Λαμπτρές

Ελλάδα

Η Λάμπτρα[1] ή Λάμπρα (αρχαία ελληνικά: Λάμπτρα ή Λάμπρα), συνήθως αναφερόμενη στον πληθυντικό ως: οι Λαμπτρές ή Λαμπρές (αρχαία ελληνικά: Λαμπτραί ή Λαμπραί) ήταν το όνομα, αρχαίων οικισμών - πόλεων και δήμων της Ερεχθηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας), που ήταν διαμοιρασμένοι σε δύο κυρίως οικισμούς, με δύο αντίστοιχους δήμους, τον μεν ένα μεσογειακό στους πρόποδες του Υμηττού και τον δε άλλον παράλιο - παράκτιο, κοντά στην ακτή του Σαρωνικού, με ονομασίες αντίστοιχα, για τον μεν μεσόγειο δήμο “Καθύπερθεν Λαμπτραί” (Άνω Λαμπτραί) και για τον δε παράλιο δήμο “Υπένερθεν Λαμπτραί” (Κάτω Λαμπτραί) ή “Παράλιαι Λαμπτραί”.

Τοποθεσίες των αρχαίων Λαμπτρών

Μετά την μεταρρύθμιση του Κλεισθένη (508/507 π.Χ.) για τους αρχαίους δήμους οργανώθηκε ένας μεγάλος αγροτικός δήμος, ο οποίος περιελάμβανε αρκετούς οικιστικούς πυρήνες, σε μια μεγάλη όπως φαίνεται έκταση. Ο δήμος αυτός είχε δικούς του ιερούς λατρευτικούς και δημόσιους χώρους και έστελνε βουλευτές στη βουλή των 500 ανάλογα με τον πληθυσμό του. Αρκετοί ερευνητές τοποθετούν τον αρχαίο δήμο των Λαμπτρών στις παρακάτω αναφερόμενες περιοχές. Η ταύτιση των αρχαιολόγων, που έκαναν ανασκαφές στις περιοχές αυτές, βασίστηκε κυρίως στον κατάλογο των παράλιων αρχαίων δήμων που παραθέτει ο Στράβων,[2] καθώς και στον εντοπισμό δύο αρχαίων επιγραφών στην ευρύτερη περιοχή. Η πρώτη επιγραφή (IG II 2697) βρέθηκε στον Όσιο Λουκά[3] στην περιοχή των Λαμπρικών.[4] Πρόκειται για μια αναθηματική στήλη αφιερωμένη προς τον θεό Απόλλωνα. Η δεύτερη επιγραφή (IG II 1204) βρέθηκε σε πηγάδι στο Κίτσι και πρόκειται για ένα τιμητικό ψήφισμα.[5]

Πιστεύεται ότι οι ως τώρα έρευνες έχουν επιβεβαιώσει την ταύτιση των δύο (2) αρχαίων δήμων και οικισμών των Λαμπτρών[6] με τις εξής αρχαιολογικές θέσεις:

Οι μεν Καθύπερθεν Λαμπτραί[7] (Άνω Λαμπτρές, αγγλικά: Upper Lamptrai‎), ο μεσογειακός οικισμός και δήμος, βρίσκονταν στις νοτιανατολικές πλευρές του όρους Υμηττού, περίπου πέντε χιλιόμετρα από τη θάλασσα, στη σημερινή περιοχή Λαμπρικά (Λαμπτρές Αττικής).[8][9][10] Στην περιοχή αυτή σώζονται τάφοι, επιγραφές κυρίως επιτύμβιες, στις οποίες αναγράφονται τα ονόματα Λαμπτρέων, καθώς και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα.[5][11]
Οι δε Υπένερθεν Λαμπτραί[12] (Κάτω Λαμπτρές, αγγλικά: Lower Lamptrai‎) ή Παράλιαι Λαμπτραί, ο παράκτιος οικισμός και δήμος, βρίσκονταν στην ακτή του Σαρωνικού, κοντά στο Κίτσι[13] και το Θήτι[14] στο νότιο τμήμα της περιφέρειας του Δήμου Κρωπίας[5] και απέναντι περίπου από το Λαγονήσι.[15] Ο δήμος των Παραλίων Λαμπτρών περιλάμβανε τις δυο μικρές πεδιάδες ανατολικά του λόφου Κόντρα Γκλιάτε, που αποτελούσε το βορειοδυτικό όριό του, το Θήτι στα βόρεια και το Κίτσι στα νότια. Συνόρευε στα δυτικά με τον αρχαίο δήμο του Αναγυρούντος (σημερινή Βάρη). Καθώς αναφέρεται ως παράλιος δήμος κατά πάσα πιθανότητα τα όριά του να έφθαναν ως τη σημερινή παραλία της Αγίας Μαρίνας.[5]

Η συμμετοχή των δήμων στην αρχαία Βουλή

Με ενιαία μορφή ο δήμος των Λαμπτρών, που ανήκε στην Ερεχθηίδα φυλή,[16] συμετείχε στη Βουλή των 500 με συνολικά 14 βουλευτές. Οι Παράλιαι Λαμπτραί είχαν 9 βουλευτές και οι Καθύπερθεν Λαμπτραί 5 βουλευτές. Ήταν ο 3ος σε μέγεθος δήμος της Αττικής (με πρώτον αυτόν των Αχαρνών που είχε 22 βουλευτές).[5]

Το 307/306 π.Χ. όταν οι φυλές έγιναν 12, οι Καθύπερθεν Λαμπτραί μεταφέθηκαν στην Αντιγονίδα φυλή και είχαν 7 βουλευτές. Το 201/200 π.Χ., μετά από έναν περίπου αιώνα με την κατάργηση των "μακεδονικών φυλών" επιστρέφουν και πάλι στην αρχική τους φυλή.[5]
Οι κάτοικοι των Λαμπτρών

O δημότης των αρχαίων Λαμπτρών ή Λαμπρών ονομαζόταν Λαμπτρεύς ή Λαμπρεύς.[17][18][19] Σύμφωνα με τον Παυσανία,[20] στον δήμο των Λαμπτρών βρισκόταν ο τάφος του Κραναού, του μυθικού βασιλιά της Αθήνας και επίσης πρωτογενούς θεότητας του κύκλου της Αθηνάς για αυτό και αρχικά λατρευόταν ιδιαίτερα στον δήμο αυτό. Στη συνέχεια η λατρεία του επεκτάθηκε σε ολόκληρη την αρχαία Αθήνα. Οι Αθηναίοι λάτρευαν πλέον τον Κραναό ως ήρωα με ιδιαίτερο ιερέα.

Σύμφωνα με τη Ελληνική μυθολογία, όταν ο Αμφικτύονας έδιωξε από την εξουσία τον Κραναό, ο δεύτερος κατέφυγε στον δήμο των Λαμπτρών, όπου και πέθανε. Εκεί βρισκόταν και ο τάφος του μέχρι τα μεταγενέστερα χρόνια, όπως αναφέρει ο Παυσανίας, πιθανόν κάπου μέσα στην αρχαία μυκηναϊκή νεκρόπολη, στο Θήτι.

Προγενέστερα επίσης από τη λατρεία του Κραναού, στην περιοχή του δήμου, όλοι οι κάτοικοι της Αττικής ονομάζονταν «Κραναοί» ή «παιδιά του Κραναού», θεωρούμενοι ως απόγονοί του. Η Αθήνα ονομαζόταν Κραναάπολις και η Ακρόπολη Κραναά, ενώ χρησιμοποιούσαν επίσης το επίθετο «Κραναία» για τη θεά Αθηνά, ενώ το ιερό της στην Ελάτεια ονομαζόταν «Κραναί».

Στις Λαμπτρές υπήρχε επίσης μια πηγή αφιερωμένη στις νύμφες και οι κάτοικοι έπρεπε να αφιερώνουν ετησίως έναν οβολό προς τους θεούς για να είναι σε θέση να υδρεύονται από το νερό αυτό, συν ένα ακόμα οβολό για κάθε αντίστοιχη ποσότητα, η οποία προοριζόταν για άλλες χρήσεις. Σε όποιες περιπτώσεις ανακαλύφθηκε να υπάρχουν παραβάτες, χωρίς να πληρώνουν, επιβαλλόταν πρόστιμο πέντε δραχμών και αφαίρεση της ύδρευσης. Επίσης υπήρχε πρόστιμο και πρόσθετο τέλος, για το οποίο ο παραβάτης έπρεπε να πληρώσει επιπλέον πενήντα δραχμές.
Προσωπικότητες από τις Λαμπτρές

Ευξένιππος, ( γεννήθηκε τον τέταρτο αιώνα π.Χ.), αναφέρεται από τον Υπερείδη, στο έργο του «Λόγοι»: “Ὑπὲρ Εὐξενίππου εἰσαγγελίας ἀπολογία πρὸς Πολύεκτον”.
Γάιος Μέμμιος Θρεπτός

Δείτε επίσης

Αρχαία Αθήνα
Ερεχθηίδα φυλή
Αντιγονίδα φυλή

Παραπομπές - σημειώσεις

Lamptra, William Smith, LLD, Ed. "Dictionary of Greek and Roman Geography" (1854), στην ιστοσελίδα: perseus.tufts.edu
Στράβων, Γεωγραφικά, Θ', 1.21: [...] "Μετὰ δὲ τὸν Πειραιᾶ Φαληρεῖς δῆμος ἐν τῆι ἐφεξῆς παραλίαι· εἶθ᾽ Ἁλιμούσιοι Αἰξωνεῖς Ἁλαιεῖς οἱ Αἰξωνικοὶ Ἀναγυράσιοι· εἶτα Θοραιεῖς Λαμπτρεῖς Αἰγιλιεῖς Ἀναφλύστιοι Ἀζηνιεῖς". [...]
Λουκάς, Άγιος, Λαμπρικά Κορωπίου, στην ιστοσελίδα: www.eie.gr του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Λαμπρικά / Κίτσι -Θήτι, στην ιστοσελίδα: mthymettosgreece.com
Ελένη Ανδρίκου, Κερασία Ντούνη, "Κίτσι - Θήτι Κορωπίου: Το παρόν και το μέλλον ενός αρχαίου δήμου, Σελ. 363-385.
[...] "Lamptrae: (Λαμπτραί; Lamptraí). Attic deme of the phyle Erechtheis, 307/6-201/0 BC of Antigonis, that consisted of the smaller mesogeia deme of ‘upper L.’ (Λ. καθύπερθεν) with five bouleutaí and the larger coastal deme of ‘lower L.’ (Λ. ὑπένερθεν or παράλοι, ‘on the coast’), with nine bouleutaí (Harpocr. s.v. Λαμπτρεῖς; Hsch. s.v. Λαμπτρά). Upper L. comprised Lambrika, which preserves the name, with the centre of the deme near Kitsi. Important early Mycenaean acropolis of Kiapha Thiti and Mycenaean necropoleis at this location." [...], Hans Lohmann, Lamptrae
Κήρυξη αρχαιολογικού χώρου Λαμπρικών Κορωπίου: [...] "Χαρακτηρίζεται ως αρχαιολογικός χώρος ολόκληρη η πεδινή έκταση των Λαμπρικών Κορωπίου, όπου τοποθετείται ο αρχαίος δήμος των Λαμπτρών Καθύπερθεν, για λόγους προστασίας των διάσπαρτων αρχαιοτήτων που σώζονται κατά χώραν και χρονολογούνται από τα αρχαϊκά έως και τα μεταβυζαντινά χρόνια". ΚΝ 5351/ 1932. [...], ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/43948/2500/28-11-1996 - ΦΕΚ 1123/Β/16-12-1996, σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος, της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 126.
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0, p. 38.
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellēnika: ē toi perigraphē geōgraphikē, historikē, archaiologikē kai statistikē tēs archaias kai neas Hellados, Jakob. R. Rhangabis, 1853. Τόμος 1ος, σελ. 268: [...] "Το κατερειπωμένον χωρίον Λαμπρικάς κείται επί της θέσεως των καθύπερθεν Λαμπτρών' απέχει δε 1 ώραν ως έγγιστα της παραλίας κατά τας νοτίους υπωρείας του Υμηττού ένθα κοιλάς διευθυνομένη προς τα Μεσόγαια, χωρίζει το όρος τούτο από των λόφων των κατερχομένων δια της παραθαλασσίας μέχρι του Σουνίου".[...]
Λαμπτρές, από την ιστοσελίδα: www.ygeiaonline.gr
Κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου του υψώματος Κόντρα Γκλιάτε και της πέριξ αυτού περιοχής στο Κίτσι Κορωπίου: [...] ""Κηρύσσουμε ως αρχαιολογικό χώρο το ύψωμα Κόντρα Γκλιάτε στην περιοχή Κίτσι Κορωπίου και στην ευρεία πέριξ αυτού έκταση, όπως σημειώνεται στο χάρτη 1: 5000 που συνοδεύει την παρούσα Απόφαση για λόγους προστασίας: α) του αρχαίου οικισμού των Λαμπτρών Υπένερθεν που κείται στην κορυφή και τις υπώρειες του υψώματος Κόντρα Γκλιάτε, β) του μυκηναϊκού νεκροταφείου στη θέση "Βουρβάτσι" καθώς και γ) των διάσπαρτων λειψάνων αρχαίων αγροικιών, νεκροταφείων, οδών κλπ. που εκτείνονται στην πεδινή έκταση ανατολικώς και νοτίως του ως άνω υψώματος". ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/16981/859/10-6-1994 - ΦΕΚ 479/Β/24-6-1994 και Αρχαίος Οικισμός Λαμπτρών Υπένερθεν, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/16981/859/10-6-1994, ΦΕΚ 479/Β/24-6-1994 και ΦΕΚ 646/Β/26-8-1994, σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος, της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 126.
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0, p. 38.
Λαμπτρές, από την ιστοσελίδα: www.ygeiaonline.gr
Λαμπτρ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Λαμπραί, δήμος της Αττικής, εκ της Ερεχθηίδος φυλής (Κάτοικ. Λαμπρεύς)". [...], σελ. 207.
Joannes Zonaras, Johann August Heinrich Tittmann, Gottfried Hermann, Joannes Alberti, "Lexicon: Ex tribus codicibus manuscriptis nunc primum", Τόμοι 2-3, S. Siegfr. Lebr. Crusii, 1808 Λαμπριείς, σελ. 151, [...] Ι. Λαμπραί, δήμος Ερεχθηίδος. ΙΙ. "Λαμπριείς, δισσοί δήμοι της Ερεχθηίδος Φυλής". ΙΙΙ. "Λαμπτρίς, Λαμπτραί δήμος της Ερεχθηίδος, δύο δε εισι Λαμπτραί, αι μεν παράλιοι, αι δε καθύπερθεν. [...]
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellēnika: ē toi perigraphē geōgraphikē, historikē, archaiologikē kai statistikē tēs archaias kai neas Hellados, Jakob. R. Rhangabis, 1853. Τόμος 1ος, σελ. 268: [...] "Λαμπτρεύς κατά τον Παυσανίαν (4= Παυσ. Αττ. κ. 31) ή Λαμπυρεύς κατά τον Στράβωνα (5= Στράβ. β. 9. σ. 398) ή Λάμπτραι κατ' άλλους και ως ευρίσκεται επί τινων επιγραφών, δήμος φυλής Ερεχδηίδος κατα το νότιον πέρας του Υμηττού, παρά την δυτικήν παραλίαν, μεταξύ Θορών και Αιγιλίας (6=Στράβ.αυτ.)' ο δήμος ούτος διηρείτο εις δύο, και ελέγετο Λάμπτραι καθυπερθεν και Λάμπτραι υπένερθεν, δηλ. κατά το παραβαλάσσιον (7=Ησυχ.). Ο βασιλεύς τών Αθηναίων Κραναός ότε εξεβλήθη της αρχής υπο του γαμβρού αυτού Αμφικτύωνος, φυγών μετά των στρατιωτών αυτοϋ εις τον δήμον τούτον, απέθανε και ετάφη αυτού, ως ελεγον' είδε δε και ο Παυσανίας μνήμα του Κραναού εν τω δήμω τούτω (8= Παυσ. Αττ. κ. 31)' οι δημόται Λαμπτρείς". [...]

Παυσανίας, "Ελλάδος Περιήγησις", Αττικά (Α 31, 3): [...] "Κραναὸν δὲ τὸν βασιλεύσαντα Ἀθηναίων ὅτι μὲν ἐξέβαλεν Ἀμφικτύων κηδεστὴν ὄντα, ἔτι πρότερον εἴρηταί μοι· φυγόντα δὲ αὐτὸν σὺν τοῖς στασιώταις ἐς τὸν δῆμον τὸν Λαμπτρέα ἀποθανεῖν τε αὐτοῦ καὶ ταφῆναί φασι, καὶ ἔστι καὶ ἐς ἐμὲ [καὶ] ἐν τοῖς Λαμπτρεῦσι Κραναοῦ μνῆμα". [...]

Πηγές – βιβλιογραφία

Πρωτογενείς πηγές

Στράβων, Γεωγραφικά, Θ', 1.21
Παυσανίας, "Ελλάδος Περιήγησις", Αττικά 31.3
Ελληνικές επιγραφές - IG Λαμπτρ, Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

Lamptrae, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica - 76-77 (Lamptra)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica - 76-77 (Lamptra)
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 126.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Ελένη Ανδρίκου, Κερασία Ντούνη, "Κίτσι - Θήτι Κορωπίου: Το παρόν και το μέλλον ενός αρχαίου δήμου, (pdf) Πρακτικά ΙΒ’ Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine., από την ΙΒ’ Επιστημονική Συνάντηση (εκδ. Καλύβια Θορικού 2008), σελ. 363-385, στην ιστοσελίδα: www.emena.gr της Εταιρείας Μελετών Νοτιοανατολής Αττικής (ΕΜΝΑ)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ελένη Ανδρίκου, Κερασία Ντούνη, "Κίτσι - Θήτι Κορωπίου: Το παρόν και το μέλλον ενός αρχαίου δήμου, (pdf) Πρακτικά ΙΒ’ Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine., από την ΙΒ’ Επιστημονική Συνάντηση (εκδ. Καλύβια Θορικού 2008), σελ. 363-385, στην ιστοσελίδα: www.emena.gr της Εταιρείας Μελετών Νοτιοανατολής Αττικής (ΕΜΝΑ)
Λαμπτρές, από την ιστοσελίδα: www.ygeiaonline.gr
«Lamptrai». ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
Λαμπρικά / Κίτσι -Θήτι, στην ιστοσελίδα: mthymettosgreece.com
Λουκάς, Άγιος, Λαμπρικά Κορωπίου, στην ιστοσελίδα: www.eie.gr του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Traill, J. «Places: 580008 (Lamptrai Kathyperthen)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2017.
Lambrika - Lamptrai Kathyperthen, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Åhlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Traill, J. «Places: 580009 (Lamptrai Paraloi/Lamptrai Hypenerthen)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2017.
Lamptrai Paraloi/Lamptrai Hypenerthen, Kitsi, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Åhlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.

Δήμοι της Ερεχθηίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Κηφισιά Καθύπερθεν Περγασή Υπένερθεν Περγασή Φηγούς Συβρίδαι

Τριττύς της Παραλίας
Αναγυρούς Κηδοί Καθύπερθεν Λαμπτραί Υπένερθεν Λαμπτραί Παμβωτάδαι
Τριττύς του Άστεως
Καθύπερθεν Αγρυλή Υπένερθεν Αγρυλή Ευώνυμον Θημακός
Δήμοι της Αντιγονίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Αιθαλίδαι Ειτέα Γαργηττός Ικάριον Κολωναί Κύθηρος Καθύπερθεν Παιανία Υπένερθεν Περγασή

Τριττύς της Παραλίας
Αυρίδαι Δειραδιώται Καθύπερθεν Λαμπτραί Ποταμός Δειραδιώται
Τριττύς του Άστεως
Καθύπερθεν Αγκύλη Υπένερθεν Αγρυλή Κυδαθήναιον

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License