Ιφιστιάδες

Ελλάδα

Οι Ιφιστιάδες ή Ηφαιστιάδες ή (αρχαία ελληνικά: Ἰφιστιάδαι ή Ἡφαιστιάδαι‎‎), (ο δήμος: Ιφιστιαδών ή Ηφαιστιαδών) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Ακαμαντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας). Με το ίδιο όνομα (Ιφιστιάδες ή Ηφαιστιάδες) ονομάζονταν και οι δημότες του δήμου αυτού.
Ονομασία

Ο δήμος, κατά τη μία εκδοχή, αυτή του Ησυχίου, πήρε το όνομά του από τον μυθικό επώνυμο ήρωα Ιφίστιο ή κατά την άλλη εκδοχή από το ναό του Ηφαίστου, ο οποίος υπήρχε στο δήμο. Λόγω των παραλλαγών του ονόματος μέχρι τα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα οι τότε ερευνητές, σύμφωνα και με τον Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή, στο έργο του «Τα Ελληνικά»,[1] πίστευαν ότι οι Ιφιστιάδες και οι Ηφαιστιάδες ήταν δύο ξεχωριστοί δήμοι, αλλά σύντομα ανακάλυψαν ότι το δεύτερο όνομα ήταν μια ελληνιστική ή ρωμαϊκή παραμόρφωση του πρώτου ονόματος.
Τοποθεσία των αρχαίων Ιφιστιαδών ή Ηφαιστιαδών

Ο δήμος των Ιφιστιαδών ή Ηφαιστιαδών, ήταν δήμος του άστεως.[2] Βρισκόταν περίπου 10 χιλιόμετρα βόρειοανατολικά από τα τείχη της αρχαίας Αθήνας και 2 χιλιόμετρα νότια του ποταμού Κηφισού. Οι σύγχρονοι ερευνητές τον τοποθετούν σε θέση στα νοτιοδυτικά του σημερινού δήμου του Ηρακλείου Αττικής.[3][4][5]

Οι διαφορετικές αναφορές για τον δήμο, σε πολλές πηγές, με τα ονόματα Ιφιστιάδαι και Ηφαιστιάδαι ή άλλα, όπως Ηφαιστία ή Ηφιστία ή Ιφιστία, οδήγησε διάφορους ερευνητές του 19ου αιώνα στην άποψη ότι υπήρχαν δυο δήμοι. Σε αντιδιαστολή οι αρχαιολόγοι Λούντβιχ Ρος και Κυριάκος Πιττάκης υποστήριξαν ότι πρόκειται για έναν και μόνο δήμο, αντικρούοντας ταυτόχρονα την άποψη του Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ, ο οποίος πίστευε επίσης, ότι πρόκειται για δυο διαφορετικούς δήμους.[6] Από τους γνωστούς ερευνητές του 19ου αιώνα ο Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής αναφέρει μεν, την άποψη περί δυο δήμων, αλλά θεωρεί πιθανότερο ότι πρόκειται «μάλλον εις και ο αυτός δήμος φέρων ότε μεν το εν, ότε δε το έτερον των σχεδόν ομοίων αυτών ονομάτων» και επισημαίνει ότι «φαίνεται πιθανόν ότι το μεν βόρειον του δήμου εκαλείτο Ιφιστιάδαι από Ιφιστίου, το δε νότιον ένθα ην και ναός Ηρακλέους Ηφαιστιάδαι από του ναού του Ηφαίστου• ή ότι εν μεν ην εξ αρχής το όνομα, ύστερον δε συνέβη σύγχισις εις την γραφήν δια την άκραν μεταξύ των δύο ονομάτων ομοιότητα».[1] Ο Διονύσιος Σουρμελής αντιθέτως, ανήκε στην μερίδα των ερευνητών, οι οποίοι πίστευαν ότι υπήρχαν δυο δήμοι. Έτσι θεωρεί ότι ο ένας δήμος είναι ο δήμος με την ονομασία Ηφαιστία ή Ηφαιστιάδαι, το οποίο τοποθετούσε «προς άρκτον των Κεκροπιδών, και προς μεσημβρίαν των Ιφιστιάδων» στην περιοχή με την ονομασία Χαλκοματάδες[7] και ότι ο δεύτερος δήμος είναι αυτός με την ονομασία Ιφιστία ή Ιφιστιάδαι, οι οποίες «Ιφιστιάδαι ομόρους είχον τους Ηφαιστιάδας κατά νότον, και την Κηφισσίαν οδόν προν βορράν• το δε Ηράκλειον έκειτο μεν εν μέσω των δύω, ανήκεν όμως εν τω δήμω των Ηφαιστιάδων» και τους ταξινομούσε ως εξής: «Ιδού δε η τακτική θέσις αυτών• πρώτοι οι Ηφαιστιάδαι, είτα το Ηράκλειον, και τρίτοι οι Ιφιστιάδαι• ο τελευταίος ούτος δήμος καλείται την σήμερον Γλυκόβρυσις».[8]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[9] ως μέλος της Ακαμαντίδας φυλής, συμμετείχε με 1 βουλευτή στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), ο δήμος αντιπροσωπευόταν επίσης από 1 βουλευτή στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι των Ιφιστιαδών ή Ηφαιστιαδών

Ο δημότης των αρχαίων Ιφιστιαδών ή Ηφαιστιαδών ονομαζόταν Ιφιστιάδης ή Ηφαιστιάδης.[10][11] Στον δήμο αυτό είχε οικόπεδο ή κτήμα ο Πλάτωνας, το οποίο συνόρευε στα βόρεια με την οδό του ιερού της Κηφισιάς (η θέση της οδού βρίσκεται στο ύψος της Λυκόβρυσης), στα νότια με το ιερό του Ηρακλή των Ιφιστιαδών, στα ανατολικά με την ιδιοκτησία του Αρχεστράτου του Φρεαρρίου και δυτικά με την ιδιοκτησία την οποία είχε ο Φίλιππος Χολλιδεύς. Ο φιλόσοφος άφησε το ακίνητο αυτό, ως κληρονομιά, στον ανιψιό του, που ήταν παιδί από τον αδελφό του Πλάτωνα, τον Αδείμαντο του Κολλυτού.[12] Η τοποθεσία του ιερού του Ηρακλέους έχει αναγνωριστεί μετά την εύρεση, το 1926, λίθινου όρου. Από αυτό προκύπτει ότι ο Ηρακλής λατρευόταν επίσης ιδιαίτερα στην περιοχή αυτή.
Προσωπικότητες από τους Ιφιστιάδες

Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από το δήμο των Ιφιστιαδών ή Ηφαιστιαδών, όπως ο Δίφιλος ο Ιφιστιάδης γιος του Μενίππου κ.α.[13]
Δείτε επίσης

Αρχαία Αθήνα
Ακαμαντίδα φυλή

Παραπομπές - σημειώσεις

Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 216-217: [...] "Ηφαιστιάδαι, Ιφιστιάδαι, δύο δήμοι κατά την αυτήν θέσιν, προς το νοτ-δυτικόν της Κηφισσίας, και αμφότεροι της αύτης φυλής Ακαμαντίδος ή μάλλον εις και ο αυτός δήμος φέρων ότε μεν το εν, ότε δε το έτερον των σχεδόν ομοίων αυτών ονομάτων• ο Στέφανος ονομάζει τον δήμον Ηφαιστιάδαι ως από του εν αυτώ υπάρχοντος ναού του Ηφαίστου (3 = Στεφ. Βυζ. Ηφαιστιαδ.)• κατά δε τον Ησύχιον και τον Σουϊδαν ο δήμος Ιφιστιάδαι έλαβε το όνομα από ήρωος Αθηναίου Ιφιστίου. Διογένης δε ο Λαέρτιος ομιλών περί της διαθήκης του Πλάτωνος ος εκληροδότησε κτήμα αυτού κείμενον εν τω τόπω τούτω, μεταχειρίζεται αμφότερα τά ονόματα, λέγων «Το Ενιφιστιάδων χωρίον ω γείτων βορράθεν η οδός η εκ του Κηφισίασιν ιερού, νότοθεν τό Ηράκλειον το εν Ηφαιστιάδων» (4 = Λιογ. Λαερτ. β. 3. κ. 41.). Όθεν φαίνεται πιθανόν ότι το μεν βόρειον του δήμου εκαλείτο Ιφιστιάδαι από Ιφιστίου, το δε νότιον ένθα ην και ναός Ηρακλέους Ηφαιστιάδαι από του ναού του Ηφαίστου• ή ότι εν μεν ην εξ αρχής το όνομα, ύστερον δε συνέβη σύγχισις εις την γραφήν δια την άκραν μεταξύ των δύο ονομάτων ομοιότητα. Εν ταις έπιγραφαίς απαντώνται αμφότερα τα όνόματα ταύτα, μάλλον δε το των Ιφιστιάδων. [...] Οι νεώτεροι διαφωνούσι περί τούτου• ο Λήκιος διατείνεται ότι Ηφαιστιάδαι και Ιφιστιάδαι ήσαν δύο διάφοροι δήμοι, προτείνων κυρίως την ετυμολογίαν, ότι δηλ. οι μεν Ηφαιστιάδαι ωνομάσθησαν από του ναού του Ηφαίστου, οι δε Ιφιστιάδαι από του Ιφιστίου (1 = Ληκ. Δημ. Ιφιστιάδαι. σημ.). Άλλοι δε, ως ο Βοίκιος (2 = Βοικ. κ. 1. άρ. 295.), ο Μάΐερ (3 = Μάΐερ, de gentil. art, σ. 45.), ο Βέστερμαν (4 = Βεστερμ. σ. 39. 227.) και ο Ρος (5 = Ρος. Δημ. Ιφιστιάδαι.) θεωρούσι τα δύο αυτά ονόματα ως ανήκοντα εις ένα και τον αυτόν δήμον. Το σήμερον Γερμανικόν χωρίον Αρακλί κατέχει, φαίνεται, την θέσιν του δήμου τούτου (6 = Κρουο. Τ. 2. κ. 6. σ. 294— Ρος αυτ.)". [...]
[...] "Iphistiadae: (Ἰφιστιάδαι; Iphistiádai). Attic asty deme of the phyle Acamantis, providing one bouleutes. A plot of land owned by Plato was immediately adjacent in the south to the Herakleion of I. (Diog. Laert. 3,41), which according to a horos-inscription (IG II2 2611) is to be located 4 km southwest of Cephisia on the southwestern edge of the modern Iraklion (formerly Arakli) and which has retained its ancient name [1; 2; 3. 47]. An eponymous hero Iphistius is confirmed in Hesychius s.v. Ἰ. [4. 210]". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Iphistiadae
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 132.
Αμαλία Διώτη, "Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής. Ο αρχαίος δήμος του Χολαργού[νεκρός σύνδεσμος]. Α: Ιστορικά στοιχεία Β: Αρχαιολογικά Ευρήματα" και Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής, ο αρχαίος δήμος του Χολαργού : α: Ιστορικά στοιχεία, β: αρχαιολογικά ευρήματα[νεκρός σύνδεσμος],(πτυχιακή εργασία), επόπτες: Ιφιγένεια Λεβέντη, Δημήτρης Παλαιοθόδωρος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας - Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Βόλος 2005, σελ. 33: [...] " Ο δήμος Ιφιστιάδων, τοποθετείται νότια και ίσως δυτικά του σημερινού δήμου Ηρακλείου Αττικής, εξαιτίας μιας αναφοράς στη διαθήκη του Πλάτωνος (130 = Διογένους Λαερτίου, Βίοι Φιλοσόφων, Πλάτων 111 41. Trail Organization, σελ. 47.) από την οποία πληροφορούμαστε ότι ο ίδιος ήταν κάτοχος ενός κτήματος στις Ιφιστιάδες, το οποίο περιγράφεται με λεπτομέρεια. Γνωρίζουμε λοιπόν ότι το κτήμα «...συνορεύει από βορραν με το δρόμο του ιερού της Κηφισιάς, από νότον με το ιερό τού Ήρακλέους τών Ίφιστιαδών, από ανατολάς με την ιδιοκτησία του Αρχεστράτου τού Φρεαρρίου, και από δυσμάς με τήν ιδιοκτησία τού Φιλίππου του Χολείδη...». Η τοποθεσία του ιερού του Ηρακλέους έχει αναγνωριστεί μετά την εύρεση λίθινου όρου (131 = Ath. Mitt., LI, 1926, σελ 21-25, παραπομπή όπως αυτή σημειώνεται στο έργο του Trail σελ 47), τουλάχιστον σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο Trail. Δεδομένη θα πρέπει να θεωρηθεί και η θέση του δρόμου του ιερού της Κηφισιάς, στο ύψος της Λυκόβρυσης." [...]
[...] "Ηφαιστιάδες: Δήμος στην αρχαία Αττική. Βρισκόταν στην περιοχή του σημερινού Ηρακλείου και οι κάτοικοί του ανήκαν στην Ακαμαντίδα φυλή". [...] Ηφαιστιάδες Αρχειοθετήθηκε 2020-09-24 στο Wayback Machine.
Ιστορικά στοιχεία Αρχειοθετήθηκε 2019-02-13 στο Wayback Machine., στην ιστοσελίδα: iraklio.gr του Δήμου Ηρακλείου Αττικής.
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 102: [...] "Ηφαιστία και Ηφαιστιάδαι• ο Στέφανος λέγει ότι ενταύθα ην Ηφαίστου Ιερόν. Ο δήμος ούτος καλείται νυν κατά μεθερμήνευσιν χαλκοματάδες, όπου μαρτυρεί ο τόπος ότι ήσαν αυτόθι μεταλλεία χαλκού, ίσως και ολίγου αργύρου. Μήτε οι παλαιοί Αθηναίοι αστόχως εκάλεσαν τον δήμον τούτον Ηφαιστίαν αν δεν είχον αυτόθι ηφαιστίους εργασίας, μήτε οι νεώτεροι τυχαίως ματωνόμασαν αυτόν χαλκοματάδες. Ο δήμος ούτος κείται προς άρκτον των Κεκροπιδών, και προς μεσημβρίαν των Ιφιστιάδων". [...]
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 102-103: [...] "Ιφιστία και Ιφιστιάδαι• ωνομάσθη ο δήμος από Ιφιστίου ήρωος κατά τους Έλληνας δημογράφους. Αρκει δε μόνον προς ανευρεσιν αυτού η μόνη μνεία περί του που κείται ο δήμος ούτος εκ της διαθήκης του Πλάτωνος, ένθα σαφώς ορίζεται. «Το εν Ιφιστιάδων χωρίον, ω γείτων βορράθεν η οδός, η εκ του Κηφισίασιν Ιερού, νότοθεν το Ηράκλειον το εν Ηφαιστιάδων». Εκ της περιόδου ταύτης της διαθήκης του Πλάτωνος διαδηλούται η θέσις και των τριών δημων.Οι Ιφιστιάδαι ομόρους είχον τους Ηφαιστιάδας κατά νότον, και την Κηφισσίαν οδόν προν βορράν• το δε Ηράκλειον έκειτο μεν εν μέσω των δύω, ανήκεν όμως εν τω δήμω των Ηφαιστιάδων• νυν δε αποτελεί ιδίαν κώμην, κατοικημένην εξ εποίκων Βαυαρών. Οφείλομεν ν' αποδώσωμεν αυτοίς τον δίκαιον έπαινον δια την φιλήσυχον διαγωγήν των. Ιδού δε η τακτική θέσις αυτών• πρώτοι οι Ηφαιστιάδαι, είτα το Ηράκλειον, και τρίτοι οι Ιφιστιάδαι• ο τελευταίος ούτος δήμος καλείται την σήμερον Γλυκόβρυσις, συνορεύουσα προς τα Κίκυννα. Τινές ηθέλησαν να συγχύσωσι τους δύο δημους εις ένα την Ιφιστίαν και Ηφαιστίαν. Αλλά εις τας επιγραφάς διακρίνεται ο εις του ετέρου• οι Ηφαιστιάδαι εύρηνται εν πολλαίς, οι δε Ιφιστιάδαι ιδίως εν ταις ύπ' άρ. 186, 385, και 1291 της αρχαιολ. Εφημερίδος". [...]
Ιφιστ και Ηφαιστιαδ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Ηφαιστιάδαι, δήμος της Ακαμαντίδος φυλής, εν ω ην Ηφαίστου ιερόν, ο δημότης Ηφαιστιάδης. τα τοπικά εξ Ηφαιστιάδων, και τα λοιπά". [...], σελ. 134.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Ηφαιστιάδαι, δήμος της Αττικής, εκ της Ακαμαντίδος φυλής (Κάτοικ. Ηφαιστιάδης)". [...], σελ. 150.
Διογένης ο Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων» («Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων και των εκάστη αιρέσει αρεσκόντων εν επιτόμω συναγωγή»), «Πλάτων», Βιβλίο Γ', 41-43, (III, 41-43): [...] Διαθήκη Πλάτωνα: 41. "«Τάδε κατέλιπε Πλάτων καὶ διέθετο• τὸ ἐν Ἰφιστιαδῶν χωρίον, ᾧ γείτων βορρᾶθεν ἡ ὁδὸς ἡ ἐκ τοῦ Κηφισιᾶσιν ἱεροῦ, νοτόθεν τὸ Ἡράκλειον τὸ ἐν Ἰφιστιαδῶν, πρὸς ἡλίου δὲ ἀνιόντος Ἀρχέστρατος Φρεάρριος, πρὸς ἡλίου δὲ δυομένου Φίλιππος Χολλιδεύς• καὶ μὴ ἐξέστωτοῦτο μηδενὶ μήτε ἀποδόσθαι μήτε ἀλλάξασθαι, ἀλλ' ἔστω Ἀδειμάντου τοῦ παιδίου εἰς τὸ δυνατόν•42 καὶ τὸ ἐν Εἰρεσιδῶν χωρίον, ὃ παρὰ Καλλιμάχου ἐπριάμην, ᾧ γείτων βορρᾶθεν Εὐρυμέδων Μυρρινούσιος,νοτόθεν δὲ Δημόστρατος Ξυπεταιών, πρὸς ἡλίου ἀνιόντος Εὐρυμέδων Μυρρινούσιος, πρὸς ἡλίου δυομένου Κηφισός. ἀργυρίου μνᾶς τρεῖς. Φιάλην ἀργυρᾶν ἕλκουσαν ρξεʹ, κυμβίον ἄγον μεʹ, δακτύλιον χρυσοῦν καὶ ἐνώτιον χρυσοῦν ἄγοντα συνάμφω δʹ δραχμάς, ὀβολοὺς γʹ. Εὐκλείδης ὁ λιθοτόμος ὀφείλει μοι τρεῖς μνᾶς. Ἄρτεμιν ἀφίημι ἐλευθέραν. Οἰκέτας καταλείπω Τύχωνα Βίκταν Ἀπολλωνιάδην 43 Διονύσιον. Σκεύη τὰ γεγραμμένα, ὧνἔχει ἀντίγραφα Δημήτριος.Ὀφείλω δ' οὐδενὶ οὐθέν. Ἐπίτροποι Λεωσθένης Σπεύσιππος Δημήτριος Ἡγίας Εὐρυμέδων Καλλίμαχος Θράσιππος»." [...]

Δημότες των Ιφιστιαδών Αρχειοθετήθηκε 2016-06-22 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): IFISTIADHS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project

Πηγές – βιβλιογραφία

Πρωτογενείς πηγές

Διογένης ο Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων» («Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων και των εκάστη αιρέσει αρεσκόντων εν επιτόμω συναγωγή»), «Πλάτων», Βιβλίο Γ', 41-43, (III, 41-43).
Ελληνικές επιγραφές - IG Ιφιστ και Ηφαιστιαδ, Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

Iphistiadae, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica – 29 (Iphistiadae or Hephaestiadae)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica – 29 (Iphistiadae or Hephaestiadae)
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 132.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Ιστορικά στοιχεία, στην ιστοσελίδα: iraklio.gr του Δήμου Ηρακλείου Αττικής.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
wiktionary logo
Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:
Ιφιστιάδες

«Iphistiadai». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2014.
Δήμος Ηρακλείου Αττικής, στην ιστοσελίδα: iraklio.gr του Δήμου Ηρακλείου Αττικής.
Traill, J. «Places: 579961 (Iphistiadai)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2017.
Iphistiadai, SW Herakleion, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Iphistiadai, στην ιστοσελίδα: ASCSA Digital Collections και https://web.archive.org/web/20170422162836/http://www.ascsa.edu.gr/ της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
Iphistiadai[νεκρός σύνδεσμος], Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
Iphistiadai, Attic Inscriptions Online.

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License