Περιφέρεια : Ιόνια νησιά
Νομός : Κέρκυρας

Οι Αναπλάδες ήταν παλιός οικισμός της Κέρκυρας και σήμερα συνοικία της Λευκίμμης με την οποία έχει ενωθεί οικιστικά. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της Λευκίμμης. Το 1965 ο οικισμός καταργήθηκε και αποτέλεσε μέρος της Άνω Λευκίμμης με την οποία αποτελούσε πλέον εννιαίο πολεοδομικό σύνολο.[1] Μετά την ενσωμάτωση της Άνω Λευκίμμης στην Λευκίμμη το 1991, οι Αναπλάδες αποτελούν πλέον συνοικία της Λευκίμμης.[2]. Ο υφιστάμενος ιερός ναός των Αναπλάδων είναι αφιερωμένος στους Αγίους Αναργύρους. Εκκλησιαστικά υπάγεται στην Αρχιερατική Περιφέρεια Λευκίνης της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας.
Ιστορικά στοιχεία

Από το Βιβλίο του Χρυσικόπουλου Μιχάλη "Πρακτωρίας Λεύχημου ..." τα παρακάτω.Αναπλάδες (στις): Οικισμός τέως κοινότητας Άνω Λευκίμμης

Σχετικά με το όνομα του οικισμού έχουν μέχρι τώρα ακουστεί δύο εκδοχές που έχουν σχέση με τον τόπο προέλευσης των κατοίκων του.
Σύμφωνα με την πρώτη, του Ιωσήφ Παρτς, το όνομά του προήλθε από το Ανάπλι, Ανάπλι > Αναπλιάδες > Αναπλάδες, από όπου και η προέλευση
των κατοίκων του οικισμού μετά την πτώση της πόλης στους Τούρκους το έτος 1540 (Παρτς Ιωσήφ, Η νήσος Κέρκυρα, Γεωγραφική Μονογραφή, σελ. 229). Φυσικά η παρουσία Πελοποννησίων ειδικά Ναυπλιαίων προσφύγων στη Λευκίμμη, μαρτυρείται, σύμφωνα με πολλούς, πρέπει να σημειώσουμε, χωρίς την παρουσίαση απτών στοιχείων, μόνο από την ύπαρξη του οικισμού Αναπλάδες από το όνομα Ανάπλι (;) Τα μοναδικά στοιχεία που διαθέτουμε σχετικά με την παρουσία γενικά Πελοποννησίων στην περιοχή, είναι επώνυμα που ταυτίζονται με αυτά των stradiotti που έδρασαν κατά κύριο λόγο στην Πελοπόννησο και των οποίων η καταγωγή ποικίλει(Βροκίνης Λ., Έργα, Η περί τα μέσα της ΣΤ΄ εκατονταετηρίδος εν Κερκύρα αποίκησις των Ναυπλιέων και Μονεμβασιέων, σελ 235-2610. Ο Α. Μάρμαρας αναφέρει ότι αυτοί ήταν συνολικά 63 (σε όλη την Κέρκυρα) οικογένειες, «ουδεμία όμως μνείαν ποιείται του αριθμού των εκ των μη στρατιωτικώς υπηρετούντων τότε την Αριστοκρατίαν λοιπών μετοίκων», (Βροκίνη Λ., Έργα, Η περί τα μέσα της ΣΤ΄ εκατονταετηρίδος εν Κερκύρα αποίκησις των Ναυπλιέων και Μονεμβασιέων, σελ. 241).
Σύμφωνα με απογραφή του 1781 από τους αποίκους Ναυπλιέους και Μονεμβασιώτες που αποίκισαν ομαδικά την Κέρκυρα στην περιοχή της Λευκίμμης καταγράφεται μία μόνο οικογένεια και αυτή στον οικισμό Μελίκι (Lefkimo Casal Mellichia) (Ανδρεάδης Α., Οικονομική Διοίκηση της Επτανήσου επί Ενετών, τόμ. 2, σελ. ). Το στοιχείο αυτό μάλλον αποτελεί το πλέον αδύνατο σημείο της εκδοχής που μελετάμε σχετικά με την προέλευση του χωριού, πέραν της χρονολογικής ασυνέπειας που θα δούμε παρακάτω. Σχετικά με αυτή την άποψη νομίζουμε ότι μάλλον πρόκειται για μεταγενέστερη παρεξήγηση οφειλόμενη στην κατάληξη –όπουλος του μεγαλύτερου αριθμού των κατοίκων του οικισμού, που κακώς έχει θεωρηθεί Πελοποννησιακής προέλευσης.
Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, το όνομα του οικισμού μπορεί να προήλθε από την παλαιά πόλη της επαρχίας Σφακίων Ανώπολη, Ανώπολη >Ανωπολάδες > Ανωπλάδες > Αναπλάδες, από όπου πρέπει να μετοικήθηκε, άγνωστο πότε(Πανδής Μπάμπης, Κέρκυρα το Βαϊλάτο του Αλεύχιμου και το Πεντάχωρο, σελ. 33). Υψομετρικά, σε σχέση με τους υπόλοιπους οικισμούς θα είχε μία βάση ή ερμηνεία. Γιατί όχι από το επώνυμο Ανώπολος ή Ανώπωλος, που φαίνεται να συναντάται σε περιορισμένη συχνότητα στην ευρύτερη περιοχή, όπως το Χλομό, σε πράξη του νοτάριου Λούβρου Στέφανου τα τέλη του 16ου αιώνα, (Κόλλας Β. Χαρίλαος, Η Νήσος των Κορυφών τον 16ο και 17ο αιώνα, τόμ. Α΄, σελ. 383), όχι βέβαια στον οικισμό των Αναπλάδων. Η γραφή των νοτάριων δεν τηρεί τους κανόνες ορθογραφίας. Ανώπ(ο)ωλος νοείται ο μεταφερόμενος επί νεαρού υποείδους, αλόγου ή γαϊδουριού, Ανωπολίτης δε λέγεται ο κάτοικος της Ανώπολης. Η παρουσία των Κρητών ίσως να είναι έντονη και στην περιοχή της Λευκίμμης όπως και στην υπόλοιπη Κέρκυρα. Ιστορικά όμως δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία πέραν των μεταγενέστερων Καταλόγων Προσφύγων.
Σίγουρα χωροταξικά ο σημερινός οικισμός ταυτίζεται με το παλαιό χωριό των Στανοπουλάδων.
Σε πράξη του Κοντομάρη Σταμάτη, αντίγραφο πράξης του νοτάριου Ιωάννη Σμαρμιώτη στις 28 Ιουνίου 1400, φαίνεται ότι στο χωριό « … των Στανοπουλάτων …» να ανήκουν εισοδήματα της δεκαρχίας των Εξωκαστρινών. Απόσπασμα της πράξης έχει ως έξής: « … εγώ Θεόδωρος Μαβρόπουλος πράκτορα των Εξωκαστρινών … και Γεώργιος Κομπολίτης πρωτόγυρος της αυτής δεκαρχίας … εσυμβιβαστήκαμεν μετά του … παπά Καλοιωάννη Του Παπαβλασόπουλου … από χωρίον των Στανοπουλάτων νήσου Κορυφών και εδόκαμεν σας υποσολιάτικο … όλα τα πράγματα οποία ήσασι της μητρός σας ονόματι Μαρίας… τα οπία εγγίζουν και ήσασιν εις την ρηθείσα δεκαρχία των εξωκαστρινών διακείμενα εις περιοχήν και διακράτησιν χορίου των πολιτάδων και Στανοπουλάτων πρακτορείας του Αλεύκιμου …». Το χωριό συναντάται στις πράξεις του Μοναστηριώτη Κωνσταντίνου στις 6 Ιουλίου 1507 και 8 Ιουνίου του 1511 αντίστοιχα, πριν δηλαδή, και στις δύο αναφορές, την πτώση του Ναυπλίου. «Εντός οσπιτίου κυράς Καλής θηγατρός τού ποτέ Μιχαήλ Παπαδόπουλου εκ χωρίον των Στανοπουλάδων ...», και «... κυρ Σπύρος ο Φαναριώτης, κάτοικος πραχτορείας Λεύχιμου από χωρίον Στανοπουλάδων …, επέδωσεν … ένα κομμάτι χωράφι προς τον … κυρ Γεώργιο τον Βλαχόπουλον από χωρίον των Δραγοτινών … πλησίον χωραφίων των Φουκάτων …». Με το ίδιο όνομα συναντάται ο οικισμός μέχρι το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα σε πράξεις πολλών νοτάριων, όπως σε αυτήν του Χρύσου Μοναστηριώτη, «1666 ύστερη του μηνός Σεπτεμβρίου μέσα εις την οικία του Κουμή Μυρίλλα χωρίον Στανοπουλάδων …».
Στις πράξεις του Τούρκου Σταμάτη το χωριό αναφέρεται με περικοπή διφθόγγου ου- της προπαραλήγουσας. «... η κυρά Κατερίνη Λούβραινα από χωρίον Στανοπλάδων … ότι από το χωράφι …» και «... κυρ Μιχάλης Καντούρος από χωρίον Στανοπλάδων … είπεν ότι το χωράφι όπερ έχει εις εγκράτεια από τον ευγενή μισέρ Μικελή Τρου …» διαβάζουμε, ενδεικτικά, στα άττη του νοτάριου τα έτη 1527 και 1531 αντίστοιχα. Με το ίδιο όνομα σημειώνεται πάντοτε το χωριό και από τον Τούρκο Ανδρέα, (βλέπε Σμοΐλάτικα Στανοπουλάδες, τοπωνύμια που δε διατηρηθήκαν).
Ο Κοντομάρης Σταμάτης σε σειρά πράξεων, όταν αναφέρεται στην εκκλησία του Αγίου Αρσενίου, προσδιορίζει την εκκλησία χωροταξικά «... εν τω χωρίω των Στανοπουλάτων και Ρηγλάδων (ορθογραφία νοτάριου) ...».
Ακόμη και στις πράξεις του Αντώνιου Σπυρή το χωριό συναντάται με το όνομα Στανοπουλάτων (Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Ιστορίας, Αντώνιος Σπυρής, Νοτάριος και Πρωτόπαπας Κερκυραίων, Πρωτόκολλο (1560-1567), σελ. 3 και 51),
Έναν αιώνα περίπου μετά, το χωριό αναφέρεται με το όνομα Ανοπλάδων ή σκέτο Πλάδων και Άνο Πλάδων, (με την ορθογραφία των νοτάριων). Στις 24 Οκτωβρίου 1627 με τη διαθήκη της η Θωμαή γυναίκα του Γεώργιου Σπούργιτα αφήνει « ... και δύο ριζέρια ελίες ... και η έτερη στο πηγάδι λεγάμενο στου Πανζοδήμου ... όπερ είναι στο αυτό χωρίον των Πλάδων ...». Η διαθήκη συντάχτηκε στο Χλομό από τον Νάο Αυγουστίνο.
Στις πράξεις του ντόπιου νοτάριου Δούλου Καββαδία το 1653 το χωριό αναφέρεται με το όνομα Στανοπλάδων.
Στις πράξεις του Βλάσση Βασίλη επίσης διαβάζουμε: «… εις το περιαύλιον του Αγίου Σπυρίδωνος εν τω χωρίω των Άνω Πλάδων ...». Στα τέλη του 17ου αιώνα στις γαμήλιες πράξεις των Πρωτοπαπάδων Κέρκυρας συναντιόνται και τα δύο ονόματα του οικισμού παράλληλα Άνω Πλάδες, Αναπλάδες, αλλά και Στανοπουλάδες και Στανοπλάδες Κόλλας Β. Χαρίλαος, Χώρος και πληθυσμός της Κέρκυρας του 17ου αιώνα, σελ. 43.
Στις πράξεις του Μυρίλλα Σπυρίδωνος το 1753 το χωρίο συναντάται με το όνομα Ανοπλάδες, «...άνωθεν μαρτύρων του Κωνσταντή Παπαβλασόπουλου ποτέ Θεοχάρη και Σπύρου Κουλούρη του ποτέ Δούλου, οι δύο από χωρίον Ανοπλάδων.»
Έκτοτε, το παλαιό χωριό των Στανοπουλάδων εξέλειπε παντελώς ως όνομα έστω κάποιας τοποθεσίας ή γειτονίας Μιλάμε πάντα για χώρο που δεν οριοθετείται με ακρίβεια από τον οικισμό των Ριγγλάδων.
Με βάση τα παραπάνω, προσωπικά πιστεύω ότι το όνομα του οικισμού των Αναπλάδων έχει τη ρίζα του στο παλαιότερο όνομα της περιοχής, δηλαδή των Στανοπουλάδων.
Στις Στανοπουλάδες, με αποκοπή του πρώτου συμπλέγματος του ονόματος –Στ- > Στις Ανοπουλάδες και με συγκοπή τις συλλαβής -ου- > Στις Ανοπλαδες και Ανω Πλάδες και τέλος με μετατροπή του –ο- σε –α- στις >Αναπλάδες.
Το όνομα Στανοπουλάδες σίγουρα πρέπει να οφείλεται στο επώνυμο Στανόπουλος. Το επώνυμο, Στανόπουλος Αρσένιος, συναντάται στο παραπάνω χωριό το έτος 1511 σε πράξη του νοτάριου Μοναστηριώτη Κωνσταντίνου και ο Καλοϊωάννης Στανόπουλος το έτος 1570 στην περιοχή, ως μάρτυρας σε πράξη του Βλάσση Βασίλη.

Παραπομπές

↑ Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, κοινότητα Ριγγλάδων
↑ Διοικητικές μεταβολές ΟΤΑ, δήμος Λευκιμμαίων

Πηγές

Χρυσικόπουλος Μιχάλης, Πρακτωρίας Λευχήμου