Ίμβρος

Η Ίμβρος (παλαιότερη τουρκική ονομασία: İmroz, σήμερα στα Τουρκικά: Gökçeada (Gökçe=μικρός ουρανός, ada=νησί: μεταφρασμένα από την Τουρκική, δηλαδή το Gökçeada μπορεί να μεταφραστεί στα Ελληνικά ως ουρανοκατέβατο νησί ή το γαλάζιο νησί ή ακριβέστερα το νησί του μικρού ουρανού)), είναι νησί του Αιγαίου, το οποίο ανήκει στην Τουρκία και διοικητικά στην νομαρχία του Τσανάκκαλε. Βρίσκεται στο βόρειο Αιγαίο, στην είσοδο του Ελλησπόντου. Έχει έκταση 279 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 8.644 κατοίκων (2014),[1] εκ των οποίων πλέον μόνον περίπου 300 είναι Έλληνες.[2] Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία, η μελισσοκομική, καλλιέργεια σιτηρών/ελαιοδένδρων, η αλιεία και ο τουρισμός. Το νησί φημίζεται επίσης για τα αμπέλια του και το εκλεκτό κρασί του.

Τ

Ιστορία
Αρχαιότητα

Η Ίμβρος θεωρείται ότι πήρε την ονομασία της από την τοπική καρική θεότητα Ίμβραμος που λατρευόταν στο νησί. Στην αρχαιότητα ανήκε, μαζί με τη γειτονική Λήμνο, στην Αθηναϊκή Συμπολιτεία. Μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο Μιλτιάδης κατέκτησε το νησί. Οι Αθηναίοι ίδρυσαν εκεί αποικία περί το 450 π.Χ., την οποία διατήρησαν τους επόμενους έξι αιώνες.

Σύγχρονη εποχή

Περί τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 100% του πληθυσμού του νησιού δηλαδή περίπου 8.000 ήταν Έλληνες. Λόγω της στρατηγικής θέσης της, δίπλα στα Δαρδανέλλια, η Ίμβρος παρέμεινε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μαζί με την Τένεδο, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου, που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα.

Το 1920, η Συνθήκη των Σεβρών παραχωρούσε τα δυο νησιά στην Ελλάδα. Μετά όμως την ήττα των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και τη Μικρασιατική Καταστροφή, η Συνθήκη της Λωζάννης έδωσε τα δύο νησιά στην Τουρκία, διάδοχο πλέον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η ίδια συνθήκη όμως εξαίρεσε τους Έλληνες κατοίκους των δύο νησιών από την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε, και προέβλεψε γι' αυτούς εκτενή αυτονομία, πράγμα όπως που στη συνέχεια καταπατήθηκε σε μεγάλη έκταση.

Το 1926, ο νέος Αστικός Κώδικας της Τουρκίας ανακάλεσε όλα τα δικαιώματα των μειονοτήτων, μεταξύ αυτών και των κατοίκων της Ίμβρου, κατά παράβαση της Συνθήκης της Λωζάννης. Ο Νόμος 1151 του 1927 απαγόρευσε τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα σχολεία. Η πρόβλεψη για ύπαρξη τοπικής αστυνομίας, ελεγχόμενης από την ελληνική μειονότητα στο νησί δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Η Ίμβρος ονομάστηκε Gökçeada και έλαβε χώρα εκτεταμένος εποικισμός από την ενδοχώρα της Τουρκίας, με σκοπό την αλλοίωση της πληθυσμιακής σύνθεσης. Ιδιοκτησίες Ελλήνων απαλλοτριώθηκαν με την επίκληση λόγων ασφαλείας σε εξευτελιστικές τιμές.

Η κλιμάκωση της έντασης στην Κύπρο τη δεκαετία του 1960 επέφερε ακόμη μεγαλύτερη χειροτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των Ελλήνων στο νησί. Η εγκατάσταση μιας "ανοικτής φυλακής" (δίπλα στο χωριό Σχοινούδι) για βαρυποινίτες από το εσωτερικό της χώρας αύξησε τον τρόμο του ελληνικού πληθυσμού και επέτεινε το φαινόμενο της μετανάστευσης. Σήμερα οι Έλληνες στην Ίμβρο δεν είναι πάνω από 135, στην πλειοψηφία τους γέροντες. Η "ανοικτή αγροτική φυλακή" χτίστηκε στο χωριό Şirinköy, κοντά στο Σχοινούδι το οποίο ήταν από τα μεγαλύτερα χωριά της Ίμβρου και των Βαλκανίων το οποίο σήμερα είναι από τα πιο ερειπωμένα χωριά στο νησί.

Ίδρυση τελωνείων στην Ίμβρο

Εξαιρετική πρόσφατη εξέλιξη χαρακτηρίζουν οι ιμβριακοί σύλλογοι την απόφαση των τουρκικών αρχών να προχωρήσουν σε ίδρυση τελωνείων στην Ιμβρο και την Τένεδο. Η απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης, που δημοσιεύθηκε στο υπ΄αριθμ. 28150 φύλλο της εφημερίδας της κυβέρνησης της χώρας, έγινε δεκτή με ικανοποίηση καθώς αποτελούσε πάγιο αίτημα των Ελλήνων αλλά και του Πατριαρχείου.

Σύμφωνα με τους ιμβριακούς Συλλόγους «με την εξαιρετική αυτή εξέλιξη, τα νησιά Ιμβρος και Τένεδος είναι πλέον σημεία εισόδου στην Τουρκία από το εξωτερικό και εξόδου από αυτήν για διακίνηση προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών από και προς το εξωτερικό.[3][4]
Ενδεικτικός πληθυσμός Ελλήνων στα χωριά της Ίμβρου

Άγιοι Θεόδωροι, με πληθυσμό 294 Ελλήνων.
Σχοινούδι, με πληθυσμό 142 Ελλήνων.
Παναγιά, με πληθυσμό 85 Ελλήνων.
Αγρίδια, με πληθυσμό 73 Ελλήνων.
Ευλάμπιο, με πληθυσμό 58 Ελλήνων.
Γλυκύ, με πληθυσμό 57 Ελλήνων.
Κάστρο, με πληθυσμό 0 Ελλήνων.

Σημείωση: Οι παραπάνω αριθμοί αναφέρονται προσεγγιστικά στους εναπομείναντες μόνιμους Έλληνες κατοίκους ή σε αυτούς που μένουν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου στο νησί και όχι σε αυτούς που επισκέπτονται το νησί στις διακοπές/γιορτές (π.χ Πάσχα, Καλοκαίρι). Πηγή: Νίκος Δολδούρης (Έλληνας Ίμβριος της διασποράς (Αυστραλία) , σήμερα μόνιμος κάτοικος στο Σχοινούδι).
Περιουσίες Ίμβριων Ελλήνων

Όλα τα Ελληνικά χωριά στην Ίμβρο έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέα από την τουρκική κυβέρνηση. Έτσι, όποιος Ίμβριος θέλει να επισκευάσει το σπίτι του, θα πρέπει να το αναπαλαιώσει όπως ακριβώς ήταν αρχικά. Οι Ίμβριοι που δεν έχουν την τουρκική υπηκοότητα δεν μπορούν να κληρονομήσουν περιουσία στην Ίμβρο. Αυτό αποτελεί πρόβλημα κυρίως στην περίπτωση των Ελλήνων Ιμβρίων ανδρών που δεν έχουν υπηρετήσει στον τουρκικό στρατό. Επίσης κανένας ξένος υπήκοος (δηλαδή χωρίς τουρκική υπηκοότητα -- π.χ. Έλληνας, Ολλανδός, Αμερικανός κλπ) δεν μπορεί να αγοράσει σπίτι στην Ίμβρο γιατί θεωρείται ολόκληρο το νησί παραμεθόριος περιοχή. Όλοι αυτοί οι περιορισμοί (διατηρητέα σπίτια, τουρκική υπηκοότητα) αποτελούν εμπόδια στους Έλληνες Ιμβρίους που θέλουν να επισκευάσουν/κληρονομήσουν τα σπίτια τους. Όταν δεν υπάρχει κληρονόμος ο οποίος διαθέτει τούρκικη υπηκοότητα, η περιουσία μετά τον θάνατο του ιδιοκτήτη περνάει στο τουρκικό δημόσιο. Αυτό ακριβώς συνέβη με τις περιουσίες περίπου 26 Ελλήνων την χρονική περίοδο από το 1993 μέχρι το 2011.

Ελληνικά σχολεία στην Ίμβρο
Τα σχολεία τον 20ό αιώνα

Το 1924 λειτουργούσαν περίπου 18 σχολεία στην Ίμβρο και όλα ήταν ελληνικά.

Στις αρχές του 1964 λειτουργούσαν στην Ίμβρο 7 ελληνικά σχολεία με συνολικά 693 μαθητές και 27 δασκάλους. Τότε η τουρκική κυβέρνηση έθεσε σε εφαρμογή μια δέσμη μέτρων εκτουρκισμού της Ίμβρου (35/27.3.1964, απόφαση του εθνικού συμβουλίου ασφαλείας της Τουρκίας), το οποίο περιελάμβανε μαζικές απαλλοτριώσεις καλλιεργήσιμης γης, ίδρυση ανοικτών αγροτικών φυλακών και με ειδική νομοθετική ρύθμιση απαγορεύτηκε η ελληνική εκπαίδευση και όλα τα ελληνικά σχολεία έκλεισαν και λειτούργησαν ως δημόσια τούρκικα σχολεία.[5]
Επαναλειτουργία Δημοτικού Σχολείου το 2013

Στις 10 Ιανουαρίου 2012 ενεκρίθη το αίτημα αδειοδότησης ελληνικού μειονοτικού σχολείου στην Ίμβρο. Το σχετικό αίτημα είχε πραγματοποιηθεί προς τις τουρκικές αρχές προ ενός έτους από μέλη των κοινοτήτων της Ίμβρου και είχε κατατεθεί από τον κ. Λάκη Βίγκα, εκπρόσωπο των Μειονοτικών Βακουφίων στην Κεντρική Διεύθυνση Βακουφίων της Τουρκίας. Πρόκειται για ιστορική εξέλιξη καθώς μετά από δεκαετίες επιτρέπουν οι τουρκικές αρχές σε ελληνικό σχολείο να λειτουργήσει στην Ίμβρο.[6]

Τον Σεπετέμβριο του 2013 επαναλειτούργησε μετά από 49 χρόνια το Δημοτικό Σχολείο των Αγίων Θεοδώρων με τέσσερεις μαθητές. Την επόμενη όμως χρονιά, το 2014, άνοιξε με δύο από τους αρχικούς μαθητές, καθώς ένας μαθητής επέστρεψε στην Ελλάδα με την οικογένειά του και άλλος ένας εγγράφτηκε σε τουρκικό σχολείο της Κωνσταντινούπολης.[7]
Άνοιγμα Γυμνασίου και Λυκείου το 2015
Το εγκαταλελειμμένο σχολείο (RUM - Ρωμιών) στο χωριό Αγρίδια (Tepeköy) το 2007. Σήμερα ανακαινίστηκε και επαναλειτουργεί. [8]

Το 2014 ιδρύεται ο εκπαιδευτικός και πολιτιστικός σύνδεσμος Ίμβρου στην Πόλη με κύριο μέλημα την ανάπτυξη και λειτουργία των ελληνικών μειονοτικών σχολείων της Ίμβρου. Ο στόχος ήταν να ανοίξει Γυμνάσιο και Λύκειο στο νησί. Στις 31 Αυγούστου του 2015 γίνεται η επίσημη παραλαβή των σχετικών αδειών και το σχολικό έτος 2015-2016 η Ίμβρος αποκτά πλήρη πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια ελληνική εκπαίδευση.[5]

Το άνοιγμα των σχολείων τον Σεπτέμβριο του 2015 κατέστη δυνατό χάρη στις εντατικές προσπάθειες των ομογενειακών φορέων και τη βοήθεια του οικουμενικού Πατριάρχη κκ Βαρθολομαίου, καθώς και την οικονομική συνδρομή της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, η οποία ανέλαβε μόνιμος χορηγός και συσσιτιοτρόφος των σχολείων, ενώ και η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής συνέδραμε με μεγάλη εφάπαξ χορηγία για την ολοκλήρωση του έργου των σχολείων καθώς και οι μητροπόλεις Κώου και Νισήρου και Σύμης. Επίσης, το Πανεπιστήμιο του Νισάντασι αλλά και άλλες ιδιωτικές πρωτοβουλίες στήριξαν το έργο.[5]

Χάρη στην εκπαιδευτική υποδομή που δημιουργήθηκε, συνολικά επτά οικογένειες από την Ελλάδα με 14 παιδιά επανεγκαταστάθηκαν στο νησί το 2015, ενώ μετά το άνοιγμα του δημοτικού σχολείου το 2013, επτά βρέφη είχαν γεννηθεί στην Ίμβρο από νέα ζευγάρια μέχρι τον Οκτώβριο του 2015.[9]
Έλληνες και Κούρδοι στην Ίμβρο

Στην Ίμβρο εκτός από πολύ στρατό και Έλληνες συναντά κανείς και πολλούς Κούρδους μετανάστες. Στο Κάστρο (σήμερα Kaleköy) πολλοί Κούρδοι έχουν πάρει τα εγκαταλελειμμένα σπίτια και τα έχουν μετατρέψει σε ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Στο χωριό Σχοινούδι - Dereköy (το οποίο ήταν το μεγαλύτερο χωριό της Ίμβρου και από τα μεγαλύτερα στην περιοχή των Βαλκανίων) σήμερα κατοικούν λίγοι άνθρωποι.

Η μεταφορά Κούρδων στο νησί ήταν στα πλαίσια της Τουρκικής πολιτικής για την επάνδρωση του νησιού.
Κοίμηση της Θεοτόκου, Δεκαπενταύγουστος

Κατά τη διάρκεια του πανηγυριού του Δεκαπενταύγουστου η Ίμβρος και τα χωριά γεμίζουν από Έλληνες Ιμβρίους από το εξωτερικό και από την Ελλάδα. Ωστόσο, λόγω του ότι η Τουρκική Κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει στους Έλληνες τα νόμιμα δικαιώματα τους που απορρέουν από την συνθήκη της Λωζάνης δεν επιτρέπεται σε κανέναν Έλληνα η παραμονή στο νησί πάνω από 1 μήνα. Εξαίρεση αποτελούν οι ελάχιστοι πλέον Έλληνες που έχουν απομείνει στο νησί μέχρι σήμερα.

Πληθυσμός
Πληθυσμιακή αλλαγή στην Ίμβρο

Έλληνες

Τούρκοι

Πόλεις & Χωριά*	1927		1970		1975		1980		1985		1990		1997		2000
Παναγιά (Çınarlı)	-	-	3578	615	3806	342	4251	216	767	70	721	40	553	26	503	29
Γλυκί (Bademli)	-	-	66	144	1	57	40	1	13	34	29	22	15	15	15	13
Σχοινούδι (Dereköy)	-	-	73	672	391	378	319	214	380	106	99	68	82	40	68	42
Eşelek	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	152	-
Fatih	-	-	-	-	-	-	-	-	3962	45	4284	32	4135	21	4180	25
Κάστρο (Kaleköy)	-	-	38	36	24	-	-	128	94	-	105	-	90	-	89	-
Şahinkaya	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	168	-	107	-	86	-
Şirinköy	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	189	-
Αγρίδια (Tepeköy)	-	-	3	504	4	273	2	193	1	110	2	75	2	39	2	42
Uğurlu	-	-	-	-	-	-	-	-	460	-	490	-	466	-	401	-
Yenibademli	-	-	-	-	-	-	-	-	416	-	660	-	628	-	581	-
Ευλάμπιο (Yenimahalle)	-	-	182	143	162	121	231	81	359	59	970	27	2240	25	2362	27
Άγιοι Θεόδωροι (Zeytinli)	-	-	30	507	15	369	36	235	72	162	25	130	12	82	12	76
ΣΥΝΟΛΟ	157	6756	3970	2621	4403	1540	4879	1068	6524	586	7626	321	8330	254	9213	248

* παλαιότεροι οικισμοί / νεότεροι οικισμοί (από 1980+)

Πηγή: Gökçeada Municipality official page

Πηγή: Changes in the demographic characteristics of Gökçeada
Γεωγραφία

Η "χώρα" του νησιού είναι η Παναγία (σήμερα Çınarlı). Βρίσκεται στο κέντρο της Ίμβρου και δίπλα στον οικισμό κατασκευάζεται μικρό αεροδρόμιο. Οι περισσότεροι οικισμοί του νησιού απέκτησαν τουρκική ονομασία το 1926.

Σχοινούδι (σήμερα Dereköy =Λαγγαδοχώρι μεταφρασμένο από τα Τούρκικα). Βρίσκεται στο κέντρο της δυτικής πλευράς του νησιού. Ο οικισμός είναι σήμερα σχεδόν άδειος, λόγω της μετανάστευσης των Ελλήνων κατοίκων του στο εξωτερικό. Γεμίζει όμως για το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου.
Κάστρο (σήμερα Kaleköy =Καστροχώρι ή Κάστρο μεταφρασμένο από τα Τούρκικα). Βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού και πήρε το όνομά του από παρακείμενο κάστρο. Έχει επίσης μικρό λιμάνι, που κατασκευάστηκε από τους Γάλλους που το κατείχαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Άγιοι Θεόδωροι (σήμερα Zeytinli köyü =Ελαιοχώρι ή Ελαιώνας μεταφρασμένο από τα Τούρκικα). Το χωριό του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Αγρίδια (σήμερα Tepeköy =Κορφοβουνοχώρι μεταφρασμένο από τα Τούρκικα). Τα Αγρίδια βρίσκονται στα βόρεια του νησιού και στους Τούρκους είναι γνωστά και ως Rum köyü, δηλαδή ελληνικό χωριό, γεγονός που αιτιολογείται από την αμιγώς ελληνική κατοίκησή του χωριού.
Γλυκύ (σήμερα Bademli köyü =Αμυγδαλώνας μεταφρασμένο από τα Τούρκικα). Βρίσκεται ανάμεσα από τη χώρα και το Κάστρο.
Ευλάμπιο (σήμερα Yenimahalle =Καινούργιος Μαχαλάς μεταφρασμένο από τα Τούρκικα). Κοντά, ουσιαστικά δίπλα, στη χώρα, προς το λιμάνι του Αγίου Κήρυκα (Kuzulimanı).
Yeni Bademli köyü
Eşelek / Karaca köyü
Şahinkaya köyü (=Βράχος του γέρακα μεταφρασμένο από τα Τουρκικά). Εδώ εγκαταστάθηκαν το 1973-1974 κάτοικοι της Τραπεζούντας.
Şirinköy (=Χαριτωμένο Χωριό μεταφρασμένα από τα Τούρκικα). Εδώ βρίσκονται τα ερείπια των «ανοικτών αγροτικών φυλακών βαρυποινιτών». Στο χωριό σήμερα ζούνε εκδιωγμένοι Βούλγαροι (Τουρκική μειονότητα εκδιωγμένη από το καθεστώς Ζίβκοβ της Βουλγαρίας). Σήμερα τα ερείπια των φυλακών τα οποία βρίσκονται δίπλα στο χωριό, χρησιμοποιούνται ως στάβλοι.
Uğurlu köyü (=Τυχερό χωριό μεταφρασμένο από τα Τούρκικα).

Αξιοθέατα

Κέφαλος (Aydıncık/Kefaloz): Παραλία ιδανική για σέρφινγκ. Η παραλία αυτή τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί τουριστικά. Έτσι σήμερα εκεί συναντάς ταβέρνες, δωμάτια αλλά και ξαπλώστρες.
Στενός (Kapıkaya ): Παραλία.
Άγιος Κήρυκος (Kuzulimanı): Πλοίο για Τσανάκκαλε και Kabatepe.
Marmaros: Παραλία με μικρό καταρράκτη. Για την προστασία του δάσους που υπάρχει εκεί η δασονομία απαγορεύει την είσοδο στην παραλία τους καλοκαιρινούς μήνες γιατί υπάρχει κίνδυνος πυρκαγιάς. Στις 16 Αυγούστου όταν γιορτάζει το Εκκλησάκι στην παραλία γίνεται μια εξαίρεση και μόνο τότε επιτρέπεται η είσοδος.
Σπηλιά (Pınarbaşı): Η μεγαλύτερη πηγή νερού πάνω στο νησί.
Λιβούνια: Τεράστια, τουριστικά ανεκμετάλλευτη παραλία δυτικά του νησιού, κοντά στο χωριό Uğurlu köyü.

Πρόσωπα
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Μιχαήλ Κριτόβουλος
Πατριάρχης Βαρθολομαίος, Γεννημένος το 1940 στο χωριό Άγιοι Θεόδωροι.
Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ιάκωβος, Γεννημένος το 1911 στο χωριό Άγιοι Θεόδωροι.
Σπύρος Μελετζής, Γεννημένος στο χωριό Άγιοι Θεόδωροι 1906-2003 Φωτογράφος - διάσημος για τις φωτογραφίες της Αντίστασης του 40.
Νικόλαος Ανδριώτης

Ιμβριακό Γλωσσικό Ιδίωμα

Το ιμβριακό ιδίωμα ανήκει στα λεγόμενα βόρεια νεοελληνικά ιδιώματα, σύμφωνα με τη διάκριση του Γεωργίου Χατζιδάκι, καθώς παρουσιάζει το φαινόμενο της αποβολής των ατόνων φωνηέντων /i, u/ και της κώφωσης των /e, o/ σε /i, u/ αντίστοιχα. Αξιοσημείωτη είναι η διατήρηση σημαντικού αριθμού αρχαιοελληνικών στοιχείων τα οποία δεν υπάρχουν πλέον στην κοινή νεοελληνική γλώσσα σε επίπεδο τόσο λεξιλογίου όσο και γραμματικής. Από τα βασικότερα χαρακτηριστικά του ιδιώματος είναι τα εξής:

Συχνή ύπαρξη δυσπρόφερτων αλλεπάλληλων συμφώνων (πχ: κουσκ'νίχ'ς).
Χρήση του τύπου ι (αντί ο) στην ονομαστική ενικού αρσενικού γένους του οριστικού άρθρου (πχ: ι πατέρας).
Σχηματισμός του α΄πληθυντικού Ενεστώτα και Παρατατικού των ρημάτων μέσης φωνής και με την κατάληξη -ματσ' (πχ: δινόματσ', κρατιέματσ').

Βιβλιογραφία για Ιμβριακό Γλωσσικό Ιδίωμα

Ανδρέου Η. - Γ. 1991: "Η Ίμβρος στην αρχαιότητα", Αρχαιολογία και Τέχνες 41: 92-100.
Ανδριώτης Ν. 1930: "Περί του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου", Αθηνά 42: 146-187.
Ανδριώτης Ν. 1955: "Τα σύνθετα του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου", Αρχαίο Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 20 (Εταιρεία Θρακικών Μελετών): 225-270.
Ανδριώτης Ν. 1973: "Μεσαιωνικά στοιχεία του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου", ΕΕΦΣΑΠΘ 12: 509-520.
Ανδριώτης Ν. 1949: "Οι αρχαϊσμοί του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου", Ίμβρος 30: 117-119.
Γρυντάκης Γ.Μ. 1995: Ίμβρος και Τένεδος: δυο ξεχασμένα ελληνικά νησιά (1910-1930), Αθήνα (Σύλλογος Ιμβρίων Αθηνών).
Εταιρεία Μελέτης Ίμβρου και Τενέδου 2010: Τοπωνυμικός χάρτης της Ίμβρου Θεσσαλονίκη.
Καράς Μ. 1987: Η νήσος Ίμβρος: Συμβολή εις την εκκλησιαστικήν ιστορίαν της, Θεσσαλονίκη (Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών).
Μουστοξύδης Α. - Β. Κουτλουμουσιανός 1845: Υπόμνημα ιστορικόν περί της νήσου Ίμβρου, εν Κωνσταντινουπόλει (Κορομηλάς-Πασπάλης).
Μπασέα-Μπεζαντάκου Χρ. 2003: "Η σημασιολογική λειτουργία της προθέσεως συν ως προθήματος στα σύνθετα του ιδιώματος της Ίμβρου", Πρακτικά του Δ΄Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας, 6-8 Δεκεμβρίου 2001, Αθήνα: 351-362.
Μπουτάρας Μ. 2013: Η εκπαίδευση στην Ίμβρο: 1800-1964, Αθήνα (Σύλλογος Ιμβρίων).
Νταλντάς Ν. 1982: Ιστορική-Λαογραφική μελέτη της Ίμβρου, Θεσσαλονίκη.
Ξεινός Κ.Σ. 1981: Του νησιού μας η γλώσσα: γλωσσάρι της Ίμβρου, Θεσσαλονίκη.
Ξεινός Κ.Σ. 1987/1988: Λαογραφικά της Ίμβρου, τόμ.1,2, Θεσσαλονίκη.
Παντελίδης Ν. 2003: "Τα τέρματα της μεσοπαθητικής φωνής στο ιδίωμα της Ίμβρου σε σύγκριση με άλλα ιδιώματα του βορειοανατολικού Αιγαίου", Πρακτικά του Δ΄Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας, 6-8 Δεκεμβρίου 2001, Αθήνα: 383-392.
Παπαγεωργίου Σ.Ν. 1994: Ίμβρος: η ιστορία ενός ελληνικού νησιού, Αθήνα (Σύλλογος προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων).
Τζαβάρας Ξ. 2003: "Αρχαϊκά στοιχεία στο γλωσσικό ιδίωμα της Ίμβρου", Πρακτικά του Δ΄Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας, 6-8 Δεκεμβρίου 2001, Αθήνα: 493-512.
Τζαβάρας Ξ. 2005/2007: "Η Ίμβρος στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς", Θρακικά 15 (62) (Θρακικό Κέντρο - Εταιρεία Θρακικών Μελετών): 10-38.
Τζαβάρας Ξ. 2005: "Γλωσσικές τάσεις της γενικής στο συντακτικό επίπεδο του ιμβριακού ιδιώματος", Πρακτικά της 2ης Συνάντησης Εργασίας Μεταπτυχιακών Φοιτητών Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, 14-16 Μαρτίου 2003, Αθήνα: 126-137.
Τζαβάρας Ξ. 2008: "Τάσεις και καταστάσεις της γενικής στο μορφολογικό σύστημα του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου", Ελληνικά 58 (1) (Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών): 117-127.
Τζαβάρας Ξ. 2008: "Παραγωγική μορφολογία του ρήματος του γλωσσικού ιδιώματος της Ίμβρου", Ιμβριακά 19 (3) (Κέντρο Ιμβριακών και Τενεδιακών Σπουδών), Μελβούρνη.
Τζαβάρας Ξ. 2009: "Η μορφολογία του ρήματος στο γλωσσικό ιδίωμα της Ίμβρου: πρόταση κατηγοριοποίησης", Πρακτικά της 4ης Συνάντησης Εργασίας Μεταπτυχιακών Φοιτητών Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, 1-3 Ιουνίου 2007, Αθήνα: 329-339.
Τζαβάρας Ξ. 2011: Λεξικό του Ιμβριακού Ιδιώματος (Ερμηνευτικό - Ετυμολογικό), Αθήνα (Σύλλογος Ιμβρίων).
Χατζηαντωνίου Κ. 1999: "Αφιέρωμα στην Ίμβρο", Ελληνική Διεθνής Γλώσσα 5: 2 (38), Αθήνα: 115-134.

Παραπομπές

«İlçelere göre il/ilçe merkezi ve belde/köy nüfusu - 2014». Türkiye İstatistik Kurumu (Τουρκία Στατιστικό Ινστιτούτο). 9 Φεβρουαρίου 2015. (Τουρκικά)
«Η Ελληνική Μειονότητα και τα Ιδρύματά της στην Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο (Σελίδα 4 από 6: Ίμβρος και Τένεδος)». Mfa.gr. 9 Δεκέμβριος 2015.
imvrosisland.org Άνοιγμα τελωνείων σε Ίμβρο και Τένεδο.
tovima.gρ Ιμβρος και Τένεδος αποκτούν "πόρτα" προς Ελλάδα και Ευρώπη.
«Ίμβρος: Ρίγη συγκίνησης - Άνοιξε το ελληνικό σχολείο μετά από 50 χρόνια». newsbomb.gr. 16 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουρίου 2016.
Σύλλογος Ιμβρίων Ελληνικά Σχολεία στην Ίμβρο.
«Το δημοτικό σοχλείο της ελληνικής μειονότητας στην Ίμβρο ξεκίνησε την χρονιά με δύο μαθητές». pentapostagma.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016.
«Ο αγώνας για το γυμνάσιο της Ίμβρου». Καθημερινή. 14 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2016.

«50 χρόνια μετά ελληνικά σχολεία και πάλι στην Ίμβρο». Σύλλογος Ιμβρίων. 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016.

Δείτε επίσης

Τένεδος
Συνθήκη των Σεβρών
Συνθήκη της Λωζάννης
Ίμβραμος

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Ίμβρος

Επίσημο site του Gökçeada
Επίσημη ιστοσελίδα του Συλλόγου Ιμβρίων Αθηνών και της Ιμβριακής Ένωσης Μακεδονίας-Θράκης
Ιστολόγιο: Ίμβρος (Γλωσσικό ιδίωμα και Ήθη-Έθιμα)
Η Εκθεση του Ελβετού βουλευτή Ανδρέα Γκρος για Ίμβρο και Τένεδο (προσχέδιο / αγγλική γλώσσα) / στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (PACE)
Η Εκθεση του Ελβετού βουλευτή Ανδρέα Γκρος για Ίμβρο και Τένεδο (προσχέδιο / μεταφρασμένο στα ελληνικά) / στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (PACE)
Βιβλίο "Λεξικό του Ιμβριακού Ιδιώματος (Ερμηνευτικό - Ετυμολογικό" του Ξενοφώντα Τζαβάρα, Αθήνα 2011 (Σύλλογος Ιμβρίων).
Βιβλίο "Ίμβρος παιπαλόεσσα, το ιερό νησί του Ερμού, τ' ουρανού και των δακρύων" του Γιώργου Λεκάκη, εκόσεων «Ενδοχώρα», 2008
"Το πλέγμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία, οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου 1955-1964" (pdf), Διπλωματική Μεταπτυχιακή Εργασία, Ανθή Λιμπιτσιούνη, 2008, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Ίμβρος : παρουσίαση
Yerelnet.org

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

Ίμβρος με τη Μάγια Τσόκλη - Μέρος 1. (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Ίμβρος με τη Μάγια Τσόκλη - Μέρος 2. (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Ίμβρου μαρτυρία (μέρος 1ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Ίμβρου μαρτυρία (μέρος 2ο) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)