Το Μαυροχώρι, που μέχρι το 1927 ήταν γνωστό ως Τίσοβα,[1] είναι ένα εγκαταλελειμμένο χωριό στην περιφερειακή μονάδα Δράμας, στη Βόρεια Ελλάδα. Ο οικισμός, ο οποίος έγινε μέρος της κοινότητας της Μυλόπετρας το 1931, διαλύθηκε το 1940.[2]

Γεωγραφία
Τα ερείπια ενός σπιτιού στο Μαυροχώρι.

Το Μαυροχώρι βρίσκεται στην ιστορική περιοχή Τσετς στις νοτιοδυτικές πλαγιές της οροσειράς της Ροδόπης, περίπου 1,5 χλμ. νότια του ποταμού Πότσανη κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Τα πλησιέστερα κατοικημένα χωριά είναι το Μπράστεν και η Τουχοβίστα στη Βουλγαρία και οι Ποταμοί στην Ελλάδα. Τα ερείπια του χωριού Πότσανα βρίσκονται στην άλλη πλευρά του ποταμού Πότσανη. Το Μαυροχώρι αποτελείται από δύο περιοχές - τη νεότερη Τσιρόπσκα και την παλαιότερη Παρπέλσκα, όπου, σύμφωνα με έναν από τους θρύλους, έζησε κάποτε ο Μεχμέτ Σινάπ. Ο κύριος ρωμαϊκός δρόμος από τη Θράκη προς τη Θεσσαλονίκη διέρχεται από την περιοχή Τσιρόπσκα όπου βρίσκεται μια ρωμαϊκή γέφυρα.[3]
Ιστορία
Τα ερείπια ενός κτιρίου που χτίστηκε από τους Έλληνες αποίκους - πιθανώς μια εκκλησία.

Το χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά σε οθωμανικό έγγραφο από το 1464-65 με το όνομα Τίσινα με την Παπέλοβα. Η Παπέλοβα ή Παπίλ έγινε αργότερα ενσωματωμένη με το χωριό και το όνομα εξελίχθηκε σε Παρπέλσκα Μαχαλά. Σε αυτό το έγγραφο αναφέρονται όλοι οι κάτοικοι των δύο χωριών. Ο πληθυσμός αποτελείται από μουσουλμάνους και μη μουσουλμάνους. Οι μουσουλμάνοι είναι μόνο μια οικογένεια ενώ οι μη μουσουλμάνοι είναι 31 νοικοκυριά, 6 άγαμοι και 4 χήρες.[4] Το χωριό αναφέρεται για άλλη μια φορά το 1478-79 ως Τίσοβα με μη μουσουλμανικό πληθυσμό: 85 νοικοκυριά, 6 άγαμοι και 4 χήρες.[5] Το χωριό εμφανίζεται και πάλι σε ληξιαρχείο από το 1519 με 46 νοικοκυριά, 9 ανύπαντρες και 5 χήρες.[6] Η τότε Τίσοβα αναφέρεται επίσης το 1530 με τον πληθυσμό της να αποτελείται από μουσουλμάνους και μη μουσουλμάνους. Οι μουσουλμάνοι είναι 2 νοικοκυριά και 1 άγαμος, ενώ οι μη μουσουλμάνοι είναι 37 νοικοκυριά, 6 άγαμοι και 4 χήρες.[7] Η τότε Τίσοβα αναφέρεται επίσης σε ληξιαρχείο για τα οθωμανικά Τζίζια από τις 13 Μαρτίου 1660. Ο κατάλογος περιλαμβάνει τον αριθμό των μονάδων για τα Τζίζια για κάθε χωριό της Βιλάγια Νευροκοπίου ενώ το Μαυροχώρι αναφέρεται ως χωριό με 15 τέτοια.[8] Το χωριό αναφέρεται ξανά το 1723 με 16 μουσουλμανικά νοικοκυριά και ένα τζαμί.[9]

Το χωριό αναφέρεται επίσης στο βιβλίο Ethnographie des Vilayets d'Andrianople, de Monastir et de Salonique το οποίο δημοσιεύθηκε το 1878 και αναφέρει τον αριθμό του ανδρικού πληθυσμού από το 1873. Το Μαυροχώρι (Τίσοβα) είναι καταχωρημένο ως χωριό με 140 άνδρες Πομάκους και 50 νοικοκυριά.[10] Σύμφωνα με τον Βασίλη Καντσόφ, στα τέλη του 19ου αιώνα, υπήρχαν 200 σπίτια στο χωριό. Αναφέρει ότι το Μαυροχώρι (Τίσοβα) είναι το μεγαλύτερο χωριό στην περιοχή Τσετς και ότι πραγματοποιούταν εβδομαδιαίο παζάρι κοντά στο χωριό.[11] Στο βιβλίο του, Μακεδονία - εθνογραφία και στατιστικές, που δημοσιεύθηκε το 1900, ο Καντσόφ γράφει ότι ο αριθμός των κατοίκων της (τότε) Τισόβας είναι 400 - όλοι Πομάκοι.[12] Στα τέλη του 19ου αιώνα το Μαυροχώρι (Τίσοβα) αναφέρεται ως χωριό με 162 άνδρες Πομάκους κατοίκους και 50 σπίτια, από τον Στέφαν Βέρκοβιτς.[13]

Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, το Μαυροχώρι προσχώρησε στην Ελλάδα το 1913. Το χωριό (Τίσοβα) κατοικήθηκε από 682 κατοίκους το 1913 σύμφωνα με ελληνική στατιστική.[14] Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του 1920, τότε το χωριό είχε 405 κατοίκους.[15]

Το 1923/4 οι Πομάκοι εκδιώχθηκαν από το χωριό προς στην Τουρκία και εγκαταστάθηκαν στο Σαμάκοβο σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα οι Έλληνες πρόσφυγες από την Τουρκία. Μέχρι το 1928 ο αριθμός των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στο Μαυροχώρι ανήλθε στους 47 και ο αριθμός των ελληνικών οικογενειών στους 15.[16] Το 1927 το όνομα του χωριού άλλαξε από Τίσοβα σε Μαυροχώρι.[17] Το 1928 ο πληθυσμός έφτασε τους 187 κατοίκους (συμπεριλαμβανομένων περίπου 40 στρατιωτών που σταθμεύουν στο συνοριακό φυλάκιο του χωριού) και το 1940, 87 κάτοικοι (συμπεριλαμβανομένων περίπου 20 στρατιωτών).[15]

Το χωριό εγκαταλείφθηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και δεν ανακατασκευάστηκε ποτέ.[18]
Παραπομπές

Pandektis. «Tisova -- Mavrochori». Name Changes of Settlements in Greece. Ανακτήθηκε στις 2016-11-30.
EETAA local government changes[νεκρός σύνδεσμος]
Иванов, Йордан (1982) (στα Bulgarian). Местните имена между Долна Струма и Долна Места. София: БАН, σελ. 15. OCLC 181136060.
Бошков, Ванчо (1978) (στα Macedonian). Турски документи за исотиjта на македонскиот народ, серия 2, том 4. Скопjе: Архива на Македониjа, σελ. 90. OCLC 165435293.
Радушев, Евгений (2005) (στα Bulgarian). Помаците - християнство и ислям в Западните Родопи с долината на р.Места, XV - 30-те години на XVIII век. Част II - Приложения. София: Народна библиотека Св. Св. Кирил и Методий - Ориенталски отдел, σελ. 51–52. ISBN 954-523-084-3. OCLC 166026970.
Радушев, Евгений (2005) (στα Bulgarian). Помаците - християнство и ислям в Западните Родопи с долината на р.Места, XV - 30-те години на XVIII век. Част II - Приложения. София: Народна библиотека Св. Св. Кирил и Методий - Ориенталски отдел, σελ. 58. ISBN 954-523-084-3. OCLC 166026970.
Радушев, Евгений (2005) (στα Bulgarian). Помаците - християнство и ислям в Западните Родопи с долината на р.Места, XV - 30-те години на XVIII век. Част II - Приложения. София: Народна библиотека Св. Св. Кирил и Методий - Ориенталски отдел, σελ. 127. ISBN 954-523-084-3. OCLC 166026970.
Горозданова, Елена (2001) (στα Bulgarian). Архивите говорят № 13 – Турски извори за българската история. София: Главно управление на архивите при МС, σελ. 294. ISBN 954-9800-14-8. OCLC 51590096.
Горозданова, Елена (2001) (στα Bulgarian). Архивите говорят № 13 – Турски извори за българската история. София: Главно управление на архивите при МС, σελ. 240. ISBN 954-9800-14-8. OCLC 51590096.
Иванов, Йордан (1995) (στα Bulgarian). Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.. София: Македонски научен институт, σελ. 132–133. ISBN 954-8187-21-3. OCLC 402736933.
Кънчов, Васил (1970). «Неврокопската каза» (στα Bulgarian). Избрани произведения в два тома. Пътуване по долините на Струма, Места и Брегалница. София: Наука и изкуство, σελ. 268. OCLC 43197349.
Кънчов, Васил (1996) [1900]. «Неврокопска Каза» (στα Bulgarian). Македония. Етнография и Статистика (II έκδοση). София: Проф. М. Дринов, σελ. 196. ISBN 954-430-424-X. OCLC 181118428.
Райчевски, Стоян (2004) [1998] (στα Bulgarian). Българите мохамедани (II έκδοση). София: Национален музей на българската книга и полиграфия, σελ. 112. ISBN 954-9308-51-0. OCLC 68572487.
Λιθοξόου, Δημήτρης. «Απαρίθμηση των κατοίκων των νέων επαρχιών της Ελλάδος του έτους 1913 - Μακεδονία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-04-25. Ανακτήθηκε στις 2009-12-10.
Симовски, Тодор (1998) (στα Macedonian). Населените места во Егеjска Македониja, том 1. Скопje: Здружение на децата бегалци од Егејскиот дел на Македонија, σελ. 195. ISBN 9989-9819-4-9. OCLC 44748962.
Λιθοξόου, Δημήτρης. «Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών της Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) έτος 1928». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-02-11. Ανακτήθηκε στις 2009-12-10.
Λιθοξόου, Δημήτρης. «Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-02-12. Ανακτήθηκε στις 2009-12-10.
Simovski, Todor (1999). Atlas Of The Inhabited Places Of The Aegean Macedonia. Ankara: Türk Tarih Kurumu, σελ. 121. ISBN 975-16-1103-2. OCLC 55704980.

----

Μαυροχώρι Δράμας
Μαυροχώρι Καστοριάς