Η Αρχαία Πανδοσία ήταν αποικία των Ηλείων, και βρίσκεται στο λόφο του σημερινού χωριού Καστρί ΔΔ. Φαναρίου του Δήμου Πάργας Ν. Πρέβεζας. Η ακρόπολη αυτή δεσπόζει σε όλη την περιοχή, με σημαντική θέα σε όλη την περιοχή. Την ίδια εποχή της ίδρυσης της Πανδοσίας τον 7ο ή 8ο π.Χ. αιώνα, ιδρύονται από τους Ηλείους οι πόλεις Αρχαίο Βουχέτιο (σημερινή Νέα Κερασούντα), Αρχαία Ελάτρεια (σημερινός παλαιός Ωρωπός), και Αρχαίες Βατίες (Βατίαι) (σημερινό Ριζοβούνι Θεσπρωτικού). Στη θέση όπου ιδρύθηκε η Αρχαία Πανδοσία τον 7ο π.Χ. (ή κατ’ άλλους τον 8ο αιώνα π.Χ.), φαίνεται να προϋπήρχε μια τοπική μικρή πόλη οικισμός άγνωστης ονομασίας. Τα αρχαιότερα σημερινά τείχη της χρονολογούνται στο πρώτο μισό του 4ου αιώνα π.Χ., και σίγουρα προ του 360 π.Χ., αλλά αυτό δεν είναι τεκμηριωμένο. Η προσπέλαση της Αρχαίας Πανδοσίας γινόταν θαλασσίως και μέσω του πλωτού Αχέροντα ποταμού, ο οποίος στο Καστρί απέχει μόλις 100–200 m από την οχυρωμένη πόλη. Στα σημεία αυτά είχαν βρεθεί μεταλλικοί κρίκοι προσδέσεως των σκαφών. [1]. [2]
Περιγραφή Αρχαίας Πανδοσίας
Η περίμετρος των τειχών της Αρχαίας Πανδοσίας είναι 1640 m. και περιβάλλει την κορυφή και τη ΝΔ πλευρά του λόφου ως τους πρόποδες, σε μια έκταση 330 στρεμμάτων. Κατά αποστάσεις ενισχύεται με 22 ορθογώνιους αμυντικούς πύργους, που σήμερα διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Δύο πύλες διατηρούνται στην ανατολική πλευρά και μια πιθανή πύλη υπήρχε στη ΒΔ πλευρά. Με την εγκατάσταση των περιοίκων Θεσπρωτών ο οικισμός επεκτάθηκε στις ανατολικές πλαγιές και περιτειχίστηκε μ' ένα νέο πολυγωνικό τείχος, του οποίου λείψανα διατηρούνται στη Β και ΒΑ πλευρά. Έτσι η συνολική περίμετρος του κάστρου φτάνει τα 2.300 m. που αντιστοιχεί σε πληθυσμό 9.000 - 10.000 κατοίκων. Έχει γραφεί ότι ένα τμήμα των τειχών είναι της εποχής Ιουστινιανού. Στην Πανδοσία δεν έχουν γίνει αρχαιολογικές ανασκαφές, απλώς έγιναν μετρήσεις. Ανακοινώθηκε το έτος 2008 ότι θα γίνει μια αξιοποίηση του χώρου ώστε να γίνει επισκέψιμος. [1]. [2]
Ιστορία Αρχαίας Πανδοσίας
Πάνω από το χωριό Καστρί, του ΔΔ Φαναρίου του Δήμου Πάργας (Νομός Πρέβεζας), σε λόφο ύψους 100μ. περίπου, βρίσκονται τα επιβλητικά ερείπια των πολυγωνικών τειχών μιας των μεγαλύτερων και σημαντικότερων αρχαίων ακροπόλεων, της πόλης Πανδοσίας που ήταν αποικία των Ηλείων. Η Πανδοσία ήταν από τις αρχαιότερες και τις σημαντικότερες ηπειρωτικές πόλεις. Το έτος 345 π.Χ., ή κατ άλλους το 343/2 π.Χ., ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος κυρίευσε την Πανδοσία για την χαρίσει μαζί και με τρεις άλλες στο βασιλιά των Μολοσσών Αλέξανδρο, αδελφό της γυναίκας του Μυρτάλης Ολυμπιάδας. Η δωρεά αυτή έγινε διότι το Μαντείο της Δωδώνης είχε δώσει στο βασιλιά Αλέξανδρο το χρησμό να «αποφύγει αυτά τα τείχη γιατί ήταν γραφτό ότι θα πέθαινε κοντά στα τείχη της Πανδοσίας». Γι' αυτό ενήργησε αντ’ αυτού ο γαμπρός του Φίλιππος Β. `Ομως ο Αλέξανδρος δεν μπόρεσε να αποφύγει τη μοίρα του. Κατά σύμπτωση, υπήρχε και στην Ιταλία μια αποικία των Ελλήνων Κροτωνιατών που λεγόταν κι αυτή Πανδοσία, μιά οχυρή πόλη στα σύνορα προς τη Λευκανία. Όταν οι Ταραντίνοι κάλεσαν τον Αλέξανδρο στην Ιταλία κι εκείνος πήγε, ο χρησμός επαλήθευσε αλλά με την άλλη Πανδοσία. Εκεί έχασε τη ζωή του. Λέγεται ότι ένα από τα παλάτια του Βασιλέως Πύρρου Α της Ηπείρου βρισκόταν στην Πανδοσία. Η πόλη Πανδοσία της Ηπείρου καταστράφηκε το 167-168 π.Χ. από τους Ρωμαίους (Αιμίλιος Παύλος), οι οποίοι σε λίγο επέτρεψαν την ανοικοδόμηση ενός μέρους από τα τείχη της στην κορυφή του λόφου (167-148 π.Χ.). Οι Ρωμαίοι θέλοντας να ενισχύσουν το αποικιακό στοιχείο, που ήταν ανέκαθεν εχθρικό προς τους Ηπειρώτες, όρισαν την Αρχαία Πανδοσία ως έδρα του Κοινού των Ηπειρωτικών φύλων που είχαν αποστατήσει από τους Ρωμαίους στον Γ' Μακεδονικό πόλεμο (171-168 π.Χ.) και της παραχώρησαν το δικαίωμα να εκδίδουν χάλκινο νόμισμα. Το Κοινό αυτό τελούσε υπό την εποπτεία του Ηλείου αποίκου Μενεδήμου Αγιάδα. Μετά το έτος 148 π.Χ. η έδρα του Κοινού αυτού μεταφέρθηκε στη Δωδώνη, πάλι υπό την εποπτεία του Μενεδήμου που τώρα έφερε και τον τίτλο του ιερέα. Τελικά η Πανδοσία παρήκμασε, διότι το 31 π.Χ. με διαταγή του Οκταβιανού οι κάτοικοί της υποχρεώθηκαν να συνοικίσουν τη νέα πόλη Αρχαία Νικόπολη μετά τη νίκη του στη Ναυμαχία του Ακτίου εναντίον του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας.
Μετά την ερήμωσή της επί ενάμιση αιώνα και συγκεκριμένα κατά την αυτοκρατορική περίοδο, η Πανδοσία αναβίωσε και επέζησε ως το τέλος της ρωμαϊκής αρχαιότητας, όπως μαρτυρούν οι ρωμαϊκές επισκευές στο κάστρο της, καθώς και η μνεία της από φιλολογικές πηγές της εποχής εκείνης (Στραβ. VII, 7, 5 : «Εγγύς δε της Κιχύρου πολίχνιον Βουχέτιον Κασσωπαίων...και Πανδοσία και Βατίαι εν μεσογαία»). Η αναβίωσή της στα αυτοκρατορικά χρόνια οφειλόταν κυρίως στα στρατηγικά πλεονεκτήματα της θέσης της. Συγκεκριμένα, η Πανδοσία έλεγχε τη διάβαση του Αχέροντα ποταμού, καθώς κάτω από τα τείχη της βρισκόταν η μεγάλη γέφυρα, απ' όπου περνούσε ο διεθνής χερσαίος δρόμος που οδηγούσε από την Απολλωνία στην Άκτια Νικόπολη. Επίσης, λειτουργούσε και σαν ποταμίσιο λιμάνι, καθώς είχε τον έλεγχο της ποταμοπλοϊας στον ποταμό Αχέροντα. [3]
Οπωσδήποτε η ηπειρωτική Πανδοσία, ακόμη και τα χρόνια του Πλίνιου, στο δεύτερο μισό του 1ου αιώνα μ.Χ., ήταν σημαντική πόλη. Φαίνεται όμως ότι η γειτονική της (σε απόσταση 4χλμ.) Αρχαία Εφύρα υπερτερούσε, διότι ήταν πλησιέστερη στη θάλασσα. Τον 15ο αιώνα μ.Χ. η υποτυπώδης υπάρχουσα Πανδοσία κατελήφθη υπό των Βενετών, στους οποίους και οφείλονται, όπως φαίνεται, οι περισσότερες ανακαινίσεις των αρχαίων τειχών της. [1]. [2]
Παραπομπές
Εκδοτική Αθηνών: «Ιστορία Ελληνικού Έθνους», Αρχαία Πανδοσία
Δήμος Φαναρίου: «Η Αρχαία Πανδοσία», Ιστοσελίδα.
[1] Δ. Κ. Σαμσάρης, Η ρωμαϊκή αποικία της Φωτικής στη Θεσπρωτία της Ηπείρου (Ιστορικογεωγραφική και επιγραφική συμβολή), Γιάννινα 1994, σ. 107-108
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Αρχαία Πανδοσία, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πρέβεζας
Μνημεία της Περιφερειακής Ενότητας Πρέβεζας
Προϊστορικά
Κοκκινόπηλος Ασπροχάλικο
Κλασικά
Νεκρομαντείο Αχέροντα Αρχαία Κασσώπη Αρχαίο Βουχέτιο Αρχαίες Βατίες Αρχαία Ελάτρεια Αρχαία Πανδοσία Αρχαίο Τρίκαστρον Αρχαία Νικόπολη Ρωμαϊκό υδραγωγείο Νικόπολης
Βυζαντινά
Αρχαία Νικόπολη Κάστρο Ρωγών Ναός Αγίου Δημητρίου Κυψέλης (Τουρκοπάλουκο)
Μεταβυζαντινά
Ιερά Μονή αγίου Δημητρίου Ζαλόγγου Κάστρο της Ρινιάσας Ιερός Ναός αγίου Αθανασίου Ιερός Ναός αγίου Χαραλάμπους Ιερός Ναός αγίου Νικολάου Ιερός Ναός αγίου Βαρνάβα Λούρου Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου (Καστρί Ριζοβουνίου)
Οθωμανικά
Κάστρο του Αγίου Ανδρέα Κάστρο Αγίου Γεωργίου Φρούριο Λασκάρας Κάστρο του Παντοκράτορα Κάστρο της Ανθούσας Κάστρο της Πάργας Κάστρο στα Πέντε Πηγάδια
Νεότερα
Μνημείο Ζαλόγγου
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
