Αγία Σοφία

15.06.2007

Foto/ * Fingalo

Η Αγία Σοφία στη Θεσσαλονίκη, είναι μία από τις παλαιότερες εκκλησίες της πόλης, η οποία έχει παραμείνει ακέραια μέσα στο βάθος του χρόνου και λειτουργεί μέχρι σήμερα.

Ιστορία

Ο ναός της του Θεού Σοφίας της Θεσσαλονίκης χτίστηκε τον 8ο αιώνα στη θέση μιας μεγάλης παλαιοχριστιανικής βασιλικής, που καταστράφηκε, πιθανόν από σεισμό, στις αρχές του 7ου αιώνα. Το 1204, όταν με την Δ' Σταυροφορία κυριεύθηκε η πόλη από τους σταυροφόρους, η Αγία Σοφία μετατράπηκε στον καθολικό καθεδρικό ναό της Θεσσαλονίκης. Από το 1246 που η Θεσσαλονίκη επέστρεψε στα χέρια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ήταν ο μητροπολιτικός ναός της πόλης, μέχρι το 1523/24, που μετατράπηκε σε τζαμί από τους Τούρκους κατακτητές της πόλης. [1]

Η Αγία Σοφία είναι χτισμένη στον αρχιτεκτονικό τύπο της βασιλικής με θολωτό. Οι κίονες του κεντρικού κλίτους είναι τραβηγμένοι προς τα πλάγια, ώστε ο κεντρικός χώρος του ναού να έχει σχήμα ισοσκελούς σταυρού. Μπορεί έτσι να θεωρηθεί μια μεταβατική μορφή μεταξύ της βασιλικής με τρούλο και του εγγεγραμμένου σταυροειδούς, που κυριαρχεί στη βυζαντινή ναοδομία από το 10ο αιώνα και μετά. Μαζί με το Ναό της Αγίας Θεοδοσίας, τη Μονή του Ουάλεντος στην Κωνσταντινούπολη και την κατεστραμμένη Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νίκαια, Η Αγία Σοφία της Θεσσαλονίκης αντιπροσωπεύει ένα από τα κύρια αρχιτεκτονικά παραδείγματα αυτού του τύπου, αρχιτεκτονικής αρκέτα διάσημης τη βυζαντινή περίοδο. [2]
Το εσωτερικό της Αγίας Σοφίας, έτοιμο για την τέλεση γάμου.

Ο ναός διακοσμήθηκε την περίοδο της Εικονομαχίας, με ανεικονικά ψηφιδωτά, παρόμοια με τον Ναό της Αγία Ειρήνης στην Κωνσταντινούπολη και στην Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νίκαια, που σώζονται μέχρι σήμερα στην καμάρα του ιερού. Ο μεγάλος χρυσός σταυρός στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης αντικαταστάθηκε με το ψηφιδωτό της Θεοτόκου το 787-797 μετά την νίκη των Εικονολατρών. Την ίδια περίπου εποχή έγινε και το μωσαϊκό του τρούλου, που αναπαριστά την Ανάληψη του Ιησού με την επιγραφή από τις Πράξεις 1:11 "ἄνδρες Γαλιλαῖοι, τί ἑστήκατε βλέποντες εἰς τὸν οὐρανόν". όπου παρίστανται οι Δώδεκα Απόστολοι, η Παναγία και δύο άγγελοι Ο ναός έπαθε σημαντικές ζημιές από πυρκαγιά το 1890, όσο ήταν ακόμη τζαμί. Την αποκατάσταση των ζημιών, στη διάρκεια των οποίων αποκαλύφθηκε το ψηφιδωτό του τρούλου, ανέλαβε ο βυζαντινολόγος Κάρολος Ντιλ, με οδηγίες του οποίου έγινε και η διακόσμηση των υπόλοιπων επιφανειών του ναού που διατηρείται μέχρι σήμερα. Πολύ σοβαρές ζημιές έγιναν και από το σεισμό του 1978, η αποκατάσταση των οποίων διήρκεσε περίπου είκοσι χρόνια.ενώ ο τρούλος αποκαταστάθηκε το 1980.[3]

Παραπομπές

↑ Συμβουλευτικό Όργανο Αξιολόγησης UNESCO, Λίστα Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς No. 456
↑ Krautheimer,317
↑ Άγια Σοφία

Βιβλιογραφία

Krautheimer, Richard (1986). Architettura paleocristiana e bizantina. Einaudi, Turin.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού

Νομός Θεσσαλονίκης : Δήμος(πολεοδομικό συγκρότημα) Αγίου Αθανασίου | Αγίου Γεωργίου | Αγίου Παύλου | Αμπελοκήπων | Αξιού | Απολλωνίας | Αρέθουσας | Ασσήρου | Βασιλικών | Βερτίσκου | Εγνατίας | Ελευθερίου - Κορδελιού | Επανομής | Ευκαρπίας | Ευόσμου | Εχεδώρου | Θερμαϊκού | Θέρμης | Θεσσαλονίκης | Καλαμαριάς | Καλλιθέας | Καλλινδοίων | Κορωνείας | Κουφαλίων | Λαγκαδά | Λαχανά | Μαδύτου | Μενεμένης | Μηχανιώνας | Μίκρας | Μυγδονίας| Νεαπόλεως | Πανοράματος | Πεύκων | Πολίχνης | Πυλαίας | Ρεντίνας | Σοχού | Σταυρουπόλεως | Συκεών | Τριανδρίας | Χαλάστρας | Χαλκηδόνος | Χορτιάτη | Ωραιοκάστρου Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης : Διοικητική διαίρεση νομού Θεσσαλονίκης