Το αρχαίο θέατρο της Καρθαίας βρίσκεται στην Κέα, στα νοτιοδυτικά της πλαγιάς της ακρόπολης της πόλης, στις εκβολές του ρέματος του Βαθυποτάμου κοντά στη θάλασσα.[1] Η Καρθαία υπήρξε μία από τις αρχαίες πόλεις-κράτη που αναπτύχθηκαν στη νήσο Κέα, με την επικράτειά της να εκτείνεται σε όλο το ΝΑ τμήμα του νησιού.
Περιγραφή Μνημείου
Η θέση του θεάτρου εντοπίστηκε το 1812 από τον Δανό περιηγητή Bröndsted[2], στο πλαίσιο μιας σειράς ανασκαφών της αρχαίας πόλης. Κατά το 1965, η Εφορεία Κυκλάδων, σε μία προσπάθεια καλλωπισμού του αρχαιολογικού χώρου, αφαίρεσε ορισμένα τμήματα από τις ξερολιθιές[3] που κάλυπταν τμήματα του θεάτρου. Αποκαλύφθηκαν μικρό μέρος των εδωλίων και μια κλίμακα από το επίπεδο του εδάφους έως το επίπεδο της ορχήστρας.[1]
Το θέατρο της Καρθαίας είναι ένα κτίσμα μικρού μεγέθους, περίπου 800 τ.μ. Παρουσιάζει μια απλή κατασκευή και είναι εξ’ ολοκλήρου κτιστό. Η συνολική χωρητικότητα του θεάτρου ανέρχεται σε 2.000 άτομα. Η χρονολόγηση του θεάτρου βασίζεται στην κεραμική που έχει βρεθεί στην επίχωση, όπου εδράζονται τα εδώλια και τοποθετείται στον 4ο αι. π.Χ.
Με βάση τα στοιχεία το κτίσμα της σκηνής ανήκουν σε τρεις τουλάχιστον φάσεις:
μία υστεροκλασική (σύγχρονη με την κατασκευή του κοίλου), στην οποία υπήρχε ένα ορθογώνιο κτήριο με διεύθυνση ΝΑ-ΒΔ,
στη δεύτερη φάση, που χρονολογείται πιθανότατα στην πρώιμη ελληνιστική περίοδο, ο τοίχος της πρόσοψης της σκηνής διευρύνθηκε, η σκηνή απέκτησε προσκήνιο, αποτελούμενο από δέκα κίονες και από δύο πεσσούς στα άκρα.
στην τρίτη φάση, που χρονολογείται στους ρωμαϊκούς-υστερορρωμαϊκούς χρόνους, σκηνικό οικοδόμημα καταστράφηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Στους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες σε μεγάλο τμήμα του σκηνικού οικοδομήματος αναπτύχθηκε εκτεταμένο συγκρότημα λουτρών με δεξαμενές, αγωγούς, αεραγωγούς και επενδύσεις, θέτοντας εκτός λειτουργίας το νότιο τμήμα της σκηνής και της παρόδου.
Για την κατασκευή του μνημείου έχουν χρησιμοποιηθεί τοπικοί λίθοι, οι οποίοι εμφανίζουν εναλλαγή λευκού και πρασινωπού σχιστόλιθου, ενώ σε λίγα σημεία τοποθετήθηκε γκρίζος ασβεστόλιθος.
Το κοίλο του θεάτρου έχει προσανατολισμό προς τα ΝΔ και το σχήμα του ορίζεται από έναν καμπύλο αναλημματικό τοίχο του διαζώματος, το οποίο προστάτευε το θέατρο. Πλευρικά, το κοίλο συγκρατείται από δύο, μη συμμετρικά διαμορφωμένα αναλήμματα. Το κοίλο διέθετε δεκαπέντε σειρές εδωλίων, οι οποίες μέσω τριών ενδιάμεσων κλιμάκων, χωριζόταν σε τέσσερις κερκίδες. Τα εδώλια του θεάτρου είχαν την ιδιαιτερότητα να είναι δίλιθα - δηλαδή δε χρησιμοποιείται ένας λίθος για την κατασκευή τόσο του καθίσματος μιας σειράς εδωλίων, όσο και του μετώπου της, αλλά δύο διαφορετικά τμήματα υλικού.
Η ορχήστρα τοποθετείται στον ελεύθερο χώρο μεταξύ ευρίπου και σκηνής και είχε το σχήμα πλήρους κύκλου. Στο τμήμα της περιφέρειάς της υπάρχουν σχιστολιθικές πλάκες, οι οποίες αποτελούν την ανώτερη στρώση του εσωτερικού τοίχου του ευρίπου. Ακόμη, στην ορχήστρα δεν εντοπίζεται κάποιο είδος κτιστής ή κάποιας άλλης διαμόρφωσης.
Στο νότιο άκρο του θεάτρου υπάρχουν εκτεταμένα κατάλοιπα του συστήματος υδροδότησης της αρχαίας πόλης.[4]
Ανασκαφές
Οι πρώτες ανασκαφές στο μνημείο ξεκίνησαν το 1965 από την Εφορεία Κυκλάδων, υπό τη διεύθυνση του Ν. Ζαφειρόπουλου, οπότε και πραγματοποιήθηκε η διάλυση των ξερολιθιών και μικρή ανασκαφική τομή, η οποία έφερε στο φως μέρος των εδωλίων και μίας κλίμακας. Αργότερα κατά την περίοδο 1987-1991 διενεργήθηκε συστηματική έρευνα στο μνημείο, υπό τη Λ. Μενδώνη. Τότε αποκαλύφθηκε τμήμα δύο κερκίδων και δύο κλιμάκων έως το επίπεδο της ορχήστρας.[4]
Συστηματικές εργασίες ανασκαφής, τεκμηρίωσης, στερέωσης και ανάδειξης του θεάτρου ξεκίνησαν να πραγματοποιούνται το 2011 από την Επιστημονική Επιτροπή Κέας, στο πλαίσιο του Ε.Σ.Π.Α. και ολοκληρώθηκαν το 2016. Το έργο της αποκατάστασης της Αρχαίας Καρθαίας βραβεύτηκε με το Βραβείο Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά – Βραβείο Europa Nostra 2017.[5]
Παραπομπές
Ε. Σημαντώνη - Μπουρνιά, Τ. Πανάγου, Δ. Μαυροκορδάτου, (Φεβρουάριος 2015). «ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΡΘΑΙΑΣ» (PDF). diazoma.gr. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2017.CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
Brøndsted, Peter Oluf (1826). Reisen und Untersuchungen in Griechenland. Paris: Firnin Didot. σελ. 15.
Η ξερολιθιά είναι ένας τοίχος για την κατασκευή του οποίου έχουν χρησιμοποιηθεί πέτρες, οι οποίες δεν έφεραν κανένα συνδετικό υλικό.
Σημαντώνη - Μπούρνια, Ευαγγελία (2009). …ελαχύνωτον στέρνον χθὀνος… ΚΑΡΘΑΙΑ. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού. σελ. 179.
«Ευρωπαϊκό Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς για την Αρχαία Καρθαία». diazoma.gr. Διάζωμα. 14 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2017.
Βιβλιογραφία
Σημαντώνη Ε.- Μπούρνια, …ελαχύνωτον στέρνον χθὀνος… ΚΑΡΘΑΙΑ, Αθήνα 2009, Υπουργείο Πολιτισμού
P.O. Brøndsted, Reisen und Untersuchungen in Griechenland, Paris 1826, σ.15
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
