Η Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ) (γερμ. Deutsche Demokratische Republik, DDR) ή και Ανατολική Γερμανία ήταν γερμανικό σοσιαλιστικό κράτος. Ιδρύθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1949 στη σοβιετική ζώνη κατοχής, συμπεριλαμβανομένου και του σοβιετικού τμήματος του Βερολίνου. Στις 3 Οκτωβρίου 1990 προσχώρησε με απόφαση της ανατολικογερμανικής βουλής (Φολκσκάμερ) στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Ιστορία
Τα ανατολικά σύνορα της Γερμανίας (γραμμή Όντερ-Νάισε) καθώς και οι Πρωσικές επαρχίες που δόθηκαν στην Πολωνία και Σοβιετική Ένωση.

Πριν το τέλος του Β' Παγκοσμίου πολέμου η περιοχή που αργότερα θα γινόταν γνωστή ως Ανατολική Γερμανία βρισκόταν στο κέντρο του Γερμανικού κράτους με το όνομα "Mitteldeutschland" (Κεντρική Γερμανία). Στα ανατολικά των ποταμών Όντερ και Νάισε βρίσκονταν οι Πρωσικές επαρχίες της Πομερανίας, Ανατολικής Πρωσίας, Δυτικής Πρωσίας, Άνω Σιλεσίας και Κάτω Σιλεσίας καθώς και η ανατολική περιοχή Νόιμαρκ του Βραδεμβούργου. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι συμμαχικές δυνάμεις αποφάσισαν στη Διάσκεψη της Γιάλτας ότι τα μεταπολεμικά πολωνικά σύνορα θα μετακινούνταν δυτικότερα, στη γραμμή Όντερ - Νάισε, για να αντισταθμιστεί η απώλεια των ανατολικών πολωνικών εδαφών από τη Σοβιετική Ένωση. Με αυτόν τον τρόπο η Γερμανία έχασε τα περισσότερα από τα ανατολικά της εδάφη και η πρώην "Κεντρική Γερμανία" έγινε το de facto ανατολικό της σύνορο.

Μεταπολεμικές Ζώνες
Oι ζώνες κατοχής και τα εδάφη που δόθηκαν στην Πολωνία και τη Σοβιετική Ένωση.

Οι συζητήσεις στη Γιάλτα και το Πότσδαμ καθόρισε επίσης τη σχεδιαζόμενη κατοχή και διαχείριση της μεταπολεμικής Γερμανίας υπό το Συμμαχικό Συμβούλιο Ελέγχου, αποτελούμενο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Σοβιετική Ένωση. Κατά τη Διάσκεψη του Πότσδαμ το καλοκαίρι του 1945, μετά το τέλος των μαχών στην Ευρώπη, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση αποφάσισαν να χωρίσουν τη Γερμανία σε τέσσερις ζώνες κατοχής. Κάθε χώρα θα είχε τον έλεγχο ενός τμήματος της Γερμανίας μέχρι να αποκατασταθεί η σταθερότητα στη χώρα.

Τα ομόσπονδα κράτη (Länder), του Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας, Βραδεμβούργου, Σαξονίας, Σαξονίας-Άνχαλτ, Θουριγγίας, βρέθηκαν στη σοβιετική ζώνη κατοχής. Σοβιετικές όμως ενστάσεις σχετικά με οικονομικές και πολιτικές αλλαγές στις δυτικές ζώνες κατοχής, οδήγησαν την Σοβιετική Ένωση να αποχωρήσει από το Συμμαχικό Συμβούλιο Ελέγχου το 1948 και τη μετέπειτα εξέλιξη της σοβιετικής ζώνης κατοχής στην Ανατολική Γερμανία, συμπεριλαμβανομένου του τμήματος του Ανατολικού Βερολίνου. Παράλληλα, οι δυτικές ζώνες κατοχής αποτέλεσαν τη Δυτική Γερμανία.

Επισήμως, τόσο οι δυτικοί σύμμαχοι όσο και οι κομμουνιστές στη διάσκεψη του Πότσδαμ το 1945, ήταν προσηλωμένοι στη διατήρηση μιας ενοποιημένης Γερμανίας, τουλάχιστον στα χαρτιά. Το 1952, το Σημείωμα του Στάλιν πρότεινε την επανένωση της Γερμανίας και την απεμπλοκή της από την κεντρική Ευρώπη, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους αρνήθηκαν. Στο μεταξύ ο Στάλιν πέθανε το 1953 και ο ισχυρός σοβιετικός πολιτικός Λαβρέντι Μπέρια, συνέχισε την ιδέα για την επανένωση της Γερμανίας. Όμως ο Μπέρια συνελήφθη και απομακρύνθηκε από τα καθήκοντα του με ένα πραξικόπημα στα μέσα του 1953. Ο διάδοχός του, Νικίτα Χρουστσόφ, απέρριψε κατηγορηματικά την ιδέα της παράδοσης της Ανατολικής Γερμανίας, βάζοντας τέλος σε όποια σκέψη για ενοποίηση μέχρι την κατάρρευση του ανατολικογερμανικού καθεστώτος το 1989.

Παράλληλα μαζί με το διαχωρισμό της Γερμανίας μετά τον πόλεμο, χωρίστηκε και η πρώην πρωτεύουσα, το Βερολίνο σε τέσσερις τομείς. Η Ανατολική Γερμανία θεωρούσε το Ανατολικό Βερολίνο ως πρωτεύουσά του αν και η νομιμότητα αυτού αμφισβητήθηκε από τους δυτικούς συμμάχους καθώς η πόλη ήταν επίσημα κατεχόμενο έδαφος που διέπονταν από στρατιωτικό νόμο διοικούμενο από το Συμμαχικό Συμβούλιο Ελέγχου. Πρακτικά όμως, το Συμμαχικό Συμβούλιο Ελέγχου κατέστη αμφισβητήσιμο και καθώς ο Ψυχρός Πόλεμος εντεινόταν, η ανατολικογερμανική κυβέρνηση αγνόησε τους τεχνικούς νομικούς περιορισμούς στο πως ήταν δυνατό το Ανατολικό Βερολίνο να είναι η πρωτεύουσα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Οικονομία

Ο σημαντικότερος κλάδος της οικονομίας ήταν η βιομηχανία με κατασκευή μηχανημάτων παραγωγής, τραίνων και αυτοκινήτων (Wartburg και Trabant). Μεγάλη ανάπτυξη επίσης είχαν και τα ναυπηγεία και οι χημικές βιομηχανίες, ενώ η κατασκευή καταναλωτικών ειδών ήταν ιδιαίτερα υποανάπτυκτη. Όλες οι μεγάλες εταιρίες ήταν κρατικοποιημένες και οι αγρότες ήταν ως επί το πλείστον οργανωμένοι σε συνεταιρισμούς. Όσοι επιχειρηματίες δεν είχαν χάσει την επιχείρηση τους από κατάσχεση ή δεν την είχαν πωλήσει σε κρατικό όμιλο συνήθως την μετέφεραν στη Δυτική Γερμανία, γεγονός που μετά το 1961 ήταν αδύνατο, αφού με το στήσιμο του τείχους του Βερολίνου τα δυο κράτη πλέον είχαν διακόψει σχεδόν όλες τις εμπορικές επαφές. Ιδιωτικές επιχειρήσεις υπήρχαν αργότερα μόνο ως βιοτεχνίες, όπως κατασκευής παιχνιδιών ή σε ελεύθερα επαγγέλματα όπως η δικηγορία και η ιατρική. Σε σύγκριση με άλλες ανατολικές χώρες η ΓΛΔ ήταν πιο ελεύθερη και εξελιγμένη. Όμως με την χαμηλή παραγωγικότητα (λόγω έλλειψης κινήτρων) το κράτος βάδιζε προς χρέη στο εξωτερικό.
Το Τράμπαντ, το πιο γνωστό αυτοκίνητο της ΛΔΓ

Βιοτικό Επίπεδο

Το βιοτικό επίπεδο των ανατολικογερμανών ήταν από τα υψηλότερα του ανατολικού μπλοκ, πίσω μόνο από την Ουγγαρία του μεταρρυθμιστή Γιάνος Κάνταρ (Janos Kadar). Το κέντρο του Ανατολικού Βερολίνου, χωρίς να έχει τον πλούτο της Δύσης, δεν έδινε την εντύπωση της φτώχειας, κάτι που ήταν εμφανές στο Βουκουρέστι. Οι κάτοικοι κινούνταν και τα καταστήματα δεν ήταν άδεια όπως στην Πολωνία. Μετά από μια αναμφίβολη ανάπτυξη η αποτυχία του σοσιαλιστικού σχεδιασμού προκάλεσε την κρίση που οδήγησε στην κατάρρευση του συστήματος. Η παραγωγική γήρανση, η γραφειοκρατία, τα απόβλητα, το αυξανόμενο τεχνολογικό χάσμα με τη Δύση θα φέρει τα ίδια προβλήματα όπως και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης: τη χρόνια έλλειψη καταναλωτικών αγαθών, τις ουρές έξω από καταστήματα, τις απαρχαιωμένες υποδομές, μια συναλλαγματική ισοτιμία με τεχνητό τρόπο. Παρά τα χαμηλά ενοίκια, τη δωρεάν υγειονομική περίθαλψη και τις γενναιόδωρες άδειες μητρότητας και υποτροφιών, η καθημερινή ζωή στην πρώην Ανατολική Γερμανία ήταν μια σταθερή πηγή απογοήτευσης.

Νόμισμα

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία ξεκινούν τη νομισματική μεταρρύθμιση στις 20 Ιουνίου 1948 στο δυτικό τομέα, δρομολογώντας την αντικατάσταση του ράιχσμαρκ από το γερμανικό μάρκο. Οι σοβιετικές αρχές αντέδρασαν δημιουργώντας το ανατολικογερμανικό μάρκο που θα ισχύει στη δική τους ζώνη κατοχής. Από το 1949 έως το 1990, το νόμισμα άλλαξε πολλές ονομασίες. Από το "Deutsche Mark" την περίοδο 1949-1964, στο "Mark der Deutschen Notenbank " το 1964-1967 και τελικά στο "Mark der DDR" (« Ostmark ») το 1967-1990.

Με την νομισματική ένωση την 1η Ιουλίου 1990, η ισοτιμία του δυτικού μάρκου ήταν 1 προς 1 και το ανατολικό μάρκο εγκαταλείφθηκε. Αυτή η απόφαση οδήγησε σε μεγάλη υπερτίμηση του ανατολικογερμανικού μάρκου.

Γεωγραφία

Η έκταση της Ανατολικής Γερμανίας αποτελεί σήμερα τα Ομόσπονδα κρατίδια Βρανδεμβούργο, Μεκλεμβούργο-Προπομερανία, Σαξωνία, Σαξωνία-Άνχαλτ, Θουριγγία. Μεγάλες πόλεις σε αυτή την περιοχή είναι μετά το Βερολίνο, η Λειψία, η Δρέσδη, το Μαγδεβούργο, το Πότσδαμ, η Ερφούρτη και το Κέμνιτς (πρώην Καρλ Μαρξ Σταντ).

Πολιτική

Κυρίαρχο πολιτικό κόμμα στη ΓΛΔ ήταν το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας (ΕΣΚΓ), το οποίο δημιουργήθηκε το 1946 από την ένωση του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Άλλα πολιτικά κόμματα ήταν τα εξής: η (ανατολική) Χριστιανοδημοκρατική Ένωση, το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας,το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας και το Δημοκρατικό Αγροτικό Κόμμα Γερμανίας. Όλα τα κόμματα μαζί με το ΕΣΚΓ και διάφορες άλλες μαζικές οργανώσεις (όπως η Ελεύθερη Γερμανική Νεολαία (ΕΓΝ)) αποτελούσαν το Εθνικό Μέτωπο της Δημοκρατικής Γερμανίας.
Οι εορτασμοί για τα 40 χρόνια της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Οι εκλογές λάμβαναν χώρα στη Βουλή (Volkskammer) αλλά ελέγχονταν πλήρως από το ΕΣΚΓ. Οι συνθήκες διεξαγωγής ήταν κάτι λιγότερο από μυστικές με τους ψηφοφόρους να έχουν το δικαίωμα να εγκρίνουν ή να αποδοκιμάσουν τους "καταλόγους ενότητας" που πρότεινε το Εθνικό Μέτωπο. Όπως στις περισσότερες κομμουνιστικές χώρες και στη ΛΔΓ τα ποσοστά έγκρισης έφταναν γύρω στο 90%.

Στη Volkskammer περιλαμβάνονται, επίσης, εκπρόσωποι από μαζικές οργανώσεις, όπως η ελεύθερη γερμανική νεολαία (Freie Deutsche Jugend ή FDJ), ή η ελεύθερη Γερμανική Ομοσπονδία Συνδικάτων. Σε μια προσπάθεια να συμπεριληφθούν γυναίκες στην πολιτική ζωή της Ανατολικής Γερμανίας, υπήρξε μια Δημοκρατική Ομοσπονδία Γυναικών της Γερμανίας, με έδρες στη Volkskammer.

Η Στάζι είχε διεισδύσει στις περισσότερες ιδιωτικές δραστηριότητες της ΛΔΓ. Όλες οι επίσημες οργανώσεις, εκτός από την εκκλησία, ελεγχόταν πλήρως από την ανατολικογερμανική κυβέρνηση. Η εκκλησία είχε περισσότερη ελευθερία εφ'όσον όμως απείχε από την πολιτική δραστηριότητα.

Αθλητισμός και Πολιτισμός

Αθλητισμός
Η Καταρίνα Βιτ

Όπως οι περισσότερες χώρες του ανατολικού μπλοκ, έτσι και η ΛΔΓ, χρησιμοποίησε τον αθλητισμό ως μέσο προπαγάνδας και εθνικής ταυτότητας. Το κράτος αναπτύσσει ένα εκτεταμένο σύστημα δομών για την ανίχνευση και την κατάρτιση των νέων ταλέντων σε όλους τους κλάδους και ιδιαίτερα σε ολυμπιακά αθλήματα (στίβος, κολύμβηση), αλλά δεν διστάζει κάποιες φορές να επικροτεί τη συστηματική χρήση αναβολικών για να κερδίσουν τα μετάλλια και τους τίτλους. Σημαντικές αθλήτριες της ΛΔΓ είναι η Μαρίτα Κοχ, της οποίας το παγκόσμιο ρεκόρ στα 400μ. (47.60) υπάρχει ως σήμερα αλλά και η Καταρίνα Βιτ με το χρυσό μετάλλιο στο καλλιτεχνικό πατινάζ στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Σεράγεβο το 1984.

Ιστορική ήταν η νίκη της ΛΔΓ επί της "αντιπάλου" Ομοσπονδιακής Γερμανίας, στα πλαίσια του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1974. Στον αγώνα πρώτου γύρου στο Αμβούργο οι Ανατολικοί κέρδισαν του Δυτικούς με 1-0 (γκολ του Jürgen Sparwasser).

Πολιτισμός και Σύμβολα

Η εκπαίδευση της Ανατολικής Γερμανίας ήταν στις προτεραιότητες της κομμουνιστικής κυβέρνησης. Το κράτος είχε το μονοπώλιο της εκπαίδευσης και η διδασκαλία, ήταν οργανωμένη σε κεντρικό επίπεδο, από το Κόμμα. Το σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης εκτός από τη μετάδοση της γνώσης,είχε την υποχρέωση και της πολιτικο-ιδεολογικής εκπαίδευσης.

Το εθνικό έμβλημα αποτελείται από ένα σφυρί, ένα διαβήτη και στάχυα για να θυμίζει ένα από τα ονόματα της ΛΔΓ (Arbeiter-und Bauernstaat), η πατρίδα των εργατών και των αγροτών. Η εθνική εορτή, ήταν η "Ημέρα της Δημοκρατίας" (Tag der Republik) στις 7 Οκτωβρίου και εθνικός ύμνος το Auferstanden aus Ruinen.