Ο Αχερδούς (αρχαία ελληνικά: Ἀχερδοῦς), (ο δήμος: Αχερδούντος) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Ιπποθοωντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
Ονομασία
Ο δήμος πήρε το όνομά του, πιθανώς, από την λέξη «άχερδος» (αρχαία ελληνικά: ἄχερδος),[1] δηλαδή την «αγραπιδιά» (άγρια αχλαδιά).[2] Ο Δανιήλ ο Μάγνης, αναφέρει δυο δήμους με παραπλήσιο όνομα, και οι δυο της Ιπποθοωντίδας φυλής:
Αχερδούς, ο δημότης Αχερδούσιος,[3] τον οποίο αναφέρει και ο Στέφανος Βυζάντιος. Η ονομασία αυτή έχει πολλές αναφορές στις αρχαίες πηγές, οι οποίες αναφέρουν επίσης πλήθος δημοτών[4] και
Αχραδούς ή Αχραδείς, ο δημότης Αχραδούσιος.[5] Η ονομασία αυτή έχει πολύ λίγες αναφορές στις αρχαίες πηγές, οι οποίες επίσης δεν αναφέρουν πλήθος δημοτών.[6]
Προφανώς, ο δήμος ήταν ένας και για την ονομασία Αχραδούς, η όποια αναφορά πιθανώς είναι είτε μεταγενέστερη διπλή ονομασία είτε παραφθορά του αρχικού ονόματος, σύμφωνα και με τον ερευνητή Διονύσιο Σουρμελή.[2]
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου
Ο δήμος του Αχερδούντος, ήταν δήμος της Παραλίας.[7] Οι ερευνητές υποθέτουν ότι βρίσκεται είτε στην περιοχή Γκοριτσά του Δήμου Ασπροπύργου, κοντά στον Ασπρόπυργο (πρώην «Καλύβια Χασιάς»), όπου έχουν βρεθεί λείψανα αταύτιστου αρχαίου οικισμού,[8] είτε σε περιοχές κάπου μέσα στο Θριάσιο Πεδίο, κοντά στην Ελευσίνα ή στην Δεκέλεια, αλλά η ακριβής τοποθεσία του δήμου αυτού παραμένει άγνωστη,[9] δεν έχει προσδιορισθεί και δεν έχει ακόμα ταυτιστεί επακριβώς.
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[10] ως μέλος της Ιπποθοωντίδας φυλής, συμμετείχε με 1 βουλευτή στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν επίσης με 1 βουλευτή στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Οι κάτοικοι του Αχερδούντος
Ο δημότης του αρχαίου Αχερδούντος ονομαζόταν Αχερδούσιος.[11]
Προσωπικότητες από τον Αχερδούντα
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο του Αχερδούντος, όπως ο βουλευτής Δημήτριος ο Αχερδούσιος, ο βουλευτής Δημήτριος ο Αχερδούσιος γιος του Μενεκλέους, ο Διαγόρας ο Αχερδούσιος γιος του Ολυμπίχου, ο θεσμοθέτης Δίφιλος ο Αχερδούσιος κ.α.[12]
Δείτε επίσης
Αρχαία Αθήνα
Ιπποθοωντίδα φυλή
Παραπομπές - σημειώσεις
[...] "άχερδος: ἄχερδος, ο, η (Α), είδος άγριας αχλαδιάς, αγριαπιδιά. άχερδος
Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 28-29: [...] "Αχερδούς, και Αχραδούς, εις δημος υπό δυσί τούτοις ονόμασι δια το ταυτόσημον αυτών• διότι άχερδος και αχράς σημαίνουσιν όπερ ημείς οι σημερινοί γκοριτζάν καλούμεν, ήτοι αγριάπιδον• ο δημότης Αχερδούσιος και Αχραδούσιος. Ότε η Άχερδος εκλήθη εν τη απαιδευσία γκοριτζά, συγχρόνως και ο δημος Αχερδούς παραφθαρείς εις Αχερδάρι προηνουμένως, μετωνομάσθη έν υστέροις γκοριτζά• και οξυτόνως μεν προφερόμενον σημαίνει το δένδρον, παροξυτόνως δε τον καρπόν, Γκορίτζα• ωνομάσθη δε ο δήμος Αχερδούς από το πλήθος της αχέρδου εν τω χωρίω τούτω καταφύτω όντι μέχρι σήμερον. Η κώμη αύτη φυλάττουσα μέχρι τούδε το φρέαρ της, κείται μεταξύ της Κρωπειάς και της Ακέρνας, απέχουσα εκατέρωθεν ανά μίαν ώραν, καλουμένη κοινώς Γκοριτζά• και το χωρίον τούτο είνε την σήμερον Μετόχιον ιδιόκτητον της εν Πάρνηθι Μονής των Κλειστών Καλουμένης. Το δε όνομα Αχερδάρι, όπερ μνημονεύω εν τοις σημειώμασι της ιστορίας των Αθηνών, ανήκει ενταύθα, και ουχί εν τω χαΐδαρίω ως ετόπασα τότε. Η υπό του γεωγράφου Μελετίου αναφερομένη Ακέρνα, καλείται νυν Μαγούλα, η δε υπό του ιδίου Στειχάς ονομάζεται Μάνδρα• είνε δε ταύτα ονόματα νεώτερα του Μεσαιώνος". [...]
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Αχερδούς, δήμος της Αττικής, εκ της Ιπποθοωντίδος φυλής (Κάτοικ. Αχερδούσιος, και Επιρρ. Αχερδουντόθεν)". [...], σελ. 65.
Αχερ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Αχραδούς, ή Αχραδείς, δήμος της Αττικής, εκ της Ιπποθοωντίδος φυλής (Κάτοικ. Αχραδούσιος)". [...], σελ. 67.
Αχραδ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
[...] "Acherdus: (Ἀχερδοῦς; Acherdoús, from ἄχερδος; ácherdos, thorn bush, Achradus). Attic paralia(?)-deme of the phyle Hippothontis, 1 bouleutes. Localization uncertain [1. 23 (near Goritsa); 2. 217 (near Eleusis or Decelea); 3. 137], obviously within the region of Thriasia". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Acherdus
Δ.Ν.Κ., "Χρονικό: Από τους αρχαίους δήμους του ανατ. Θριασίου μέχρι τον Ασπρόπυργο[νεκρός σύνδεσμος]", (pdf), περιοδικό "Λαμπηδόνα", Τεύχος 9ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 1998, Σελ. 1-5, Iστορικές Εκδόσεις Ασπροπύργου Αρχειοθετήθηκε 2016-08-15 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα ww.aspropyrgos.gr του Δήμου Ασπροπύργου, σελ. 4: [...] "Λείψανα αρχαίου οικισμού βρέθηκαν στις θέσεις Γκοριτσά και Σκάρπα που αποτελούν τη περιφερειά του." [...]
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 137.
Αχερ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Αχερδούς, δήμος της Ιπποθοωντίδος φυλής. ο δημότης Αχερδούσιος. τα τοπικά δήλα, Αχερδουντόθεν". [...], σελ. 67.
Δημότες του Αχερδούντος Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): AXERDOUSIOS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Πηγές – βιβλιογραφία
Πρωτογενείς πηγές
Ελληνικές επιγραφές - IG Αχερ Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
Acherdus, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council, “Attica”. (52, 109 no. 2, table 8.). Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 137.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
A. Milchhoefer, "Erläuternder Text", in: E. Curtius, J. A. Kaupert (ed.), "Karten von Attika" 7-8, 1895, 23.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Δήμος Ασπροπύργου & Ιστορικές Εκδόσεις Ασπροπύργου, από την ιστοσελίδα www.aspropyrgos.gr του Δήμου Ασπροπύργου.
«Akherdous». www.ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2015.[νεκρός σύνδεσμος]
Traill, J. «Places: 585882 (Acherdous)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2017.
Acherdous, Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
Acherdous, Attic Inscriptions Online.
Δήμοι της Ιπποθοωντίδας φυλής
Τριττύς των Μεσογείων
Ανακαία Δεκέλεια Εροιάδαι Οίον Δεκελεικόν
Τριττύς της Παραλίας
Αζηνία Αυρίδαι Αχερδούς Ελαιούς Ελευσίς Κόπρος Οινόη
Τριττύς του Άστεως
Αμαξάντεια Θυμαιτάδαι Κειριάδαι Κοίλη Κορυδαλλός Πειραιεύς
Γεωγραφία της Ελλάδας : Αλφαβητικός κατάλογος
Α - Β - Γ - Δ - Ε - Ζ - Η - Θ - Ι - Κ - Λ - Μ -
Ν - Ξ - Ο - Π - Ρ - Σ - Τ - Υ - Φ - Χ - Ψ - Ω
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
