Ρεγιομοντάνος

Ο Γιόχαν Μύλλερ (γερμ. Johann(es) Müller von Königsberg, 6 Ιουνίου 1436 – 6 Ιουλίου 1476), γνωστός με το εκλατινισμένο του όνομα Ρεγιομοντάνος (Regiomontanus), ήταν σημαντικός Γερμανός μαθηματικός και αστρονόμος. Γεννήθηκε στο Φραγκονικό χωριό Unfinden κοντά στο Κένιγκσμπεργκ της Βαυαρίας (που δεν πρέπει να συγχέεται με την Καινιξβέργη της Ανατολικής Πρωσίας, το σημερινό ρωσικό Καλίνινγκραντ). Το πλήρες λατινικό του όνομα ήταν Joannes de Regio monte, που συντόμευσε σε Regiomontanus (λατινική μετάφραση του "Königsberg" = «Βουνό του Βασιλιά»).

Σε ηλικία 11 ετών ο Ρεγιομοντάνος έγινε φοιτητής στο πανεπιστήμιο της Λειψίας. Τρία χρόνια αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στο "Alma Mater Rudolfina", πανεπιστήμιο στη Βιέννη. Εκεί έγινε μαθητής και φίλος του Γκέοργκ φον Πόιερμπαχ (Georg von Peuerbach). Το 1457 απεφοίτησε ως "magister artium" και έδωσε διαλέξεις στην οπτική και την κλασική λογοτεχνία. Ο Ρεγιομοντάνος κατασκεύασε αστρολάβους για τον Ούγγρο Matthias Corvinus και τον καρδινάλιο Βησσαρίωνα, και στα 1465 ένα φορητό ηλιακό ρολόι για τον Πάπα Παύλο Β΄. Η συνεργασία του Ρεγιομοντάνου με τον Πόιερμπαχ τον έφερε σε επαφή με τα γραπτά του Νικολάου Κουζάνου (Cusanus), ο οποίος ασπαζόταν μια ηλιοκεντρική θεώρηση για τον κόσμο. Παρά το γεγονός αυτό, ο Ρεγιομοντάνος παρέμεινε γεωκεντριστής. Μετά τον θάνατο του Πόιερμπαχ συνέχισε τη μετάφραση της Αλμαγέστης, την οποία ο δάσκαλός του είχε αρχίσει μετά από πρωτοβουλία του Βησσαρίωνος. Από το 1461 ως το 1465 ο Ρεγιομοντάνος έζησε και εργάστηκε στην οικία του Βησσαρίωνος στη Ρώμη. Συνέγραψε εκεί τα De Triangulis omnimodus (1464) και Epytoma in almagesti Ptolemei. Ιδιαίτερα σημαντικό ήταν και το έργο του De Triangulis («Περί των τριγώνων»), ένα από τα πρώτα συγγράμματα που παρουσίαζαν την Τριγωνομετρία και ενσωμάτωναν ερωτήσεις για την εμπέδωση των ξεχωριστών κεφαλαίων. Σε αυτό έγραφε:

Εσύ που επιθυμείς να μελετήσεις μεγάλα και θαυμαστά πράγματα, που αναρωτιέσαι για τις κινήσεις των άστρων, πρέπει να διαβάσεις αυτά τα θεωρήματα για τα τρίγωνα. Γνωρίζοντας αυτές τις ιδέες θα ανοίξεις την πόρτα για όλη την Αστρονομία και για ορισμένα γεωμετρικά προβλήματα.

Στην Epytoma... προβαίνει σε κριτική ανάλυση της μεταφράσεως, υποδεικνύοντας ανακρίβειες. Αργότερα, ο Κοπέρνικος θα αναφερόταν σε αυτό το βιβλίο ως μία επίδραση στο δικό του έργο. Το 1467 ο Ρεγιομοντάνος άφησε τη Ρώμη για να εργαστεί στην αυλή του Ματθία Κορβίνου, βασιλιά της Ουγγαρίας. Εκεί υπολόγισε μεγάλους αστρονομικούς πίνακες και κατασκεύασε αστρονομικά όργανα.

Το 1471 εγκαταστάθηκε στη Νυρεμβέργη, ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της εποχής στην εκπαίδευση, τις εκδόσεις, το εμπόριο και την τέχνη. Εκεί συνδέθηκε με τον ανθρωπιστή και έμπορο Μπέρναρντ Βάλτερ (Bernhard Walther), που χρηματοδότησε το αστεροσκοπείο και το τυπογραφείο. Ο Ρεγιομοντάνος παραμένει γνωστός για την κατασκευή του πρώτου αστεροσκοπείου της Γερμανίας, στη Νυρεμβέργη. Το 1472 εξέδωσε το πρώτο τυπωμένο αστρονομικό σύγγραμμα στην ιστορία, το "Theoricae novae Planetarum" του δασκάλου του, Πόιερμπαχ.

Το 1475 επέστρεψε στη Ρώμη για να συνεργαστεί με τον Πάπα Σίξτο Δ΄ επί της μεταρρυθμίσεως του ημερολογίου. Κατά τη διαδρομή θα μπορούσε να δημοσιεύσει την «Εφημερίδα» του στη Βενετία. Ο Ρεγιομοντάνος πέθανε μυστηριωδώς στη Ρώμη ένα μήνα πριν τα τεσσαρακοστά του γενέθλια, ίσως από πανώλη ή δολοφονία.

Ο Domenico Maria Novara da Ferrara, ο δάσκαλος του Κοπέρνικου, αναφερόταν στον Ρεγιομοντάνο ως τον δικό του δάσκαλο. Ο Ρεγιομοντάνος είχε αποκτήσει ήδη διεθνή φήμη όσο ζούσε. Παραγωγικότατος συγγραφέας, άφησε πίσω του σημαντικό έργο, παρότι είχε συμπληρώσει μόνο το 1/4 των όσων σκόπευε να γράψει.

Ο μεγάλος κρατήρας Ρεγιομοντάνος της Σελήνης ονομάστηκε προς τιμή του.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ψηφιακή έκδοση των έργων του
Ψηφιακή έκδοση του έργου του Calendarium, Venedig 1485, Digitalisat
Ψηφιακή έκδοση των έργων του - SICD der Universitäten von Strasbourg
Regiomontanushaus - το πατρικό του σπίτι

Σύνδεσμοι σε καταλόγους καθιερωμένων όρων

WorldCat VIAF: 17261967 ΕΒΕ: 158345 LCCN: n81002844 ISNI: 0000 0001 0855 5711 GND: 118641913 SELIBR: 86464 SUDOC: 030118034 BNF: cb12159829r (data) BIBSYS: 90404726 ULAN: 500043187 MGP: 126109 NLA: 36383778 NKC: ola2002159459 BNE: XX1000699 CiNii: DA13092726

(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12159829r. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2017.
«Müller (Johann)». Grosses vollständiges Universal-Lexicon Aller Wissenschafften und Künste. 1739. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2014. σελ. 125-126.
Johann Georg Hagen: «Müller (Regiomontanus), Johann». (Αγγλικά) Καθολική Εγκυκλοπαίδεια. D. Appleton & Company. 1913. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2014. σελ. 628-629.
Campo Santo Teutonico.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
Arthur Berry: «A Short History of Astronomy» (Βρετανικά αγγλικά) John Murray. 1898.
«Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Great Russian Entsiklopedia, JSC. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.