Το Ημεροσκοπείον (ή και Ημεροσκόπιον ή Αρτεμίσιον ή Διάνιον) ήταν αρχαιοελληνικό εμπορείο και πόλις στην Ιβηρία[1]. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος στα Εθνικά του αναφέρει με πηγή το δεύτερο βιβλίο του Αρτεμίδωρου (από τα «Γεωγραφούμενα») ότι ήταν πόλη των Κελτιβήρων την οποία αποίκησαν οι Φωκαείς[2]
Η πόλη φέρεται ότι ιδρύθηκε γύρω στο 600 ΠΚΕ από τους Φωκαείς ναυτικούς στα νότια της Βαλένθιας, πάνω σε χερσόνησο. Η περιοχή αυτή κατοικείτο από την προϊστορική περίοδο και δίπλα στους λόφους βρέθηκαν λείψανα ιβηρικού οικισμού. Παρά τις ανασκαφές που διεξάγονται στην περιοχή δεν έχει επαληθευτεί η ακριβής τοποθεσία της[3]. Αναφέρεται ως ευημερούσα πόλη το 535 ΠΚΕ, αλλά και μετά τη ναυμαχία της Αλαλίας, το 509 ΠΚΕ στην πρώτη συνθήκη της ετρουσκικής τότε Ρώμης και της Καρχηδόνας[4].
Ο Στράβων αναφέρει το Ημεροσκοπείον και ως Αρτεμίσιον, διότι πάνω στο ακρωτήριο της πόλης ανεγέρθηκε ναός και άγαλμα προς τιμήν της Αρτέμιδας (της Diana των Ρωμαίων)[5]. Γι αυτό πιθανολογείται πως η μεταγενέστερη ρωμαϊκή αποικία Dianium (σημ. Dénia, στην επαρχία Αλικάντε της Ισπανίας, ιδρύθηκε στο πρώτο τέταρτο του 1ου αιώνα μ.Χ.) βρισκόταν πάνω από αυτό το φωκαϊκό εμπορείο[6]. Ο Αβιηνός στο Ora maritima 476–77 την αναφέρει ακατοίκητη στα χρόνια του[3].
"μεταξὺ μὲν οὖν τοῦ Σούκρωνος καὶ τῆς Καρχηδόνος τρία πολίχνια Μασσαλιωτῶν ἔστιν οὐ πολὺ ἄπωθεν τοῦ ποταμοῦ· τούτων δ᾽ ἐστὶ γνωριμώτατον τὸ Ἡμεροσκοπεῖον ἔχον ἐπὶ τῆι ἄκραι τῆς Ἐφεσίας Ἀρτέμιδος ἱερὸν σφόδρα τιμώμενον͵ ὧι ἐχρήσατο Σερτώριος ὁρμητηρίωι κατὰ θάλατταν· ἐρυμνὸν γάρ ἐστι καὶ ληιστρικόν͵ κάτοπτον δὲ ἐκ πολλοῦ τοῖς προσπλέουσι͵ καλεῖται δὲ [καὶ] Διάνιον͵ οἷον Ἀρτεμίσιον͵ ἔχον σιδηρεῖα εὐφυῆ πλησίον καὶ νησίδια Πλανησίαν καὶ Πλουμβαρίαν καὶ λιμνοθάλατταν ὑπερκειμένην͵ ἔχουσαν ἐν κύκλωι σταδίους τετρακοσίους".
—
" " Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Γ', Κεφάλαιο 4, 4.6[7][8]
Παραπομπές-σημειώσεις
P. Spann· R. Warner· R. Talbert· T. Elliott· S. Gillies. «Places: 265880 (Dianium/Hemeroskopeion)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2012.
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικών",(Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt. Gr. Edidit A. Westermann), εκδ. Anton Westermann, Λειψία 1839, [...] "Ημεροσκοπείον, πόλις Κελτιβήρων, Φωκαέων άποικος, Αρτεμίδωρος δευτέρω λόγω γεωγραφουμένων". [...], σελ. 133, στίχος 20.
Thomas Heine Nielsen· Mogens Herman Hansen, επιμ. (2004). An inventory of archaic and classical poleis an investigation conducted by the Copenhagen Polis Centre for the Danish National Research Foundation. Oxford: Oxford University Press. σελίδες 1110-1111. ISBN 0-19-814099-1.
J. B. Bury (1934). S. A. Cook· F. E. Adcock· M. P. Charlesworth, επιμ. The Cambridge Ancient History. 10 (3η έκδοση). Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 750. ISBN 978-0521044929.
William Smith (1852). Dictionary of Greek and Roman Geography (Abacaenum – Hytanis). 1. Boston: Little, Brown. σελ. 773.
Spann, P. «Places: 265880 (Dianium/Hemeroskopeion)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2017.
Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Γ', Κεφάλαιο 4, 4.6
"Strabōnos Geōgraphika", Τόμος 1, Strabo, Karl Müller, Friedrich Dübner, εκδότης: Ambrosio Firmin Didot, 1853, σελ. 131-132.
Σχετική βιβλιογραφία
Χρήστος Λάζος, Το ταξίδι του Πυθέα στην άγνωστη Θούλη, εκδ. Αίολος.
Αρχαίες ελληνικές αποικίες στην δυτική Μεσόγειο
Γαλατικές ακτές
Aγάθη Αθηνόπολις Αίγιθνα Αντίπολη Αυενιών Ηράκλεια Θηλίνη Ιερόπολις Κιθαρίστα Μασσαλία Μόνοικος Νίκαια Ροδανουσία Ρόδο Στοιχάδες νήσοι Ταυρόεις Ταυροέντον
West Mediterranean sea topographic map.svg
Κορσική και Σαρδηνία
Αλαλία Ολβία
Ιβηρική χερσόνησος
Ελίκη Εμπόριον Ζάκυνθος Ημεροσκοπείον Ρόδη
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
