Η Όη ή Οή ή Οίη ή Οία ή Όα (αρχαία ελληνικά: Ὄη ή Ὀή ή Οἴη ή Ὄα), (ο δήμος: Όης ή Δήμος Οιάτιδος) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Οινηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
Όνομα
Ο δήμος πήρε πιθανώς το όνομά του από μια από τις κόρες του Κεφάλου.
Τοποθεσία της αρχαίας Όης
Ο δήμος της Όης, εθεωρείτο δήμος της παραλίας, αν και η ακριβής τοποθεσία του δήμου σήμερα, που έχει ταυτισθεί αρχαιολογικά, βρίσκεται σε σχετική απόσταση από τη θάλασσα. Κατά το παρελθόν η τοποθεσία του δήμου συναγόταν από την αναφορά σχολιαστή της αρχαιότητας για το έργο του Σοφοκλή, «Οιδίπους επί Κολωνώ», ο οποίος ίσως ήταν ειδικός στα τοπωνύμια της Αττικής ή είχε συμβουλευθεί έγκυρες πηγές. Στην τραγωδία, όταν Κρέοντας απαγάγει τις κόρες του Οιδίποδα, Αντιγόνη και Ισμήνη, οδηγώντας τες προς την Θήβα και ενώ ο Θησέας τις επιστρέφει πίσω στην ασφάλεια, ο χορός εικάζει για τον τόπο συνάντησης του Αθηναίου βασιλιά με τις δυο γυναίκες, ότι θα μπορούσε να ήταν σημείο με θέατρο ή ναό του Απόλλωνα ή σημείο στην περιοχή της Ελευσίνας ή σημείο στη δυτική πλευρά του λόφου, κοντά σε τοποθεσία όπου βρισκόταν αυτός ο δήμος.[1] Τα τρία αυτά σημεία–μέρη ήταν τόσο κοντά το ένα στο άλλο και στο δρόμο μεταξύ του Κολωνού και της Θήβας. Σχετικά όμως, με την πρώτη τοποθεσία, κανείς δεν γνώριζε πού ακριβώς βρισκόταν ο ναός του Απόλλωνα (εκτός αν η αναφορά είναι για το Ιερό του Δαφναίου ή Δαφνίου Απόλλωνα[2]) ή η τοποθεσία συνάντησης. Αυτή η τελευταία πιθανώς να ήταν σε ίση απόσταση ανάμεσα στην πόλη της Θήβας και του δήμου του Κολωνού στη μέση του δρόμου από το Θριάσιο πεδίο. Ανάλογα με τις διαφορετικές ερμηνείες, θα μπορούσε να είχε ξεσπάσει μάχη μεταξύ των δύο (Θησέα και Κρέοντα), όπως αναφέρεται από τον Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ, η οποία θα μπορούσε να είχε λάβει χώρα στο Θριάσιο πεδίο ή στην περιοχή των Ελευθερών. Ο δήμος της Ελευσίνας δεν προσδιορίζεται ρητά από τον ποιητή, ενώ η τρίτη θέση υποδεικνύεται από τον αρχαίο σχολιαστή ως πιο κοντά στο δήμο της Οίης και πολύ κοντά σε ένα λευκό βράχο (ή όπως στο αρχικό κείμενο σε μια «χιονισμένη κορυφή», παρά το γεγονός ότι αυτό αποδεικνύεται αντιφατικό σε σχέση με το χαμηλό υψόμετρο σε αυτά τα βουνά), αν και θα μπορούσε να προσδιορίζεται μεταφορικά, ως ένας «γυαλιστερός βράχος». Κατά τη σχετική ταυτοποίηση, οι ερευνητές έχοντας τη δυνατότητα να αποκλείσουν την περίπτωση της οροσειράς που βρίσκεται νότια του Δαφνίου (διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Χαϊδαρίου) και κοντά στο δήμο Κορυδαλλού, που δεν είναι στο δρόμο προς τη Θήβα και χωρίς θέα στη δυτική πλευρά, συμπεραίνουν ότι ο δήμος θα μπορούσε να βρίσκεται βορειοανατολικά του σύγχρονου κέντρου του Ασπροπύργου,[3] στο θριάσιο πεδίο, στη δυτική πλαγιά του όρους Αιγάλεω, στη θέση Καλιστήρι, απαραίτητα βόρεια του Ποικίλου Όρους, στους πρόποδες του όρους του Αιγάλεω που διαχωρίζουν την πεδιάδα της Αθήνας με την πεδιάδα του Θριασίου πεδίου. Σύμφωνα με τον John S. Traill το κέντρο του δήμου βρίσκεται σε θέση, στα βορειανατολικά του Ασπροπύργου, στους πρόποδες του όρους Καλλιστήρι, η οποία υπάγεται στον Δήμου Ασπροπύργου.[4]
Οι ανασκαφές, από τη Β' Εφορεία Κλασσικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων Αττικής, (η πρώτη ανασκαφική περίοδος το 1994-1995 και η δεύτερη το 1996-1997) αρχικά στη θέση Καλιστήρι - Σπηλιές Φυλής[5] και στη συνέχεια στις γύρω περιοχές, επιβεβαίωσαν τη θέση του δήμου, που τοποθετείται τώρα με βεβαιότητα νοτιοδυτικά του Καλιστηριού κοντά στο ρέμα της Μαύρης Ώρας, στη θέση με την τοπωνυμία Σπηλιές.[6]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[7] ως μέλος της Οινηίδας φυλής, συμμετείχε με 6 ή 7 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.) και τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), με 6 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127), καθώς και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι της Όης
Ο δημότης της αρχαίας Όης αναφερόταν ότι προέρχεται από την Όη με την χρήση της λέξης «Οήθεν» ή «Όηθεν ή «Όαθεν».[8] Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους Μ. Πλάτωνος-Γιώτα και Χ. Καραγιαννόπουλο: «Ο δήμος της Όης αποτελούσε μια εκτεταμένη αρχαία κοινότητα που διέθετε όλα τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής, θρησκευτικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής. Η ύπαρξή του βάσει της κεραμεικής, μπορεί να τοποθετηθεί από τον 4ο-3ο αιώνα π.Χ. έως τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια».[6]
Προσωπικότητες από την Όη
Ερατοσθένης, ένας από τους Τριάκοντα Τυράννους, γεννήθηκε τον πέμπτο αιώνα π.Χ., γνωστός από το έργο του Λυσία Κατά Ερατοσθένους.
Δείτε επίσης
Αρχαία Αθήνα
Οινηίδα φυλή
Παραπομπές - σημειώσεις
Σοφοκλής, «Οιδίπους επί Κολωνώ», στιχ. 1054-1064: [...]"ἔνθ᾽ οἶμαι τὸν ἐγρεμάχαν / Θησέα καὶ τὰς διστόλους 1055 /ἀδμῆτας ἀδελφὰς / αὐτάρκει τάχ᾽ ἐμμίξειν βοᾷ / τούσδ᾽ ἀνὰ χώρους• / Χορός / ἤ που τὸν ἐφεσπέρου / πέτρας νιφάδος πελῶσ᾽ 1060 / Οἰάτιδος εἰς νόμον,/ πώλοισιν ἢ ῥιμφαρμάτοις/ φεύγοντες ἁμίλλαις". [...]
Περιγραφή της Μονής Δαφνίου
[...] "Oe: (Ὀή/Oḗ, Οἴη/Oíē; demotikon Ὀῆθεν/Oêthen; Οἰῆθεν/Oiêthen [1]). Attic paralia deme, phyle of Oineis, with six (or seven) bouleutaí; probably location in Thriasia to the northeast of Aspropirgos, cf. Soph. OC 1059ff". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Oe
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 134.
Κήρυξη ως αρχαιολογικού χώρου της περιοχής "Καλιστήρι - Σπηλιές" Δήμου Φυλής Νομού Αττικής: "Χαρακτηρίζουμε ως αρχαιολογικό χώρο την περιοχή "Καλιστήρι - Σπηλιές" Δήμου Φυλής Νομού Αττικής, όπως αυτή οριοθετείται στο χάρτη κλίμακος 1: 5000, που συνοδεύει την παρούσα απόφαση, για λόγους προστασίας των αξιόλογων λειψάνων του αρχαίου δήμου της Όης, που εντοπίσθηκαν στη θέση αυτή". ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/48335/2767 π.ε./15-2-1996 - ΦΕΚ 272/Β/23-4-1996, σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος, της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Μ. Πλάτωνος-Γιώτα, Χ. Καραγιαννόπουλος, "Πρόσφατες ανασκαφές στον αρχαίο Δήμο της Όης[νεκρός σύνδεσμος]", (pdf), περιοδικό "Λαμπηδόνα", Τεύχος 7ο, Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1997, Σελ. 6-9, Iστορικές Εκδόσεις Ασπροπύργου Αρχειοθετήθηκε 2016-08-15 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα www.aspropyrgos.gr του Δήμου Ασπροπύργου.
Οη Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), Όη: [...] "Όα, δήμος της Αττικής, της Πανδιονίδος φυλής. Διόνυσος δε ο του Τρύφωνος φησί το πληθυντικόν Όεις λέγεσθαι αυτάς, ως και άλλα πολλά. ο μέντοι δημότης Όαθεν λέγεται. Δάμων Δαμωνίδου Όαθεν. και εκ τόπου το αυτό. τα δ' άλλα Όαζε, Όασε. λέγεται και Όη. έστι δ' Όη της Οινηίδος φυλής. ο δημότης Όηθεν ". [...], σελ. 214.
Πηγές – βιβλιογραφία
Πρωτογενείς πηγές
Σοφοκλής, «Οιδίπους επί Κολωνώ», στιχ. 1054-1064.
Ελληνικές επιγραφές - IG Οη Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
Oe, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica - 16 (Oea)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica - 16 (Oea)
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”, (19, 49, 67, 111 nr. 92, table 6.). Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 57, 134.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
wiktionary logo
Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:
Όη
«Oe». www.ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
Δήμος Ασπροπύργου, από την ιστοσελίδα www.aspropyrgos.gr του Δήμου Ασπροπύργου.
Traill, J. «Places: 580038 (Oe?)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2017.
Oe?, NE Aspropyrgos by Kallistiri, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Oe, Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
Oe, Attic Inscriptions Online.
Δήμοι της Οινηίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων
Αχαρναί
Τριττύς της Παραλίας
Κοθωκίδαι Όη Θρία Φυλή
Τριττύς του Άστεως
Βουτάδαι Επικηφισιά Ιπποτομάδαι Λακιάδαι Λουσία Περιθοίδαι Πτελέα Τυρμείδαι
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
