.
Το βυζαντινό μοναστήρι της Τσούκας (Αρχάγγελος) [1] είναι κτισμένο στην κόψη ενός ιλλιγιώδους βαράθρου 1,5 χλμ. δυτικά από τον οικισμό της Αγίας Άννας Νεστορίου και απέχει από την πόλη της Καστοριάς 21 χλμ. Η κτητορική επιγραφή του καθολικού, που σήμερα έχει χαθεί, ανέφερε ως έτος ίδρυσης το 1255. Γνωστές είναι οι δωρεές των Παλαιολόγων αυτοκρατόρων για την τοιχογραφία της Μονής στα τέλη του 13 ου αι.[2] Το 1684 μαζί με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου της Ομορφοκκλησιά Καστοριάς (Γκάλιστα) είχαν ενταχθεί στο Μοναστήρι της Παναγίας της Μαυριώτισσας.[3]
Ο οικισμός Τσούκα
Κοντά στη μονή βρίσκεται το ομώνυμο χωριό, το οποίο είναι σήμερα εγκατελειμμένο. Από το 1955 έχει μετονομαστεί σε Αρχάγγελος[4]. Ο Σχινάς το 1886 [5] αναφέρει 150 οικογένειες, ενώ στις πρώτες απογραφές 1928 του ελληνικού κράτους αριθμούνται 150 ψυχές περίπου. Το 1769 στην ευρύτερη περιοχή του Γράμμου, λόγω των ληστρικών επιδρομών των Τουρκοαλβανών καταστρέφονται και εγκαταλείπονται από τους κατοίκους της επτά οικισμοί,[6] όπως ο Γράμμος, το Λινοτόπι, το Βετέρνικο, το Πισκοχώρι, το Λάγουρι, το Λιβάδι, ο Άγιος Ζαχαρίας (Ζαγκάρ), και μετά 150 χρόνια ο Γάλλος περιηγητής Βίκτωρ Μπεράρ (Victor Berard) που επισκέφθηκε την Καστοριά τον Αύγουστο του 1891 γράφει: «Ο έπαρχος (Καϊμακάμης) της Καστοριάς έτρεξε την επόμενη άνοιξη για να αποκαταστήσει την τάξη, έκανε έρευνες στα σπίτια και μάζεψε όλα τα όπλα που βρήκε. Το χωριό είναι τώρα στο έλεος του πρώτου λήσταρχου που θα θελήσει να το πατήσει. Το κυνήγι όμως πια δεν αξίζει το μπαρούτι του∙ οι 200 λίρες που δόθηκαν στους Αλβανούς εκπροσωπούσαν τη συρμαγιά μιας γενεάς ολόκληρης∙ το μόνο που απομένει στα καλύβια πια είναι το χώμα και οι πλίθρες... ».[7] Τελικά το μοναστήρι καταστράφηκε το 1943 από τους Ιταλούς στρατιώτες και ερημώθηκε.[8] [9] Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε σταδιακά κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου 1946-1949 και οι κάτοικοί του δεν επανέκαμψαν πλέον οριστικά. Σήμερα σώζονται το καθολικό των Ταξιαρχών, ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής και η θολοσκέπαστη με σχιστόλιθους τράπεζα της μονής.
Δείτε επίσης
Βιντεοσκόπηση (χειμώνας)
Βιντεοσκόπηση (άνοιξη)
Παραπομπές
↑ Ίων Δραγούμης, Τετράδια του Ίλιντεν, σ.196
↑ Παντελής Τσαμίσης, Η Καστοριά και τα μνημεία της σ.149, τύποις Αλευροπούλου, Εν Αθήναις 1949
↑ >D. M. Nicol. Two Churches of Western Makedonia, в: Byzantinisch Zeitschrift, t.49. pp. 99-100, 1956
↑ Πανδέκτης, μετονομασίες
↑ Ν. Σχινάς, Οδοιπορικαί σημειώσεις Μακεδονίας-Θράκης, Εν Αθήναις, 1886, σ.125
↑ Ανάτυπον από το Λεξικογραφικόν Δελτίον, σ.52 -Τομ. ΚΕ΄, Αθήνα 2005 της Ακαδημίας Αθηνών.
↑ Βίκτωρ Μπεράρ, Οδοιπορικό στη Μακεδονία σελ. 362 -Εκδόσεις Τροχαλία
↑ Γ. Αλεξίου, Ιερά Μονή Ταξιαρχών Τσούκα - Εκδόσεις Δούκη, Καστοριά 2007
↑ Ιερά Μονή Ταξιαρχών Τσούκας Καστοριάς
Πηγές
Φρανσουά Πουκεβίλ (Pouqueville), Voyage de la Grece, Paris 1826
Ιωάννης Καλοστύπης, Μακεδονία, Αθήνα, Βίλμπεργκ 1886
Παντελής Τσαμίσης, Η Καστοριά και τα μνημεία της, 1949
D.Nicol Two Churches of west Makedonia, περ. Byzantinisch Zeitschrift, τ.49. σελ.99-100, 1956
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
