.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Άμφισσας βρίσκεται στην Άμφισσα και είναι το Μουσείο το οποίο στεγάζει νομισματικές συλλογές και αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή της Φωκίδας και της Ελλάδας γενικότερα. Πιο συγκεκριμένα, στις προθήκες του εκτίθενται προκερματικό χρήμα, κερματόμορφο χρήμα, η νομισματική συλλογή του Δρόσου Κραβαρτόγιαννου, νομισματικοί θησαυροί, νομίσματα των ρωμαϊκών, υστερορωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων, νομίσματα από τη Βενετοκρατία και τη Φραγκοκρατία, καθώς και νομίσματα από την ίδρυση του Νέου Ελληνικού Κράτους μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένου και του ευρώ. Τα αρχαιολογικά εκθέματα είναι από Άμφισσα, Κίρρα, Κάλλιο, Λιλαία, Πολύδροσο, Ιτέα, Χρισσό, Αγία Ευθυμία, Ερατεινή, κλπ. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν ένα άγαλμα της Περσεφόνης από την περιοχή του Καλλίου και η συλλογή πήλινων κεφαλών με διαφορετικά χτενίσματα που βρέθηκαν στην Άμφισσα.[1]

Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται παραχωρήθηκε από το Δήμο Άμφισσας στο Υπουργείο Πολιτισμού το 1987. Bρίσκεται στο χώρο όπου έλαβε χώρα η Α' Εθνοσυνέλευση Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος το 1821, σε κτήριο μεταγενέστερο, των αρχών του 20ού αιώνα, που κηρύχθηκε διατηρητέο το 1985 από τη Μελίνα Μερκούρη[1]. Το 1997 συντάχθηκε η μουσειολογική μελέτη και ξεκίνησε η εφαρμογή της. Το μουσείο εγκαινιάστηκε τελικά το 2004[1].

Τα ευρήματα στεγάζονται στο ισόγειο, στον πρώτο όροφο και στην αυλή του μουσείου. Στο ισόγειο παρουσιάζονται ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή, ενώ στον όροφο τα ευρήματα αφορούν κυρίως την πόλη της Άμφισσας, τοποθετημένα σε θεματικές ενότητες. Επίσης στον όροφο του μουσείου εκτίθεται και η προαναφερθείσα συλλογή νομισμάτων του Δρόσου Κραβαρτόγιαννου. Στην αυλή του μουσείου εκτίθενται επιγραφές από την ευρύτερη περιοχή καθώς και ψηφιδωτά από διάφορα κτίρια στην Άμφισσα.

Περιγραφή

Η έκθεση ξεκινά ήδη από τον προαύλειο χώρο, όπου εκτίθενται κυρίως επιτύμβιες στήλες και αρχιτεκτονικά μέλη διαφόρων περιόδων.
Πρώτη αίθουσα

Στην αίθουσα Α του ισογείου παρουσιάζονται ευρήματα που αντικατοπτρίζουν την καθημερινή ζωή στην Κίρρα σε διάφορες περιόδους, από την Προϊστορία ως την ύστερη κλασική περίοδο. Στην πρώτη προθήκη εκτίθενται κεραμικά αγγεία, λίθινα και οστέινα εργαλεία της Εποχής του Χαλκού. Ορισμένα αγγεία χρονολογούνται στην Πρωτοελλαδική περίοδο, ενώ άλλα είναι Μεσοελλαδικής περιόδου. Ξεχωρίζει λίθινο τριβείο με τον τριπτήρα του μάλλον για κονιορτοποίηση δημητριακών. Η διπλανή προθήκη περιλαμβάνει Μινυακή κεραμική, με τη χαρακτηριστική γκρίζα ή ερυθωπή επιφάνεια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα κύπελλο-ηθμός (σουρωτήρι). Ορισμένα αγγεία φέρουν τον χαρακτηριστικό για την εποχή διάκοσμο με κυματοειδή γραμμή στον ώμο. Μυκηναϊκά αγγεία καταλαμβάνουν τις υπόλοιπες προθήκες, με τύπους όπως η κύλικα με ψηλό πόδι, τα κύπελλα, οι ψευδόστομοι αμφορείς και τα αλάβαστρα, καθώς και δύο ειδώλια, ένα ανθρωπόμορφο κι ένα ζωόμορφο. Ξεχωρίζει ρυτό που απομιμείται ασκό από δέρμα χοίρου. Άλλη προθήκη καταλαμβάνουν τα πήλινα ειδώλια από το υστεροαρχαϊκό ιερό της Κίρρας. Ξεχωρίζουν γυναικείες κεφαλές και προτομές, με πόλο(ψηλό κάλυμμα κεφαλής)ή ένθρονες γυναικείες φιγούρες, μάλλον θεότητες, ο τύπος της όρθιας Αρτέμιδος ή της Κόρης που κρατά τα συνήθη της σύμβολα, πτηνό και ρόδι. Ένα σπάνιο χάλκινο ελάφι αποτελούσε κατά πάσα πιθανότητα λαβή μεταλλικού αγγείου. Εκτίθενται ακόμη ομοιώματα καρπών και ζώων, μικρογραφικές κοτύλες κι άλλα μικρογραφικά αγγεία από το ιερό και μικρή κεφαλή Αρτέμιδας του 4ου αι. π.Χ. Μεταξύ των ερυθρόμορφων και μελανόμορφων αγγείων κλασικής εποχής που ακολουθούν ξεχωρίζει ερυθρόμορφη κύλικα που αποδίδεται στον «ζωγράφο της Καρλσρούης» (475-450 π.Χ.) με απεικόνιση διονυσιακής σκηνής εξωτερικά και μορφής νέου που παίζει δίαυλο στην επάνω επιφάνεια. Τέλος, εκτίθενται και μεταλλικά αντικείμενα, όπως ένα μυκηναϊκό ξίφος τύπου C II και μερικά εγχειρίδια, μια πόρπη με ελικοειδείς αποφύσεις και μια περόνη με δυο κεφαλές αλόγου.
Δεύτερη αίθουσα

Στην αίθουσα Β εκτίθενται γλυπτά από το Κάλλιο. Εντυπωσιάζει ένα άγαλμα της Περσεφόνης (310-290 π.Χ.) και ένας κορμός αγάλματος της θεάς Αρτέμιδος, ρωμαϊκό αντίγραφο του τύπου της Αρτέμιδας των Βερσαλλιών.
Τρίτη αίθουσα

Η τρίτη αίθουσα περιλαμβάνει ευρήματα από την Ιτέα, την Κρίσα, τη Λιλαία, την Ποτιδάνεια (Κάμπος) και το Πολύδροσο. Τα περισσότερα είναι αγγεία κεραμικής. Ξεχωρίζουν ωστόσο 22 εγχάρακτοι μυκηναϊκοί σφραγιδόλιθοι με παραστάσεις ζώων. Ειδικά η Λίλαια έχει δώσει και χάλκινα ευρήματα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και κοσμήματα. Από το ιερό του ποταμού Κηφισσού προέρχονται τμήματα από ένα μαρμάρινο άγαλμα κοριτσιού (3ος αι. π.Χ.). Από την αρχαία Ποτιδάνια προέρχεται ένα χάλκινο κράνος αττικού τύπου με παραγναθίδες διακοσμημένες με ασπίδα που φέρει άστρο, του τέλους του 4ου αι. π.Χ.
Αίθουσα πρώτου ορόφου

Στον όροφο η παρουσίαση έχει θεματική διάρθρωση περιλαμβάνοντας ευρήματα κυρίως από την πόλη της Άμφισσας, αλλά και από άλλες περιοχές όπως το Κάλλιο, η Αγία Ευθυμία και το ιερό της Δήμητρας Ερώχου. Στην πρώτη προθήκη παρουσιάζεται ένα μικρό πήλινο άγαλμα νεαρού σατύρου που έχει αποκατασταθεί από πολλά θραύσματα. Βρέθηκε στο Κάλλιο και ανάγεται στην Ελληνιστική περίοδο. Ο σατυρίσκος φορά στεφάνι κισσού στα μαλλιά, κοντό χιτώνα και δορά στο στήθος, με το δεξί χέρι σπένδει από κύλικα ενώ με το υψωμένο αριστερό θα κρατούσε θύρσο. Είναι λίγο αδέξιο έργο περιφερειακού ή τοπικού εργαστηρίου, αλλά αποπνέει τη ζωντάνια και τη φρεσκάδα της τέχνης των προχωρημένων ελληνιστικών χρόνων. Μια ενδιαφέρουσα ενότητα είναι αυτή που παρουσιάζει στοιχεία αρχιτεκτονικής, από κιονίκρανα ως πήλινους αγωγούς, αλλά και διακοσμητικά στοιχεία από έπιπλα. Υπάρχουν επίσης διαφορετικοί τύποι λύχνων, μεταξύ αυτών και δύο ρωμαϊκοί με την υπογραφή των δημιουργών τους. Άλλη μια ενότητα στην επόμενη προθήκη είναι αυτή της διατροφής. Σκεύη και διατροφικά προϊόντα παρουσιάζονται με τρόπο παραστατικό. Ο πόλεμος έχει το δικό του μερίδιο, καθώς εκτίθενται σιδερένια ξίφη και αιχμές δοράτων της Κλασικής περιόδου από την Αγία Ευθυμία καθώς και ένα εγχειρίδιο από την Άμφισσα. Εντύπωση προκαλεί μια μελανόμορφη όλπη με παράσταση πολεμιστή που φορά την περικνημίδα του, Αρχαϊκής περιόδου. Ο κόσμος των γυναικών εκπροσωπείται επίσης: ειδώλια απεικονίζουν γυναικείες μορφές που φέρουν υδρίες, ενώ εκτίθενται σύνεργα γνεσίματος και ύφανσης (αδράχτια, αγνύθες, υφαντικά βάρη). Εκτίθενται ακόμη αντικείμενα καλλωπισμού, όπως πήλινο ομοίωμα καθρέφτη και θαλάσσια όστρακα με ίχνη από ψιμύθια, καθώς και κοσμήματα. Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν για τον καλλωπισμό της κόμης, που χρονολογούνται στον 8ο αι.π.Χ. Τα αντικείμενα αυτά συνοδεύονται και από γυναικεία ειδώλια με χαρακτηριστικά ενδύματα, όπως ο πέπλος, ο χιτώνας και το ιμάτιο. Εντυπωσιακή είναι η συλλογή από περισσότερα των 800 κεφαλάκια από ειδώλια 3ου και 2ου αι. π.Χ. που απεικονίζουν διάφορα είδη κομμώσεων. Ορισμένα χρυσά κοσμήματα συμπληρώνουν τη συλλογή, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν ζεύγος ενωτίων με μορφή Ερωτιδέων και χρυσό στεφάνι από λογχόσχημα τρίλοβα φύλλα. Μετά τον άνδρα και τή γυναίκα ακολουθεί φυσικά το παιδί. Σε ειδική προθήκη εκτίθενται παιχνίδια με τη μορφή ζώων και πτηνών, καθώς και μια πλαγγόνα, θήλαστρα και μια μικρή λήκυθος που απεικονίζει παιδί που μπουσουλάει. Άλλες πτυχές της καθημερινής ζωής εκπροσωπούνται επίσης, όπως αντικείμενα που σχετίζονταν με τις θρησκευτικές τελετουργίες (όπως οι κέρνοι και οι σπονδικές φιάλες), με τη διονυσιακή λατρεία και το θέατρο και τέλος έλασμα από μόλυβδο με τη μορφή Απόλλωνα κιθαρωδού. Εδώ εκτίθενται ακόμη αντικείμενα σχετικά με τη δημόσια ζωή, όωπς ορισμένα από τα πολυάριθμα πήλινα σφραγίσματα εγγράφων που βρέθηκαν στην "οικία του αρχείου" στο Κάλλιον. Το υψηλό βιοτικό επίπεδο των Αμφισσέων διαπιστώνεται από το σύνολο ιατρικών εργαλείων ρωμαϊκής εποχής καθώς και από τα αντικείμενα που σχετίζονται με τον επιτυχή τοκετό. Με παραστατικό τρόπο αποδίδεται και τέχνη της κεραμικής, όπου παρουσιάζονται διάφοροι τύποι επεξεργασίας της επιφάνειας των αγγείων (π.χ. μελαμβαφή, μελανόχρωμα, ερυθροβαφή, με γραπτή ή έκτυπη διακόσμηση κλπ). Τα χάλκινα αγγεία είναι περιορισμένα σε αριθμό και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ένα απιόσχημο περιρραντήριο και μια τριφυλλόστομη οινοχόη. Χαρακτηριστικό είναι χάλκινο κορινθιακού τύπου κράνος του 6ου αιώνα π.Χ. από την Αγία Ευθυμία και μικρά θραύσματα χάλκινων αγαλμάτων του 4ου αιώνα π.Χ. από το ιερό της Δήμητρας Ερώχου. Τέλος, σε χωριστή αίθουσα εκτίθεται νομισματική συλλογή, που παρουσιάζεται με ιδιαίτερο εκπαιδευτικό χαρακτήρα για την ιστορία του νομίσματος. Περιλαμβάνει νομισματικούς θησαυρούς από τη Φωκίδα αλλά και μεμονωμένα νομίσματα από διάφορες θέσεις.

Παραπομπές

Ελευθεροτυπία 8-07-2004

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Σελίδα του Υπ. Πολιτισμού σχετικά με το Αρχαιολογικό Μουσείο Άμφισσας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License