Αιγιλία

Ελλάδα

Η Αιγιλία ή η Αίγιλος ή η Αιγιλιά ή τα Αίγιλα[1] (αρχαία ελληνικά: Αἰγιλία ή ἡ Αἵγιλος), (ο δήμος: Αιγιλίας) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Αντιοχίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).

Ονομασία

Ο δήμος πήρε το όνομά του, κατά μια εκδοχή, πιθανώς από τον μυθικό επώνυμο ήρωα Αιγίλο.[2] Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο δήμος πήρε την ονομασία του από τη λέξη «η αίγιλος», η οποία είναι είδος χόρτου,[3] που πιθανώς φυόταν σε εκτάσεις του δήμου και ήταν τροφή για τις αίγες (ενικός: η «αιξ», αρχαία ελληνικά: Αἴξ).[1]
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου

Ο δήμος της Αιγιλίας, ήταν δήμος των Μεσογείων ή της Παραλίας.[4] Βρισκόταν νότια της Αθήνας, στην περιοχή του κόλπου, ο οποίος ήταν βόρεια του Ακρωτηρίου της Αστυπάλαιας Αττικής,[5] μεταξύ των δήμων των Λαμπτρών και της Αναφλύστου.[6][7] Η ακριβής τοποθεσία του δήμου δεν έχει ακόμα ταυτιστεί επακριβώς, αλλά οι σύγχρονοι ερευνητές θεωρούν ότι βρίσκεται στην θέση «Φοινικιά»,[8] η οποία υπάγεται στον Δήμο Σαρωνικού Αττικής.[9] Η Αιγιλιά τοποθετείται από τους αρχαιολόγους, προς τη βόρεια περιοχή της πεδιάδας, γύρω από τον Άγιο Παντελεήμονα, κοντά στον άλλο δήμο της ίδιας φυλής, τον δήμο της Αναφλύστου.[10]

Κατά τον 19ο αιώνα, ο Βρετανός, τοπογράφος, αρχαιολόγος και περιηγητής Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ, τοποθετεί την περιοχή του δήμου στο ερειπωμένο χωριό «Τζουρέλα», που ήταν στην ακτή, κοντά στους πρόποδες του όρους γνωστού ως Όλυμπος Αττικής.[11][1]

Με την ονομασία επίσης Αιγίλεια ή Αιγιλία αναφερόταν στην αρχαιότητα και νησίδα ανοιχτά της ακτής του Μαραθώνα, απέναντι από την πόλη Στύρα της Εύβοιας. Η σημερινή της ονομασία είναι νησίδα Στύρα ή Στούρα ή Στουρονήσι.[12]

Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
Ο Κούρος Κροίσος ή Κούρος εν προμάχοις, επιτύμβιο άγαλμα, περί το 530 π.X., Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας.

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[13] ως μέλος της Αντιοχίδας φυλής, συμμετείχε με 6 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν από 7 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος ενσωματώθηκε στην Πτολεμαΐδα φυλή με 7 επίσης βουλευτές, ενώ κατά την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι της Αιγιλίας

Ο δημότης της αρχαίας Αιγιλίας ονομαζόταν Αιγιλιεύς ή Αιγιλεύς.[14][15] Ο Στράβων στη σημερινή σωστή απόδοση του κειμένου του, ονομάζει τους δημότες αυτούς «Αιγιλιείς»,[6] αν και κατά το παρελθόν, από λάθη, τα οποία υπήρχαν στο κείμενό του, αναφερόταν η λέξη «Αιγινείς»,[7] η οποία προκαλούσε σύγχυση. Η περιοχή του δήμου της Αιγιλίας ήταν διάσημη για τα σύκα της, γνωστά στην αρχαιότητα, ως «Αιγιλίδες ισχάδες» (αρχαία ελληνικά: Αἰγιλίδες ἰσχάδες).[2][7]
Κούρος Κροίσος
Κύριο λήμμα: Κούρος εν προμάχοις

Ο Κούρος εν προμάχοις ή Κούρος του Κροίσου ή Κούρος της Αναβύσσου, έργο περίπου του 530 π.X., βρέθηκε στην περιοχή Φοινικιά, στην επαρχιακή οδό Καλυβίων - Αναβύσσου, και είναι επιτύμβιο άγαλμα προς τιμή του έφηβου πολεμιστή, ο οποίος ονομαζόταν Κροίσος.
Προσωπικότητες από την Αιγιλία

Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο της Αιγιλίας, όπως ο Βάχχος ο Αιγιλιεύς γιος του Καρποδώρου, ο στρατηγός Δεξικράτης ο Αιγιλιεύς, ο Δημότιμος ο Αιγιλιεύς γιος του Πυθοδώρου, ο βουλευτής Διονυσόδωρος ο Αιγιλιεύς, ο Διοσκουρίδης ο Αιγιλιεύς γιος του Διοσκουρίδου κ.α.[16]
Δείτε επίσης

Αρχαία Αθήνα
Αντιοχίδα φυλή
Πτολεμαΐδα φυλή

Παραπομπές - σημειώσεις

Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 53-54: [...] "Αίγιλος και Αιγιλία, και κατά τον Αθηναίον Αίγιλα• ο δημότης Αίγιλιεύς• ωνομάσθη δε ή παρά τον χόρτον Αίγιλον καλούμενον, ον τρώγουσιν αι αίγες, ή από Αιγίλου τινός ήρωος, ον μνημονεύει ο Αθηναιος εις το περί ισχάδων λέγων, «Φιλήμων δ' εν τω περί των Αττικών ονομάτων αιγιλίδας φησίν είναι τας καλλίστας ισχάδας. Αίγιλα δ' είναι δήμον της Αττικής από Αιγίλου τινός ήρωος ωνομασμένον. Χιλιδονίας τε καλείσθαι Ισχάδας τας Ερυθρομελαίνας». (β. ιδ'. κ. ιη')• καλούσι δε σήμερον οι Άθηναΐοι τάς χιλιδονίας σύκα βασιλικά δια το έξοχον αυτών ως προς την γλυκύτητα. Το όνομα Αίγιλος επεκράτησεν εις την συνήθειαν, όστις εν τη απαιδευσία ήκουσεν Αίλιμος, είτα Αίλιμπος, νυν δε κατά διόρθωσιν σοφών αρχαιολόγων Όλυμπος. Το περίεργον είνε ότι τινες των Ευρωπαίων περιηγητών δεν εδυνηθησαν να εύρωσι το αρχαίον όνομα του δήμου, αλλ' έκαστος άλλ' αντ' άλλων έλεγε και έγραφεν, εν ω είχον υπ' όψιν τον Αίγιλον εν τοις δημογράφοις, και τον Στράβωνα χειραγωγούντα αυτούς εις τον δήμον τούτον• δεν εχρειάζετο πολλή σκέψις εις τον έχοντα γνώσιν του Αίγιλος και της τοποθεσίας του εκ του Στράβωνος, και ακούοντα παρά των εντοπίων το Αίλιμος εν τη αυτή τοποθεσία, δια να εύρη τον δήμον τούτον, και ουχί να μεταφέρη αυτόθι το μέγα όρος του Ολύμπου, ταράττων και την ησυχίαν των Ολυμπίων Θεών. Και ο δήμος ούτος είνε σχεδόν ακατοίκητος. Εξ Οθωμανού μετεβιβάσθη κατά την αποκατάστασιν των πραγμάτων της Ελλάδος προς τους αδελφούς Μαρκέλλου Αιγινήτας, οίτινες επιμελούνται την βελτίωσιν του τόπου". [...]
Αθήναιος ο Ναυκρατίτης, «Δειπνοσοφισταί», Βιβλίον ιδ΄, 652 - p. 526-528: [...] "ἐν τούτοις τηρητέον καὶ τὴν τοῦ ἀτταγῆνος μνήμην. Φιλήμων δ᾽ ἐν τῷ περὶ τῶν Ἀττικῶν Ὀνομάτων Αἰγιλίδας φησὶν εἶναι τὰς καλλίστας ἰσχάδας: Αἴγιλα δ᾽ εἶναι δῆμον τῆς Ἀττικῆς ἀπὸ Αἰγίλου τινὸς ἥρωος ὠνομασμένον χελιδονίας δὲ καλεῖσθαι τὰς ἐρυθρομελαίνας ἰσχάδας. Θεόπομπος δ᾽ Εἰρήνῃ τὰς Τειθρασίας ἐπαινῶν ἰσχάδας φησὶν οὕτως: μᾶζαι πλακοῦντες, ἰσχάδες Τειθράσιαι. οὕτω δὲ ἦσαν περισπούδαστοι πᾶσιν ἀνθρώποις αἱ ἰσχάδες “ὄντως γὰρ” κατὰ τὸν Ἀριστοφάνην οὐδὲν γὰρ ὄντως γλυκύτερον τῶν ἰσχάδων". [...]
[...] "αίγιλος: αἴγιλος, η (Α) [αίξ]. χορτάρι, που κατά τους αρχαίους αγαπούσαν πολύ οι κατσίκες". [...] αίγιλος
[...] "Aegilia: (Αἰγιλιά; Aigiliá). Attic paralia (coastal) deme of the phyle Antiochis, later Ptolemais. Six bouleutai [5. 23, 53, Table 10], located on the south-western coast of Attica (according to Str. 9,1,21 between Thorae and Anaphlystus), though not north-east of the Olympus [1. 69 ff.] near Hagios Panteleimon [5. 53; 3. 50 ff.], but to the west, probably near Phoinikia [2. 243 annotation 10; 4. 829]. Famous for its figs (Ath. 14,652E; Theoc. 1,147). A., together with a large part of the southern paralia, was probably depopulated quite early. ( Atene) [3]". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Aegilia
Nα μην συγχέεται με το νησί Αστυπάλαια και την ομώνυμη πόλη Αστυπάλαια, που βρίσκονται στα Δωδεκάνησα.
Στράβων, «Γεωγραφικά», Βιβλίο Θ', 1.21: [...] "Μετὰ δὲ τὸν Πειραιᾶ Φαληρεῖς δῆμος ἐν τῆι ἐφεξῆς παραλίαι• εἶθ᾽ Ἁλιμούσιοι Αἰξωνεῖς Ἁλαιεῖς οἱ Αἰξωνικοὶ Ἀναγυράσιοι• εἶτα Θοραιεῖς Λαμπτρεῖς Αἰγιλιεῖς Ἀναφλύστιοι Ἀζηνιεῖς• οὗτοι μὲν οἱ μέχρι τῆς ἄκρας τοῦ Σουνίου. μεταξὺ δὲ τῶν λεχθέντων δήμων μακρὰ ἄκρα, πρώτη μετὰ τοὺς Αἰξωνέας Ζωστήρ, εἶτ᾽ ἄλλη μετὰ Θοραιέας Ἀστυπάλαια•" [...]
Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 267-268: [...] "Αιγιλία, δήμος φυλής Αντιοχίδος, οι δημόται Αιγιλιείς, (9 = Στεφ. Βυζ. - Αρποκράτ.)• ο Στράβων ονομάζει αυτούς κατά λάθος, ως φαίνεται, ή αγνοώ επί τίνι λόγω, Αιγινείς (1 = Στραβ. β. 9. σ. 398)• ο δήμος ούτος εκείτο εν τω κόλπω τω κατά το βόρειον του ακρωτηρίου Αστυπαλαίας, μεταξύ Αναφλύστου και Λάμπτρας, ως και εκ της σειράς της φυλαττομένης υπό του Στράβωνος φαίνεται (2 = Στραβ. β. 9. σ. 398) — Τα σύκα του τόπου τούτου ήσαν περίφημα (3 = Θεοκριτ. 1. 147 - Σχολ. Αθην. 14. σ. 952.).". [...]
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 139.
Ιστορία Αρχειοθετήθηκε 2016-09-21 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.saronikoscity.gr του Δήμου Σαρωνικού Αττικής.
Όλγα Κακαβογιάννη, Νίκος Πετρόχειλος, "Από τα νεκροταφεία των αττικών δήμων της δυτικής παραλίας", σελ. 69-80, Πρακτικά ΙΔ΄ Επιστημονικής Συνάντησης ΝΑ Αττικής[νεκρός σύνδεσμος], επιμέλεια: Αθανάσιος Στεφανής, έκδοση: Εταιρεία Μελετών Νοτιοανατολικής Αττικής, ISBN 978-960-98550-3-7 και αναφορά στην ιστοσελίδα: www.emena.gr της Εταιρείας Μελετών Νοτιοανατολής Αττικής (ΕΜΝΑ), σελ. 69-70.
(EN) William Martin Leake, "The topography of Athens and the Demi", J. Rodwell, 1841, p. 61.
[...] "Αιγίλεια ή Αιγιλία: Αρχαία ονομασία μιας έρημης νησίδας του Ευβοϊκού κόλπου που βρίσκεται ανοιχτά της ακτής του Μαραθώνα και απέναντι από την πόλη Στύρα. Η σημερινή της ονομασία είναι Στούρα ή Στουρονήσι ή Μεγαλόνησος. Ο Ηρόδοτος (την ονομάζει «νήσον Στυρέων») αναφέρει ότι εκεί άφησαν τους αιχμαλώτους τους ο Δάτις και ο Αρταφέρνης μετά την άλωση της Ερέτριας, πριν αποβιβαστούν στον Μαραθώνα". [...], Αιγίλεια ή Αιγιλία
Αιγιλ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt". Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Αιγιλία, δήμος της Αντιοχίδος φυλής. ο δημότης Αιγιλιεύς. τα τοπικά Αιγιλιάθεν, Αιγιλιάδε, Αιγιλιοί. έστι και νήσος μεταξύ Κρήτης και Πελοποννήσου Αιγίλεια. ο οικήτωρ Αιγίλιος, ως Κυθήριος". [...], σελ. 19.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Αιγίλος, ή Αιγιλία, δήμος της Αττικής, εκ της Αντιοχίδος φυλής (Κάτοικ. Αιγιλεύς, ή Αιγιλιεύς, και Επιρρ. Αιγιλιάθεν)". [...], σελ. 13.

Δημότες της Αιγιλίας Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): AIGILIEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project

Πηγές – βιβλιογραφία

Πρωτογενείς πηγές

Αθήναιος ο Ναυκρατίτης, «Δειπνοσοφισταί», Βιβλίον ιδ΄, 652 - p. 526-528.
Στράβων, «Γεωγραφικά», Βιβλίο Θ', 1.21.
Ελληνικές επιγραφές - IG Αιγιλ Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

Aegilia, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
Ουίλλιαμ Σμιθ, Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Aegilia». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Aegilia
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council, “Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 139.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Όλγα Κακαβογιάννη, Νίκος Πετρόχειλος, "Από τα νεκροταφεία των αττικών δήμων της δυτικής παραλίας", σελ. 69-80, Πρακτικά ΙΔ΄ Επιστημονικής Συνάντησης ΝΑ Αττικής[νεκρός σύνδεσμος], επιμέλεια: Αθανάσιος Στεφανής, έκδοση: Εταιρεία Μελετών Νοτιοανατολικής Αττικής, ISBN 978-960-98550-3-7 και αναφορά στην ιστοσελίδα: www.emena.gr της Εταιρείας Μελετών Νοτιοανατολής Αττικής (ΕΜΝΑ), σελ. 69-70.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Αιγιλία

«Aigilia». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2014.[νεκρός σύνδεσμος]
Δήμος Σαρωνικού Αρχειοθετήθηκε 2017-01-15 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.saronikoscity.gr του Δήμου Σαρωνικού Αττικής.
Traill, J. «Places: 579852 (Aigilia?)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2017.
Aigilia?, Phoinikia, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
Aigilia, Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
Aigilia, Attic Inscriptions Online.

[απόκρυψη]π • σ • ε Δήμοι της Αντιοχίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Ειτέα Εροιάδαι Κολωναί Κριώα Παλλήνη Σημαχίδαι

Τριττύς της Παραλίας
Αιγιλία Αμφιτρόπη Ανάφλυστος Ατήνη Βήσα Θοραί
Τριττύς του Άστεως
Αλωπεκή
Δήμοι της Πτολεμαΐδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων

Αφίδναι Εκάλη Κολωναί Κονθύλη Κυδαντίδαι Οίον Δεκελεικόν Πρόσπαλτα Φλύα

Τριττύς της Παραλίας
Αιγιλία Οινόη
Τριττύς του Άστεως
Βουτάδαι Θημακός
Ανεπιβεβαίωτη Τριττύς
Βερενικίδαι

Γεωγραφία της Ελλάδας

Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος

Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω

Χώρες της Ευρώπης

1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License