Κοιλάδα του Νέστου στη Ροδόπη

Ο Νέστος είναι ένα από τα πέντε μεγαλύτερα ποτάμια της Ελλάδας, ενώ τα φυσικά του σύνορα τοποθετούνται ανάμεσα στη Μακεδονία και τη Θράκη και τους νομούς Καβάλας και Ξάνθης. Η συνολική του πορεία καλύπτει 243 χλμ, 130 από τα οποία βρίσκονται σε Ελληνικό έδαφος. Πηγάζει από τα όρη Ρίλα της Βουλγαρίας, ενώ εκβάλλει στο Θρακικό Πέλαγος, αφού πρώτα έχει διασχίσει τους ορεινούς όγκους της Δυτικής Ροδόπης και το όρος Φαλακρό.

Οι περιηγητές του Νέστου, έχουν την δυνατότητα να θαυμάσουν στο φυσικό τους περιβάλλον, σπάνιας ομορφιάς αγριολούλουδα όπως οι ορχιδέες. Ακόμα οι φίλοι της φύσης και των σπορ μπορούν να απολαύσουν το ποτάμι περπατώντας δίπλα σε αυτό, πάνω στο ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε6, η διασχίζοντας το με καγιάκ.

Η περιοχή των Στενών του Νέστου είναι συνολικής έκτασης 23.800 στρεμμάτων και εξαιτίας της πλούσιας χλωρίδας και πανίδας έχει χαρακτηριστεί ως 'Αισθητικό δάσος'.

Όσο κατηφορίζουμε προς τη θάλασσα το τοπίο αλλάζει . Πληθώρα πουλιών κυβερνά το χώρο. Οι χαλκόκοτες και οι αγκαθοκαλημάνες αποσπούν την προσοχή του επισκέπτη με την σπάνια ομορφιά τους. Μια έκταση 70.200 στρεμμάτων γύρω από την περιοχή έχει κηρυχθεί ως ζώνη προστασίας.

Το δέλτα του ποταμού, έκτασης 550.000 στρεμμάτων, αποτελεί 'Υδροβιότοπο Διεθνούς σημασίας' και μέρος του Εθνικού Πάρκου που περιλαμβάνει τις λίμνες Βιστωνίδα και Ισμαρίδα. Εκτείνεται από τη Νέα Καρβάλη έως τα Άβδηρα, ενώ εκεί βρίσκεται και το παραποτάμιο δάσος γνωστό και ως Μεγάλο Δάσος (Κοτζά Ορμάν). Πλούσια βλάστηση και πολλά είδη ζώων είναι τα χαρακτηριστικά του, ενώ η έκτασή του που κάποτε ξεπερνούσε τα 125.000 στρέμματα τώρα καλύπτει μόλις 4.500!

Στο Νέστο, που σύμφωνα με τον Ηρόδοτο αποτελούσε το βόρειο όριο εξάπλωσης των λιονταριών στην Ελλάδα, βρίσκουν καταφύγιο ή τροφή 300 είδη πουλιών, 30 είδη αρπακτικών, 11 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετών ενώ αρκετά είναι και τα είδη ψαριών που ζουν στις λιμνοθάλασσες του δέλτα.

Παρά το γεγονός ότι τα παραποτάμια δάση είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε κάθε είδους ανθρώπινης επέμβασης, δεν έτυχαν του κατάλληλου σεβασμού. Έτσι μέχρι τα μέσα του 20ου αι. υπολογίζεται ότι χάθηκαν στην Ευρώπη τα 2/3 από αυτά! Συγκεκριμένα για το παραποτάμιο Δάσος του Νέστου, το 1952 αποφασίστηκε η εκχέρσωση του μεγαλύτερου μέρους του και η καλλιέργειά του με γεωργικά φυτά, όπως το καλαμπόκι, ενώ ένα μεγάλο τμήμα του υγρότοπου αποστραγγίστηκε και οι εκτάσεις που προέκυψαν διανεμήθηκαν στους αγρότες! Επεμβάσεις όπως η υπερβόσκηση, η υλοτομία, οι αυθαίρετες πυρκαγιές των καλαμιώνων, η αναρρίχηση στις πλαγιές του φαραγγιού και τους βράχους, όπου φωλιάζουν σπάνια είδη ζώων, η ρύπανση των υδάτων από τα γεωργικά φάρμακα, τα λατομεία μαρμάρων στη δυτική πλευρά, καθώς και η διέλευση βαρκών σε περιόδους αναπαραγωγής που ενοχλούν το βιότοπο, άλλαξαν τις οικολογικές συνθήκες της περιοχής.

Το Παραποτάμιο Μεγάλο Δάσος

Κάποτε ξεπερνούσε τα 125.000 στρέμματα και ήταν ένα απο τα μεγαλύτερα και ομορφότερα παραποτάμια δάση της Ευρώπης. Προστατευόταν κάθε φορά που η περιοχή βρισκόταν στα χέρια ξένων κατακτητών είτε σαν βασιλικό πάρκο, είτε σαν απαγορευμένο δάσος. Η καταστροφή του στην προήλθε απο ελληνικά χέρια, και το μεγαλύτερο μέρος του εκχερσώθηκε κατα τη δεκαετία του 1950. Σήμερα έχουν απομείνει μόλις 4.500 στρέμματα (συνολικά και απο τις δύο πλευρές του ποταμού), τα οποία βρίσκονται κάτω απο καθεστώς προστασίας, είναι περιφραγμένα και αρμόδια αρχή είναι το Δασαρχείο Καβάλας. Υπάρχουν δυο κέντρα ενημέρωσης, ένα στο νομό Καβάλας και ένα στο νομό Ξάνθης, εξοπλισμένα με οπτικοακουστικό υλικό για τους επισκέπτες της περιοχής. Μελλοντικοί σχεδιασμοί μπορεί να ενώσουν τα δύο αυτά κέντρα μέσω μιας γέφυρας, για να δημιουργηθεί ένα μονοπάτι μέσα στο δάσος για ενημέρωση και περιβαλλοντική εκπαίδευση.

Ποταμοί της Ελλάδας