Ο Φραντς Μπεκενμπάουερ (γερμανικά: Franz Beckenbauer, προφορά: [ˈfʁants ˈbɛkn̩ˌbaʊɐ], γεννήθηκε 11 Σεπτεμβρίου 1945) είναι Γερμανός πρώην ποδοσφαιριστής, προπονητής και παράγοντας του γερμανικού ποδοσφαίρου. Θεωρείται από τους σημαντικότερους ποδοσφαιριστές στην ιστορία.[1][2][3][4] Στις εκλογές της IFFHS αναδείχθηκε 3ος καλύτερος του 20ού αιώνα μετά τους Πελέ και Γιόχαν Κρόιφ.[5] Ως αρχηγός της ομάδας της τότε Δυτικής Γερμανίας, την οδήγησε στην κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1974.
Ξεκίνησε την καριέρα του στην ομάδα Μόναχο 1860, από την οποία έφυγε για την Μπάγερν Μονάχου, όπου καθιερώθηκε ως κεντρικός αμυντικός, θεωρούμενος ως ο κορυφαίος αμυντικός στην ιστορία.[6][7][8] Με τη Μπάγερν αναδείχθηκε πολλές φορές πρωταθλητής και κυπελλούχος Δυτικής Γερμανίας, όπως και τρεις φορές πρωταθλητής Ευρώπης, ενώ ο ίδιος κέρδισε δύο φορές το βραβείο της Χρυσής Μπάλας.
Μετά την αποχώρησή του από την ενεργό δράση, ακολούθησε καριέρα προπονητή αναλαμβάνοντας την ομάδα της εθνικής ομάδας της χώρας του, την οποία οδήγησε σε δύο τελικούς Παγκοσμίου Κυπέλλου και ένα τίτλο. Είχε επιτυχημένη πορεία και ως διοικητικό στέλεχος επί σειρά ετών στη Μπάγερν, τη Γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου αλλά και σε θέσεις διεθνούς αρμοδιότητας.
Βιογραφία
Ο Φραντς Μπεκενμπάουερ είναι γιος ανώτερου ταχυδρομικού υπαλλήλου που ζούσε στο Γκίζινγκ του Μονάχου, γνωστό ως «Glasscherbenviertel», ή συνοικία με σπασμένα γυαλιά μετά τους μαζικούς βομβαρδισμούς που υπέστη κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.[9][10][11] Ο θείος του ήταν ποδοσφαιριστής της Μπάγερν Μονάχου. Σε νεαρή ηλικία αγωνίστηκε στην ομάδα Μόναχο 1860, τον ισχυρότερο σύλλογο της πόλης τη δεκαετία του 1950.[12] Ως αποτέλεσμα μιας αμφιλεγόμενης διαμάχης των συλλόγων του Μονάχου, το κατρακύλισμα της Μόναχο 1860 στη δεύτερη κατηγορία και ένα επεισόδιο με συμπαίκτη του τον οδήγησαν στην ομάδα νέων της τοπικής αντιπάλου Μπάγερν Μονάχου.[13][14][15] Η προοπτική που φάνηκε τον οδήγησε να εγκαταλείψει τη θέση του ασκούμενου πωλητή ασφαλίσεων για να πραγματοποιήσει το όνειρό του να γίνει ένας διάσημος επαγγελματίας ποδοσφαιριστής. Γρήγορα ο σύλλογος έγινε η μεγαλύτερη ομάδα της πόλης, αλλά ακόμα μόλις μια μεσαία ομάδα του νεοσύστατου Γερμανικού πρωταθλήματος (Μπουντεσλίγκα), τον ενέταξε στην ανδρική ομάδα το 1964 και τελικά έμεινε για 14 χρόνια.[16]
Καριέρα σε συλλόγους
Ο Μπεκενμπάουερ έκανε το ντεμπούτο του στο γερμανικό πρωτάθλημα το 1964 στις 6 Ιουνίου σε αγώνα με αντίπαλο τη Ζανκτ Πάουλι, όπου και σκόραρε στην αναμέτρηση για τα πλέι οφ ανόδου (νίκη με 4–0). Στην πρώτη του σεζόν στη Regionalliga Süd (τότε η δεύτερη κατηγορία στη Γερμανία) 1964–65, η ομάδα κέρδισε το πρωτάθλημα και τελικά ανέβηκε στη Μπουντεσλίγκα. Ο Μπεκενμπάουερ σημείωσε 16 γκολ, τα 5 με πέναλτι και ήταν ήδη συμπαίκτης με τους Γκερντ Μίλερ και Σεπ Μάιερ.[17][18] Στο τέλος της αγωνιστικής περιόδου η Μπάγερν πήρε την πρώτη θέση με 55 βαθμούς και εντυπωσιακό συντελεστή τερμάτων 146–32 και ανέβηκε στην πρώτη κατηγορία κερδίζοντας τους αγώνες ανόδου. Ο σύλλογος σύντομα έγινε η μεγάλη δύναμη στο γερμανικό πρωτάθλημα και κέρδισε το πρώτο της τίτλο, το Γερμανικό Κύπελλο το 1965–66. Το 1967 ήρθε και το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιο, το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης.[19] Την αγωνιστική περίοδο 1967–68 ήρθε προσωρινή κάμψη με την ομάδα να καταλήγει πέμπτη στο πρωτάθλημα και να αποκλείεται στους ημιτελικούς του Κυπέλλου. Το 1969 ήρθε η ανάκαμψη με εμφατικό τρόπο με την επιτυχία του νταμπλ, κάτι που είχε να συμβεί στη χώρα από το 1937.[20]
Η αρχική του θέση ήταν αυτή του αμυντικού μέσου ή του μέσου της αριστερής πλευράς, αλλά με την πάροδο των χρόνων οπισθοχώρησε και καθιερώθηκε ως ελεύθερος παίκτης της άμυνας («λίμπερο», libero, όρος που εισήχθη από τον Ιταλό δημοσιογράφο Τζάνι Μπρέρα[21]).[22][23] Η θέση δεν ήταν γνωστή ακόμη και από τους ποδοσφαιριστές και έγινε κύριος σε αυτό. Γνωστή ως η πιο δύσκολη για να παίξει, διέθετε σπάνιο ταλέντο για να πρωταγωνιστήσει στο ρόλο του «σαρωτή». Άριστος χειριστής της μπάλας, εξαιρετικά πειθαρχημένος, με ιδιαίτερα επιτυχημένες μεταβιβάσεις και χωρίς ενέργειες με ρίσκο.[9][24][25] Η λειτουργία του είναι βασικά να ενεργεί ως αμυντικός για όλες τις χρήσεις που λειτουργούν σε οποιαδήποτε παραβίαση της αμυντικής γραμμής. Ως η τελευταία γραμμή άμυνας, ξεκινά επίσης αντεπιθέσεις φέρνοντας την μπάλα έξω από την περιοχή του πέναλτι, απαιτώντας έτσι μερικές από τις δεξιότητες ενός ταλαντούχου μέσου, όπως καλό έλεγχο της μπάλας και ντρίμπλα. Την αγωνιστική περίοδο 1968–69, ονομάστηκε Der Kaiser (Ο Κάιζερ, «Ο Αυτοκράτορας»), λόγω του κομψού του στυλ, της κυριαρχίας και της ηγεσίας του στο γήπεδο, καθώς και του πρώτου του ονόματος «Φραντς» που θυμίζει τους Αυστριακούς αυτοκράτορες.[24][26][27] Την ίδια χρονιά άρχισε να λειτουργεί πειραματικά στο ρόλο του λίμπερο, ενώ έγινε και αρχηγός της ομάδας στα 23 του χρόνια. Σε αυτή τη θέση και με λιγότερες αμυντικές υποχρεώσεις, πρόσφερε επιθετική βοήθεια χάρις στη διορατικότητα που διέθετε δείχνοντας ακούραστος και απλοποιώντας πρωτοβουλίες εντός του γηπέδου. Θεωρείται ως ο ποδοσφαιριστής εφηύρε τη θέση αυτή δημιουργώντας μια από τις σημαντικότερες αλλαγές στους ποδοσφαιρικούς ρόλους.[14][28][29] Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο τον περιέγραψε ως εξής: «Διέταζε και την επίθεση και την άμυνα με αρχοντιά: στην άμυνα τίποτα δεν του ξέφυγε, ούτε μια μπαλιά, ούτε μια μύγα, ούτε ένα κουνούπι μπορούσε να περάσει. Και όταν διέσχιζε το γήπεδο ήταν σαν φωτιά».[30]
Από τη στιγμή της άφιξης του, η Μπάγερν άρχισε να διαμορφώνει το θρύλο της και έγινε η νέα παγκόσμια δύναμη σε επίπεδο συλλόγων. Έτσι ξεκίνησε η χρυσή εποχή του γερμανικού ποδοσφαίρου και της Μπάγερν Μονάχου.[31] που πήρε δύο τριάδες τίτλων στο γερμανικό πρωτάθλημα (1972–1974) και στο Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης (1974–1976), φτάνοντας στην ποδοσφαιρική κορυφή που μόνο η Ρεάλ Μαδρίτης της δεκαετίας του 1960 ήταν υψηλότερη.[32][33]
Το 1977, ο Μπεκενμπάουερ αποδέχθηκε μια προσοδοφόρα σύμβαση για να αγωνιστεί στο Νορθ Αμέρικαν Σόκερ Λιγκ (NASL) με τη Νιου Γιορκ Κόσμος. Επιπλέον, η μετακίνηση αυτή διευκόλυνε προσωπικό του πρόβλημα. Ο Μπεκενμπάουερ έγινε γρήγορα ο ηγέτης στο γήπεδο αλλά οι βελτιώσεις δεν ήταν άμεσες, με τον σύλλογο να χάνει 4–2 από την Τάμπα Ρέι Ράουντις στο πρώτο παιχνίδι του. Έπαιξε για τέσσερις σεζόν μέχρι το 1980, στην πρώτη χρονιά ήταν συμπαίκτης του Πελέ και η ομάδα κέρδισε το Soccer Bowl τρεις φορές (1977, 1978, 1980).[34] Η ομάδα της Νέας Υόρκης ζούσε τότε την καλύτερη περίοδο της πορείας της, τα γήπεδα ήταν γεμάτα και η πολύ σύντομη μετά-Πελέ εποχή ήταν ιδιαίτερα πετυχημένη, ο δε ίδιος ήταν ο πολυτιμότερος παίκτης του πρωταθλήματος του 1977.[35][36] Έγινε γρήγορα δημοφιλής, αγωνίστηκε με λιγότερο άγχος και από την πίεση της δημοσιότητας σε σχέση με την απαιτητική ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική σκηνή και η καταξιωμένη του παρουσία έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση και διαφήμιση του νεαρού πρωταθλήματος των ΗΠΑ.[37][38] Η έλλειψη όμως ποδοσφαιρικής παιδείας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού είχε και τα ευτράπελά της: στον πρώτο του αγώνα, ο πρόεδρος του συλλόγου ήταν ελάχιστα ενθουσιασμός με αυτό που έβλεπε. Κάλεσε τον προπονητή και ζήτησε να μάθει, «γιατί αυτός ο τύπος που πληρώσαμε ένα εκατομμύριο δολάρια παίζει στο πίσω μέρος της ομάδας;» Ο άτυχος προπονητής απάντησε ότι, «είναι ο τρόπος που παίζει. Κανείς δεν το κάνει καλύτερα», ο προπονητής απάντησε. «Δεν πληρώνουμε ένα εκατομμύριο δολάρια για έναν άντρα που κρύβεται πίσω. Πες του να πάει μπροστά», αντιτάχθηκε ο πρόεδρος, αλλά ο Μπεκενμπάουερ φυσικά αρνήθηκε.[39]
Στο τέλος της καριέρας του επέστρεψε στην πατρίδα του και αγωνίστηκε για δύο χρόνια με την ιδιαίτερα ισχυρή εκείνη την εποχή ομάδα του Αμβούργου (1980–82) με κατάκτηση του τίτλου της Μπουντεσλίγκα το δεύτερο έτος και αγωνίστηκε μια τελευταία αγωνιστική περίοδο με το ομάδα της Νέας Υόρκης το 1983, περίοδο στην οποία η ομάδα κατέρρεε.[12][40] Συνολικά σε 856 επίσημους αγώνες σημείωσε 111 γκολ.[7]
Στο τέλος της καριέρας του το 1983
Διεθνής καριέρα
Η διεθνής του σταδιοδρομία ξεκίνησε με την εθνική νέων της Δυτικής Γερμανίας σε αγώνα με την Ελβετία στις 8 Μαρτίου 1964 όπου σημειώνοντας δύο τέρματα έδωσε τη νίκη με 2–1. Έκανε το ντεμπούτο του με την εθνική Δυτικής Γερμανίας στις 29 Σεπτεμβρίου 1965 σε αγώνα απέναντι στη Σουηδία που έληξε με νίκη των Γερμανών με 2–1.[41] Εξέπληξε τον κόσμο στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966 στην Αγγλία σημειώνοντας τέσσερα γκολ με τη Δυτική Γερμανία, με την Εθνική να φτάνει μέχρι τον τελικό. Στον πρώτο αγώνα με την Ελβετία (5–0) σημείωσε δύο γκολ.[42] Στον ιστορικό τελικό που κρίθηκε στην παράταση αλληλοεξουδετερώθηκαν με τον Μπόμπι Τσάρλτον και έτσι η απόδοση του ήταν κατώτερη του αναμενόμενου.[43][44] Ο Μπεκενμπάουερ ψηφίστηκε καλύτερος νέος παίκτης της διοργάνωσης.[45]
Με την παρουσία του ως λίμπερο και στην Εθνική ομάδα άλλαξε και τον τρόπο παιχνιδιού της.[46] Ένα χρόνο αργότερα από τις εντυπωσιακές του εμφάνισεις στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970 στο Μεξικό, όπου έπαιξε στον ημιτελικό με το ένα χέρι του κρεμασμένο από τον ώμο, έγινε αρχηγός της Nationalmannschaft.[47] Η Δυτική Γερμανία είχε την ευκαιρία να πάρει τη ρεβάνς για τον τελικό του 1966, αφού τέθηκε αντιμέτωπη με την Αγγλία. Ο βασικός Άγγλος τερματοφύλακας Γκόρντον Μπανκς δεν αγωνίστηκε λόγω τροφικής δηλητηρίασης. Οι Άγγλοι δεν πτοήθηκαν, διατηρούσαν προβάδισμα 2–0 μέχρι το 68ο λεπτό, ωστόσο η αντικατάσταση του Μπόμπι Τσάρλτον έδωσε μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων στον Μπεκενμπάουερ και έτσι αυτός και ο Ούβε Ζέελερ ισοφάρισαν κι έστειλαν τη συνάντηση στην παράταση. Εκεί η ειρωνία της τύχης ήθελε να ακυρώνεται ένα γκολ του ήρωα του τελικού του 1966, Τζεφ Χερστ, πριν ο Μίλερ με το όγδοο τέρμα του στο θεσμό, δώσει την πρόκριση στους Γερμανούς.[48][49][50] Ο Μπεκενμπάουερ ήταν ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα του καλύτερου αγώνα της διοργάνωσης με την Ιταλία στον ημιτελικό (οι Ιταλοί νίκησαν στον «αγώνα του αιώνα» με 4–3 στην παράταση με γκολ του Τζάνι Ριβέρα):[51][52][53] πέραν του τραυματισμού του στο 70ό λεπτό, ο Μπεκενμπάουερ ήταν από τους πρωταγωνιστές της συνάντησης με τους συμπατριώτες του να διαμαρτύσρονται για δύο πέναλτι εις βάρος του στην κανονική διάρκεια της συνάντησης. Η εικόνα με τον νεαρό «Κάιζερ» να αγωνίζεται με δεμένη την ωμοπλάτη ανήκει επίσης στην κληρονομιά αυτού του αγώνα.[54][55] Πήρε ένα από τα σημαντικότερα παράσημα της καριέρας του, αφού έδειξε τι σημαίνει αυταπάρνηση, αγάπη για τη φανέλα και την ομάδα αρνούμενος να αποχωρήσει και έπαιξε όχι απλά ως το τέλος του 90λεπτου αλλά ως το τέλος της παράτασης.[56] Σε ανάμνηση της συνάντησης μια πλάκα έχει τοποθετηθεί έξω από το γήπεδο.[57] Η γερμανική εθνική τερμάτισε τελικά στην τρίτη θέση κερδίζοντας την Ουρουγουάη στον μικρό τελικό της διοργάνωσης.[58]
Στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1972, παρουσιάστηκε ως ηγέτης της γερμανικής ομάδας, νίκησε την γηπεδούχο ομάδα του Βελγίου στα ημιτελικά με 2–1 και στον τελικό τη Σοβιετική Ένωση με το αμβλύ 3–0, καθιερωμένος πια στη θέση του λίμπερο.[59][60]
Η ασταμάτητη γερμανική μηχανή κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο που φιλοξένησε το (1974) και έγινε η πρώτη ομάδα που είχε ταυτόχρονα τους τίτλους του πρωταθλητή Ευρώπης και Κόσμου. Θεωρείται ως η καλύτερη εθνική ομάδα της Γερμανίας όλων των εποχών.[25][61] Η ομάδα εκείνων των χρόνων δεν εντυπωσίαζε με τον τρόπο παιχνιδιού της, αλλά διακρίνονταν για την αποτελεσματικότητα που τη διέκρινε στην εκπλήρωση των στόχων της απέναντι μάλιστα σε εξίσου μεγάλες δυνάμεις της εποχής των αρχών της δεκαετίας του 1970 κερδίζοντας έτσι μια θέση στο πάνθεον των καλύτερων εθνικών ομάδων όλων των εποχών.[62][63] Στην πρώτη φάση κέρδισε με 1–0 τη Χιλή και 3–0 την αδύναμη Αυστραλία και στη συνέχεια, αν και έχασε 1–0 από την Ανατολική Γερμανία, κατάφερε να καταταχθεί ως δεύτερη στον όμιλο και προκρίθηκε στην επόμενη φάση. Μετά την αναπάντεχη ήττα από την Ανατολική Γερμανία το ηθικό της ομάδας έφτασε στον πάτο. Ο Μπεκενμπάουερ έδωσε μια ομιλία σε όλη την ομάδα, ξεχώρισε τους παίκτες που υστέρησαν σε απόδοση και αναμόρφωσε τη σύνθεση για την υπόλοιπη διοργάνωση σε συνεργασία με τον προπονητή Χέλμουτ Σεν.[64] Ήδη στη δεύτερη φάση, όλα θα ήταν πιο δύσκολα γιατί θα έπρεπε να αντιμετωπίσει τη Σουηδία, την Πολωνία και τη Γιουγκοσλαβία, αλλά οι νίκες ήρθαν διαδοχικά, με 2–0 τη Γιουγκοσλαβία, 4–2 τη Σουηδία και 1–0 την Πολωνία, και έτσι κατάφερε να παίξει τον τελικό απέναντι στην Ολλανδία του Γιόχαν Κρόιφ.[65] Σε αυτόν το τελικό η γερμανική ομάδα άρχισε να χάνει από πολύ νωρίς, αλλά η ηγετική παρουσία του Κάιζερ και το γκολ του Γκερντ Μίλερ κατάφεραν να το ανατρέψουν και στέφθηκε νικητής και πρωταθλητής με 2–1.[66][67] Ο ίδιος ψηφίστηκε στην καλύτερη ενδεκάδα της διοργάνωσης για τρίτη συνεχόμενη φορά, ο πρώτος που κατάφερε κάτι τέτοιο.[68] Ως αρχηγός ήταν ο πρώτος που κέρδισε Παγκόσμιο Κύπελλο, Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα και Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης.[17] Και στις τρεις κορυφαίες διοργανώσεις στις οποίες συμμετείχε ήταν επιτυχημένες, η γερμανική εθνική δεν είχε βιώσει ποτέ τον αποκλεισμό πριν από τον ημιτελικό.[42] Με τον θρίαμβο του Μονάχου ο Μπεκενμπάουερ έγινε ένας από τους μόλις δύο παίκτες στην ιστορία των Παγκοσμίων Κύπελλων που έχουν κατακτήσει μία πλήρη συλλογή μεταλλίων στη διοργάνωση (χρυσό, ασημένιο και χάλκινο).[24]
Με το Γιόχαν Κρόιφ στην έναρξη του τελικού του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1974
Το 1976 έφτασε στον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος στο Βελιγράδι αλλά ηττήθηκε από την Τσεχοσλοβακία στη διαδικασία των πέναλτι.[16][69] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δόξας κατόρθωσε να κερδίσει δύο φορές τη Χρυσή Μπάλα (1972 και 1976) και τέσσερις φορές τον τίτλο του καλύτερου Γερμανού παίκτη της χρονιάς για την αναγνωρισμένη προσφορά του με τη γερμανική εθνική ομάδα και τη Μπάγερν Μονάχου.[25][70] Το Φεβρουάριο του 1977 έκανε την τελευταία εμφάνισή του με τη φανέλα της Δυτικής Γερμανίας που ήταν η 103η, επίδοση ρεκόρ για τη χώρα του στην εποχή του.[41]
Μετά την αποχώρηση από την ενεργό δράση
Στη συνέχεια ο Μπεκενμπάουερ ασχολήθηκε με την προπονητική και επέστρεψε στην εθνική ομάδα το 1984, ως τεχνικός διευθυντής. Δεδομένου ότι δεν είχε αναγνωρισμένη άδεια προπονητή, ενήργησε στη νεοσύστατη αυτή θέση, με έναν εθνικό προπονητή ως βοηθό προπονητή.[71] Αυτή η λειτουργία ανέλαβε αρχικά ο Horst Köppel (1984–87), αργότερα ο Holger Osieck (1987–90). Το πρώτο παιχνίδι της εθνικής ομάδας που εποπτεύτηκε πραγματοποιήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1984 στο Ντίσελντορφ και έχασε 3–1 από την Αργεντινή. Ωστόσο, κατάφερε να προκριθεί στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986 με την ομάδα απέναντι στις Πορτογαλία, Σουηδία και Τσεχοσλοβακία. Παρά τα μέτρια παιχνίδια, όπως η νίκη 0–2 με αντίπαλο τη Δανία στον προκαταρκτικό γύρο, οδήγησε την ομάδα στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Εκεί η ομάδα έδειξε ένα από τα καλύτερα παιχνίδια απέναντι στην Αργεντινή. Εξισορρόπησε το 0–2 του πρώτου ημιχρόνου λίγο πριν από το τέλος του παιχνιδιού για να χάσει 2–3 στα τελευταία λεπτά.[14][72] Στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 1988 στη χώρα του, η Γερμανία ήταν ένα από τα φαβορί. Στον ημιτελικό απέναντι στην Ολλανδία, η ομάδα έχασε 1–2 απέναντι στη μελλοντική Ευρωπαϊκή πρωταθλήτρια.[73]
Στην Ιταλία, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1990, ο Μπεκενμπάουερ έκανε το μύθο ακόμα μεγαλύτερο, καθώς ήταν ο δεύτερος άνθρωπος στον κόσμο που κερδίσε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου ως παίκτης και προπονητής (γεγονός που ο Μάριο Ζαγκάλο της Βραζιλίας είχε επιτύχει για το πρώτη φορά είκοσι χρόνια πριν, το 1970).[12][74] Η εικόνα του μετά το τέλος της απονομής (περπλανώμενος στο γήπεδο) έμεινε σε πολλές μνήμες και ίσως εξαιτίας αυτού του να απέκτησε το χαρακτηρισμό «λαμπρό φως». Στην αυτοβιογραφία του δύο χρόνια αργότερα, έγραψε ότι εκείνη τη στιγμή αποχώρησε από το ποδόσφαιρο: «Ήταν αντίο χωρίς καμία πιθανότητα επιστροφής. Δεν είχα φλόγα μέσα μου, κανένα πάθος». Παραιτήθηκε από τη θέση του μετά το τέλος της διοργάνωσης.[75][76] Κλείνοντας την παρουσία του στην κορυφαία ποδοσφαιρική διοργάνωση είχε αγωνιστεί σε 18 συναντήσεις τελικής φάσης και είχε την τεχνική ευθύνη σε 14, συνολικά 32 παιχνίδια επίδοση που παραμένει ακατάρριπτο ρεκόρ.[77]
Στην αγωνιστική περίοδο 1990–91, εργάστηκε για τη Μαρσέιγ (αρχικά ως «προπονητής», αργότερα ως τεχνικός διευθυντής) και έφτασε στον τελικό του Κυπέλλου, του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης με αντίπαλο τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου, ο οποίος νίκησε στα πέναλτι, ενώ κατέκτησε το πρωτάθλημα Γαλλίας.[78][79]
Προς το τέλος του 1993, ο Μπεκενμπάουερ ανέλαβε την προπόνηση και την ευθύνη για την πρώτη ομάδα της Μπάγερν για το υπόλοιπο της σεζόν. Με την ομάδα κέρδισε το γερμανικό πρωτάθλημα. Όταν ο προπονητής Ότο Ρεχάγκελ έφυγε τον Απρίλιο του 1996, ανέλαβε ξανά την ομάδα και κέρδισε τον τελικό του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ απέναντι στη Μπορντό.[80]
Το 1990 ως προπονητής οδήγησε την Εθνική στον Παγκόσμιο τίτλο και τιμήθηκε ανάλογα
Στις 25 Νοεμβρίου 1991, ο Μπεκενμπάουερ εξελέγη αντιπρόεδρος της Μπάγερν. Από το 1994 έως το 2009 διετέλεσε πρόεδρος του συλλόγου και στη συνέχεια επίτιμος πρόεδρος.[78] Ήταν επίσης ένας από τους αντιπροέδρους της DFB (Γερμανική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία) από το 1998 έως το 2010. Ως πρόεδρος της επιτροπής αιτήσεων, ηγήθηκε με επιτυχία την υποψηφιότητα της Γερμανίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006 (η γερμανική υποψηφιότητα υπερίσχυσε αυτής της Νότιας Αφρικής με μία ψήφο[81]) και στη συνέχεια έγινε επικεφαλής της οργανωτικής επιτροπής για τη διοργάνωση. Η επιτυχημένη προσφορά και διοργάνωση του τουρνουά του 2006 οδήγησε μέσα μαζικής ενημέρωσης να τον αποκαλέσουν Die Lichtgestalt («φιγούρα φωτός»).[17][14][82]
Το 1998 η FIFA τον εξέλεξε στην καλύτερη ενδεκάδα του 20ού αιώνα.[83][84] Το 2004 στην 100ετή επέτειο της FIFA τιμήθηκε για δεύτερη φορά με το Τάγμα Αξίας της Ομοσπονδίας, ένας από τους δύο μόνο ποδοσφαιριστές που τους έχει γίνει η ανάλογη διάκριση (ο άλλος είναι ο Πελέ).[85] Το 2007 ονομάστηκε από την IFFHS ως Universal Genius of World Soccer («Ιδιοφυΐα του Παγκοσμίου Ποδοσφαίρου») για την εξαιρετική του απόδοση ως παίκτης, προπονητής και μάνατζερ.[6] Από τον Ιανουάριο του 2007 έως τον Ιούνιο του 2011, ο Μπεκενμπάουερ ήταν μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της FIFA. Τέλος, ονομάστηκε «Επίτιμος Πρόεδρος» της Μπάγερν και «Επίτιμος Μέλος» της Γερμανικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου.[78][86] Το 2011 ήταν ένα από τα 15 πρώτα μέλη που εισήχθησαν στην Αίθουσα Φήμης του Ποδοσφαίρου (Hall of Fame) στην Πατσούκα, της πολιτείας Ιδάλγο του Μεξικού.[87][88]
Ίδρυσε το «Ίδρυμα Φραντς Μπεκενμπάουερ» για να υποστηρίξει άτομα με αναπηρίες. Συμμετείχε επίσης στη δημιουργία της φιλανθρωπικής ομάδας ποδοσφαίρου του Άουγκσμπουργκ Datschiburger Kickers, η οποία στόχο έχει να συγκεντρώσει χρήματα για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Είναι πρέσβης στο διεθνές παιδικό κοινωνικό πρόγραμμα «Football for Friendship» που υποστηρίζεται από ρώσικη εταιρεία φυσικού αερίου από το 2013.[89] Το 2014 οι αναγνώστες του ESPN τον ψήφισαν ως τον σημαντικότερο αρχηγό στην παγκόσμια ποδοσφαιρική ιστορία.[90]
Στην προσωπική του ζωή έχει παντρευτεί τρεις φορές και έχει πέντε παιδιά.[91] Από τη δεκαετία του 1970, ο Μπεκενμπάουερ έχει υποβληθεί σε δημόσια κριτική πολλές φορές, ιδίως για φοροδιαφυγή. Από το 2015, είναι στο επίκεντρο των διεθνών χρηματοοικονομικών ερευνών από αρχές στη Γερμανία, την Ελβετία και τις ΗΠΑ. Η Επιτροπή Δεοντολογίας της FIFA διεξήγαγε επίσης διαδικασίες εναντίον του.[92][93] Η Ελβετική Ομοσπονδιακή Εισαγγελία ξεκίνησε ποινική υπόθεση εναντίον του με υποψίες απάτης, ανεντιμότητας, ξεπλύματος χρημάτων και υπεξαίρεσης στις 6 Νοεμβρίου 2015. Στο τέλος του 2015, η Γερμανική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία υπέβαλε αιτήσεις γνησιότητας στο δημόσιο γραφείο πληροφοριών και διακανονισμού για να αποτρέψει την προθεσμία παραγραφής για την αξίωση αποζημίωσης. Το αρχείο έρευνας βλέπει τον Μπεκενμπάουερ ως τον κύριο παράγοντα αγοράς ψήφων για την απόφαση ανάθεσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2006.[94][95][96] Ο ίδιος έχει αρνηθεί αυτές τις κατηγορίες από την αρχή.[93][97] Στις 28 Απριλίου 2020 η ελβετική δικαιοσύνη ματαίωσε οριστικά την ποινική του δίωξη λόγω παρόδου του χρονικού διαστήματος για την ολοκλήρωση της δίκης.[98] Στις 25 Φεβρουαρίου 2021 η επιτροπή δεοντολογίας της FIFA διευκρίνισε ότι δεν μπορεί πλέον να συνεχίσει τη δίωξη του καθότι υπήρξε χρονική παραγραφή της.[99]
Τίτλοι
Σύλλογοι
Μπάγερν Μονάχου
Μπουντεσλίγκα (4) : 1968–69, 1971–72, 1972–73, 1973–74
Κύπελλο Γερμανίας (DFB-Pokal) (4) : 1965–66, 1967–68, 1968–69, 1970–71
Ευρωπαϊκό Κύπελλο Πρωταθλητριών (3) : 1973–74, 1974–75, 1975–76
Κύπελλο ΟΥΕΦΑ : 1966–67
Διηπειρωτικό Κύπελλο : 1976
Αμβούργο
Μπουντεσλίγκα : 1981–82
Νέα Υόρκη Κόσμος
Βορειοαμερικανική ποδοσφαιρική ένωση (NASL) πρωτάθλημα (3) : 1977, 1978, 1980
Δυτική Γερμανία
Παγκόσμιο Κύπελλο : 1974
2η θέση : 1966
3η θέση : 1970
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα : 1972
2η θέση : 1976
Ατομικές διακρίσεις
Χρυσή Μπάλα (Ballon d'Or) (2) : 1972, 1976
δεύτερος (2) : 1974, 1975
τρίτος : 1966
Γερμανός ποδοσφαιριστής της χρονιάς (4) : 1966, 1968, 1974, 1976
Βραβείο Καλύτερου Νέου Παίκτη Παγκοσμίου Κυπέλλου : 1966
Παγκόσμιο Κύπελλο μπρούτζινο παππούτσι: 1966
Παγκόσμιο Κύπελλο καλύτερη ομάδα (3) : 1966, 1970, 1974
FIFA ΧΙ : 1968
Παγκόσμιο Κύπελλο Ασημένια Μπάλα : 1974
Πολυτιμότερος παίκτης του NASL : 1977
Επίτιμος αρχηγός της εθνικής ομάδας της Γερμανίας : 1982
Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA καλύτερη ομάδα όλων των εποχών : 1994
Ομάδα Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος UEFA (2) : 1972, 1976
Παγκόσμια Ομάδα του 20ού αιώνα : 1998
Ομάδα Ολυμπιακών Αγώνων της FIFA : 2002
IFFHS : Παγκόσμια Ομάδα του XXού αιώνα
IFFHS Universal Genius Παγκόσμιο Ποδόσφαιρο: 2007
Golden Foot : 2010, ως θρύλος του ποδοσφαίρου
Marca Leyenda : 2012
Προεδρικό βραβείο της UEFA : 2012
France Football περιοδικό : 3ος καλύτερος παίκτης των Παγκοσμίων Κύπελλων 1930–1990
World Soccer περιοδικό : Η καλύτερη XI όλων των εποχών : 2013
UEFA καλύτερη ομάδα όλων των εποχών : 2016
France Football : Ballon d'or Dream Team (2020)
IFFHS Παγκόσμια Ομάδα - Όνειρο Όλων των Εποχών : 2021
IFFHS : 3ος καλύτερος παίκτης του 20ού αιώνα
IFFHS legends
FIFA 100 : 2004
FIFA : Καλύτερος προπονητής των Παγκοσμίων Κυπέλλων του 20ού αιώνα : 1993
Μέλος του Hall of Fame του γερμανικού ποδοσφαίρου : 2018
Μέλος της αθλητικής αίθουσας φήμης της Γερμανίας
Laureus World Sports Award : 2007
Τιμές
FIFA 77.jpg Τάγμα Αξίας της FIFA (Ordre du mérite de la FIFA) : 1984
FIFA centenario.jpg Τάγμα Αξίας Εκατονταετίας της FIFA (FIFA Centennial Order of Merit) : 2004
UEFA logo.svg Τάγμα Αξίας της UEFA (UEFA Order of Merit) : 2002
GER Bundesverdienstkreuz 4 GrVK.svg Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αξίας της Δημοκρατίας της Γερμανίας (Großes Verdienstkreuz des Verdienstordens der Bundesrepublik Deutschland) : 2006
DE-BY Der Bayerische Verdienstorden BAR.png Τάγμα Αξίας Βαυαρίας (Bayerischer Verdienstorden) : 1982
DE-NW Der Verdienstorden des Landes Nordrhein-Westfalen BAR.png Τάγμα Αξίας Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας (Verdienstorden des Landes Nordrhein-Westfalen) : 2009
Παραπομπές
Πύλη Ποδόσφαιρο
«Franz Beckenbauer» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2021.
«UEFA : Franz Beckenbauer: a footballing colossus» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2021.
«The 20 greatest soccer players of all time». Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2021.
«Οι καλύτεροι ποδοσφαιριστές». Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.
«IFFHS XXth CENTURY (1901-2000) WORLD PLAYER - PELE NUMBER 1» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2022.
«Breve tributo a Franz Beckenbauer, el mejor defensor de la historia» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2022.
«Dez craques que ajudam a contar a história do futebol» (στα Πορτογαλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2021.
«The 50 most influential footballers of all time» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2022.
«The Best World Cup Players Of All Time» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2022.
«UEFA : Beckenbauer receives UEFA President's Award» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2022.
«Ο μύθος του γερμανικού ποδοσφαίρου Μπεκενμπάουερ γίνεται 75». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2022.
«Ο Φραντς Μπεκενμπάουερ έγινε 74 ετών». Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021.
«Kaiser Franz - a giant of the game» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2022.
«The Emperor of Soccer: Franz Beckenbauer Story» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2020.
«Los 75 años de Franz Beckenbauer: el crack sin tiempo que quedó prisionero de la corrupción en el fútbol» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2022.
«Franze Beckenbauer» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2022.
«Franz Beckenbauer Biography» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2022.
«Der deutsche Beatle» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2020.
«Coppa delle Coppe 1966/67: BAYERN MONACO,» (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
«Die einzigartige Karriere des Franz Beckenbauer» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
«GIANNI BRERA: THE MAN WHO BROUGHT US THE GREAT LANGUAGE OF CALCIO» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2022.
«The World Cup's top 100 footballers of all time – interactive» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2020.
«World Football: Μορφές που άλλαξαν την ιστορία». Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2020.
«Ο «κάιζερ» των Παγκοσμίων Κυπέλλων, Φραντς Μπεκενμπάουερ». Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2021.
«A Tribute To... Franz Beckenbauer» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021.
«Der "Kaiser" : Franz Beckenbauer» (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.
«Greatest soccer team of all time: José Sámano's best XI» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2022.
«25 Players Who Revolutionized Soccer» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2020.
«The New York Times : On Team of All-Time Greats, Pelé Shines Brightest» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2021.
«Five reasons to watch Netherlands v West Germany 1974 on SBS» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2022.
«Formation renovation : Bayern Munich 1974-1976» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2020.
«UEFA : The greatest teams of all time: Bayern 1973–76» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
«Φραντς Μπεκενμπάουερ: Ο Εφευρέτης της θέσης Λίμπερο!». Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2020.
«The New York Cosmos : the best and the worst of American soccer» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2020.
«La industria de las estrellas: gloria y muerte de la liga que inventó el "fútbol-negocio"» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2021.
«USA - Footballer of the Year, NASL and MLS Awards» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020.
«"In New York wurde Beckenbauer zum Weltmann"» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2020.
«The New York Times : The Americanization of Beckenbauer: Cosmos' Star to Be Honored Today» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2020.
«Franz Beckenbauer: The Kaiser» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2020.
«Ο «Κάιζερ» του παγκοσμίου ποδοσφαίρου έγινε 75 ετών!». Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021.
«Franz Beckenbauer : A Century of international appearances» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2020.
«FRANCE FOOTBALL : Franz Beckenbauer (Allemagne), nouvel épisode de nos 100 joueurs qui ont marqué l'histoire de la Coupe du monde» (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2020.
«Brian Glanville: Memories of 1966 and the enigma of Bobby Moore» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2022.
«We lost but it was beautiful to hear the final whistle... I'd had to mark Bobby Charlton for two hours! Franz Beckenbauer talks about THAT goal and why England deserved to win 1966 World Cup» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2020.
«FIFA : Franz Beckenbauer - Best Young Player Award - 1966 FIFA World Cup England™» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2022.
«FRANCE FOOTBALL : PALMARÈS BALLON D'OR 1972 - Franz Beckenbaueur» (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2020.
«Encyclopædia Britannica : Franz Beckenbauer». Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
«FIFA : Kaiser sparks German comeback (70) - 100 great World Cup Moments» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2022.
«Μεξικό 1970». Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2020.
«FIFA : Der Kaiser turns 75» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2021.
«Soccer: 10 Greatest Matches Ever» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2022.
«Con ustedes, la prórroga del siglo» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2021.
«The 100 greatest football moments of all time : "The match of the century"» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2022.
««The century game»*(Ο αγώνας του αιώνα)!». Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020.
«FIFA : The insane Game of the Century» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2021.
«Φραντς Μπεκενμπάουερ: Ο ηγέτης που έπαιξε ημιτελικό Μουντιάλ με εξάρθρωση ώμου». Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2020.
«How the 1970 World Cup in Mexico changed the face of global soccer forever» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
«World Cup 1970» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
«European Championship 1972» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020.
«Brian Glanville's all-time European Championship XI» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2022.
«Ranking the 20 Best Teams in the History of the World Cup» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2022.
«Euro 2016: Which is the greatest team in history of international football?» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2022.
«The 10 Best Teams in the History of Football» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2022.
«Franz Beckenbauer: The effortless Master» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020.
«World Cup 1974 (West Germany, June 13-July 7)» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020.
«Μουντιάλ 1974: Ολλανδία - Δυτική Γερμανία, ένας υπέροχος τελικός (pics & vid)». Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020.
«Der Schlaks, der Barça wachküsste» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2020.
«FIFA World Cup All Star teams» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2020.CS1 maint: Unfit url (link)
«European Championship 1976» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020.
«Ballon d'or list player of the year» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2020.
«The New York Times : BECKENBAUER: RETICENT COACH» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2020.
«From the Vault: a brief history of Argentina v Germany at the World Cup» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2020.
«UEFA : EURO 1988 : all you need to know» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
«WORLD CUP STATISTICS : APPEARANCES AS PLAYER AND COACH» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2021.
«FIFA : A magical night in Rome» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2021.
«Didier Deschamps Becomes Third to Win World Cup as Player and Manager» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2021.
«WORLD CUP RECORDS (Part 7) - MOST WORLD CUP GAMES COMBINED» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022.
«UEFA : Beckenbauer receives UEFA President's Award» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2022.
«Olympique Marseille 1990/91» (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2020.
«UEFA season 1995-1996» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2020.
«BECKENBAUER FUE SOMETIDO A UNA CIRUGÍA A CORAZÓN ABIERTO» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2022.
«Franz Beckenbauer» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2020.
«World Team of the 20th Century» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2021.
«Η καλύτερη 11άδα του 20ού αιώνα». Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
«FIFA Order of Merit holders» (PDF) (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2022.
«HONORARY PRESIDENT Franz Beckenbauer» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2020.
«El Salón de la Fama ya tiene inquilinos» (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2020.CS1 maint: Unfit url (link)
«Hall of Fame of Soccer Mexico and World: World» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2021.
«Gazprom startet Sozialprojekt für Kinder» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
«Franz Beckenbauer voted greatest captain of all time» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020.
«Franz Beckenbauer» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2021.
«Beckenbauer und WM 2006 5,5 Millionen Euro» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
«Fallen idols: Franz Beckenbauer and Michel Platini» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022.
«WM-Affäre: Razzien bei Beckenbauer und Radmann» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
«WM-Affäre: DFB geht gegen Beckenbauer und die Fifa vor» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
«Έρευνα και για Μπεκενμπάουερ και Βιγιάρ». Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2021.
«"Wenn ich jemandem vertraue, unterschreibe ich alles. Blanko."» (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2020.
«Ο κορονοϊός έβαλε στο αρχείο την υπόθεση διαφθοράς του Μπέκενμπαουερ για το Μουντιάλ 2006». Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021.
«Μπήκε στο αρχείο η δίωξη κατά Μπεκενμπάουερ». Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
