Η Λουσία (αρχαία ελληνικά: Λουσία), (ο δήμος: Λουσίας) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Οινηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
Ονομασία
Ο δήμος πήρε το όνομά του από την μυθική επώνυμη ηρωίδα Λουσία, αλλά κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα ποια ήταν ακριβώς. Πιστεύεται ότι ήταν μια από τις Υακινθίδες, αλλά ακόμη οι μελετητές δεν συμφωνούν σχετικά με την ταυτότητα αυτών των θεοτήτων:
Μερικοί πιστεύουν ότι ήταν μια από τις 4 κόρες του Υακίνθου, οι οποίες, σύμφωνα με την κυρίαρχη αττική παράδοση, θυσιάστηκαν από τον πατέρα τους στον τάφο του Κύκλωπα Γεραιστού, ύστερα από σχετικό χρησμό, προκειμένου να σωθεί η Αθήνα από επιδημία που έπληττε τον πληθυσμό κατά την πολιορκία της πόλης, από το βασιλιά Μίνωα.[1]
Μερικοί άλλοι πιστεύουν ότι ήταν μια από τις 6 κόρες του Ερεχθέως, οι οποίες, σύμφωνα με μια άλλη παραλλαγή της παράδοσης, θυσιάστηκαν στον «Λόφο Υακίνθου» για τη σωτηρία της Αθήνας από τους Βοιωτούς, όταν αυτοί την πολιορκούσαν.
Ωστόσο, όλοι συμφωνούν, ότι η Λουσία θυσιάστηκε για να αποφευχθεί κάποια καταστροφή.
Επίσης μερικοί μελετητές δεν πιστεύουν ότι ο δήμος πήρε το όνομά του από τις Υακινθίδες, δεδομένου ότι στην αρχαία Αρκαδία η θεά Δήμητρα αποκαλείτο επίσης «Λουσία» (με την έννοια «αυτή που λούζει/εται, που πλένει/εται»), λόγω του ποταμού Λουσίου ή ποταμού Λουσία, από τον οποίο πιθανώς, ή/και αντιστρόφως, είχε πάρει την ονομασίας της η αρχαία πόλη της Αρκαδικής Αζανίας οι Λουσοί[2] ή Λουσσοί[3] ή Λουσαί. Αυτό το επίθετο (Λουσιεύς) θα μπορούσε να αναφερθεί και για το αντίστοιχο ποτάμι ή παραπόταμο που κυλούσε κοντά στον αττικό δήμο.
Τοποθεσία της αρχαίας Λουσίας
Ο δήμος της Λουσίας, ήταν δήμος, του άστεως.[4] Σύμφωνα με τον John S. Traill το κέντρο του δήμου βρισκόταν στην πεδιάδα του Κηφισού, δυτικά της Αθήνας.[5] Κατά το παρελθόν, οι ερευνητές πίστευαν, ότι η περιοχή του αρχαίου δήμου ήταν στην περιοχή στην οποία βρίσκονται τα σύγχρονα Νέα Λιόσια. Η φαινομενική σχέση των λέξεων «Λουσία» και «Λιόσια» (η δεύτερη θεωρούμενη ως παραφθορά της πρώτης), που δίνεται από τον Διονύσιο Σουρμελή[6] δεν αφορά βέβαια τους δήμους Άνω ή Κάτω Λιόσια, αλλά την περιοχή με την τοπωνυμία «Λιόσι», κοντά στο Τατόι. Την εποχή άλλωστε που γίνεται η καταγραφή, το 1854, δεν είχε ιδρυθεί ακόμη ο οικισμός Κάτω Λιόσια. Στα δε Άνω Λιόσια, ο ίδιος μελετητής τοποθετεί τον αρχαίο δήμο Φρεαρρίων. Χωρίς να γνωρίζει την λεπτομέρεια αυτή, άλλος μελετητής (Ξανθούλης)[7] χρησιμοποιεί την προηγούμενη αναφορά και τοποθετεί το δήμο Λουσίας στα Λιόσια (χωρίς να προσδιορίζει Άνω ή Κάτω). Ένα στοιχείο που θα μπορούσε να ενισχύσει την παραπάνω άποψη, είναι η εύρεση επιγραφής στο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, στην περιοχή Ιλίου.[8] Κατά τη γνώμη των σύγχρονων ερευνητών αυτή η θέση όμως είναι επισφαλής και πιθανώς λανθασμένη. Σύμφωνα με άλλα επιγραφικά στοιχεία[9] η νέα πρόταση συγκλίνει στο να τοποθετηθεί ο δήμος αυτός στην ευρύτερη περιοχή στα δυτικά της κοιλάδας του ποταμού Κηφισού. Ο δήμος Λουσίας τοποθετείται λοιπόν κοντά στην Ιερά Οδό, στην περιοχή την οποία βρίσκεται το «Πυριτιδοποιείο», από το οποίο φέρει και το πιο γνωστό όνομά του, ως «Μπαρουτάδικο».[10]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[11] ως μέλος της Οινηίδας φυλής, συμμετείχε με 1 βουλευτή κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.) στην αρχαία Βουλή των 500. Τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), συμμετείχε επίσης με 1 βουλευτή στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127), καθώς και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι της Λουσίας
Ο δημότης της αρχαίας Λουσίας ονομαζόταν Λουσιεύς.[12]
Δείτε επίσης
Αρχαία Αθήνα
Οινηίδα φυλή
Παραπομπές - σημειώσεις
[...] "Λουσία: I. Μυθολογικό πρόσωπο. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν μία από τις κόρες του Λακεδαιμόνιου Υάκινθου, κατοίκου της Αττικής. Ένας χρησμός κάποτε ανέφερε ότι αρρώστια και πείνα θα απειλούσαν την Αθήνα στη διάρκεια της πολιορκίας του Μίνωα και χρειαζόταν να τελεστεί θυσία για να μην πραγματοποιηθεί η προφητεία. Η Λ. και οι αδελφές της δέχτηκαν τότε να θυσιαστούν στον τάφο του Κύκλωπα Γεραίστου. Από τη Λ. προήλθε και η ονομασία ενός δήμου της Οινηίδας φυλής, που βρισκόταν στην Ιερά Οδό. II. Προσωνυμία της Δήμητρας, στη Θέλπουσα της Αρκαδίας. Στην περιοχή υπήρχε και ιερό της θεάς, κοντά στον Λάδωνα". [...] Λουσία
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839) Λουσοί Αρκαδίας: [...] "Λουσοί, πόλις Αρκαδίας, όπου Μελάμπους έλουσε τας Προίτου θυγατέρας και έπαυσε της μανίας. ο πολίτης Λούσιος και Λουσεύς και Λουσιάτης". [...], σελ. 185,
Νικόλαος Λωρέντης, "Λεξικόν των αρχαίων μυθολογικών, ιστορικών και γεωγραφικών κυρίων ονομάτων Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine.", χρησιμεύον ως παράρτημα παντός Ελληνικού λεξικού προς μελέτην τω παλαιών ποιητών και λογογράφων, νυν το πρώτον μετ' ακριβείας εκ παλαιών και νεωτέρων ερανισθέν υπό Νικολάου Λωρέντη, και εκδοθέν φιλοτίμω επιστασία και δαπάνη Κωνσταντίνου Γκαρπολά και Χριστοδούλου Ματακίδου. Εκ της Τυπογραφίας Αντωνίου Μπένκου (πρότερον Χάϋκουλ). Εν Βιέννη της Αυστρίας 1837, (1η έκδοση) και Λουσοί [...] Λουσοί και Λουσσοί, οι. Πόλις της Αρκαδίας, κείμενη αρκτικώς πλησίον της Κλείτορος, ένθα ευρίσκετο εις ναός της Αρτέμιδος. Παυσ. Καλλ. Υμν. Αρτμ. 235.- όθεν Λουσιεύς, έως, και Λουσιάτης, ου, ο (α), ο κάτοικ.[...] σελ. 184,
[...] "Lusia: (Λουσία; Lousía). Attic deme of the asty trittys of the phyle Oineis and its eponymous heroine (Steph. Byz. s.v. Λ.) [1], one bouleutḗs. Presumably located in the Kephissos valley west of Athens. Funerary inscriptions of a ‘Lousieus’ in Hag. Theodoroi in Nea Liossia (IG II2 6756); earth for the building of the Eleusinion of Athens came from L. (IG II2 1672 l. 195)". Lohmann, Hans (Bochum), Lusia Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine.
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 133.
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 97-98: [...] "Λουσία, και Λουσιά οξυτόνως παρά τοις νεωτέροις, ο δημότης Λουσιεύς• ωνομάσθη άπό Λουσίας θυγατρός Υακίνθου. Επειδή εν τη Αττική υπάρχουσιν ήδη δύο χωρία καλούμενα υπό εν και το αυτό όνομα Λυόσια, ενόμισα κατ' αρχάς ότι ήσαν παραφθορά των δύο αρχαίων δήμων Ελεούντος και Λουσίας. Μετά ταύτα όμως ερευνήσας επιμελέστερον, ανεκάλυψα, ότι ο μεν δήμος Λουσία είνε ο προκείμενος, όστις καλείται μεν Λυόσια, και συνορεύει πρός τας Δειράδας αφ' ενός, και αφ' ετέρου προς την Ύβαν (Καπαδρίτι), και έχει αρκετά σημεία αρχαιότητος• ουχ ήττον δε και η παραφθορά του ονόματος μη ούσα επί πολύ, πείθει έκαστον εις την παραδοχήν της ταυτότητος του δήμου• διότι το Λουσία αναλυόμενον ποιεί το Λυόσια. Το δε έτερον χωρίον Λυόσια και αυτό λεγόμενον είνε νεώτατον, συστηθέν προ ενός και ημίσεως αιώνος• και τούτο είνε το κατά τον δήμον των Φρεαρρίων• η ονομασία δε τούτου προήλθεν εκ τοιαύτης αιτίας• Λιόσης είνε φωνή αλβανική τιμητική, σημαίνουσα τον καθ' ημάς γέροντα. Επειδή Χαστιεύς τις εκ των ευπόρων προβεβηκώς τη ηλικία, και αξιοσέβαστος παρά τοις συνδημόταις αυτού, εκράζετο υπ' αυτών Λιόσης, ήτοι γέροντας• έχων δε ιδιοκτήτους γαίας εις την περιφέρειαν του δήμου Φρέαρροι μετώκησε πανοικί αυτόθι, και αφ' εαυτού εκάλεσε την συνοικίαν του Λιόσια, και σώζεται μέχρι σήμερον η οικογένειά του υπό το όνομα Λιόσης. Το χωρίον δε τούτο είνε πλησίον του Καματερού, περί ου είρηται εν τω οικείω τόπω. Ή Λουσία λοιπόν είνε προς Διάκριαν προς το τμήμα των Αφιδνών, και είνε την σήμερον κτήμα του Φιλέλληνος Φίνλεϊν.". [...]
Ξανθούλης, "Δημοκρατία-Αυτοδιοίκησις", σελ. 1034-1035.
Ελληνικές επιγραφές - IG II² 6756[νεκρός σύνδεσμος].
Ελληνικές επιγραφές - IG II² 6756[νεκρός σύνδεσμος] και IG II² 1672 Αρχειοθετήθηκε 2016-04-13 στο Wayback Machine., στιχ. 195: [...] "γῆς Λουσιάδος ἀγωγαὶ ∶ΔΔΔ{Δ}∶ εἰς τὸ Ἐλευσίνιον [τ]ὸ ἐν ἄστει, τιμὴ καὶ κομιδὴ τῆς ἀγωγῆς" [...], σύμφωνα με τον Trail (Organization, σελ. 49), ο οποίος, όμως, δεν αναφέρεται λεπτομερώς σε αυτά.
Αμαλία Διώτη, "Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής. Ο αρχαίος δήμος του Χολαργού[νεκρός σύνδεσμος]. Α: Ιστορικά στοιχεία Β: Αρχαιολογικά Ευρήματα" και Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής, ο αρχαίος δήμος του Χολαργού : α: Ιστορικά στοιχεία, β: αρχαιολογικά ευρήματα[νεκρός σύνδεσμος],(πτυχιακή εργασία), επόπτες: Ιφιγένεια Λεβέντη, Δημήτρης Παλαιοθόδωρος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας - Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Βόλος 2005, σελ. 25-26.
Λουσ[νεκρός σύνδεσμος] Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839) [...] "Λουσία. των Υακίνθου θυγατέρων η Λουσία ην, αφ' ης ο δημότης [της] Οιηνίδος φυλής Λουσιεύς." [...], σελ. 185.
Πηγές – βιβλιογραφία
Πρωτογενείς πηγές
Ελληνικές επιγραφές - IG II² 6756[νεκρός σύνδεσμος] και Λουσ[νεκρός σύνδεσμος] Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
Lusia, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”, (49, 69, 111 no. 86 table 6)Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 133.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«Lousia». ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2015.[νεκρός σύνδεσμος]
Traill, J. «Places: 580015 (Lousia)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2017.
Lousia, Kephisos valley, W Athens, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Lousia[νεκρός σύνδεσμος], Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
Lousia, Attic Inscriptions Online.
Δήμοι της Οινηίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων
Αχαρναί
Τριττύς της Παραλίας
Κοθωκίδαι Όη Θρία Φυλή
Τριττύς του Άστεως
Βουτάδαι Επικηφισιά Ιπποτομάδαι Λακιάδαι Λουσία Περιθοίδαι Πτελέα Τυρμείδαι
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
