Ο Κριστόφ Σάινερ (Christoph Scheiner, 25 Ιουλίου 1573 – 18 Ιουλίου 1650) ήταν Ιησουίτης ιερέας, φυσικός και αστρονόμος στο Ίνγκολστατ. Ως ένας από τους πρώτους αστρονόμους στην Ιστορία που χρησιμοποίησαν τηλεσκόπιο, ήρθε σε αντιδικία με τον Γαλιλαίο σχετικά με αστρονομικές ανακαλύψεις, κάτι που συνέτεινε στην επιδείνωση των σχέσεων του τελευταίου με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
Βιογραφία
Άουγκσμπουργκ και Ντίλινγκεν: 1591–1605
Ο Σάινερ γεννήθηκε στο Μαρκτ Βαλντ (Markt Wald) κοντά στο Μίντελχάιμ στη Σουηβία, κτήση του Οίκου των Αψβούργων. Μαθήτευσε στο διοικούμενο από τους Ιησουίτες σχολείο του Αγίου Σαλβατόρ στο Άουγκσμπουργκ από τον Μάιο 1591 μέχρι τις 24 Οκτωβρίου 1595. Απεφοίτησε ως «ρήτωρ» και έγινε δόκιμο μέλος της Εταιρείας του Ιησού στο Λάντσμπεργκ αμ Λεχ στις 26 Οκτωβρίου 1595. Στην τοπική θεολογική σχολή υπηρέτησε τη διετία που ήταν δόκιμος (1595–1597) υπό τον πατέρα Ρούπερτ Ράιντλ (Rupert Reindl). Από το 1597 ως το 1598, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη ρητορική στο Άουγκσμπουργκ. Χειροτονήθηκε υποδιάκονος από τον επίσκοπο Σεμπάστιαν Μπρέουνινγκ (Breuning). Από το 1598 ως το 1601 σπούδασε φιλοσοφία (μεταφυσική) και μαθηματικά. Το 1603 ο Σάινερ επινόησε τον παντογράφο [6], ένα όργανο που μπορούσε να παράγει αντίγραφα σχεδίων σε άλλη κλίμακα, η οποία μπορούσε να ρυθμισθεί. Από το 1603 μέχρι το 1605 δίδαξε φιλολογικά μαθήματα: τα χρόνια του ως δασκάλου των λατινικών στο γυμνάσιο των Ιησουιτών στο Ντίλινγκεν του εξασφάλισαν τον τίτλο του Magister Artium.
Παντογράφος του Σάινερ
Ίνγκολσταντ: 1605–1617
Από το φθινόπωρο του 1605 ως το 1609 ο Σάινερ σπούδασε θεολογία στο Ίνγκολσταντ. Είχε ήδη κερδίσει φήμη εξαιτίας της εφευρέσεως του παντογράφου. Ο δούκας Γουλιέλμος Ε΄ της Βαυαρίας έφθασε στο σημείο να τον προσκαλέσει να κάνει μία επίδειξη του οργάνου στο Μόναχο.
Στις 14 Μαρτίου 1609 ο Σάινερ χειροτονήθηκε διάκονος από τον επίσκοπο Μάρκο Λυρέσιο (Marcus Lyresius). Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στις 30 Ιουνίου 1609 με την παρουσίαση του πρώτου του έργου, Theses Theologicae, και του διδακτορικού του στη Θεολογία. Στις 18 Απριλίου 1609 χειροτονήθηκε ιερέας από τον Λυρέσιο στο Eichstätt, από όπου ταξίδεψε στο Έμπερσμπεργκ. Μεταξύ των ετών 1610 και 1616-1617, ο Σάινερ εργάσθηκε ως ο διάδοχος του πατρός Γιοχάνες Λαντζ στο Ίνγκολσταντ, διδάσκοντας μαθηματικά, φυσική και αστρονομία, καθώς και την εβραϊκή γλώσσα. Μεταξύ άλλων, έδωσε διαλέξεις για τα ηλιακά ρολόγια, την πρακτική γεωμετρία, την αστρονομία, την οπτική και για τη νέα εφεύρεση: το τηλεσκόπιο.
Το 1611 ο Σάινερ παρατήρησε ηλιακές κηλίδες και το επόμενο έτος δημοσίευσε τις «Απέλλειες Επιστολές» στο Άουγκσμπουργκ: Ο Μάρκος Βέλσερ (Marcus Welser) τύπωσε τις τρεις πρώτες από αυτές στην πόλη αυτή στις 5 Ιανουαρίου 1612. Τα κείμενα αυτά υπήρξαν ένας από τους πολλούς λόγους για τη μετέπειτα δυσάρεστη αντιδικία του Σάινερ με τον Γαλιλαίο. Το 1614 ο Σάινερ δημοσίευσε τις Disquisitiones mathematicae στο Ίνγκολσταντ με τον Γιόχαν Γκέοργκ Λόχερ, το 1615 το Sol ellipticus στο Άουγκσμπουργκ και το Exegeses fundamentorum gnomonicorum στο Ίνγκολσταντ. Το 1617 στην ίδια πόλη εξέδωσε τις Refractiones coelestes. Ο Σάινερ έδωσε τους όρκους της ακτημοσύνης, της υπακοής, της αγνότητας και της αφοσιώσεως στον Πάπα στις 31 Ιουλίου 1617, στο Ίνγκολσταντ ενώπιον του Ιησουίτη πατρός Ιωάννη Μάνχαρτ (Johannes Manhart). Την ίδια χρονιά, ο Σάινερ κατέστησε γνωστή την επιθυμία του να μεταβεί στην Κίνα ως ιεραπόστολος. Ο πατέρας Μούτιο Βιτελλέσκι (Mutio Vitelleschi) όμως του έστειλε ένα γράμμα συμβουλεύοντάς τον να παραμείνει στην Ευρώπη και να συνεχίσει την ενασχόλησή του με τις θετικές επιστήμες. Τον χειμώνα του 1617-1618 ο Σάινερ πήγε στο Ίνσμπρουκ κατ' εντολή του Αρχιδούκα της Αυστρίας Μαξιμιλιανού Γ΄.
Ίνσμπρουκ, Φράιμπουργκ και Νάισε: 1617–1624
Στην πραγματικότητα, μετά τον Νοέμβριο του 1614, ο Μαξιμιλιανός Γ΄ κάλεσε τον Σάινερ στο Ίνσμπρουκ αρκετές φορές για να συζητήσουν αστρονομικά και μαθηματικά ζητήματα. Ο Αρχιδούκας είχε δεχθεί ένα αστρονομικό τηλεσκόπιο με δύο κυρτούς φακούς, το οποίο έδειχνε τα πράγματα ανάποδα. Ο Σάινερ προσέθεσε ένα τρίτο φακό, κατασκευάζοντας έτσι ένα «γήινο» τηλεσκόπιο που επέτρεπε στον Μαξιμιλιανό να παρατηρεί τα όμορφα τοπία της χώρας του με άνεση.
Μετά τον θάνατο του Μαξιμιλιανού Γ΄ το 1618, ο επόμενος Αρχιδούκας Λεοπόλδος Ε΄ της Αυστρίας διορίσθηκε ως αυτοκρατορικός αντιπρόσωπος στο Τυρόλο και στις `Ανω Επαρχίες. Και όπως ο προκάτοχός του, ο Λεοπόλδος περιέβαλε τον πατέρα Σάινερ με την εμπιστοσύνη του. Το έργο του Σάινερ Oculus hoc est: Fundamentum opticum, που περιέχει πολλές νέες αντιλήψεις για τη φυσιολογία του οφθαλμού, τυπώθηκε στο Ίνσμπρουκ το 1619. Το βιβλίο είχε γραφεί ενωρίτερα στο Ίνγκολσταντ και υποδιαιρείται σε τρία μέρη: το πρώτο περιγράφει την ανατομία του οφθαλμού, το δεύτερο τη διάθλαση των ακτίνων του φωτός στο εσωτερικό του και το τρίτο μέρος ασχολείται με τον αμφιβληστροειδή χιτώνα και την οπτική γωνία. Ο Σάινερ επιλέγει και πάλι εδώ τον δρόμο της παρατηρήσεως και του πειράματος. Όπως και ο Κέπλερ πριν από αυτόν, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο αμφιβληστροειδή είναι η έδρα της αισθήσεως της οράσεως και ότι το οπτικό νεύρο μεταδίδει τις εικόνες από τον αμφιβληστροειδή στον εγκέφαλο. Ο Αρχιδούκας Λεοπόλδος Ε΄ και ο Σάινερ διατηρούσαν τακτική και ογκώδη αλληλογραφία από το 1620 ως το 1632. Το ένα από τα γράμματα του Σάινερ προς τον Λεοπόλδο, που στάλθηκε το 1626, πληροφορεί τον Αρχιδούκα ότι ο Γαλιλαίος δεν θα μάθει για τις έρευνες του Σάινερ πάνω στις ηλιακές κηλίδες.
Γνωρίζουμε ότι η βιβλιοθήκη του Λεοπόλδου περιείχε έργα του Τύχωνος και του Γαλιλαίου, ενώ ο αρχιδούκας διατηρούσε μια φιλική αλληλογραφία με τον Γαλιλαίο. Στις 23 Μαΐου 1618 ο Λεοπόλδος παρέλαβε τηλεσκόπια από τον Γαλιλαίο μαζί με μία πραγματεία επί των ηλιακών κηλίδων, την Discorso del Flusso e Reflusso del Mare. Το επόμενο διάστημα ο Σάινερ έχτισε τον καινούργιο ναό των Ιησουιτών στο Ίνσμπρουκ.
Το Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ παρήκμαζε στις αρχές του 17ου αιώνα. Στις 16 Νοεμβρίου 1620 ο Λεοπόλδος Ε΄ συγκέντρωσε τους Ιησουίτες πατέρες με πρώτον τον «μακράν εξέχοντα όλων» Κριστόφ Σάινερ. Την άνοιξη του 1621 ο Σάινερ ανακλήθηκε για άγνωστο λόγο: στην πραγματικότητα ήταν επιθυμία του Καρόλου της Αυστρίας, αρχιδούκα και επισκόπου, να έχει τον Σάινερ ως τον εξομολογητή του. Ο Κάρολος είχε συνταξιδεύσει με τον Σάινερ από το Μπρίξεν ως τη Βιέννη. Τον Φεβρουάριο 1623 ο Σάινερ διορίσθηκε σε υπεύθυνη θέση στο μελλοντικό κολέγιο. Τότε ο βασιλιάς της Ισπανίας Φίλιππος Δ΄ επέλεξε τον Κάρολο της Αυστρίας για το αξίωμα ενός αντιβασιλέα της Πορτογαλίας. Ο Κάρολος ταξίδεψε στη Μαδρίτη, ενώ ο Σάινερ έπρεπε να μεταβεί στη Ρώμη για να προωθήσει την ίδρυση του νέου κολεγίου στο Νάισε και παρέμεινε εκεί περισσότερο από όσο χρειαζόταν. Στο έργο του Rosa Ursina sive Sol γράφει ότι είχε αποσταλεί στη Ρώμη "ad summum pontificem, ob certa peragenda negotia" («κατόπιν παπικής κλήσεως»). Δεν έχουν επιβεβαιωθεί άλλες θεωρίες, όπως ότι ο Σάινερ είχε κληθεί στη Ρώμη ως ειδικός στην αστρονομία εξαιτίας της υποθέσεως του Γαλιλαίου, ή ότι αισθάνθηκε ότι ο διορισμός του στο Νάισε είχε τιμωρητικό χαρακτήρα και πήγε στη Ρώμη για να διαμαρτυρηθεί. Πάντως επέστρεψε στο Νάισε 13 ολόκληρα χρόνια αργότερα.
Ρώμη: 1624–1633
Επιστημονικό όργανο για την παρατήρηση των ηλιακών κηλίδων κατασκευασμένο από τον Σάινερ
Με την άφιξη του Σάινερ στη Ρώμη, φίλοι του ζήτησαν να γράψει για τις ηλιακές παρατηρήσεις του. Ο ίδιος είχε πλέον χρόνο για την ανάγνωση μαθηματικών βιβλίων, μεταξύ των οποίων το Il saggiatore του Γαλιλαίου, το οποίο περιέχει τμήματα αντιγραμμένα από το έργο του Σάινερ ενώ την ίδια στιγμή κατηγορεί τον Ιησουίτη για τη λογοκλοπή αυτών. Το 1629 και το 1630 ο Σάινερ παρατήρησε παραηλίους και άλω, ενώ οι παρατηρήσεις του συμπεριέλαβαν και μία έκλειψη, στις 8 Απριλίου 1633. Στις 22 Ιουνίου 1633 ανακοινώθηκε η ποινή του Γαλιλαίου, ο οποίος έπρεπε να αποκηρύξει τους ισχυρισμούς του. Η επίδραση του Σάινερ επί του αποτελέσματος της δίκης του Γαλιλαίου δεν μπορεί να αποδειχθεί: Τα αρχεία της δίκης περιλαμβάνουν μόνο μία μικρή σημείωση ότι είχε αντιταχθεί στους οπαδούς του Κοπέρνικου. Την εποχή της δίκης ο Σάινερ βρισκόταν ακόμα στη Ρώμη και διέμενε στη σχολή για τους μελλοντικούς ιερείς.
Το Rosa Ursina
Ο Σάινερ έγραψε τρία από τα έργα του στη Ρώμη, με πρώτο το Rosa Ursina sive Sol (= «Το ρόδον της `Αρκτου ή ο `Ηλιος», 1626–1630) για τις ηλιακές κηλίδες, το οποίο χρησίμευσε ως το προτυπο έργο αναφοράς για το θέμα επί δεκαετίες. Το Rosa Ursina sive Sol έχει 4 βιβλία: Στο πρώτο ο Scheiner διαλαμβάνει το επίμαχο ζήτημα τού ποιος ανεκάλυψε πρώτος τις ηλιακές κηλίδες. Το δεύτερο περιγράφει τα τηλεσκόπια, διαφορετικά είδη προβολής και το ηλιοσκόπιο, αλλά επίσης συγκρίνει και το οπτικό μέρος του τηλεσκοπίου με την οπτική φυσιολογία του ματιού. Στο τρίτο βιβλίο ο Σάινερ παρουσιάζει μία συνοπτική συλλογή των δεδομένων από τις παρατηρήσεις του ηλιακών κηλίδων. Το 4ο βιβλίο χωρίζεται σε 2 μέρη: το πρώτο συζητά και πάλι τα ηλιακά φαινόμενα, όπως είναι οι κηλίδες και οι εκλάμψεις, η περίοδος περιστροφής του Ηλίου των 27 ημερών και η κλίση του άξονα περιστροφής του. Στο β΄ μέρος παρατίθενται πολλά εδάφια από τη Βίβλο, από έργα των Πατέρων της Εκκλησίας και φιλοσόφων, που αποδεικνύουν ότι η γεωκεντρική θεωρία που πρέσβευε ο Σάινερ βρίσκεται σε απόλυτη συμφωνία με ό,τι διδάσκει η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
Ο Σάινερ εξέδωσε και το έργο Pantographice, σχετικά με τον παντογράφο που είχε επινοήσει το 1603, και τελικά, το 1632-1633, συνέγραψε το τελευταίο του έργο, το Prodromus, μία διακήρυξη ενάντια στην ηλιοκεντρική θεωρία, το οποίο εκδόθηκε μετά τον θάνατό του, και συγκεκριμένα το 1651.
Σχέδιο ηλιακών κηλίδων από τον Σάινερ
Βιέννη: 1633–1637
Ο πατέρας Μούτιο Βιτελλέσκι γράφει το πρώτο του γράμμα προς τον Σάινερ στη Βιέννη στις 21/1/1634. Επομένως ο Σάινερ πρέπει να είχε επιστρέψει στη Βιέννη είτε τον Δεκέμβριο 1633, είτε τον Ιανουάριο 1634. Ο Σάινερ ήταν φανερά απρόθυμος να επιστρέψει στο Νάισε. Στη Βιέννη αντιμετώπισε την ανασφάλεια ως προς τη χρηματοδότηση του έργου του Rosa Ursina sive Sol.
Νάισε: 1637–1650
Μετά τις 15 Νοεμβρίου 1637 ο Σάινερ βρισκόταν στο Νάισε της Άνω Σιλεσίας, τη σημερινή Νύζα της Πολωνίας. Οι δραστηριότητές του εκεί σχετίζονται με τα αξιώματα του Συμβούλου, μορφωτικού και διοικητικού (του πρύτανη του κολεγίου), και του εξομολογητή των σπουδαστών. Πέθανε στην πόλη αυτή σε ηλικία 75 ή 77 ετών. Η νεκρολογία του το 1650 προπαγανδίζει την ιδέα ότι ο Σάινερ ήταν υποχρεωμένος να παραμείνει στη Βιέννη εξαιτίας του πολέμου και ότι έπρεπε να διαφύγει από το Νάισε με όλα τα αστρονομικά του όργανα. Γράφει επίσης ότι συνήθως σηκωνόταν νωρίς το πρωί για να γράψει ή να διαβάσει, να φροντίσει τον κήπο του και να φυτέψει δένδρα με τα ίδια του τα χέρια. Ο συγγραφέας αυτής της νεκρολογίας μνημονεύει την ταπεινοφροσύνη και την αγνότητα του Σάινερ, ενώ εφιστά την προσοχή στο ότι πολλοί τον φθονούσαν και ότι «πάλεψε με τον φθόνο και ο ίδιος».
Τα έργα του
Pantographice, 1631
Tres epistolae de maculis solaribus (Άουγκσμπουργκ 1612) Ψηφιακή Βιβλιοθήκη IMSS
De Maculis solaribus et stellis circa Iovis errantibus accuratior Disquisitio (Άουγκσμπουργκ 1612) Ψηφιακή Βιβλιοθήκη IMSS
Disquisitiones mathematicae (Ίνγκολσταντ 1614, zusammen mit Stefan Locher) Ψηφιακή Βιβλιοθήκη IMSS
Sol ellipticus (Άουγκσμπουργκ 1615) Ψηφιακή Βιβλιοθήκη IMSS
Exegeses fundamentorum gnomonicorum (Ίνγκολσταντ 1617)
Refractiones coelestes sive solis elliptici phaenomenon illustratum (Ίνγκολσταντ 1617) Ψηφιακή Βιβλιοθήκη IMSS
Oculus, hoc est: Fundamentum opticum (Ίνσμπρουκ 1620) Gallica
Rosa Ursina sive Sol. (Μπρατσιάνο 1626-1630) Ψηφιακή Βιβλιοθήκη IMSS
Pantographice seu ars delineandi (Ρώμη 1631) Ψηφιακή Βιβλιοθήκη IMSS
Prodromus pro sole mobili et terra stabili contra ... Galilaeum a Galileis (= Πρόδρομος: υπέρ του κινουμένου Ηλίου και της ακινήτου Γης κατά ... Γαλιλαίου Γαλιλέι, Πράγα 1651) Ψηφιακή Βιβλιοθήκη IMSS
Ονομάσθηκαν προς τιμή του
Ο μεγάλος κρατήρας Σάινερ της Σελήνης (ονομασία που δόθηκε από τον Ριτσιόλι)
Το δημοτικό σχολείο του Μαρκτ Βαλντ. Στο Μαρκτ Βαλντ υπάρχει επίσης και δρόμος στο όνομά του, ενώ μία αναμνηστική πλάκα είναι εντοιχισμένη στο δημαρχείο και ένας πύργος παρατήρησης φέρει το όνομά του.
Στο Ίνγκολσταντ: το Γυμνάσιο Christoph-Scheiner-Gymnasium
Ο δρόμος προς το πανεπιστημιακό αστεροσκοπείο του Μονάχου
Μία οδός στο Βερολίνο
Εξάλλου, το 1999 ένα νόμισμα διαμέτρου 35 mm με το πρόσωπο του Σάινερ κόπηκε στο Ίνγκολσταντ. Γραμματόσημο με τη μορφή του εκδόθηκε από τα ταχυδρομεία της Αυστρίας το 2005. Το μουσείο της πόλεως του Ίνγκολσταντ κατέχει μία προσωπογραφία του (ελαιογραφία, μετά το 1732), ενώ η Σπουδαστική Βιβλιοθήκη (Studienbibliothek) στο Ντίλινγκεν κοσμείται με μία τοιχογραφία που τον απεικονίζει, έργο του Ιγνατίου Σίλινγκ (Ignaz Schilling, 1702–1773).
Δείτε επίσης
Κατάλογος Ιησουιτών επιστημόνων
Κατάλογος κληρικών επιστημόνων
Σημειώσεις
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13483688j. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13483688j. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2017.
SNAC. w6cv4phc. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
"Lake County Astronomical Society NightTimes" (Scheiner bio), Jay Bitterman, July 2002, webpage: LCscheiner.
Πηγές
Πρωτογενείς
Archiv des Jesuitenkollegs, Innsbruck, Historia Domus. Nr. X, 1.
Archiv der Jesuiten in Neisse, Stadt Oppeln, Opole, Polen, Staatliches Archiv, Handschrift Sign. 6.
Archivum Monacense Societatis Jesu, Abt. 0 XI 43, MI 29. Mscr XVI 19/11. Mscr VI 16. C XV 23. C XV 21/2. C XII 2. Mscr XI 21.
Archivum Romanum Societatis Iesu, Rom, Epist. Gener., Jahreskatalog Boh. 91. Archivio Segreto Vaticano, Città del Vaticano, Miscellanea, Armadio X.
Archiv der Südpolnischen Provinz der Gesellschaft Jesu, Krakau, Nachrufe, Handschrift 2551. Bayerisches Hauptstaatsarchiv, München, Jesuiten 92, 498, Catalogus personarum 1601, PS 11082.
Bayerische Staatsbibliothek, München, Codex latinus Monacensis 1609, 1610, 9264, 11877, 12425.
Bibliothek der Erzabtei Pannonhalma OSB, Ungarn, Catalogi manuscriptorum ..., Jesuitica, 118. J. 1. Fürstlich und Gräfliches Fuggersches Familien- und Stiftungsarchiv, Dillingen, Urbare Irmatshofen 1568–1624.
Nationalbibliothek Prag, Clementinum, Catalogus personarum, Sign. Fb4.
Österreichische Nationalbibliothek, Handschriftenabteilung, Codices 11961, 14214.
Pontificia Università Gregoriana di Roma, Biblioteca, Kircher, Misc. Epist. XIII, 567, 33r. XIV, 568, fol. 198r–199v.
Tiroler Landesarchiv, Kanzlei Ehz. Maximilian (Hofregistratur). Alphabetisches Leopoldinum, Reihe II/51. Leopoldinum. Kunstsachen. Handschriften 3481, 3484. Autogramme G.
Tiroler Landesmuseum Ferdinandeum Innsbruck, Dip. 596/I. FB 2705, FB 51838. Universitätsbibliothek München, Sign. 4 Philos. 309#28. Universitätsbibliothek Graz, Ms. 159, 1, 2.
Βιβλιογραφία
Biagioli, Mario: Picturing Objects in the Making: Scheiner, Galilei and the Discovery of Sunspots στο: Ideals and Cultures of Knowledge in Early Modern Europe, Detel & Zittel (Hg.), Βερολίνο 2002, 39–95.
Casanovas, Juan: Early Observations of Sunspots: Scheiner and Galileo, στο: 1st Advances in Solar Physics Euroconference, Advances in the Physics of Sunspots, ASP Conference Series 118, B. Schmieder, J. C. del Toro Iniesta, M. Vásquez (Hg.) (1997), 3–20.
Daly, Peter M.: Dimler, G. Richard & Haub Rita Imago Figurata Studies, τόμ. 3, Brepols Publishers, Turnhout 2000, 133–144.
Daxecker, Franz: The Physicist and Astronomer Christoph Scheiner: Biography, Letters, Works, Veröffentlichungen der Universität Innsbruck 246 (2004).
Daxecker, Franz: Die Disputatio des Astronomen Christoph Scheiner, Acta Historica Astronomiae 23, Beiträge zur Astronomiegeschichte 7 (2004), 99–144.
Daxecker, Franz: Scheiner, Christoph, Neue Deutsche Biographie 22, Βερολίνο 2005, 638–648
Daxecker, Franz: Christoph Scheiners Weg zur Optik στο: Ingolstädter Heimatblätter 3, 54,1991, 9–12. Johannes Hemleben, Galilei, Reinbek 1991.
Daxecker Franz: Christoph Scheiners allgemeine Aussagen über Fernrohre στο: Die Jesuiten in Ingolstadt 1549–1773, Ingolstadt 1992, 140–143.
Daxecker, Franz: Christoph Scheiner's eye studies στο: Documenta Ophthalmologica 81, 1992, 27–35.
Daxecker, Franz: Christoph Scheiners Geburtsort und Geburtsjahr, Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 107, 1998, 118–122.
Daxecker, Franz: Christoph Scheiner und die Camera obscura, Acta Historica Astronomiae 28, Beiträge zur Astronomiegeschichte 8, 2006, 37–42.
Daxecker, Franz: Christoph Scheiners Untersuchungen zur physiologischen Optik des Auges στο: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 102/103, 1993/1994, 385–399.
Daxecker, Franz: Das Hauptwerk des Astronomen P. Christoph Scheiner SJ "Rosa Ursina sive Sol" - eine Zusammenfassung, Ber. nat.-med. Verein, Innsbruck 1996, Suppl. 13.
Daxecker, Franz: Der Astronom P. Christoph Scheiner SJ als Bauleiter des ersten Jesuitenkirchen-Neubaues in Innsbruck στο: Tiroler Heimatblätter, 1996, 14–20.
Daxecker, Franz: Der Naturwissenschaftler Christoph Scheiner SJ in der optischen Literatur. Ein medizinhistorischer Beitrag στο: Ber. nat.-med. Verein Innsbruck 80, 1993, 411–420.
Daxecker, Franz: Der Physiker und Astronom Christoph Scheiner, Universitätsverlag Wagner, Innsbruck 2006.
Daxecker, Franz: Further studies by Christoph Scheiner concerning the optics of the eye στο: Documenta Ophthalmologica 86, 1994, 153–161.
Daxecker, Franz: Erzherzog Maximilian III., Erzherzog Leopold V. und die Astronomen Christoph Scheiner und Galileo Galilei στο: Tiroler Heimat 69, Innsbruck 2005, 7–16.
Daxecker, Franz & Subaric, Lav: Briefe der Generaloberen P. Claudio Aquaviva SJ, P. Mutio Vitelleschi SJ und P. Vincenco Carafa an den Astronomen P. Christoph Scheiner SJ von 1614 bis 1649 στο: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 111, 2002, 101–148.
Daxecker, Franz: Christoph Scheiner und die Optik des Auges στο: Sonne entdecken, Ingolstadt 2000, 43–45.
Daxecker, Franz: Christoph Scheiners Hauptwerk "Rosa Ursina sive Sol" στο: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 109, 2000, 43–57.
Daxecker, Franz & Lav Subaric: Christoph Scheiners "Sol ellipticus", Veröffentlichungen der Universität Innsbruck 226, Innsbruck 1998.
Daxecker, Franz: P. Christoph Scheiner und der Galilei-Prozeß στο: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt, 108, Ingolstadt 1999, 111–112.
Daxecker Franz & Florian Schaffenrath: Ein Nachruf auf den Astronomen Christoph Scheiner aus dem Jahr 1650 στο: Acta Historica Astronomiae 13, 2001, Beiträge zur Astronomiegeschichte 4, 33–45.
Daxecker, Franz: Frontispize in den Werken P. Christoph Scheiners SJ στο: Emblematik und Kunst der Jesuiten in Bayern: Einfluß und Wirkung, Peter M. Daly, G. Richard Dimler SJ, Rita Haub (Hg.), Imago Figurata Studies, Vol. 3, Brepols Publishers, Turnhout 2000, 133-144
Daxecker, Franz: Christoph Scheiners Lebensjahre zwischen 1633 und 1650 στο: Acta Historica Astronomiae 15, Beiträge zur Astronomiegeschichte 5, 2002, 40–46.
Daxecker, Franz: Der Physiker und Astronom Christoph Scheiner. Universitätsverlag Wagner, Innsbruck 2006
Daxecker, Franz: Christoph Scheiner und der flüssige Himmel στο: Acta Historica Astronomiae 36, Beiträge zur Astronomiegeschichte 9, 2008, 26-36
Duhr, Bernhard: Geschichte der Jesuiten in den Ländern deutscher Zunge in der ersten Hälfte des XVII. Jahrhunderts, 4 Bde., Freiburg i. Br. 1907, 1913 (Bde. 1 & 2) - Μόναχο 1921, 1928 (Bde. 3 & 4), 2/2, 227, 435–436.
Favaro, Antonio: Le Opere di Galileo Galilei, Edizione Nazionale, I-XX, Φλωρεντία 1890–1909, Nachdruck Florenz 1968.
Frieß, Peter: Christoph Scheiner und die dritte Dimension in der Malerei στο: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 109, 2000, 33–42.
Gassendi, Petri: Diniensis Ecclesiae Praepositi, et in Academia Parisiensi Matheseos Regii Professoris Opera Omnia in sex tomos divisa, Φλωρεντία 1727, VI, 38, 42–43, 49, 50, 370–371, 376, 377, 382.
Goercke, Ernst: Christoph Scheiners Ausführungen über Glaslinsen und ein moderner Nachahmungsversuch στο: Die Sterne 66, 1990, 371–379.
Goercke, Ernst, Daxecker, Franz, Glasgucker, Pater: in Die Sterne 70, 1994, 286–289.
Gorman, Michael John: A Matter of Faith? Christoph Scheiner, Jesuit censorship and the Trial of Galileo στο: Perspectives on Science τ. 4 (1996), 283–320.
Gorman, Michael John: The Scientific Counter-revolution. Mathematics, natural philosophy and experimentalism in Jesuit culture 1580–c.1670 [PhD thesis], European University Institute, Φλωρεντία 1998.
Granada, Miguel A.: Christoph Rothmann und die Auflösung der himmlischen Sphären. Die Briefe an den Landgrafen von Hessen-Kassel 1585 στο: Beiträge zur Astronomiegeschichte 2, Acta Historica Astronomiae 5 (1999), 34–57.
Haub, Rita: Jesuitenkolleg Neisse στο: Sonne entdecken, Ingolstadt 2000, 20.
Haub, Rita: Zwei Briefe Christoph Scheiners an Matthäus Rader στο: Sonne entdecken. Christoph Scheiner 1575–1650, Ingolstadt 2000, 24–25.
Haub, Rita: Christoph Scheiner – der Mensch. Sein Leben als Jesuit und Naturwissenschafter στο: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 109 (2000), 15–31.
Haub, Rita: Christoph Scheiner - der Mensch. Sein Leben als Jesuit und Naturwissenschafter στο: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 109, 2000, 15–31.
Hofmann, Siegfried: Christoph Scheiner – Galileo Galilei στο: Jesuiten in Ingolstadt 1549–1773, Ingolstadt 1992, 160–163.
Ingaliso, Luigi: Filosofia e Cosmologia in Christoph Scheiner, Soveria Manelli 2005.
Koch, Ludwig: Jesuiten-Lexikon. Die Gesellschaft Jesu einst und jetzt, Paderborn 1934, 1601f.
Lukács Ladislaus: Catalogi Provinciae Austriae, Bd. 1 (1551–1600), Bd. 2 (1601–1640), Monumenta Historica Societatis Jesu, Ρώμη 1978, 1982.
Mauthner, Ludwig: Vorlesungen über die optischen Fehler des Auges, Βιέννη 1876, 122f., 866f.
Mudry Anna: Galileo Galilei, Schriften, Briefe, Dokumente, 2 τόμοι, Μόναχο 1987, τ. 1, 145–159, τ. 2, 87, 91, 102, 112, 264–266, 281, 286.
Polgár, László: Bibliographie sur L‘Histoire de la Compagnie de Jésus 1901–1980, 3 Bde., Ρώμη 1901–1980., Bd. 3.: R-Z.
Nissel, Walter & Remes, Wilhelm: Die Jesuiten in der Philatelie, Rommerskirchen 2005.
Ouwendijk, George: „Christoph Scheiner’s Cosmology: Fluid Heavens and the Question of Authority“, Vortragsmanuskript, Meeting of Renaissance Society of America, Νέα Υόρκη, 1.–3. Απρίλιος 2004, 1–10.
Rösch, Herbert: Christoph Scheiner στο: Lebensbilder aus dem Bayerischen Schwaben, Μόναχο 1959, 183–211.
Schmidl, Johann: Historia Soc. Jesu Prov. Bohemiae, Πράγα 1747–1749.
Shea, William R.: Galileo, Scheiner, and the Interpretation of Sunspots, στο: Isis, τ. 61, 1970, 498–519
Shea, William R.: Mariano Artigas, Galileo Galilei. Aufstieg und Fall eines Genies, Darmstadt 2006.
Sommervogel, Carlos: Bibliothèque de la Compagnie de Jésus (9 τόμοι), Βρυξέλλες-Παρίσι 1890–1900 7, 734–740.
Stoll, Hans: Christoph Scheiner, ein schwäbischer Astronom στο: Schwäbische Blätter für Volksbildung und Heimatpflege 9, 1958, 45–49.
Tape, Walter Jarmo Moilanen, Atmospheric Halos and the Search of Angle x, Washington 2006.
v. Braunmühl, Anton: Christoph Scheiner als Mathematiker, Physiker und Astronom (Bayerische Bibliothek 24), Bamberg 1891.
v. Braunmühl, Anton: Originalbeobachtungen etc. aus der Zeit der Entdeckung der Sonnenflecken στο: Jahrbuch für Münchener Geschichte 5, 1894, 53–60.
v. Rohr, Moritz: Ausgewählte Stücke aus Christoph Scheiners Augenbuch στο: Zeitschrift für ophthalmologische Optik 7 (1919), 35–44, 53–64, 76–91, 101–113, 121–133.
v. Rohr, Moritz: Zur Würdigung von Scheiners Augenstudien στο: Archiv für Augenheilkunde 86 (1920), 247–263.
van Helden, Albert: Galileo and Scheiner on Sunspots: A Case Study in the Visual Language of Astronomy, Proceedings of the American Philosophical Society 140 (1996), 358–396.
Wickihalter, Rolf: 350 Jahre nach Galilei's Inquisitionsprozess – Eine Studie στο: physica didactica 11 (1984),Teil I, 37–60, Teil II, 63–73.
Willisch, Norbert: Christoph Scheiner, der kannte die Sonn' wie sonst keiner .... Zum 350. Todestag des großen Gelehrten στο: Schlesischer Kulturspiegel 35, Würzburg 2000, 49–52.
Wohlwill, Emil: Galilei und sein Kampf für die copernicanische Lehre, Bd. 1, 1909: 237, 396, 472–484, Bd. 2 1969: 102, 145, 163, 195, 393.
Ziggelaar, August: Astronomie der Jesuiten nördlich der Alpen. Vier unveröffentlichte Jesuitenbriefe 1611–1620 στο: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 102/103 (1993/94), 369–384.
Ziggelaar, August: Scheiners "Vorläufer" von 1651. Neues Licht über den Galilei-Prozeß von 1632? στο: Sammelblatt des Historischen Vereins Ingolstadt 109, 2000, 89–104.
Ziggelaar, August: Scheiner und Grassi Widersacher Galileis στο: Physica didactica 13, 1986, 35–43.
Zinner, Erns: Entstehung und Ausbreitung der coppernicanischen Lehre, Erlangen 1943, 347–353.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Galileo Project: Christoph Scheiner
High Altitude Observatory:Christoph Scheiner
[1]
Ο Κριστόφ Σάινερ στο μουσείο του Ίνγκολσταντ
Fairfield University: Christoph Scheiner
Peter Abrahams: Τηλεσκόπια για ηλιακή έρευνα: από το ηλιοσκόπιο του Scheiner στον φωτοηλιογράφο του De la Rue
Albert Van Helden: Christoph Scheiner
Norbert Willisch: Ο Σάινερ στο Νάισε
Universität Freiburg: Astronomie, alte Geschichten und neue Physik
Archimedes Projekt:Sonnenflecken
Scheiner-Scheibe
Markt Wald: Christoph Scheiner
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
