Η Μελίτη (αρχαία ελληνικά: Μελίτη) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Κεκροπίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας), ο οποίος βρισκόταν στην πόλη της Αθήνας, εντός του Θεμιστοκλείου τείχους, δυτικά της Ακρόπολης.
Ετυμολογία
Το όνομα του δήμου προέρχεται από την ναϊάδα Μελίτη, κόρη του Μύρμηκα (Μύρμηξ) και εγγονή του Μελανίππου ή σε άλλες αναφορές, κόρη του ποτάμιου θεού Αγαίου. Η Μελίτη ήταν σύζυγος του Ηρακλή. Αναφέρεται ότι στα Ελευσίνια Μυστήρια συνάντησε τον Ηρακλή και κάποιες πηγές την απεικονίζουν ως μητέρα του γιου του Ηρακλή, Ύλλου (υπήρχαν δυο γιοι του Ηρακλή με το όνομα Ύλλος, ο ένας γιος του από την Δηιάνειρα και ο άλλος από την Μελίτη).[1] Κατά τους 19ο και 20ό αιώνες θεωρήθηκε ότι το όνομα προέρχεται από φοινικική επιρροή και ότι είναι ομόηχο από τα αρχαία ονόματα των πόλεων στα νησιά της Μάλτας και της Σαμοθράκης. Σήμερα πιστεύεται ότι το όνομα προέρχεται από τις λέξεις «μέλι» ή «μέλισσα» (αρχαία ελληνικά: Μέλισσα ή Μέλιττα).
Τοποθεσία της αρχαίας Μελίτης
Ο δήμος των Μελιταίων, ήταν δήμος του Άστεως. Η τοποθεσία του δήμου αυτού βρισκόταν εντός του Θεμιστοκλείου τείχους, στα δυτικά της Ακρόπολης και της Αγοράς.[2] Περιλάμβανε την Αγορά και την Πνύκα.
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[3] ως μέλος αρχικά της Κεκροπίδας φυλής, συμμετείχε με 7 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ο δήμος μεταφέρθηκε στην «μακεδονική» Δημητριάδα φυλή, αντιπροσωπευόμενος και πάλι από 7 βουλευτές, όπως και κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), μέχρι την κατάργηση και διάλυση των «μακεδονικών φυλών» (Αντιγονίς και Δημητριάς), όταν και επέστρεψε εκ νέου στην Κεκροπίδα φυλή για την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127) (άγνωστος ο αριθμός βουλευτών) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) (επίσης με άγνωστο αριθμό βουλευτών–αντιπροσώπων).
Οι κάτοικοι της Μελίτης
Χάρτης της Αθήνας του 200 μ.Χ., ο οποίος εμφανίζει στα αριστερά τον δήμο Μελίτης εντός του άστεως και του Θεμιστοκλείου τείχους.
Ο δημότης της αρχαίας Μελίτης ονομαζόταν Μελιτεύς.[4] Εκτός από την Πνύκα και τα δημόσια κτίρια της Αγοράς, στη Μελίτη βρισκόταν, επίσης, ο ναός του Ηφαιστίωνα. Υπήρχε το ιερό του Ηρακλή Αλεξίκακου, με άγαλμα του Φειδία ή του δασκάλου του Αγελάδα, το οποίο στήθηκε για να τιμήσει το τέλος της πανούκλας του 429 π.Χ.[5]
Ο Ευρυσάκης, γιος του Αίαντα του Τελαμώνιου, λατρευόταν μαζί με τον πατέρα του σε ιερό του δήμου.[6] Αναφέρεται ότι μετανάστευσε με τον αδελφό του στην Αθήνα και έδωσε στους Αθηναίους το νησί της Σαλαμίνας, σε αντάλλαγμα για την ιθαγένεια. Αυτός ο μύθος πιθανότατα υπήρξε κατά τον έκτο αιώνα π.Χ., για να δικαιολογήσει την κατάληψη της Σαλαμίνας από τους Αθηναίους. Μεταξύ των απογόνων του Ευρυσάκη υπήρχαν πολλοί ιερείς και σημαντικοί αριστοκράτες, συμπεριλαμβανομένου του Αλκιβιάδη.
Στον δήμο της Μελίτης, επίσης, βρισκόταν ο ναός του Θησέα, στον οποίο λέγεται ότι υπήρχε και ο τάφος του ήρωα. Η παράδοση ανέφερε ότι οι αρχικοί κάτοικοι του δήμου μετανάστευσαν από το δήμο της Διόμειας, (ο οποίος ανήκε στην Αιγηίδα φυλή) από όπου και έφεραν μαζί τους τη λατρεία του Ηρακλή.
Ο δήμος Μελίτης, σε άλλες πηγές, αναφερόταν και ως δήμος της Οινηίδας φυλής,[7] πιθανόν γιατί κάποιοι άλλοι κάτοικοι του δήμου προέρχονταν από άλλο δήμο ή περιοχή της Οινηίδας.
Η Μελίτη ήταν πολύ πυκνοκατοικημένη περιοχή. Μεταξύ αυτών που κατοικούσαν στη Μελίτη, αν και δεν ήταν δημότες του δήμου, αναφέρονται ο Επίκουρος, ο οποίος άφησε το σπίτι του στον επόμενο επικεφαλής της φιλοσοφικής του σχολής (η οποία έφερε το όνομα «Κήπος του Επίκουρου»). Επίσης ο Καλλίας Β´ (γιος του Ιππόνικου), ο Φωκίων, ο Θεμιστοκλής, ο οποίος μάλιστα έχτισε κοντά στο σπίτι του και τον ναό της Αριστοβούλου Αθηνάς.[8]
Προσωπικότητες από την Μελίτη
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από το δήμο της Μελίτης, όπως ο Βασιλείδης ο Μελιτεύς, ο Βοιωτός ο Μελιτεύς γιος του Δημοφίλου, ο βουλευτής Γναίος (Πολλίων) ο Μελιτεύς, ο βουλευτής Γναίος (Ποθεινός) ο Μελιτεύς, ο ιερέας Γόργιππος ο Μελιτεύς γιος του Ευδήμου, ο Δαιδούχος (Κλαύδιος Φίλιππος) ο Μελιτεύς γιος του Δημοστράτου, ο Δεξίθεος ο Μελιτεύς γιος του Αμυθέωνος, ο βουλευτής Δερκύλος ο Μελιτεύς, ο βουλευτής Δημήτριος ο Μελιτεύς γιος του Φιλίππου, ο βουλευτής Δημήτριος ο Μελιτεύς γιος του Παμίσου, ο Δημοκλής ο Μελιτεύς γιος του Κράτητος, ο βουλευτής Δίδυμος ο Μελιτεύς, ο βουλευτής Δίης ο Μελιτεύς γιος του Βασιλείδη, ο ταμίας της Βουλής Διογένης ο Μελιτεύς γιος του Διογένου, ο βουλευτής Διόγνητος ο Μελιτεύς γιος του Διόγνητος, ο βουλευτής Διονύσιος ο πρεσβύτερος ο Μελιτεύς γιος του Διονυσίου, ο βουλευτής Διονύσιος ο Μελιτεύς γιος του Εύπλοος,ο βουλευτής Διονύσιος ο Μελιτεύς, ο βουλευτής Διονυσόδωρος ο Μελιτεύς, ο γραμματέας της Βουλής και του Δήμου Δώρος ο Μελιτεύς γιος του Σμικύθου κ.α.[9] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:
Ευρυσάκης, (είχε εγκατασταθεί στην Μελίτη).
Θησέας, (ετάφη στην περιοχή του δήμου).
Δείτε επίσης
Αρχαία Αθήνα
Κεκροπίδα φυλή
Δημητριάδα φυλή
Παραπομπές - σημειώσεις
Αριστοφάνης, Βάτραχοι, 504 (Σχολιασμοί).
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 134.
Μελίτη
Στέφανος Βυζάντιος, «Εθνικά», («Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt.» Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] «ο δημότης Μελιτεύς. τα τοπικά εις Μελίτην, εκ Μελίτης και εν Μελίτη». [...], σελ. 96.
Ιωάννης Τζέτζης, «Χιλιάδες», VIII, 191.
Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Σόλων, 10.2 […] «αὐτοὶ δ' Ἀθηναῖοι ταῦτα μὲν οἴονται φλυαρίαν εἶναι, τὸν δὲ Σόλωνά φασιν ἀποδεῖξαι τοῖς δικασταῖς ὅτι Φιλαῖος καὶ Εὐρυσάκης, Αἴαντος υἱοί, Ἀθήνησι πολιτείας μεταλαβόντες παρέδοσαν τὴν νῆσον αὐτοῖς, καὶ κατῴκησαν ὁ μὲν ἐν Βραυρῶνι τῆς Ἀττικῆς, ὁ δὲ ἐν Μελίτῃ». […]
Στέφανος Βυζάντιος, «Εθνικά», («Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt.» Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] «Μελίτη, νήσος μεταξύ Ηπείρου και Ιταλίας, όθεν τα κυνίδια Μελιτία φασιν. ο οικήτωρ Μελιταίος. έστι και πόλις άποικος Καρχηδονίων και δήμος [της] Οιηνίδος φυλής. ο δημότης Μελιτεύς. τα τοπικά εις Μελίτην, εκ Μελίτης και εν Μελίτη». [...], σελ. 96.
Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Θεμιστοκλής, 22.2: […] «πλησίον δὲ τῆς οἰκίας κατεσκεύασεν ἐν Μελίτῃ τὸ ἱερὸν, οὗ νῦν τὰ σώματα τῶν θανατουμένων οἱ δήμιοι προβάλλουσι καὶ τὰ ἱμάτια καὶ τοὺς βρόχους τῶν ἀπαγχομένων καὶ καθαιρεθέντων ἐκφέρουσιν. ἔκειτο δὲ καὶ τοῦ Θεμιστοκλέους εἰκόνιον ἐν τῷ ναῷ τῆς Ἀριστοβούλης ἔτι καθ' ἡμᾶς• καὶ φαίνεταί τις οὐ τὴν ψυχὴν μόνον, ἀλλὰ καὶ τὴν ὄψιν ἡρωικὸς γενόμενος». […]
Δημότες της Μελίτης Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): MELITEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Πηγές – βιβλιογραφία
Πρωτογενείς πηγές
Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Σόλων, 10.2
Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Θεμιστοκλής, 22.2
Αριστοφάνης, Βάτραχοι, 504 (Σχολιασμοί)
Ιωάννης Τζέτζης, «Χιλιάδες», VIII, 191.
Ελληνικές επιγραφές - IG Μελιτ Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council, “Attica”, Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, σελ. 134.
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica
Der Neue Pauly (DNP), 5, Hans Lohmann. “Melite [5]“. In: Der Neue Pauly (DNP). Band 7, Metzler, Stuttgart 1999, ISBN 3-476-01477-0, Sp. 1190.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«Melite». ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
Δήμοι της Κεκροπίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων
Άθμονον Επιεικίδαι Πιτθός Συπαληττός Τρινέμεια Φλύα
Τριττύς της Παραλίας
Αιξωνή Αλαί Αιξωνίδες
Τριττύς του Άστεως
Δαιδαλίδαι Μελίτη Ξυπέτη
Δήμοι της Δημητριάδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων
Αγνούς
Τριττύς της Παραλίας
Ατήνη Θοραί Κοθωκίδαι Οινόη Πόρος Φυλή
Τριττύς του Άστεως
Δαιδαλίδαι Διόμεια Ιπποτομάδαι Οίον Κεραμεικόν Κοίλη Μελίτη Ξυπέτη Υπένερθεν Ποταμός
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
