.
Η φορεσιά γνωστή με την ονομασία τα καβάδια αποτελούσε την παραδοσιακή γυναικεία ενδυμασία της Καλύμνου. Με την πάροδο τον ετών τροποποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό ώστε σταδιακά αντικαταστάθηκε από ενδυμασία που φέρει την ονομασία φουστάνι. Ωστόσο, η παλαιότερη φορεσιά παρουσιάζει μεγαλύτερο λαογραφικό ενδιαφέρον.[1] Η παραδοσιακή φορεσιά της Καλύμνου εντοπιζόταν με μικρές τροποποιήσεις και σε άλλα νησιά των Δωδεκανήσων όπως η Λέρος, η Κως και η Τήλος[1] ενώ παρουσίαζε και αρκετά ανατολίτικα στοιχεία στο σύνολό της.[2]
Τα κύρια μέρη της ενδυμασίας είναι το πουκάμισο, το καβάδι, το κοντογέλεκο, η νενδρέικη ζώνη, οι κάλτσες και τα παπούτσια. Στον κεφαλόδεσμο συναντάμε το σκουφάκι, το κεφαλόδεμα, το τσεμπέρι, ενώ άφηναν τις τσούλες με τα πλεξούδια να στολίζουν την πλάτη. Στα νεότερα χρόνια, ο κεφαλόδεσμος καταργήθηκε και τη θέση του πήρε το σταμπωτό τσεμπέρι. Η φορεσιά συμπληρώνεται με την αρματσά.
Το πουκάμισο, το καβάδι και το κοντογέλεκο
Το πουκάμισο είναι φτιαγμένο από βαμβάκι για την καθημερινή χρήση και από μαλλί και μετάξι, με μικρά και διακριτικά κεντήματα για τις επίσημες περιστάσεις.[1] Το καβάδι, μακρύ ως τους αστράγαλους διακρίνεται σε καθημερινό, σχολιανό και πολίτικο.[3] Το πρώτο να φτιάχνεται από λινό, το δεύτερο από μεταξωτό ύφασμα και το τρίτο ήταν χρυσομέταξο. Το κοντογέλεκο αποτελείται συνήθως από μονόχρωμο μεταξωτό ύφασμα ή μαύρη τσόχα, ενώ εμφανίζεται και γαλάζιο ή βυσσινί βελούδο. Φοριέται πάνω από το καβάδι, φτάνει ως τη μέση και έχει μακριά και πλατιά μανίκια.
Η ζώνη, οι κάλτσες και τα παπούτσια
Η νεδρέικη ζώνη είναι μεταξωτή, πολύχρωμη, με ρίγες και κρόσσια στις άκρες, ενώ η καθημερινή είναι φτιαγμένη από μαύρο σκληρό ρούχο. Οι κάλτσες είναι πλεκτές, κατά κανόνα κόκκινες και φτάνουν μέχρι τα γόνατα.[4] Τα παπούτσια μοιάζουν με μποτίνια, φτιαγμένα από λεπτό πετσί, με κορδόνια ή λάστιχα στα πλάγια.
Ο Κεφαλόδεσμος
Το κεφαλόδεμα αποτελείται από κόκκινο, μεταξωτό, σταμπωτό μαντήλι δεμένο σε στεφάνι στο κεφάλι, το οποίο συγκρατούσε το σκουφάκι. Το τσεμπέρι που ήταν επίσης σταμπωτό, έμπαινε κάτω από το σκουφάκι και το κεφαλόδεμα. Ήταν άσπρο βαμβακερό για τις νύφες, με πολύχρωμα σχέδια, συνήθως άσπρα, χρυσαφί ή μελί. Για τα κορίτσια υπήρχαν πολλά χρώματα, ενώ οι ηλικιωμένες συνήθιζαν τα σκούρα χρώματα.
Παραπομπές
Καρότση Β. Ειρήνη, Η τοπική ενδυμασία σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, ΤΕΙ Πειραιά, Πειραιάς 2011, σελ. 47.
Παπαντωνίου, Ιωάννα (2000). Η Ελληνική ενδυμασία. Από την αρχαιότητα ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Αθήνα: Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος. σελ. 188. ISBN 960-7059-10-7.
Καρότση Β. Ειρήνη, 2011, σελ. 47-48.
Καρότση Β. Ειρήνη, 2011, σελ. 48.
Πηγές
Η Ελληνική Λαϊκή Φορεσιά (Τόμοι Πρώτος & Δεύτερος) Αγγελική Χατζημιχάλη, Μουσείο Μπενάκη, Εκδόσεις "Μέλισσα".
Καρότση Β. Ειρήνη, Η τοπική ενδυμασία σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, ΤΕΙ Πειραιά, Πειραιάς 2011.[νεκρός σύνδεσμος]
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
