Ο Κολλυτός ή Κολυττός (αρχαία ελληνικά: Κολλυτός), (ο δήμος: Κολλυτού) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Αιγηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
Ονομασία
Ο δήμος πήρε το όνομά του από τον μυθικό επώνυμο ήρωα Κολλυτό (ή Κολυττό) πατέρα του Διόμου, ο οποίος ήταν φίλος του Ηρακλή.
Αγόρι κάθεται μπροστά από τον τάφο του Διονυσίου του Κολλυτού (τέλη 4ου αιώνα π.Χ.) στην Οδό των Τάφων στο αρχαίο ελληνικό Κοιμητήριο του Κεραμεικού, Αθήνα, φωτογραφία του Γερμανού φωτογράφου Wilhelm von Plüschow (Guglielmo Plüschow, 1852-1930).
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου
Ο δήμος του Κολλυτού, ήταν δήμος του Άστεως.[1] Αν και δεν το πιστοποιούν κατηγορηματικά οι αρχαιολογικές έρευνες, βρισκόταν μέσα από το Θεμιστόκλειο τείχος, νότια του Αρείου Πάγου, στη νοτιοδυτική πλευρά της Ακρόπολης, και νοτιοδυτικά της Αγοράς[2] της αρχαίας Αθήνας και κοντά στον δήμο της Μελίτης με τον οποίο είχε δυσδιάκριτα όρια. Ακριβώς για το λόγο αυτό πιστεύεται ότι ο δήμος του Κολλυτού συνόρευε ή ήταν αρχικά μέρος του δήμου της Μελίτης.[3]
Ήταν στο κέντρο της πόλης, σε πολύ νευραλγικό σημείο. Ο κεντρικός δρόμος είχε μεγάλη εμπορική κίνηση και σ' αυτόν είχαν τα σπίτια τους πολλοί γνωστοί πολίτες. Η «στενωπός του Κολλυτού» ήταν ο δρόμος όπου έμεναν οι εταίρες.[4][5]
Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής, πίστευε, ότι ο δήμος κατείχε τη μεσαία θέση μεταξύ Διομείας και Μελίτης, «συμπεριλαμβάνων την ενορίαν Καρύκη, τα περί τας οδούς Σταδίου, και Βουλευαρίου από του βασιλικού τυπογραφείου, της οικίας του Πρόκενς, και τα πέριξ μέχρι των Διομείων Πυλών, συμπεριλαμβανομένων και των Ανακτόρων».[6]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[7] ως μέλος της Αιγηίδας φυλής, συμμετείχε με 3 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν με 4 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι του Κολλυτού
Ο δημότης του αρχαίου Κολλυτού ονομαζόταν Κολλυτεύς. Στο στενό κεντρικό δρόμο του δήμου υπήρχε πολυσύχναστη αγορά.[8] Ο Κολλυτός ήταν από τους πλουσιότερους δήμους της πόλης της αρχαίας Αθήνας και υπήρχαν αρκετές κατοικίες αριστοκρατών. Ο Greg Anderson υποστηρίζει ότι ο Πεισίστρατος είχε σπίτι εκεί. Λόγω της «στενωπού του Κολλυτού» και της εκεί κοσμοπολίτικης και πολυσύχναστης εμπορικής ζωής, σύμφωνα με τον Τερτυλλιανό, εθεωρείτο ότι τα παιδιά που γεννιούνταν στον Κολλυτό, ωρίμαζαν πιο γρήγορα από τα παιδιά άλλων περιοχών και μάθαιναν να μιλάνε ένα μήνα νωρίτερα.[9]
Στο δήμο αυτό γιορτάζονταν τα κατ' αγρούς Διονύσια, γεγονός το οποία δείχνει ότι πιθανώς ο δήμος ήταν επίσης σημαντικό γεωργικό κέντρο και άρα ίσως υπήρχαν εκεί ελεύθεροι χώροι με αγροκτήματα. Ο πρώτος Αθηναίος πολίτης στον οποίο επιβλήθηκε η ποινή του οστρακισμού ήταν από τον Κολλυτό, ο Ίππαρχος, γιος του Χάρμου και συγγενής του Πεισίστρατου.[4]
Ο Αισχίνης απήγγειλε στο θέατρο του Διονύσου του δήμου παίζοντας σε τρίτους ρόλους, αλλά αποδοκιμάστηκε και θεωρήθηκε ντροπή για τον κλάδο αυτό. Τελικά εγκατέλειψε το θέατρο και ασχολήθηκε με την πολιτική.
Προσωπικότητες από τον Κολλυτό
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από το δήμο του Κολλυτού, όπως ο βουλευτής Γάιος ο Κολλυτεύς (Γάιος Οφέλλιος Αρίστων), ο ρήτορας Γλαύκιππος ο Κολλυτεύς γιος του Διονυσίου, ο Γλαύκιππος ο Κολλυτεύς ο γηραιότερος πατέρας του Υπερείδη, ο πολιτικός και συγγραφέας λόγων Γλαύκιππος ο Κολλυτεύς ο νεότερος γιος του Υπερείδη, ο Γλαύκων ο Κολλυτεύς γιος του Αρίστωνος, ο διαιτητής Γλαυκωνίδης ο Κολλυτεύς, ο χλαμυδοποιός Δημέας ο Κολλυτεύς, ο γραμματέας της αρχαίας Βουλής Δημήτριος ο Κολλυτεύς, ο κληρούχος και βουλευτής Σάμου Δημοκλής ο Κολλυτεύς, ο βουλευτής Δίων ο Κολλυτεύς γιος του Δίωνος κ.α.[10] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με τον δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:
Αγύρριος, γεννήθηκε τον πέμπτο αιώνα π.Χ., (είχε πολιτογραφηθεί),
Τίμων ο Αθηναίος, γεννήθηκε τον πέμπτο αιώνα π.Χ., (είχε πολιτογραφηθεί),[11]
Πλάτων, γεννήθηκε το 428 π.Χ. ή 427 π.Χ., (είχε πολιτογραφηθεί),
Υπερείδης, γεννήθηκε το 390 π.Χ. ή 389 π.Χ., (είχε πολιτογραφηθεί),
Φωτογραφικό υλικό
Ο ταύρος στον ταφικό περίβολο του Διονυσίου του Κολλυτού, από την Οδό των Τάφων του Κεραμεικού. Ο ταύρος (σε μάρμαρο, μεταξύ 345 π.Χ. - 340 π.Χ.) στεκόταν σε υψηλό βάθρο πάνω από ναΐσκο στον οποίο ήταν σκαλισμένα επιγράμματα και το όνομα και πατρώνυμο του νεκρού: Διονύσιος, ο γιος του Αλφίνου. Ο Διόνυσος, ο οποίος πέθανε άγαμος, έζησε στο δήμο του Κολλυτού κοντά στον Κεραμεικό και στο νησί της Σάμου, όπου υπηρέτησε ως ταμίας του Ηραίου, για το έτος 346/5 π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού, Αθήνα.
Σύγχρονο αντίγραφο του ταφικού μνημείου του Διονυσίου του Κολλυτού (τέλη 4ου αιώνα π.Χ.). Το πρωτότυπο έργο τέχνης βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού, αυτό το αντίγραφο βρίσκεται στην Οδό των Τάφων στο αρχαίο ελληνικό Κοιμητήριο του Κεραμεικού, Αθήνα.
Δείτε επίσης
Αρχαία Αθήνα
Αιγηίδα φυλή
Παραπομπές - σημειώσεις
[...] "Collytus: (Κολλυτός, also Κολυττός; Kollytōs, Kollyttós). Attic asty deme belonging to the Aegeis phyle in the centre of Athens south of the Areopagus and west and south of the Acropolis, the dense urban development of which apparently blended into Melite (Eratosth. in Str. 1,4,7; [1. 169; 2. 16; 3. 55; 4. 276; 6. 27f.]); provided three (four) bouleutaí. The main street, the ‘narrow’ (στενωπός) C., was used as a marketplace (Phot. 375B; [1. 180]). Reference on the decree on demes IG II2 1195 l. 6ff., see [6. 128, 140, 187, 382]. There is evidence of rural (!) Dionysia in C.". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Collytus
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 127.
Στράβων, «Γεωγραφικά», Α' 4.7: [...] "μὴ ὄντων γὰρ ἀκριβῶν ὅρων͵ καθάπερ Κολυττοῦ καὶ Μελίτης͵ οἷον στηλῶν ἢ περιβόλων͵ τοῦτο μὲν ἔχειν φάναι ἡμᾶς ὅτι τουτὶ μέν ἐστι Κολυττὸς τουτὶ δὲ Μελίτη". [...]
Καργάκος, τ. 1, σελ. 416
«Κολλυτός: Αρχαίος δήμος της Αττικής που ανήκε στην Αιγηίδα φυλή και βρισκόταν στο κέντρο της περιοχής της Αθήνας. Η ακριβής τοποθεσία του δεν είναι γνωστή, εικάζεται όμως ότι βρισκόταν στο σημείο όπου είναι η σημερινή Πλάκα ή η Αρχαία Αγορά. Ο κεντρικός δρόμος του δήμου αυτού ονομαζόταν «στενωπός κολλυτού» και αποτελούσε τόπο κατοικίας των εταίρων. Μάλιστα, σύμφωνα με την παράδοση, τα παιδιά του δήμου αυτού μάθαιναν να μιλούν έναν μήνα νωρίτερα από εκείνα των άλλων δήμων, επειδή υπήρχε ζωηρή κίνηση εξαιτίας των εταίρων.» Κολλυτός.
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 124: [...] "Κολυττός και Κολλυτός, Κολυττεύς ο δημότης• ωνομάσθη από Κολυττού ηρωος, παρ' ω εξενίσθη ο Ηρακλής, ότε ήλθεν εις Αθήνας, και εγένετο φίλος αυτού, και ηγάπησε τον υιόν αυτού τον Δίομον, (Σουΐδας, και άλλοι) αφ' ου ο δήμος Διόμεια ως προείρεται. Οι ήρωες του αιώνος εκείνου μέχρι του πολιτισμου των Αθηναίων μετά τα Τρωικά ήσαν όμοιοι τον βίον, τα ήθη, και την φιλοτιμίαν με τους προ της Επαναστάσεως μας Αρματωλούς λεγομένους της Ελλάδος. Ο δήμος των Κολυττέων είνε όμορος της Μελίτης ως εκ των του Στράβωνος μεμαρτύρηται. «Μη όντων γαρ, φησίν, ακριβών όρων, καθάπερ Κολυττού και Μελίτης». (Α. 65) Την μαρτυρίαν ταύτην του Στράβωνος επεκύρωσεν η ευρεθείσα επιγραφή υπ' αρ. 172 της άρχαιολ· Εφημερίδος, εμφαίνουσα την γειτονίαν των δήμων αυτών. Ώστε ο Κολυττός κατέχει την μεσαίαν θέσιν μεταξύ Διομείας και Μελίτης, συμπεριλαμβάνων την ενορίαν Καρύκη, τα περί τας οδούς Σταδίου, και Βουλευαρίου από του βασιλικού τυπογραφείου, της οικίας του Πρόκενς, και τα πέριξ μέχρι των Διομείων Πυλών, συμπεριλαμβανομένων και των Ανακτόρων. η Ηρία Πύλη της πόλεως κειμένη όπισθεν του βασιλ. τυπογραφείου ανήκεν εις τον Κολυττόν. ο ανήρ του μέρους τούτου είνε ευκραέστέρος της Μελίτης και αυτής της Διομείας• έχομεν περί τούτου και παραδόσεις και πείραν". [...]
Κολλυτ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Πατριάρχης Φώτιος Α´, «Μυριόβιβλος» ή «Βιβλιοθήκη», 375b.
Καργάκος, τ. 1, σελ. 251
Δημότες του Κολλυτού Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): KOLLUTEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Λουκιανός, «Τίμων ή Μισάνθρωπος», 7: [...] "Ἑρμῆς: Τί φῄς, ὦ πάτερ; ἀγνοεῖς Τίμωνα τὸν Ἐχεκρατίδου τὸν Κολλυτέα; οὗτός ἐστιν ὁ πολλάκις ἡμᾶς καθ᾽ ἱερῶν τελείων ἑστιάσας, ὁ νεόπλουτος, ὁ τὰς ὅλας ἑκατόμβας, παρ᾽ ᾧ λαμπρῶς ἑορτάζειν εἰώθαμεν τὰ Διάσια". [...]
Πηγές – βιβλιογραφία
Πρωτογενείς πηγές
Λουκιανός, «Τίμων ή Μισάνθρωπος», 7.
Πατριάρχης Φώτιος Α´, «Μυριόβιβλος» ή «Βιβλιοθήκη», 375b.
Στράβων, «Γεωγραφικά», Α' 4.7.
Ελληνικές επιγραφές - IG Κολλυτ Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
Collytus, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Ουίλλιαμ Σμιθ, Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Athenae». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Athenae
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 127.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 34, σελ. 325.
Σαράντος Ι. Καργάκος, «Ιστορία των αρχαίων Αθηνών», 1ος τόμος.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«Kollytos». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
Traill, J. «Places: 582864 (Kollytos)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2017.
Kollytos, SW Agora, S Areopagos , στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Δήμοι της Αιγηίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων
Γαργηττός Ερχία Ικάριον Ιωνίδαι Κυδαντίδαι Μυρρινούττα Πλώθεια Τείθρας
Τριττύς της Παραλίας
Αλαί αι Αραφηνίδες Αραφήν Οτρύνη Φηγαία Φιλαΐδαι
Τριττύς του Άστεως
Καθύπερθεν Αγκύλη Υπένερθεν Αγκύλη Βατή Διόμεια Ερίκεια Εστιαία Κολλυτός Κολωνός
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
