Ο Τεοντόρ Σασεριώ (Theodore Chasseriau, Σαμανά, Δομινικανή Δημοκρατία 1819 – Παρίσι 1856) ήταν Γάλλος ζωγράφος και χαράκτης. Μαθήτευσε έντεκα μόλις χρονών στο εργαστήριο του Ζαν Ωγκίστ Ντομινίκ Ενγκρ (Ingres), ο οποίος αναγνώρισε το ταλέντο του και τον ενθάρρυνε να τον ακολουθήσει στη Ρώμη, όταν διορίστηκε εκεί διευθυντής της Γαλλικής Ακαδημίας (1840), αλλά ο νεαρός Σασεριώ αρνήθηκε.

Théodore Chassériau

Paintings

The Tepidarium

The two sisters

Harem Scene, Moorish lady in the bathroom

Cossack girls at Mazeppa's body

La Petra Camara

Andromeda Chained to the Rock by the Neireids

Bather Sleeping Near a Spring

Desdemona Retiring to her Bed

Jewish Women of Algeria on a Balcony

La comtesse de La Tour-Maubourg

Macbeth and Banquo Encountering the Three Witches on the Heath

Macbeth Seeing the Ghost of Banquo

Orientalist Interior

Punishment of Cain

Sappho Leaping into the Sea from the Leucadian Promontory

Aline Chassériau

Apollo and Daphne

Drawings

Portrait of Mme Borg de Balsam

Portrait of Comte Oscar de Ranchicourt

Portrait of Comtesse du Magnoncourt, née Mary de Tracy

Portrait of Mme Monnerot the Elder

Portrait of Princess Marie Cantacuzene

Portrait of the Wife of Admiral Duperré and Her Daughters

Ο Σασεριώ κληρονόμησε από το δάσκαλό του Ενγκρ την καθαρότητα του σχεδίου, διαφοροποιήθηκε όμως από εκείνον με ένα πρωτότυπο αισθησιασμό και μια ιδιότυπη απεικόνιση του γυναικείου γυμνού, που αναβλύζει από την ανακάλυψη και τον εξωτισμό της Ανατολής. Εντούτοις, η επίδραση αφενός του Ενγκρ και αφετέρου του Ντελακρουά και των άλλων ρομαντικών ζωγράφων είναι φανερή τόσο στην επιλογή των θεμάτων του όσο και στα χρώματα που κυριαρχούν στους πίνακές του.

Στο παρισινό Σαλόν του 1836, σε ηλικία μόνο 17 ετών, ο Σασεριώ δημιούργησε αίσθηση με δύο θρησκευτικούς πίνακές του: «Η επιστροφή του άσωτου υιού» και «Η κατάρα του Κάιν». Η επιτυχία του συνεχίστηκε στο Σαλόν του 1839 με την «Αναδυόμενη Αφροδίτη» και τη «Λουόμενη Σουσάνα». Ακολουθούν παραγγελίες για τοιχογραφικές διακοσμήσεις εκκλησιών, όπως στο παρεκκλήσιο της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας στην Εκκλησία του Σαιν-Μερί (Saint – Merri) και μια «Αποκαθήλωση» στον Σαιν-Φιλίπ-ντυ-Ρουλ στο Παρίσι.

Ο γυναικείος τύπος που ο Σασεριώ δημιούργησε αποτυπώνεται, με ξεκάθαρη την επιρροή στο χρώμα από τον Ντελακρουά, στον αισθησιακό πίνακά του «Ο καλλωπισμός της Εσθήρ» (1841, Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι), που παρουσίασε στο Σαλόν του 1842, με τη γυμνόστηθη Εσθήρ να ετοιμάζεται για τη συνάντησή της με το βασιλιά των Περσών Ασχαβερός. Στο αριστουργηματικό αυτό έργο του, ο Σασεριώ εμφανίζει μια φανερή πλέον στροφή από το νεοκλασικισμό σ’ ένα ρομαντικό οριενταλισμό.

Το 1845, ο Αλί-Χαμέντ, χαλίφης της Κωνσταντίνης στην Αλγερία, ανέθεσε στον Σασεριώ να φιλοτεχνήσει το έφιππο πορτρέτο του. Ο πίνακας «Ο χαλίφης της Κωνσταντίνης Αλί-Χαμέντ, διοικητής της Χαράκτας, με τη συνοδεία του» (1845, Εθνικό Μουσείο του Ανακτόρου, Βερσαλλίες) ενθουσίασε το χαλίφη, ο οποίος ζήτησε από το νεαρό Σασεριώ να τον ακολουθήσει στην Αλγερία.

Γοητευμένος από τον εξωτισμό της Αλγερίας, ο Σασεριώ έγραφε στο ημερολόγιό του ότι βιώνει τις «χίλιες και μία νύχτες». Το ίδιο τον εντυπωσίασαν και οι αραβικές ενδυμασίες. Με την επιστροφή του στη Γαλλία, διακόσμησε το εργαστήριό του στο Παρίσι με μια ολότελα ανατολίτικη χροιά. Και από το 1848 δεν έπαψε να φιλοτεχνεί πίνακες με σκηνές σ’ ένα περιβάλλον αραβικής ή εβραϊκής καθημερινότητας, που ανάμεσα στους πιο σημαντικούς είναι «Το Σάββατο στην Εβραϊκή Συνοικία της Κωνσταντίνης» (1849, Μουσείο Λούβρου), «Εβραίες στο μπαλκόνι» (1849, Μουσείο Λούβρου) και «Ο Χορός των μαντηλιών» (1849, Μουσείο Λούβρου).

Ο Σασεριώ υπέβαλε οκτώ πίνακες για το Σαλόν του 1850, μεταξύ των οποίων τους «Άραβες ιππείς που μεταφέρουν το νεκρό τους μετά από σύγκρουση με σπαχήδες». Δυο χρόνια αργότερα ολοκληρώνει το αριστούργημά του «Tepidarium» (1853, Μουσείο Ορσέ, Παρίσι), που το χαρακτηρίζει ανατολίτικη νωχέλεια και έντονος ερωτισμός, όπως συμβαίνει και με τα έργα του «Η Ανδρομέδα δεμένη στο βράχο από τις Νηρηίδες» (1840, Λούβρο), «Νεαρή γυναίκα εξερχόμενη από το λουτρό» (1849, Λούβρο), «Αποκοιμισμένη νύμφη – Αλίς Οζύ» (1850, Μουσείο Καλβέ, Αβινιόν), «Ξαπλωμένη οδαλίσκη» και «Εσωτερικό Χαρεμιού».

Ο Τεοντόρ Σασεριώ πέθανε πρόωρα στις 8 Οκτωβρίου 1856 στο Παρίσι, σε ηλικία μόλις 37 ετών.

Πηγές

• Gerard – Georges Lemaire: “The Orient in Western Art” (English edition), pp. 223 - 227 & 348, Koenemann, 2005.

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Σασεριώ, Τεοντόρ», τόμος 53, σελ. 217, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.

• Χέρμπερτ Ρηντ: «Λεξικό Εικαστικών Τεχνών», λήμμα «Σασεριώ, Τεοντόρ», σελ. 306, ελληνική έκδοση, Εκδόσεις ΥΠΟΔΟΜΗ ΕΠΕ, Αθήνα, 1986.