Μάρτιν Χάινριχ Κλάπροτ

Ο Μάρτιν Χάινριχ Κλάπροτ (Martin Heinrich Klaproth, 1 Δεκεμβρίου 1743 – 1 Ιανουαρίου 1817) ήταν Γερμανός χημικός που ανεκάλυψε τα στοιχεία της ύλης ουράνιο (το 1789), ζιρκόνιο (το 1789) και δημήτριο (το 1803).

Βιογραφία

Ο Κλάπροτ γεννήθηκε στην πόλη Βερνιγκερόντε. Για μεγάλο μέρος της ζωής του ασκούσε το επάγγελμα του φαρμακοποιού. Μετά από χρόνια εργασίας ως βοηθός σε φαρμακεία διαδοχικά στο Κβέντλινμπουρκ, το Αννόβερο, το Βερολίνο και το Δάντσιχ, κατέληξε στο Βερολίνο, όπου με τον θάνατο του Βάλεντιν Ρόζε του πρεσβύτερου το 1771 ανέλαβε τη διεύθυνση του φαρμακείου του. Το 1780 ίδρυσε το δικό του φαρμακείο στην ίδια πόλη, όπου από το 1782 ήταν φαρμακευτικός εκτιμητής του Ιατρικού Κολεγίου Ober. Το 1787 διορίσθηκε δάσκαλος της χημείας για το Βασιλικό Πυροβολικό της Πρωσίας, οπότε όταν ιδρύθηκε το 1810 το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, ο Κλάπροτ επιλέχθηκε ως καθηγητής της χημείας εκεί. Απεβίωσε στο Βερολίνο την Πρωτοχρονιά του 1817, σε ηλικία 73 ετών. Θεωρείται ως ο κορυφαίος χημικός στη Γερμανία εκείνη την εποχή.
Αναμνηστική πλάκα για τον Κλάπροτ στο Κοιμητήριο Dorotheenstädtischer του Βερολίνου

Ο Κλάπροτ ήταν ακριβής και ευσυνείδητος στην εργασία του, συνεισφέροντας πολύ στη βελτίωση και τη συστηματικοποίηση των μεθόδων της αναλυτικής χημείας και της ορυκτολογίας. Η εκτίμηση που έτρεφε για την αξία των ποσοτικών μεθόδων τον κατέστησε έναν από τους πρώτους ακολούθους των δογμάτων του Λαβουαζιέ έξω από τη Γαλλία.

Ο Κλάπροτ ανεκάλυψε το στοιχείο τιτάνιο στο ορυκτό ρουτίλιο το 1791, πιστεύοντας ότι ήταν μία νέα ανακάλυψη. Ωστόσο ο Γουίλιαμ Γκρέγκορ πιστώνεται γενικώς με την ανακάλυψη αυτή, έχοντας απομονώσει το μέταλλο από ένα άλλο μετάλλευμα (τον ιλμενίτη), νωρίτερα το ίδιο έτος. Ο Κλάπροτ όμως ήταν ο πρώτος που ανεκάλυψε το ουράνιο, μελετώντας το 1789 το ορυκτό πισσουρανίτη.[5] Επιπλέον, ανεκάλυψε το ζιρκόνιο και το χαρακτήρισε, όπως και το ουράνιο, ως ξεχωριστά χημικά στοιχεία της ύλης, αν και δεν κατόρθωσε να απομονώσει κανένα από τα δύο στην καθαρή μεταλλική τους κατάσταση. Ο Κλάπροτ διαλεύκανε επίσης τη σύσταση πολλών ουσιών που δεν ήταν καλά γνωστές μέχρι τότε, όπως ενώσεις των τότε νεοανακαλυφθέντων στοιχείων τελλουρίου, στροντίου, δημητρίου (το οποίο ανεκάλυψε ανεξάρτητα από τους Μπερζέλιους και Χίζινγκερ) και χρωμίου.

Οι εργασίες του, περισσότερες από 200, συλλέχθηκαν από τον ίδιο στο πεντάτομο έργο Beiträge zur chemischen Kenntnis der Mineralkörper, καθώς και στο Chemische Abhandlungen gemischten Inhalts (1815). Δημοσίευσε επίσης ένα Chemisches Wörterbuch (Χημικό Λεξικό).

Ο Κλάπροτ εκλέχθηκε εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας[6] το 1795 και αντεπιστέλλον μέλος της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών το 1804.

Ο γιος του, Γιούλιους Κλάπροτ, υπήρξε περίφημος ανατολιστής.[7]

Ο μεγάλος κρατήρας Κλάπροτ (Klaproth) στην ορατή από τη Γη πλευρά της Σελήνης ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του Μάρτιν Χάινριχ Κλάπροτ.

Εργογραφία

Beiträge Zur Chemischen Kenntniss Der Mineralkörper (= «Συμβολή στη χημική γνώση των ορυκτών σωμάτων»). Τόμοι 1 ως 5. Rottmann, Βερολίνο 1795-1810, ψηφιακή έκδοση από την Παν/μιακή και Κρατική Βιβλιοθήκη του Ντύσελντορφ
Chemisches Wörterbuch. Τόμοι 1 ως 9. Voss, Βερολίνο 1807-1819, ψηφιακή έκδοση από την Παν/μιακή και Κρατική Βιβλιοθήκη του Ντύσελντορφ
Chemische Abhandlungen gemischten Inhalts . Nicolai, Βερολίνο 1815, ψηφιακή έκδοση από την Παν/μιακή και Κρατική Βιβλιοθήκη του Ντύσελντορφ

Παραπομπές

Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2014.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Martin-Heinrich-Klaproth. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6br8qzs. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 23085491. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Klaproth, M.H. (1789). «Chemische Untersuchung des Uranits, einer neuentdeckten metallische Substanz». Chem. Ann. Freunde Naturl. (2): 387–403.
«Library and Archive catalog». Royal Society. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2012.

Walravens, H. (2006). «Julius Klaproth. His Life and Works with Special Emphasis on Japan». Japonica Humboldtiana 10: 177–191.

Πηγές

Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Klaproth, Martin Heinrich» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 15 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σσ. 844–845

Hoppe, G.; Damaschun F.; Wappler G. (Απρίλιος 1987). «An appreciation of Martin Heinrich Klaproth as a mineral chemist». Pharmazie 42 (4): 266–267. PMID 3303064.
Sepke, H.; Sepke I. (Αύγουστος 1986). «The history of physiologic chemistry in the first years of its existence at the Berlin University. Contributions of the chemist M.H. Klaproth and others». Zeitschrift für die gesamte Hygiene und ihre Grenzgebiete 32 (8): 504–506. PMID 3535265.
Rocchietta, S (Φεβρουάριος 1967). «The pharmacist Martin Klaproth (1743–1817), pioneer of modern analytical chemistry, discoverer of uranium. On the 150th anniversary of his death». Minerva Med. 58 (13): 229. PMID 5336711.
Dann, G.Ε. (Ιούλιος 1958). «Scheele & Klaproth; a comparison.». Svensk farmaceutisk tidskrift 62 (19–20): 433–437. PMID 13580811.
Dann, G.E. (Σεπτέμβριος 1953). «Contribution of Martin Heinrich Klaproth to the development of chemistry.». Pharmazie 8 (9): 771–779. PMID 13120350.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Κατάλογος δημοσιεύσεων του Μάρτιν Χ. Κλάπροτ
Ο Μάρτιν Χ. Κλάπροτ στη NNDB