Η Εστιαία ή Εστίαια ή Ιστιαία (αρχαία ελληνικά: Ἑστιαία), (ο δήμος: Εστιαίας) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Αιγηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
Ονομασία
Ο δήμος πήρε πιθανώς το όνομά του κατά μια εκδοχή από τη θεά Εστία και κατά μια άλλη εκδοχή από την μυθική επώνυμη ηρωίδα νύμφη Ιστιαία, κόρη του Υριέα (γιου του Ποσειδώνα και μιας από τις 7 Πλειάδες, της Αλκυόνης) και αδελφή του Ωρεού.
Στη περίπτωση της Ιστιαίας (Εστίαια)[1] της Εύβοιας, η ονομασία πιθανώς να οφείλεται είτε στη νύμφη Ιστιαία, είτε να προέρχεται από τις λέξεις «ιστίον» ή «ιστός», λόγω της κατασκευής καταρτιών πλοίων από τα δέντρα του όρους Τελεθρίου.
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου
Ο δήμος της Εστιαίας, ήταν δήμος του Άστεως.[2] Βρισκόταν στο βορειοανατολικό τμήμα της αρχαίας Αθήνας, σύμφωνα με κάποιους ερευνητές ίσως κοντά στον Κολωνό,[3] αλλά οι σύγχρονοι ερευνητές πιστεύουν ότι ήταν στο λόφο Τσακού,[4] ανάμεσα στις σημερινές περιοχές του Χολαργού και της Αγίας Παρασκευής.
Πολύ λίγα είναι γνωστά για την αρχαία Εστιαία. Σύμφωνα με τον Στράβωνα πολίτες της ίδρυσαν αρχικά την ομώνυμη πόλη Εστίαια ή Ιστιαία στο βόρειο τμήμα του νησιού της Εύβοιας,[5] η θεωρία αυτή, ωστόσο, αναπτύχθηκε κατά την Ύστερη Περίοδο και μπορεί να είναι αβάσιμη.
Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής, πίστευε, ότι ο δήμος βρισκόταν εις το Μαρκόπουλον.[6]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[7] ως μέλος της Αιγηίδας φυλής, συμμετείχε με 1 βουλευτή στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν με 1 βουλευτή στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι της Εστιαίας
Ο δημότης της αρχαίας Εστιαίας ονομαζόταν Εστιαίος ή Εστιαιεύς ή με τη χρήση της λέξης «Εστιαιόθεν», δηλαδή προέρχεται από την Εστιαία. Ο δήμος διακατείχε ιερά εδάφη, τα οποία είχαν ενοικιαστεί από τον Παναίτιο, ο οποίος υπήρξε ο τελευταίος Σχολάρχης στην Στωική Σχολή της Αθήνας.
Προσωπικότητες από την Εστιαία
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από το δήμο της Εστιαίας, όπως ο Βάγχυλος ο Εστιαιόθεν, ο Δημοκλείδης ο Εστιαιόθεν, ο μετρονόμος Δικαιομένης ο Εστιαιόθεν, ο Διονυσοκλής ο Εστιαιεύς γιος του Ρόδωνος κ.α.[8]
Δείτε επίσης
Αρχαία Αθήνα
Αιγηίδα φυλή
Παραπομπές - σημειώσεις
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), Εστίαια, σελ. 283: [...] ""Εστίαια, πόλις Ευβοίας. "Όμηρος, (πολυστάφυλόν θ’ Εστίαιαν.) από της περί τον Όλυμπον Εστιαίας. το εθνικόν Εστιαιεύς, λέγεται και τρισυλλάβως. έστι και άλλη Ακαρνανίας. ο πολίτης Εστιαιώτης, (και θηλυκώς Εστιαιώτις) η Θετταλική μοίρα' και Εστιαιεύς". [...]
[...] "Hestiaea: (Ἑστιαία; Hestiaía). Attic asty deme of the Aegis phyle, with one bouleutḗs, given the road connexion with Ancyle (Harpocr. s.v. τρικέφαλον) presumably northeast of Athens at Cholargus". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Hestiaea
«Εστιαία II: Δήμος της αρχαίας Αθήνας στο βορειοανατολικό τμήμα της πόλης, κοντά στον Κολωνό.» Εστιαία II.
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 127.
Στράβων, «Γεωγραφικά», Ι' 1.3. (X, 1, 3). [...] "ἔνιοι δ᾽ ὑπ᾽ Ἀθηναίων ἀποικισθῆναί φασι τὴν Ἱστίαιαν ἀπὸ τοῦ δήμου τοῦ Ἱστιαιέων". [...]
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 81-82: [...] "Ιστίαια και Εστίαια• Ιστιαίος και Ιστιαιεύς ο δημότης• ότι υπήρχε δήμος Εστίαια εν τη Αττική βεβαιούται και εξ αρχαίων επιγραφών και εκ του Στράβωνος, εν οις λέγει «ένιοι δε υπ' Αθηναίων αποικισθήναι φασί την Ιστίαιαν (την εν Ευβοία) από του δήμου των Ιστιαίων, ως και από Ερετριέων την Ερέτρειαν». (β. ί. κ. ά.). Και εκ του Δημοσθένους εις τον προς Λακρίτου παραγραφήν λόγον του κ, ς'. και ιά. ένθα αναφέρει ως ένα των μαρτύρων και τον Σώστρατον Φιλίππου τον Ίστιαιόθεν• ο έστιν υπήρχεν επί Δημοσθένους ο δήμος, και δια ταύτα εκάλεσε μετά των άλλων δημοτών και τον δημότην Ιστιαιέα, ή Ιστιαιόθεν: Ιστέον ότι πολλάκις οι Αθηναίοι μετέρχονται τα τοπικά επιρρήματα αντί δημοτικών όνομάτων, ως Κολωνήθεν, Αλωπεκηθεν, οίηθεν, αντί Κολωνέα, Αλωπεκέα, Οιάτην. Το δε ψηφισμα των Εστιαιέων και τοι κατακερματισμένον επιβοηθεί ουκ ολίγον εις την ανεύρεσιν του δήμου ... «Εκ Χαλκίδος ες Ώρωπόν ... Εάν δε τις εξ Ωρωπού ες Εστίαιαν ... Εάν δε τις εκ Χαλκίδος ες Εστίαιαν . . (Βοικ. Τ, β'. σελ. 894. επιγρ. 73) Όταν πρόκειται από Χαλκίδος εις Ωρωπόν, και απ' Ωρωπού εις Εστίαιαν, και πάλιν από Εστιαίας εις Χαλκίδα, εικάζω ότι ο δήμος ούτος είνε το νυν λεγόμενον Μαρκόπουλον, όπερ αποτελεί μέρος του νυν δήμου Περαίας. Το μνησθεν ψήφισμα μνημονεύει τους δύο δήμους τον εν Ευβοία και τον Αττικης, ταυτιζομένων των δικαιωμάτων αμφοτέρων των δήμων δια το να ήσαν οι εν Ευβοία Εστιαιείς άποικοι Άθηναίοι, οίτινες επομένως ωνομάσθησαν Ωρείται, και η Ιστίαια (της Ευβοίας) Ωρεός, κατά τον Στράβωνα (αυτόθι, ως ανωτέρω).". [...]
Εστιαι και Ιστιαι Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Δημότες της Εστιαίας Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): ESTIAIOQEN και ESTIAIEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Πηγές – βιβλιογραφία
Πρωτογενείς πηγές
Στράβων, «Γεωγραφικά», Ι' 1.3. (X, 1, 3).
Ελληνικές επιγραφές - IG Εστιαι και Ιστιαι Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
Hestiaea, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. (39, 70, 110 no. 55, table 2.). Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, (ISBN 978-0-87661-514-0)
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 127.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, (ISBN 3406080634), (ISBN 9783406080630)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«Hestiaia». www.ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2015.[νεκρός σύνδεσμος]
Traill, J. «Places: 579950 (Hestiaia?)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2017.
Hestiaia?, Tsako, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Åhlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
