Οι Φρεάρριοι ή Φρέαρροι ή Φρεαροί, (αρχαία ελληνικά: Φρεάρριοι), (ο δήμος: Φρεαρρίων) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Λεοντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
Ονομασία
Ο δήμος σύμφωνα με τον Στέφανο Βυζάντιο πήρε το όνομά του από τον μυθικό επώνυμο ήρωα Φρέαρρο ή σύμφωνα με τον Διονύσιο Σουρμελή από τις λέξεις «φρέαρ» και «άρδειν»,[1] άποψη με την οποία δεν συμφωνούν οι σύγχρονοι ερευνητές.[2]
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου
Ο δήμος των Φρεαρρίων, ήταν δήμος της Παραλίας.[2] Η τοποθεσία του δήμου αυτού δεν έχει ακόμα ταυτιστεί επακριβώς με κάποια σημερινή περιοχή, αλλά σύμφωνα με τους ερευνητές, καθώς συνόρευε στα ανατολικά και στα νότια με τον δήμο της Αναφλύστου, αναφέρονται διάφορες τοποθεσίες όπως στις θέσεις «Αρί», «Μαρκάτι», «Όλυμπος» ή κοντά στη σημερινή Φέριζα,[3] του πρώην Δήμου Κερατέας και σήμερα του Δήμου Λαυρεωτικής. Σύμφωνα με τον John S. Traill το κέντρο του δήμου βρίσκεται σε θέση ανατολικά του όρους Ολύμπου Αττικής,[4] στην περιοχή της Λαυρεωτικής, η οποία υπάγεται στον Δήμο Λαυρεωτικής.
Σε διάφορες περιοχές, οι οποίες υπάγονταν παλαιότερα στον πρώην Δήμο Κερατέας, ο οποίος έχει ενσωματωθεί σήμερα στον Δήμο Λαυρεωτικής, βρίσκονταν οι αρχαίοι δήμοι των Δειραδιωτών, του Ποταμού Δειραδιωτών (θέση Άγιος Γιάννης-Φοβόλες), της Αμφιτροπής (Μητροπήσι), της Βήσας (Μπαρμπαλιάκη), της Αιγιλίας (Όλυμπος), των Κυρτιαδών ή Κυρτειδών (κοντά στη Κακή Θάλασσα ή το Δασκαλειό), του Θορικού, των Φρεαρίων (Αρί ή Μαρκάτι ή Όλυμπος) και της Κεφαλής (περιοχή Αγίου Σεραφείμ Ρουτζέρι Μεσοχώρι).[5]
Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής, τοποθετούσε τον δήμο των Φρεαρρίων, τον οποίο αναφέρει και με την ονομασία «Ζωφρέαρροι», στην περιοχή μεταξύ Καματερού και του χωριού Λιόσια (όχι τα γνωστά), τα οποία ταύτιζε με τον αρχαίο δήμο της Λουσίας. Η φαινομενική σχέση των λέξεων «Λουσία» και «Λιόσια» (η δεύτερη θεωρούμενη ως παραφθορά της πρώτης), η οποία δινόταν από τον Διονύσιο Σουρμελή[6] δεν αφορά βέβαια τους δήμους Άνω ή Κάτω Λιόσια, αλλά την περιοχή με την τοπωνυμία «Λιόσι», κοντά στο Τατόι. Την εποχή άλλωστε που γίνεται η καταγραφή, το 1854, δεν είχε ιδρυθεί ακόμη ο οικισμός Κάτω Λιόσια. Στα δε Άνω Λιόσια, ο ίδιος μελετητής τοποθετούσε τον αρχαίο δήμο των Φρεαρρίων, όπως επισημαίνουν οι νεότεροι ερευνητές.[7]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[8] ως μέλος της Λεοντίδας φυλής, συμμετείχε με 9 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) αντιπροσωπευόταν επίσης με 9 βουλευτές, ενώ την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν με 10 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι των Φρεαρρίων
Όστρακο με το όνομα "Θεμιστοκλής Νεοκλέους".
Ο δημότης των αρχαίων Φρεαρρίων ονομαζόταν Φρεάρριος ή Φρεάριος.[9][10] Ο δήμος, του οποίου ο πιο γνωστός δημότης ήταν ο Θεμιστοκλής,[11] ήταν πολύ μεγάλος και πιθανότατα αποτελείτο από πολλούς οικισμούς, επίσης αρκετά μεγάλους, οι οποίοι βρίσκονταν σε μικρή απόσταση ο ένας από τον άλλο.
Προσωπικότητες από τους Φρεαρρίους
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο των Φρεαρρίων, όπως ο Βίων ο Φρεάρριος, ο βουλευτής Δάμων ο Φρεάρριος,ο βουλευτής Δήμαρχος ο Φρεάρριος, ο πρεσβευτής Δημήτριος ο Φρεάρριος γιος του Διονυσίου, ο Δημοτίων ο Φρεάρριος γιος του Δήμωνος, ο Δημόφιλος ο Φρεάρριος γιος του Δήμωνος, ο βουλευτής Διάκριτος ο Φρεάρριος γιος του Διεύχους, ο γραμματέας της αρχαίας Βουλής Διεύχης ο Φρεάρριος γιος του Δημάρχου, ο δικαστής Διόδωρος ο Φρεάρριος, ο Δρακοντίδης ο Φρεάρριος γιος του Αρχαγάθου, ο βουλευτής Δωρίμαχος ο Φρεάρριος γιος του Δωριμάχου κ.α.[12] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:
Θεμιστοκλής, γεννήθηκε στο δεύτερο μισό του έκτου αιώνα π.Χ. (είχε ενταχθεί στον δήμο).[13]
Δείτε επίσης
Αρχαία Αθήνα
Λεοντίδα φυλή
Παραπομπές - σημειώσεις
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 69: [...] "Φρέαρροι• ο δημότης Φρεάρριος• εκλήθησαν Φρέαρροι παρά το φρέαρ και άρδειν, διότι, μη ούσης αυτόθι πηγής ρεούσης, εχρώντο οι κάτοικοι τα φρεάτια ύδατα και εις πόσιν και εις αρδευσιν Ο Στέφανος όμως λέγει ότι ο δήμος ωνομάσθη από Φρεάρρου επισημου εν Αθήναις ήρωος. Εις το όνομα του δήμου τούτου προσετέθη μία συλλαβή, και καλείται ζωφρέαρροι. Κείται δε μεταξύ του νυν Καματερού, ου η κώμη εθεμελιώθη νεωστί προ ετών περίπου εκατόν, και του χωρίου Λιόσια, οικισθέν προ του Καματερού• ώνομάσθη δε το μεν Καματερόν από του πρώτου οικιστού Καματερού επονομαζομένου, το δε Λιόσια από του πρώτου οικιστού Λιόσια προσαγορευομένου• έστι δε Λιόσια φωνη αλβανική σημαίνουσα γέροντα, τιμητικόν όνομα, ως εν τω δήμω Λουσίας ερρέθη περί τούτου.". [...]
[...] "Phrearrhii: (Φρεάρριοι; Phreárrhioi). Large Attic Paralia deme of the Leontis phyle, with nine (ten) bouleutaí. The name is not derived from φρέαρ/phréar, 'well, shaft', rather it is pre-Greek [1. 74568]. The find of a cult calendar secures its location to the north of the southern Attic Olympus [2] at modern Pheriza. In the east and south P. bordered on Anaphlystus [1. 74f.; 2]. Quarries in P.: [1. 78568]. Themistocles was from P." [...], Lohmann, Hans (Bochum), Phrearrhii
[...] "Φέριζα: Ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 120 μ.) του νομού Αττικής. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Κερατέας". [...], Φέριζα
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 131.
Κερατέα Ιστορική Αναδρομή Αρχειοθετήθηκε 2016-03-14 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: hpolhmas.com
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά ή Περί δήμων Αττικής", Αθηναι 1854, [...] "το Λουσία αναλυόμενον ποιεί το Λιόσια". [...]
Αμαλία Διώτη, "Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής. Ο αρχαίος δήμος του Χολαργού[νεκρός σύνδεσμος]. Α: Ιστορικά στοιχεία Β: Αρχαιολογικά Ευρήματα" και Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής, ο αρχαίος δήμος του Χολαργού : α: Ιστορικά στοιχεία, β: αρχαιολογικά ευρήματα[νεκρός σύνδεσμος],(πτυχιακή εργασία), επόπτες: Ιφιγένεια Λεβέντη, Δημήτρης Παλαιοθόδωρος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας - Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Βόλος 2005, σελ. 25-26.
Φρεαρ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Φρέαρροι, δήμος Αθήνησι της Λεοντίδος φυλής, από Φρεάρρου Αθήνησιν επισήμου ήρωος. ο δημότης Φρεάρριος. τα τοπικά Φρεαρρόθεν, Φρεαρρόνδε, Φρεαρροί". [...], σελ. 300.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834.Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Wörterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Φρεαροί, ή Φρεαρροί, δήμος της Αττικής, εκ της Λεοντίδος φυλής" (Κάτοικ. Φρεάριος)". [...], σελ. 588.
Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι», «Θεμιστοκλής», 1.1: [...] "Θεμιστοκλεῖ δὲ τὰ μὲν ἐκ γένους ἀμαυρότερα πρὸς δόξαν ὑπῆρχε• πατρὸς γὰρ ἦν Νεοκλέους οὐ τῶν ἄγαν ἐπιφανῶν Ἀθήνησι, Φρεαῤῥίου τῶν δήμων ἐκ τῆς Λεοντίδος φυλῆς, νόθος δὲ πρὸς μητρός, ὡς λέγουσιν• Ἀβρότονον Θρήισσα γυνὴ γένος• ἀλλὰ τεκέσθαι τὸν μέγαν Ἕλλησίν φημι Θεμιστοκλέα". [...]
Δημότες των Φρεαρρίων Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): FREARRIOS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 279: [...] "Φρέαρροι, δήμος φυλής Λεοντίδος εν αγνώστω θέσει• ο Θεμιστοκλής ην εκ του δήμου τούτου (7 = Πλουταρχ. Θεμιστ. κ. 1)• οι δημόται Φρεάρριοι (8 = Ετυμολ. μέγα - Ησυχ. - Σουίδ.).". [...]
Πηγές – βιβλιογραφία
Πρωτογενείς πηγές
Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι», «Θεμιστοκλής», 1.1.
Ελληνικές επιγραφές - IG Φρεαρ Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
Phrearrhii, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 131.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«Phrearrhioi». www.ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2015.[νεκρός σύνδεσμος]
Δήμος Λαυρεωτικής, στην ιστοσελίδα: www.lavreotiki.gr του Δήμου Λαυρεωτικής.
Traill, J. «Places: 580077 (Phrearroi)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2017.
Phrearroi, E Olymbos, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Phrearrioi, Phrearrios στην ιστοσελίδα: ASCSA Digital Collections και https://web.archive.org/web/20170422162836/http://www.ascsa.edu.gr/ της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
Δήμοι της Λεοντίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων
Αιθαλίδαι Εκάλη Ευπυρίδαι Κολωναί Κρωπίδαι Παιονίδαι Πήληκες Υβάδαι Χολλείδαι
Τριττύς της Παραλίας
Δειραδιώται Ποταμός Δειραδιώται Φρεάρριοι Σούνιον
Τριττύς του Άστεως
Αλιμούς Κηττός Λευκονόη Οίον Κεραμεικόν Ποταμός Καθύπερθεν Ποταμός Υπένερθεν Σκαμβωνίδαι
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
