.

Ελλάδα

Η Αλεξάνδρεια είναι πόλη της Αιγύπτου η οποία ιδρύθηκε το 331 π.Χ. από τον Αλέξανδρο τον Μέγα. Υπήρξε το μεγαλύτερο λιμάνι και πρωτεύουσα της χώρας κατά την αρχαιότητα, ενώ στην ακμή της αποτελούσε μία από τις επιφανέστερες εστίες πολιτισμού, διάσημη για την βιβλιοθήκη της.

Η πόλη της Αλεξάνδρειας βρίσκεται στα δυτικά του Δέλτα του Νείλου μεταξύ της Μαρεώτιδος λίμνης και τη νήσου του Φάρου. Συνδεόταν τεχνητά με ένα είδος γέφυρας, το λεγόμενα Επταστάδιο που ενώνε το νησί Φάρος με την πόλη, δημιουργώντας έτσι τα δύο λιμάνια της: τον Μεγάλο Λιμένα στα Ανατολικά και τον Εύνοστο προς τη Δύση. Με τον καιρό οι προσχώσεις πλάτυναν το Επταστάδιο τόσο ώστε τους περασμένους αιώνες να κτιστεί εκεί η τουρκική συνοικία της Αλεξάνδρειας και η Φάρος να γίνει συνέχεια και προέκταση της πόλης στη θάλασσα.

Ιστορία

Για να διακρίνεται από τις υπόλοιπες 31 Αλεξάνδρειες έγινε γνωστή ως Alexandrea ad Aegyptum (« Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ») και σήμερα ονομάζεται Iskanderia. Νωρίτερα οι Έλληνες είχαν ιδρύσει μίαν άλλην πόλη στο Δέλτα του Νείλου, τη Ναύκρατη, ο Μέγας Αλέξανδρος όμως θέλησε να κατασκευάσει τη νέα στις όχθες αδιαφορώντας για την κακή ποιότητα του χώματος και τους κινδύνους του Δέλτα.

Κατά το πέρασμά του από την Αίγυπτο το 332-332 πΧ ο Αλέξανδρος εμπιστεύτηκε τον έλληνα αρχιτέκτονα Δεινοκράτη τον Ρόδιο, για να χτίσει την πόλη βάση ορθογώνιου πολεοδομικού σχεδίου, με διασταυρούμενες κεντρικές οδούς. Η νέα πόλη περιέβαλε ένα παλιό αιγυπτιακό χωριό (Rhakotis) το οποίο αργότερα αποτέλεσε το οικιστικό κέντρο των ιθαγενών. Η πόλη άρχισε να ακμάζει όταν έγινε πρωτεύουσα της Αιγύπτου μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου και κατά τη βασιλεία του Πτολεμαίου, γιού του Λάγου και ιδρυτή της δυναστείας των Λαγιδών.

Από το πρώτο μισό του 3ου αιώνα π.Χ., η Αλεξάνδρεια στολίζεται με μνημεία και αποκτά σταδιακά το χαρακτήρα με τον οποίο θα μείνει γνωστή μέχρι το τέλος της αρχαιότητας: τα Ανάκτορα, το Μουσείο, τη Βιβλιοθήκη, το Σεράπειον (ναός αφιερωμένος στον ελληνοαιγυπτιακό θεό Σέραπι), το ναό της Ίσιδος, αγορές, το θέατρο και φυσικά ένα από τα επτά θαύματα της αρχαιότητας, το φάρο του Σώστρατου πάνω στο νησί Φάρος, από όπου πήραν και το όνομά τους οι φάροι.

Για περισσότερο από μία χιλιετία και μέχρι την κατάκτησή της από τους Άραβες το 641, η Αλεξάνδρεια θα παραμείνει η πολιτιστική και πνευματική πρωτεύουσα μεγάλου μέρους του μεσογειακού κόσμου αφού έχει υπάρξει για τους τρεις τελευταίους αιώνες π.Χ. και η διοικητική πρωτεύουσα της Εξελληνισμένης Αιγύπτου.

Η Αλεξάνδρεια στη νεότερη λογοτεχνία

Η κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια που γεννήθηκε κάτω από την διοίκηση της Αιγύπτου από τον Μεχμέτ Αλή και επιβίωσε μέχρι τη διακυβέρνηση του Νάσερ, ήταν η πατρίδα του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη, του ιταλού ποιητή Τζιουζέπε Ουνγκαρέτι καθώς και του πατέρα του φουτουρισμού Φιλίππο Μαρινέτι. Η πόλη όμως γοήτευσε και αυτούς που –περαστικοί- έζησαν για κάποιο διαστημα σ’αυτόν τον τόπο. Λογοτεχνικό φόρο τιμής στην Αλεξάνδρεια έχουν αποδώσει ο Λώρενς Ντάρρελ με την τετραλογία του, «Αλεξανδρινό κουαρτέτο» (Ιουστίνη, Βαλτάσαρ, Μαουντόλιβ, Κλέα) - που αποτέλεσε σταθμό στη λογοτεχνία- και ο δικός μας Στρατής Τσίρκας στο συγκλονιστικό τελευταίο μέρος της τριλογίας του «Ακυβέρνητες Πολιτείες», τη «Νυχτερίδα». Πρόσφατα εκδόθηκε στα ελληνικά το βιβλίο «Αλεξάνδρεια. Η πόλη της μνήμης» του Μάικλ Χάαγκ, που παρουσιάζει την πόλη με τα μάτια των Καβάφη, Ντάρρελ και Φόρστερ, κάνοντας έτσι ευρύτερα γνωστή στο ελληνικό κοινό και τη σχέση του Ε.Μ.Φόρστερ με την Αλεξάνδρεια.

Πρόσωπα

Ααρών ο Αλεξανδρεύς
Απολλώνιος ο Δύσκολος
Απολλώνιος ο Ρόδιος
Αρποκρατίων
Ευκλείδης ([[περ. 325 π.Χ.-265 π.Χ.), γεωμέτρης
Κλεοπάτρα Β' (περ. 189 π.Χ.-116 π.Χ.), βασίλισσα της Αιγύπτου
Κλεοπάτρα Ζ' (69 π.Χ.-30 π.Χ.), βασίλισσα της Αιγύπτου
Ήρων (10-70), μηχανικός και γεωμέτρης
Φίλων ο Αλεξανδρεύς (20-50), φιλόσοφος
Κτησίβιος
Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (περ. 150-περ. 215) εκκλησιαστικός Πατέρας
Ωριγένης (185-254), θεολόγος
Πλωτίνος (204-270), φιλόσοφος
Άγιος Αθανάσιος (περ. 298-373)
Αγία Αικατερίνη (4ος αιώνας)
Κύριλλος Α' (περ. 370-444), Πατριάρχης Αλεξανδρείας
Υπατία (370-415), φιλόσοφος
Οσία Ευφροσύνη (5ος αιώνας)
Γεώργιος Αβέρωφ (Μέτσοβο, 1818-1899), επιχειρηματίας και εθνικός ευεργέτης
Αλέξανδρος Πεσμαζόγλου (1859-1939), οικονομολόγος και τραπεζίτης
Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933), ποιητής
Αντώνης Μπενάκης (1873-1954), εθνικός ευεργέτης, πολιτικός και ιδρυτής του Μουσείου Μπενάκη
Πηνελόπη Δέλτα (1874-1941), συγγραφέας
Φιλίππο Τομάζο Μαρινέτι (1876-1944), Ιταλός λογοτέχνης
Κωνσταντίνος Παρθένης (1878-1967), ζωγράφος
Γεώργιος Πεσμαζόγλου (1890-1984), οικονομολόγος, εκδότης και πολιτικός
Γιάννης Κεφαλληνός (1894-1957), χαράκτης και σχεδιαστής
Γιάννης Ντεσσές (1904-1970), σχεδιαστής μόδας
Αλέξανδρος Ιόλας (1908-1987), συλλέκτης
Νίκος Τσιφόρος (1912-1970), συγγραφέας
Ντίνος Ηλιόπουλος (1915-2001), ηθοποιός
Άγγελος Βλάχος (1915-2003), διπλωμάτης και συγγραφέας
Μαίρη Γιατρά Λεμού (1915-1989), ηθοποιός και λογοτέχνης
Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ (1918-1970), πρωθυπουργός και πρόεδρος της Αιγύπτου
Στέλιος Παπαδημητρίου (1930-2005), επίτιμος πρόεδρος του Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης
Μάνος Λοΐζος (1937-1972), μουσικοσυνθέτης
Τέλης Ζώτος (1941), ηθοποιός
Ιωάννης Χατζηφώτης (1944-2006), φιλόλογος και συγγραφέας
Νίκος Περάκης (1944), σκηνοθέτης
Δάκης, τραγουδιστής
Ευγενία Φακίνου (1945), συγγραφέας
Άλκηστις Πρωτοψάλτη (1957), τραγουδίστρια

Πατριάρχες Αλεξανδρείας

Η ελληνική κοινότητα Αλεξανδρείας

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License