Χέλμουτ Νιούτον

Ο Χέλμουτ Νιούτον (Helmut Newton, 31 Οκτωβρίου 1920 - 23 Ιανουαρίου 2004) ήταν Γερμανός φωτογράφος, που ασχολήθηκε κυρίως με τη φωτογραφία μόδας και τη γυμνή φωτογράφηση. Από το 1974 οι φωτογραφίες του πρωτοστατούν σε γνωστά περιοδικά μόδας, ενώ συνεργάστηκε επίσης και με ανδρικά περιοδικά. Ο Νιούτον στο χώρο της καλλιτεχνικής φωτογραφίας εκτιμήθηκε εξαιτίας των ασυνήθιστων μορφών που παρουσίαζε, της φαντασίας και της έντονης δημιουργικότητάς του.

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Νιούτον γεννήθηκε το 1920 στο Βερολίνο και ήταν εβραϊκής καταγωγής. Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Neustädter. Στα 12 του αποκτά την πρώτη του φωτογραφική μηχανή. Ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης επιχείρησης με κουμπιά και αγκράφες, η Αμερικανίδα μητέρα του, μόνιμα κοντά στον Νιούτον, διατηρούσε τον στοργικό και υπερπροστατευτικό της ρόλο[1]. Ο Νιούτον εγγράφεται στο αμερικάνικο σχολείο του Βερολίνου, αλλά η φοίτησή του δεν θα ολοκληρωθεί. Η έκδηλη τεμπελιά του για τα μαθήματα και η υπέρμετρη λατρεία του για την κολύμβηση, τα κορίτσια και τη φωτογραφία θα αναγκάσουν τον διευθυντή του σχολείου να τον αποβάλει.

Το 1936 προσεγγίζει την Έλσα Σίμον (Ιβα), διάσημη φωτογράφο, και μαθητεύει δίπλα της έως το 1938. Εκείνη τη χρονιά η τελευταία δολοφονείται από τους ναζιστές. Την ίδια χρονιά η οικογένεια Νιούτον αναγκάζεται να εγκαταλείψει την Γερμανία αφήνοντας όμως πίσω τον Χέλμουτ ο οποίος, μη έχοντας ολοκληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του, καθυστερεί ένα μήνα τη αποχώρησή του περιμένοντας την έκδοση του διαβατηρίου του. Το ταξίδι του μέσα στο Conte Rosso μαζί με εκατοντάδες άλλους φυγάδες θα εξελιχθεί γι’ αυτόν μία αναπάντεχη εμπειρία. Όπως είχε δηλώσει:

Αυτό το πλοίο ήταν για εμάς παράδεισος. Κάθε απόγευμα χορεύαμε, πίναμε, ικανοποιούσαμε τα σεξουαλικά μας απωθημένα. Προσέγγιζα πάντα τις μεγαλύτερες γυναίκες. Με γοήτευαν η λάμψη τους, η εξυπνάδα τους και η σεξουαλικότητα που εξέπεμπαν[1].

Ο Νιούτον δεν ολοκληρώνει το ταξίδι του μέχρι τη Χιλή, όπου περιμένουν οι δικοί του, αλλά αποβιβάζεται στη Σιγκαπούρη. Θα εργαστεί ως ρεπόρτερ στη «Singapore Straits Times» και ως φωτογράφος πορτρέτων[2].

Μετά τον διωγμό των βρετανικών αρχών το 1940 θα βρεθεί στην Αυστραλία για να δουλέψει ως γεωργός. Κατατάσσεται στον αυστραλιανό στρατό και το 1946 πολιτογραφείται Αυστραλός και το Neustaedter θα μετατραπεί σε Νιούτον. Την ίδια χρονιά δημιουργεί το προσωπικό του στούντιο στο κοσμικό Φλίντερ Λέιν της Μελβούρνης. Το 1948 νυμφεύεται την ηθοποιό και μοντέλο Τζουν Μπράουν, γνωστή ως Τζουν Μπρουνέλ. Η ίδια θα αποδειχθεί αξιόλογη φωτογράφος που θα δράσει κάτω από το ψευδώνυμο Άλις Σπρινγκς. Η σχέση τους διατήρησε το στοιχείο της διακριτικότητας, όσα χρόνια και αν πέρασαν.

Το 1953 πραγματοποιεί την πρώτη του έκθεση μαζί με τον Αυστραλό φωτογράφο Βόλφγκανγκ Σίβερς (Wolfgang Sievers). Λίγα χρόνια αργότερα θα συνεργαστεί με τον Χένρι Τάλμποτ (Henry Talbot), επίσης διωκόμενο Εβραίο, και το στούντιο θα μετονομαστεί σε «Χέλμουτ Νιούτον & Χένρι Τάλμποτ». Η επαγγελματική και φιλική τους σχέση θα συνεχιστεί και μετά το 1957, όταν ο Νιούτον θα φύγει για το Λονδίνο με ετήσιο συμβόλαιο στην αγγλική «Vogue». Προτού ολοκληρωθεί ο χρόνος πηγαίνει στο Παρίσι όπου θα δουλέψει για γαλλικά και γερμανικά περιοδικά. Σύντομα θα επιστρέψει στην Αυστραλία με ένα συμβόλαιο στην αυστραλιανή «Vogue» και μετά πάλι πίσω στο Παρίσι (1961) όπου θα συνεχίσει τη δουλειά του ως φωτογράφος μόδας.

Το 1976 εκδίδει το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «White Women». Τα τελευταία χρόνια της ζωής του περιορίζει τις μετακινήσεις του ανάμεσα στο Μόντε Κάρλο και το Λος Άντζελες. Στις 23 Ιανουαρίου 2004, καθώς οδηγούσε πιθανολογείται ότι υπέστη καρδιακή προσβολή, με αποτέλεσμα η Κάντιλακ που οδηγούσε να πέσει πάνω στον τοίχο του διάσημου «Chateau Marmont»[3], το ξενοδοχείο στη οδό Σάνσετ Μπούλεβαρντ (Sunset Boulevard) του Λος Άντζελες, όπου κατοικούσε για πολλά χρόνια. Η τέφρα του τοποθετήθηκε δίπλα σε αυτήν της Μαρλέν Ντίτριχ στο Βερολίνο[4].

Καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά

Ο Χέλμουτ Νιούτον θεωρήθηκε από πολλούς κάτι παραπάνω από φωτογράφος μόδας. Το οικογενειακό του μοντέλο και ο τρόπος ζωής του επηρέασαν με υπόγειο τρόπο την τεχνική και τη θεματογραφία του. Στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του οι γυναίκες καταφέρνουν ακόμα και μέσα από τη γύμνια τους να εκπέμψουν απίστευτη δυναμικότητα. Ζουν, κοιμούνται, αναπνέουν με άψογο μακιγιάζ, βαριά κοσμήματα, προκλητικά τακούνια στιλέτο. «Στο λεξιλόγιό μου η λέξη “τέχνη” είναι μια πρόστυχη, βρώμικη λέξη» έχει δηλώσει. Στην τέχνη του ο Νιούτον καταργεί την πραγματικότητα και εξυψώνει τον πόθο, χρησιμοποιεί το στοιχείο της βίας, του σαδομαζοχισμού. Πίσω από κάθε του λήψη υποβόσκει και μία μικρή ιστορία, συνήθως αμφιλεγόμενη, βίαιη, σεξουαλικά φορτισμένη[2].

Ο ερχομός του κινήματος του υπερρεαλισμού θα προσφέρει σε κάποιους το πάτημα να αποδεχτούν την εκκεντρικότητά του Νιούτον. Είναι αλήθεια ότι ο ίδιος έπασχε από αχρωματοψία. Το γεγονός αυτό τον ώθησε στην προτίμηση έντονων χρωματικών αντιθέσεων και στην εκτύπωση ζωηρών χρωμάτων στις μεταγενέστερες έγχρωμες φωτογραφίες του[5]. Παρά το χαρακτηρισμό του καλλιτεχνικού έργου του Χέλμουτ Νιούτον ως πορνογραφικό από κάποιους κριτικούς[6][7], η ποιότητα και η συνεισφορά του στην φωτογραφική τέχνη θεωρούνται πραγματικότητα.
Παραπομπές

Helmut Newton, Questions and Answers, 2003
«Ο φωτογράφος των γυμνών». Τέχνες. Ελευθεροτυπία. 04/01/26. Ανακτήθηκε στις 09/04/07. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)
B.John Zavrel. «Mysterious death of a Jewish star-photographer from Germany». Nr. 91, Spring 2004. Prometheus, Internet Bulletin for Art, Politics and Science. Ανακτήθηκε στις 09/04/07. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
Helmut Newton to be buried near Marlene Dietrich in Berlin
DesignBoom - Remembering Helmut Newton (1920-2004)
dMark Danner Lewis H. Lapham, Al Goldstein, Susan Brownmiller; και άλλοι. (1984/11/30). «The Place of Pornography». Discussion held at the New School for Social Research in New York City. Harper's. Ανακτήθηκε στις 09/04/07. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)

Ruth Padel (Μάιος 2001). «Helmut Newton and Stiletto Feminism». Independent on Sunday. Ανακτήθηκε στις 09/04/07.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Πύλη Φωτογραφία

A. Καλκαβούρας (14/8/1999). «Χέλμουτ Νιούτον». Βήμα2. Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 23/3/2009.
Παντελής Βαλασόπουλος (31/01/2004). «Ο Νιούτον «επέστρεψε» στην πατρίδα». Ελευθεροτυπία. Ανακτήθηκε στις 23/3/2009.
Ελένη Ξενάκη (Φεβρουάριος '99). «Ψηλά τακούνια». Τεύχος 71. ΜΕΝ. Ανακτήθηκε στις 23/3/2009.
Leeta Harding (21/6/2001). «Helmut Newton, 2001». Index Magazine. Ανακτήθηκε στις 7/4/2009.

Φωτογράφοι