιώται• το δε Λειψύδριον Κατζιμήδι λέγεται.". [...]
[...] "λειψύδριον: Αρχαίο οχυρό της Αττικής, στην Πάρνηθα. Το 513 π.Χ. οχυρώθηκαν εκεί οι Αλκμαιωνίδες που πολεμούσαν τους Πεισιστρατίδες. Το Λ. βρισκόταν σε ύψωμα ανάμεσα στο Μενίδι και στο Τατόι, όπου διακρίνονται ακόμα τα ίχνη της οχύρωσης. - λειψύδριον, τὸ (Α): 1. άνυδρος τόπος, τόπος που στερείται νερού. 2. ως κύριο όν. τὸ Λειψύδριον τοπωνύμιο της Αττικής κοντά στην Πάρνηθα. [ΕΤΥΜΟΛ. < θ. λειψ- (βλ. λείπω) + ὕδριον, υποκορ. τού ὑδρία]". [...], λειψύδριον
Ηρόδοτος, «Ιστορίαι», Βιβλίο Ε' – «Τερψιχόρη», V, 62, 2: [...] "Ἱππίεω τυραννεύοντος καὶ ἐμπικραινομένου Ἀθηναίοισι διὰ τὸν Ἱππάρχου θάνατον, Ἀλκμεωνίδαι γένος ἐόντες Ἀθηναῖοι καὶ φεύγοντες Πεισιστρατίδας, ἐπείτε σφι ἅμα τοῖσι ἄλλοισι Ἀθηναίων φυγάσι πειρωμένοισι κατὰ τὸ ἰσχυρὸν οὐ προεχώρεε κάτοδος, ἀλλὰ προσέπταιον μεγάλως πειρώμενοι κατιέναι τε καὶ ἐλευθεροῦν τὰς Ἀθήνας, Λειψύδριον τὸ ὑπὲρ Παιονίης τειχίσαντες, ἐνθαῦτα οἱ Ἀλκμεωνίδαι πᾶν ἐπὶ τοῖσι Πεισιστρατίδῃσι μηχανώμενοι παρ᾽ Ἀμφικτυόνων τὸν νηὸν μισθοῦνται τὸν ἐν Δελφοῖσι, τὸν νῦν ἐόντα τότε δὲ οὔκω, τοῦτον ἐξοικοδομῆσαι". [...]
Αριστοφάνης, «Λυσιστράτη», στιχ. 850-853: [...] "Κινησίας: πρὸς τῶν θεῶν νυν ἐκκάλεσόν μοι Μυῤῥίνην. / Λυσιστράτη: ἰδοὺ καλέσω ᾽γὼ Μυῤῥίνην σοι; σὺ δὲ τίς εἶ; / Κινησίας: ἀνὴρ ἐκείνης, Παιονίδης Κινησίας". [...]

Δημότες των Παιονιδών Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): PAIONIDHS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project

Πηγές – βιβλιογραφία

Πρωτογενείς πηγές

Αριστοφάνης, «Λυσιστράτη», στιχ. 850-853.
Ηρόδοτος, «Ιστορίαι», Βιβλίο Ε' – «Τερψιχόρη», V, 62, 2.
Παυσανίας, «Ελλάδος Περιήγησις», « Κορινθιακά», II, 18, 8-9..
Ελληνικές επιγραφές - IG Παιον Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

Paeonidae, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Ουίλλιαμ Σμιθ, Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica – 25 (Paeonidae)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica – 25 (Paeonidae)
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. (47, 62, 68, table 4.). Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 55, 63, 130.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Ιστορία των Αχαρνών Αρχειοθετήθηκε 2017-02-20 στο Wayback Machine., στην ιστοσελίδα: www.acharnes.gr του Δήμου Αχαρνών.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

«Paionidai». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
Δήμος Αχαρνών, στην ιστοσελίδα: www.acharnes.gr του Δήμου Αχαρνών.
Traill, J. «Places: 580048 (Paionidai)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2017.
Paionidai, N Menidi, foot of Parnes, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License