Γκέρχαρντ Ερτλ

Ο Γκέρχαρντ Ερτλ (Gerhard Ertl) είναι Γερμανός φυσικοχημικός, ομότιμος καθηγητής στο Ινστιτούτο Φριτς Χάμπερ, στο Βερολίνο. Οι έρευνες του Ερτλ έθεσαν τα θεμέλια της σύγχρονης χημείας των επιφανειών, η οποία έχει βοηθήσει στην κατανόηση της ικανότητας παραγωγής ενέργειας από τις κυψέλες καυσίμου χωρίς ρύπανση, της διαδικασίας καθαρισμού των καυσαερίων από τους καταλυτικούς μετατροπείς, ακόμα και της διαδικασίας του σκουριάσματος του σιδήρου. Ο Ερτλ βραβεύθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Χημείας το 2007 «για τη μελέτη των χημικών διαδικασιών σε επιφάνειες στερεών» και την πρώτη λεπτομερή περιγραφή τους. Τα ευρήματά του συνεισφέρουν τόσο στις θεωρητικές μελέτες, όσο και στη βιομηχανική ανάπτυξη. Ακόμα, η χημεία των επιφανειών μπορεί να εξηγήσει την καταστροφή του στρώματος του όζοντος, αφού ζωτικά στάδια στις σχετικές χημικές αντιδράσεις λαβαίνουν χώρα πάνω στις επιφάνειες μικρών παγοκρυστάλλων στη στρατόσφαιρα.

Βιογραφικά στοιχεία και σταδιοδρομία

Ο Ερτλ γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1936 στη Στουτγκάρδη, όπου σπούδασε φυσική από το 1955 ως το 1957, στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Στουτγκάρδης. Συνέχισε στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων (1957–1958) και στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου (1958–1959). Πήρε το πτυχίο του από τη Στουτγκάρδη το 1961 και το διδακτορικό του από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου το 1965.

Στη συνέχεια ο Ερτλ έγινε βοηθός και λέκτορας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο (πολυτεχνείο) του Μονάχου (1965–1968). Από το 1968 ως το 1973 ήταν καθηγητής και διευθυντής στο Πολυτεχνείο Λάιμπνιτς του Αννόβερου και από το 1973 ως το 1986 καθηγητής στο Ινστιτούτο Φυσικής Χημείας του Πανεπιστημίου του Μονάχου. Υπήρξε επίσης επισκέπτης καθηγητής στο Καλτέκ, στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν και στο Μπέρκλεϋ. Το 1986 έγινε καθηγητής στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και στο Πολυτεχνείο της πόλης. Παράλληλα, διετέλεσε διευθυντής στο Ινστιτούτο Φριτς Χάμπερ από το 1986 μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 2004. Το 1996 εκλέχθηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χούμπολτ του Βερολίνου[9].
Επιστημονική έρευνα

Ο Γκέρχαρντ Ερτλ είναι γνωστός για τον προσδιορισμό των λεπτομερών μοριακών μηχανισμών της καταλυτικής συνθέσεως αμμωνίας πάνω από σίδηρο (μέθοδος Χάμπερ-Μπος) και της καταλυτικής οξειδώσεως του μονοξειδίου του άνθρακα πάνω από λευκόχρυσο (καταλυτικός μετατροπέας). Κατά τις σχετικές έρευνές του οδηγήθηκε στην ανακάλυψη του σημαντικού φαινομένου των ταλαντούμενων αντιδράσεων πάνω σε επιφάνειες λευκόχρύσου και, χρησιμοποιώντας φωτοηλεκτρονική μικροσκοπία, μπόρεσε να απεικονίσει για πρώτη φορά τις ταλαντούμενες μεταβολές στην επιφανειακή δομή και κάλυψη που συμβαίνουν κατά τις αντιδράσεις αυτές.

Ο Ερτλ χρησιμοποιούσε πάντοτε νέες παρατηρησιακές τεχνικές, όπως την περίθλαση ηλεκτρονίων χαμηλής ενέργειας (LEED) στην αρχή της σταδιοδρομίας του, την υπεριώδη φασματοσκοπία φωτοηλεκτρονίων (UPS) αργότερα και το μικροσκόπιο φαινομένου σήραγγας (STM) με πρωτοπόρα αποτελέσματα.

Το 1998 ο Ερτλ τιμήθηκε με το Βραβείο Βολφ στη Χημεία μαζί με τον Gabor A. Somorjai του Μπέρκλεϋ «για τις εξέχουσες συνεισφορές τους στο πεδίο της επιστήμης των επιφανειών γενικώς και για τη διευκρίνηση των θεμελιωδών μηχανισμών των ετερογενών καταλυτικών αντιδράσεων σε επιφάνειες κρυστάλλων ειδικότερα»[10]. Είχε προηγηθεί η βράβευσή του με το Βραβείο Ιαπωνίας το 1992.

Το 2007 ο Ερτλ πήρε το βραβείο Νόμπελ Χημείας, κάτι που ανακοινώθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία την ημέρα των εβδομηκοστών πρώτων γενεθλίων του[11][12].
Προσωπική ζωή

Ο Γκέραρντ Ερτλ και η σύζυγός του Μπάρμπαρα έχουν δύο παιδιά και αρκετά εγγόνια. Ο Ερτλ είναι πιστός Χριστιανός[13].
Παραπομπές

Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Gerhard-Ertl. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Munzinger-Archiv. 00000026326. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. ertl-gerhard.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
www.reuters.com/article/scienceNews/idUSGOR03851720071010.
ieeexplore.ieee.org/xpls/abs_all.jsp?arnumber=6758829.
ieeexplore.ieee.org/xpls/abs_all.jsp?arnumber=6758786.
Freund, H.-J; Knözinger, H. (2004). «Foreword for the Gerhard Ertl Festschrift». J. Phys. Chem. B 108 (38): 14183–14186. doi:10.1021/jp049239i. Ανακτήθηκε στις 2008-06-05.
«The 2008 Wolf Foundation Prize in Chemistry». Wolf Foundation. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2008.
Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών (10 Οκτωβρίου 2007). The Nobel Prize in Chemistry 2007. Δελτίο τύπου.
Associated Press (11 Οκτωβρίου 2007). «Nobel for ozone layer scientist». CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-03-09. Ανακτήθηκε στις 2008-06-05.

Till Weishaupt (Δεκέμβριος 2007). «Glauben Sie an Gott?». Cicero. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-11-30. Ανακτήθηκε στις 2008-06-05. «Μετάφραση από τη γερμανική ...Ναι, πιστεύω στον θεό. (...) Είμαι Χριστιανός και προσπαθώ να ζω σαν Χριστιανός (...)»

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα και κατάλογος δημοσιεύσεων
Η διάλεξή του κατά την απονομή του Βραβείου Nobel
Το Βραβείο Wolf για τη Χημεία το 1998