.

Ελλάδα

Περιφέρεια : Δυτική Μακεδονία
Νομός : Γρεβενών

Νομός Γρεβενών

Αβδέλλα (*)

Η Αβδέλλα (Αβδέλα) είναι χωριό και έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας και της ομώνυμης δημοτικής ενότητας, του δήμου Γρεβενών, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Γρεβενών, στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης.[1].

Πριν το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Γρεβενών του νομού Γρεβενών, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονίας.[2]

Πληθυσμιακά στοιχεία

Η εξέλιξη πληθυσμού της Αβδέλλας έχει ως εξής: κάτοικοι 12 (1951), 2 (1961), 4 (1971), 130 (1991), 448 (2001), 280 (2011).[1][2][3][4]

Οι μεγάλες διακυμάνσεις οφείλονται στο ότι, άλλες απογραφές αναφέρονται στον μόνιμο πληθυσμό -τα μικρά νούμερα- και άλλες στον πραγματικό πληθυσμό -τα μεγάλα νούμερα-. Από αυτό το στοιχείο, φαίνεται καθαρά ότι πολλοί κάτοικοι έρχονται στο χωριό μόνο τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες. Για παράδειγμα, το 2001 ο πραγματικός πληθυσμός ήταν 448 άτομα, αλλά ο μόνιμος, μόλις 130.[5]

Διοικητικές μεταβολές

ΦΕΚ 260Α - 31/12/1918

Ο οικισμός ορίζεται έδρα της κοινότητας Αβδέλας (νομός Κοζάνης) 16/05/1928 Το όνομα του οικισμού διορθώνεται σε Αβδέλλα

ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010

Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αβδέλλας και προσαρτάται στο δήμο Γρεβενών (νομός Γρεβενών)

(Πηγή: eetaa.gr)

Γεωγραφία

Η Αβδέλλα είναι χαρακτηρισμένος ως αγροτικός ορεινός οικισμός, κτισμένος σε υψόμετρο 1300. Βρίσκεται στο δυτικό άκρο του νομού Γρεβενών, κοντά στα όρια με το νομό Ιωαννίνων. Απέχει από τα Γρεβενά, 43 χλμ. περίπου, προς τα ΝΔ. Το χωριό είναι κτισμένο στις ανατολικές κλιτύς της Βόρειας Πίνδου, σε κατάφυτη περιοχή και στα όρια του εθνικού δρυμού Βάλια Κάλντα, σε μεγάλο υψόμετρο.[6][7] αποτελώντας έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας.

Η τοπική κοινότητα καταλαμβάνει έκταση 58,94 χμ² (2001) και η πυκνότητα πληθυσμού είναι 8,43 κάτοικοι/χμ² (2001).[1]

Ιστορικά στοιχεία

Πριν το 1800, το χωριό βρισκόταν στη θέση «Φαντίνες», αλλά οι κάτοικοι, κυρίως μεγάλες οικογένειες Βλάχων κτηνοτρόφων, μετακινήθηκαν στη σημερινή θέση λόγω καλύτερου κλίματος.

Μετά την υποταγή του χωριού στους Οθωμανούς, δόθηκε αυτονομία και άλλα προνόμια, τα οποία χάθηκαν κατά την εποχή του Αλή Πασά. Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821 οι Αβδελλιώτες ξεσηκώθηκαν και προσέφεραν στον αγώνα. Σημαντικότερος αγωνιστής του '21 ήταν ο Μάρτος Ράμμος, πρωτοπαλίκαρο του Οδυσσέα Ανδρούτσου[8].

Το 1867, στο χωριό ιδρύεται ρουμανικό σχολείο από τον Αποστόλη Μαργαρίτη[9][10].

Οι Αβδελλιώτες συμμετείχαν στο Μακεδονικό αγώνα με κυριότερους Μακεδονομάχους, τούς Ζήση Βέρρο και Ιωάννη Χατζηγιάννη[11]. Το 1905, μια ομάδα εθνικιστικών (φιλο-ρουμανικών) οικογενειών υπέστη επίθεση στο δρόμο από Ελληνικά αποσπάσματα. Την ίδια χρονιά, Έλληνες αντάρτες έκαναν επιδρομή στο χωριό, σκότωσαν κάποιους από τους Ρουμανίζοντες αρχηγούς και έκαψαν σπίτια[12].

Το χωριό κάηκε άλλη μια φορά στις 14 Ιουλίου 1944, κατά την Κατοχή, από τους Γερμανούς.

Η Αβδέλλα είναι η ιδιαίτερη πατρίδα των Αδερφών Μανάκια, Μίλτου και Γιάννη, οι οποίοι ήταν οι πρώτοι Έλληνες κινηματογραφιστές και, προτομές τους βρίσκονται στην κεντρική πλατεία του χωριού, του βλαχόφωνου Μακεδονομάχου Βέρρου Ζήση και του ξυλογλύπτη Δημήτρη Αγοράστη[13].

Αξιόλογοι Αβδελλιώτες

Ζήσης, Βέρρος, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός

Παραπομπές

statistics.gr
Πάπυρος Λαρούς
Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
Πρόγραμμα Καλλικράτης
http://web.archive.org/web/
Εκδόσεις «Ελλάδα»
Δομή
Η Συμμετοχή Των Βλάχων - Αρμάνων στους Εθνικούς Αγώνες (Ομιλία του ομότιμου καθηγητή του ΑΠΘ κ. Α. Μπουσμπούκη στο Πνευματικό κέντρο Ξηρολιβάδου Ημαθίας στις 3-8-2009)
Βλάχοι - Η ρουμανική προπαγάνδα
Ласку, Стоjка. Од историjaта на ароманскиот печат во Македониjа. Списаниjата "Братство" и "Светлина", Скопjе 2007, с. 122
Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σελ. 20
Η Αβδέλλα στις αρχές του αιώνα

Κοινότητα Αβδέλλας

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΣΑ)
http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/
http://www.statistics.gr/
eetaa.gr

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ν.Α. Γρεβενών - Αβδέλλα
Ιστορία του χωριού
ΕΡΤ - Μένουμε Ελλάδα - Στο χωριό Αβδέλλα
Συλλογή φωτογραφιών από το χωριό
https://www.facebook.com/AvdellaOurDiamond

---

Αβδέλλα Γρεβενών
Αβδέλλα Έβρου

---

Νομός Γρεβενών: Δήμος, Κοινότητα

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Γρεβενών

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License