Οίον Δεκελεικόν

Ελλάδα

Το Οίον Δεκελεικόν (αρχαία ελληνικά: Οἶον Δεκελεικόν), (ο δήμος: Οίου Δεκελεικού), ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Ιπποθοωντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).

Ονομασία

Σύμφωνα με τον Αθηναίο ιστορικό Φιλόχορο, αλλά και τον Αρποκρατίωνα, η λέξη «οίον» (αρχαία ελληνικά: οἶον), σημαίνει το «μόνο»,[1] το «έρημο», αυτό το οποίο εγκαταλείφθηκε. Η λέξη «Δεκελεικός» είχε υιοθετηθεί για να διακρίνει αυτόν τον δήμο,[2] ο οποίος ανήκε στην Ιπποθοωντίδα φυλή, από εκείνον του Οίου Κεραμεικού, ο οποίος ανήκε στην Λεοντίδα φυλή. Το «Οίον το Δεκελεικόν»[3] ήταν ένας από τους λίγους δήμους που είχε προσδιορισμό στην ονομασία του, αναφέρεται επίσης από τον Όμηρο και σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή η ονομασία του σημαίνει δασώδης περιοχή.
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου

Ο δήμος του Οίου του Δεκελεικού, ήταν δήμος των Μεσογείων.[4] Στην αρχαιότητα βρισκόταν μεταξύ των δήμων Δεκέλειας και Εκάλης. Η τοποθεσία του δήμου αυτού παραμένει ακόμα άγνωστη, αβέβαιη, ασαφής και δεν έχει ακόμα ταυτιστεί επακριβώς με κάποια σημερινή περιοχή. Ήταν σίγουρα σε περιοχή της Μεσογαίας και ίσως αρχικά η νοτιοανατολική Δεκέλεια, από την οποία εξαρτιόταν πρώτα, ώσπου να γίνει ανεξάρτητος δήμος[3] με την μεταρρύθμιση του Κλεισθένη. Το όνομά του άλλωστε προέρχεται από τη Δεκέλεια, δείχνοντας μια σύνδεση σημαντική και ικανή για να διακρίνεται από τον άλλο ομότιτλο δήμο, δηλαδή το Οίον Κεραμεικόν, ο οποίος ήταν δήμος της Λεοντίδας φυλής. Σύμφωνα με σύγχρονους ερευνητές, όπως ο John S. Traill, θα μπορούσε να βρίσκεται κοντά στο κέντρο του γνωστού παλαιότερα χωριού ως το Μπογιάτι,[5] δηλαδή ανάμεσα στην περιοχή του σημερινού Αγίου Στεφάνου (πρώην Νέο Μπογιάτι) και της Άνοιξης (πρώην Παλαιό Μπογιάτι), που υπάγονται στον Δήμο Διονύσου.

Υπέρ της άποψης ότι βρίσκεται σε τοποθεσία κοντά στην Δεκέλεια[6] και ότι αρχικά το Οίον εξαρτιόταν από αυτήν συνηγορεί ένα επίσης σημαντικό στοιχείο: Το Οίον Δεκελεικόν ήταν επίσης ένα σημαντικό κέντρο της φρατρίας των Δημοτιονιδών, οικογένειας με έδρα κυρίως την Δεκέλεια.[7] Ερευνητής του 19ου αιώνα (Διονύσιος Σουρμελής) πίστευε ότι ο δήμος έχασε το όνομά του αφ' ότου ο Άγιος Μερκούριος έγινε πολιούχος του χωριού αυτού και τοποθετούσε τον δήμο στην περιοχή του Αγίου Μερκουρίου, στη διαδρομή από Χαλκίδα προς Αθήνα και αντίστροφα.[3]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[8] ως μέλος αρχικά της Ιπποθοωντίδας φυλής, συμμετείχε με 3 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν επίσης από 3 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος ενσωματώθηκε στην Πτολεμαΐδα φυλή με 3 βουλευτές. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) ο δήμος ενσωματώθηκε στην Ατταλίδα φυλή με άγνωστο ο αριθμό βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι του Οίου του Δεκελεικού

Ο δημότης του αρχαίου Οίου του Δεκελεικού αναφερόταν με την χρήση της φράσης «εξ Οίου», δηλαδή προέρχεται από το Οίο.[9][10] Το γεγονός ότι εκλέγονταν 3 βουλευτές στον δήμο, παρά την ονομασία του σε «Οίον», η οποία σύμφωνα με τον Φιλόχορο, αλλά και τον Αρποκρατίωνα, προσδιόριζε μια μόνη[3] ή έρημη ή αραιοκατοικημένη χώρα, δείχνει ότι υπήρχε σημαντικός αριθμός δημοτών και κατοίκων, αν και είναι επίσης δυνατόν ο πληθυσμός αυτός να αυξήθηκε σε μεταγενέστερο χρόνο, από όταν δόθηκε αρχικά η ονομασία.
Προσωπικότητες από το Οίον το Δεκελεικό

Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο του Οίου του Δεκελεικού, όπως Διοκλείδης εξ Οίου, ο βουλευτής Διονυσόδοτος εξ Οίου γιος του Πυθαράτου, ο βουλευτής Διονυσόδωρος εξ Οίου, ο Διότιμος εξ Οίου, ο Διοχάρης εξ Οίου γιος του Διοκλείδου κ.α.[11]
Δείτε επίσης

Αρχαία Αθήνα
Ιπποθοωντίδα φυλή
Πτολεμαΐδα φυλή
Ατταλίδα φυλή

Παραπομπές - σημειώσεις

Αρποκρατίων, «Λεξικόν των δέκα ρητόρων», Ο, λήμμα: «Οἶον»: [...] "Ἰσαῖος ἐν τῷ περὶ τῆς ποιήσεως. δῆμοί εἰσιν ἐν τῇ Ἀττικῇ διττοὶ οὐδετέρως λεγόμενοι, καλοῦνται δὲ Οἶον. κεκλῆσθαι δέ φησιν οὕτω Φιλόχορος ἐν τῇ γ διὰ τὸ μηδαμῶς οἰκητὸν τόπον ἔχειν, ἀλλὰ μεμονῶσθαι• τὸ γὰρ μόνον οἶον ἐκάλουν οἱ ἀρχαῖοι. ἔστι δὲ τὸ μὲν Κεραμεικὸν Οἶον τῆς Λεοντίδος φυλῆς, τὸ δὲ Δεκελεικὸν τῆς Ἱπποθωντίδος, ὡς Διόδωρος. οἱ δὲ δημόται ἑκατέρωθεν ἐλέγοντο ἐξ Οἴου. ἄλλοι δ̓ ἦσαν οἱ λεγόμενοι Οἴηθεν, ὡς προείρηται". [...]
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 133-134: [...] "Οίον, εξ Οίου ο δημότης, και ουχί οίηθεν, ώς ο Αρποκρατίων έξηγείται• διότι ο Οίηθεν είνε ο δημότης της Οίης (όρα τας λέξεις Οιήθεν και Οίον). Το Οίον τούτο ελέγετο Κεραμεικόν προς διάκρισιν του Δεκελεικού ετέρου Οίου, περί ου ερρέθη. Συγχωνευθέν δε μετά των Κεραμέων Κουμάριον και τούτο λέγεται". [...]
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 94-95: [...] "Οίον το Δεκελεικόν• ο δημότης εξ Οίου. επειδή ήσαν δύο δήμοι ονομαζόμενοι Οίον, ο μεν κείμενος προς την Δεκέλειαν ωνομάσθη Δεκελεικόν, ο δ' έτερος, κείμενος προς τον δήμον Κεραμέων, ωνομάσθη Κεραμεικόν. Το όνομα οίον σημαίνει μόνον. Δια να ονομασθεί ούτως οίον φαίνεται ότι ο δήμος ούτος ανεξάρτητος των Δεκελέων διοικείτο μόνος• διότι η Δεκέλεια απετέλει κοινότητα των πέριξ δήμων κατά την σύστασιν του Κέκροπος, ως εν τοις προηγουμένοις ερρέθη• ο δε Αρποκρατίων λέγει ότι ωνομάσθη Οίον δια το μηδαμώς ευοίκητον τόπον έχειν, αλλά μεμονώσθαι. τούτο δι' εμέ είνε δυσνόητον• αν δεν είχε τόπον κατοικήσιμον, πως κατοικείτο και απετέλει δήμον, και οι δημόται δεν ήσαν προσωρινοί; Το Οίον τούτο έχασε το όνομά του αφ' ότου ο άγιος Μερκούριος εγένετος πολιούχος του χωρίου αυτού. Καλείται λοιπόν την σήμερον ο τόπος άγιος Μερκούριος, γνωστός τοις διαβαίνουσιν από Χαλκίδος εις Αθήνας, και το ανάπαλιν". [...]
[...] "Oeum Deceleicum: (Οἶον Δεκελεικόν/Oîon Dekeleikón). Attic mesogeia deme of the phyle of Hippothontis. From 224/3 BC it belonged to the phyle of Ptolemaïs, from 200 BC to that of Attalis. It provided three bouleutaí. Location: near Bugiati southeast of Decelea, to which OD possibly belonged once (see the phratria inscriptions of the Demotionidae IG II2 1237) [1]. An independent dêmos possibly only after Cleisthenes [2]. Grave inscriptions IG II2 6885-7012; 6990 and 7009 from Bugiati, cf. IG 2558". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Oeum Deceleicum
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 137.
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 209: [...] "Οίον, δύο δήμοι ήσαν του ονόματος τούτου, Οίον Κεραμικόν φυλής Λεοντίδος, και Οίον Δεκελικόν φυλής Ιπποθοοντίδος• και το μεν πρώτον φαίνεται ότι έκειτο παρά την πόλιν των Αθηνών, κατά το μέρος του έξω Κεραμικού, το δε δεύτερον επί της Πάρνηθος κατά την Δεκέλειαν. Επειδή δέ οι Λακιάδαι και ο Ίππιος Κολωνός ησαν πλησίον του μεγάλου νεκροταφείου κατά το βορ-δυτικόν και το δυτικόν της πόλεως, το Κεραμικόν τούτο Οίον κατείχεν επομένως την θέσιν την προς το νοτ-δυτικόν μεταξύ της Ιεράς οδού και του προς βορράν μέρους των Μακρών τειχών (1 = Ληκ. Δημ.). Οι δημόται ελέγοντο εξ Οίου". [...]
Πηγή: Το άρθρο της Γιώτας Συκκά, με τίτλο: "Ανασκαφές συμπληρώνουν τον αρχαιολογικό χάρτη της Αττικής", 18/11/2009, στην εφημερίδα Η Καθημερινή.
Οιο Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Σκαρλάτος Βυζάντιος, "Λεξικόν Επίτομον των εν τοις Ελλήσι συγγραφεύσιν απαντωμένων κυρίων ονομάτων, συντεθέν μεν υπό Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου. Εκδοθέν δε στερεοτύπως υπό Ανδρέου Κορομηλά". Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά. Εν Αθήναις 1852, [...] "Οίον (τό), το Δεκελεικόν, δήμος της Αττικής, ανήκων εις την Ιπποθοωντίδα φυλήν. 2) το Κεραμεικόν, έτερος δήμος της Αττικής, ανήκων εις την Λεοντίδα φυλήν, (ο δημ. Εξ Οίου). 3) κώμη τις ορεινή των επικνημιδίων Λοκρών". [...], σελ. 132.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834.Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Wörterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Οίον, δήμος της Αττικής, εκ της Λεοντίδος φυλής" και άλλος, εκ της Ιπποθοωντίδος (Κάτοικ. Εξ Όιου)". [...], σελ. 290.

Δημότες του Οίου του Δεκελεικού Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): EC OIOU (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project

Πηγές – βιβλιογραφία

Πρωτογενείς πηγές

Αρποκρατίων, «Λεξικόν των δέκα ρητόρων» Ο, λήμμα: «Οἶον».
Ελληνικές επιγραφές - IG Οιο Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

Oeum Deceleicum, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Ουίλλιαμ Σμιθ, Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica - 52 (Oeum Deceleicum)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica - 52 (Oeum Deceleicum)
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council, “Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 137.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Άνοιξη, στην ιστοσελίδα: www.dionysos.gr του Δήμου Διονύσου.
Άγιος Στέφανος, στην ιστοσελίδα: www.dionysos.gr του Δήμου Διονύσου.
Δήμος Αγίου Στεφάνου, Ιστορία του Αγίου Στεφάνου.
Γυμνάσιο Αγίου Στεφάνου, η ιστορία του Αγίου Στεφάνου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

«Oion Dekeleikon». www.ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
Δήμος Διονύσου, στην ιστοσελίδα: www.dionysos.gr του Δήμου Διονύσου.
Traill, J. «Places: 580041 (Oion Dekeleikon)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2017.
Oion Dekeleikon, Bogiati, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Oion, Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
Oion, Attic Inscriptions Online.

Δήμοι της Ιπποθοωντίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Ανακαία Δεκέλεια Εροιάδαι Οίον Δεκελεικόν

Τριττύς της Παραλίας
Αζηνία Αυρίδαι Αχερδούς Ελαιούς Ελευσίς Κόπρος Οινόη
Τριττύς του Άστεως
Αμαξάντεια Θυμαιτάδαι Κειριάδαι Κοίλη Κορυδαλλός Πειραιεύς
Δήμοι της Πτολεμαΐδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Αφίδναι Εκάλη Κολωναί Κονθύλη Κυδαντίδαι Οίον Δεκελεικόν Πρόσπαλτα Φλύα

Ptolomeo III.JPG
Τριττύς της Παραλίας
Αιγιλία Οινόη
Τριττύς του Άστεως
Βουτάδαι Θημακός
Ανεπιβεβαίωτη Τριττύς
Βερενικίδαι
Δήμοι της Ατταλίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Αγνούς Άθμονον Ικάριον Οίον Δεκελεικόν

Bust of Attalus (casting in Pushkin museum) 02 by shakko.jpg
Τριττύς της Παραλίας
Ατήνη Οινόη Προβάλινθος Σούνιον
Τριττύς του Άστεως
Υπένερθεν Αγρυλή Κορυδαλλός Τυρμείδαι
Ανεπιβεβαίωτη Τριττύς
Απολλωνιείς

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License