.
Ο Εμίλ Γιάνινγκς (Emil Jannings, πραγματικό όνομα: Theodor Friedrich Emil Janenz, 23 Ιουλίου 1884 - 2 Ιανουαρίου 1950) ήταν Γερμανός ηθοποιός γεννημένος στην Ελβετία. Πρόκειται για τον πρώτο ηθοποιό που βραβεύτηκε με Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας στην πρώτη απονομή του 1929 για τις ταινίες Το Λυκόφως της Δόξας (The Last Command, 1928) και Όταν η Σαρξ Υποκύπτει (The Way of All Flesh, 1927). Γνωστός επίσης για την ταινία του Γιόζεφ Φον Στέρνμπεργκ Ο Γαλάζιος Άγγελος (Der blaue Engel, 1930), ο ηθοποιός κατά τα τέλη της καριέρας του συμμετείχε σε ταινίες που έκαναν προπαγάνδα υπέρ των Ναζί.
Πρώτα Βήματα
Το πραγματικό όνομα του ηθοποιού που γεννήθηκε στο Ρόρσαχ της Ελβετίας ήταν Τέοντορ Φρίντριχ Εμίλ Γιάνεντς. Η μητέρα του ήταν Γερμανίδα εβραϊκής καταγωγής και ο πατέρας του Αμερικανός.[1][2]. Όταν ο ηθοποιός ήταν ακόμη μικρός η οικογένειά του μεταφέρθηκε στο Γκέρλιτς της Γερμανίας, πόλη στης οποίας το θέατρο ο ηθοποιός θα ξεκινούσε αργότερα τη θεατρική του καριέρα. Δούλεψε επίσης στη Βρέμη και στη Λειψία πριν συμμετάσχει στη θεατρική ομάδα του Μαξ Ράινχαρντ στο Βερολίνο.
Καριέρα
Ο Γιάνινγκς ήταν θεατρικός ηθοποιός που συμμετείχε σε ταινίες. Έκανε την πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση το 1914 κι ο σκηνοθέτης Ερνστ Λιούμπιτς βρήκε στο πρόσωπό του το κατάλληλο άτομο για να ερμηνεύσει τους κεντρικούς ρόλους σε ψεύδοϊστορικά δράματα όπως: Μαντάμ Ντυμπαρύ (Madame DuBarry, 1919) όπου υποδύθηκε τον Λουδοβίκο ΙΕ΄ της Γαλλίας και Άννα Μπόλεϋν (Anna Boleyn, 1921) όπου υποδύθηκε τον Ερρίκο τον 8ο. Το 1922 πρωταγωνίστησε στην κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού του Σαίξπηρ Οθέλλος κι έπειτα στην ταινία του Φρήντριχ Βίλεμ Μουρνάου Ο Τελευταίος των Ανθρώπων (Der Letzte Mann, 1924). Ο Γιάνιγκς συνέχισε τη συνεργασία του με τον Μουράου πρωταγωνιστώντας σε άλλες δυο ταινίες του: Ο Ταρτούφος (Herr Tartüff), όπου υποδύθηκε τον ομώνυμο ρόλο και Φάουστ (Faust - eine deutsche Volkssage) όπου εμφανίστηκε στο ρόλο του Μεφιστοφελή. Στη συνέχεια ο ηθοποιός συμμετείχε σε αμερικανικές ταινίες και το 1929 βραβεύτηκε με με Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας στην πρώτη απονομή του 1929 για τις ταινίες Το Λυκόφως της Δόξας (The Last Command, 1928) και Όταν η Σαρξ Υποκύπτει (The Way of All Flesh, 1927). Σύμφωνα με τη Σούζαν Ορλιάν, συγγραφέα του βιβλίου Rin Tin Tin: The Life and The Legend ο Γιάνινγκς δεν ήταν στην πραγματικότητα ο νικητής του πρώτου Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας. Σύμφωνα με έρευνες που έκανε ανακάλυψε ότι ο πρώτος νικητής της ακαδημίας ήταν το γερμανικό ποιμενικό Rin Tin Tin ένας από τους μεγαλύτερους κινηματογραφικούς σταρ της περιόδου που κέρδισε. Αλλά οι ψηφοφόροι της ακαδημίας που φοβούνταν ότι καείς δε θα τους έπαιρνε στα σοβαρά αν επέλεγαν για πρώτο νικητή έναν σκύλο διάλεξαν τον πρώτο αναπληρωματικό για το βραβείο[3].
Η καριέρα του στο Χόλιγουντ έληξε κατά τη μετάβαση προς τις ομιλούσες ταινίες το 1927. Η βαριά γερμανική του προφορά δεν άφηνε το κοινό να καταλάβει τα λεγόμενά του και γι' αυτόν τον λόγο οι παραγωγοί της ταινίας του 1928 Ο Πατριώτης (The Patriot) και ο σκηνοθέτης της Ερνστ Λιούμπιτς πρότειναν σε άλλον ηθοποιό να ντουμπλάρει τη φωνή του Γιάνινγκς. Ο Γιάνινγκς αντέδρασε με αυτή την απόφαση και η φωνή του ξαναπροστέθηκε στο φιλμ. Το 1930 επέστρεψε στην Ευρώπη όπου γύρισε μαζί με την Μάρλεν Ντίτριχ την ταινία Ο Γαλάζιος Άγγελος (Der blaue Engel, 1930). Η ταινία γυρίστηκε τόσο στα Αγγλικά όσο και στα Γερμανικά.
Χρόνια πολέμου
Ο Γιάνινγκς με τον Γιόζεφ Γκαίμπελς το 1938
Κατά την εγκαθίδρυση του καθεστώτος του Χίτλερ, ο ηθοποιός πρωταγωνίστησε σε πολλές ταινίες που είχαν ως σκοπό να ενισχύσουν το ναζισμό. Μερικές από αυτές τις ταινίες ήταν οι Εστεμμένοι Είλωτες (Der alte und der junge König - Friedrichs des Grossen Jugend, 1935), Πριν απ'το Ηλιοβασίλεμα (Der Herrscher, 1937), Ohm Kruger, 1941 και Die Entlassung, 1942. Το 1941 ο υπουργός προπαγάνδας των εθνικοσοσιαλιστών Γιόζεφ Γκαίμπελς τον ανακήρυξε Καλλιτέχνη του Έθνους.
Όταν οι Σύμμαχοι μπήκαν στη Γερμανία το 1945, ο Γιάνινγκς κρατούσε το Όσκαρ στα χέρια του, ως απόδειξη των δεσμών του με το Χόλιγουντ. Ο ενεργός του ρόλος στη ναζιστική προπαγάνδα κατά τα χρόνια του πολέμου τον καθιστούσε ανεπιθύμητο και γι' αυτόν τον λόγο δεν επιχείρησε να επιστρέψει στα κινηματογραφικά δρώμενα. Αποσύρθηκε και εγκαταστάθηκε στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας και το 1947 έλαβε την αυστριακή υπηκοότητα.
Γάμοι
Ο Γιάνινγκς παντρεύτηκε τρεις φορές. Και οι τρεις του γάμοι ήταν με Γερμανίδες ηθοποιούς του θεάτρου και του κινηματογράφου.
Θάνατος
Ο Γιάνιγκς απεβίωσε το 1950, σε ηλικία 65 ετών στο Στρομπλ της Αυστρίας από καρκίνο του ήπατος[4].
Επιλεγμένη Φιλμογραφία
1919 - Μαντάμ Ντυμπαρύ (Madame DuBarry)
1921 - Άννα Μπόλεϋν (Anna Boleyn)
1922 - Οθέλλος (Othello)
1924 - Ο Τελευταίος των Ανθρώπων (Der Letzte Mann)
1924 - Το Εργαστήρι των Κέρινων Ομοιωμάτων (Das Wachsfigurenkabinett)
1926 - Ο Ταρτούφος (Herr Tartüff)
1925 - Βαριετέ (Variete)
1926 - Φάουστ (Faust - eine deutsche Volkssage)
1927 - Όταν η Σαρξ Υποκύπτει (The Way of All Flesh, 1927) - Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας
1928 - Το Λυκόφως της Δόξας (The Last Command, 1928) - Όσκαρ Ανδρικής Ερμηνείας
1928 - Ο Πατριώτης (The Patriot)
1928 - Ο Δρόμος της Αμαρτίας (Street of Sin)
1928 - Σφάλματα ενός Πατέρα (Sins of the Fathers)
1929 - Το Ψεύδος (Betrayal)
1930 - Ο Γαλάζιος Άγγελος (Der blaue Engel)
1930 - Ο Αγαπημένος των Θεών (Liebling der Götter)
1932 - Τραγωδία Έρωτος (Stürme der Leidenschaft)
1935 - Εστεμμένοι Είλωτες (Der alte und der junge König - Friedrichs des Grossen Jugend, 1935)
Παραπομπές
Roman Rocek: Die neun Leben des Alexander Lernet-Holenia. Eine Biographie. Böhlau, Wien u.a. 1997, ISBN 3-205-98713-6. S. 186
Frank Noack: "Jannings. Der erste deutsche Weltstar". Collection Rolf Heyne, München 2012
Throw Rin Tin Tin A Bone & Give Back The Pooch's Best Actor Oscar by Susan Orlean
Chroniknet.de, 2 January 1950Obituary for Emil Jannings]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Εμίλ Γιάνινγκς, σελίδα στον ιστότοπο Cine.gr (Ελληνικά).
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
