Πωλ Ρεϊνώ

 

Ο Πωλ Ρεϊνώ (Jean Paul Reynaud, 15 Οκτωβρίου 1878 - 21 Σεπτεμβρίου 1966) ήταν Γάλλος νομικός, πολιτικός, επί σειρά ετών υπουργός όπου αναλαμβάνοντας Πρόεδρος της Γαλλίας, (ο τελευταίος της Γ΄ Γαλλικής Δημοκρατίας), στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον Ιούνιο του 1940, απέτυχε να σώσει τη χώρα του από τη γερμανική κατάληψή της. Στον μεσοπόλεμο υποστήριξε έντονα τον οικονομικό φιλελευθερισμό.

Πρώτα χρόνια

Ο Πωλ Ρεϊνώ γεννήθηκε στις 15 Οκτωβρίου του 1878 στη Μπαρσελονέτ στην περιφέρεια των Άνω Άλπεων. Γόνος πλούσιας οικογένειας ολοκληρώνοντας τις σπουδές στη νομική στη Σορβόννη άρχισε στη συνέχεια να δικηγορεί, συμμετέχοντας παράλληλα και στην πολιτική.
Πολιτική σταδιοδρομία

Αρχικά εξελέγη βουλευτής του γαλλικού Εθνικού Συνασπισμού την περίοδο 1919 - 1924 και στη συνέχεια της κεντροδεξιάς παράταξης κατά την περίοδο 1928 μέχρι το 1940. Στη περίοδο αυτή του μεσοπολέμου διετέλεσε υπουργός Οικονομικών το 1930, υπουργός Αποικιών στην διετία 1931 -1932 και υπουργός Δικαιοσύνης την περίοδο 1932 - 1938. Την περίοδο όμως αυτή του μεσοπολέμου επέδειξε μια ιδιαίτερη χαλαρότητα στους γερμανικούς εξοπλισμούς, χωρίς κάποια στοιχειώδη αντίδραση στη συνεχιζόμενη καταστρατήγηση της διεθνούς συνθήκης των Βερσαλιών.
Την περίοδο 1938 - 1940 επανήλθε στη κυβέρνηση, υπό την πρωθυπουργία του Εντουάρ Νταλαντιέ, όπου και ανέλαβε υπουργός Οικονομικών. Τότε υποστήριξε μια πιο ισχυρή συμμαχία με το Ηνωμένο Βασίλειο και, σε αντίθεση με πολλούς άλλους πολιτικούς της δικής του παράταξής, καλύτερες σχέσεις και με τη Σοβιετική Ένωση, ως αντίβαρο κατά των Γερμανών.

Ως προς τα εσωτερικά προσπάθησε με μια σειρά αναγκαστικών διαταγμάτων την ανόρθωση της οικονομίας της χώρας, με υποτίμηση του νομίσματος, τον περιορισμό των κρατικών δαπανών, την αύξηση της φορολογίας, προκειμένου έτσι να εξασφαλιστούν αναγκαία ποσά για την ενίσχυση των στρατιωτικών δαπανών. ΄Το πρόγραμμά του αυτό υπήρξε αρκετά επιτυχημένο όχι όμως και τόσο ανταποκρινόμενο στις υψηλές απαιτήσεις της περιόδου εκείνης, έστω και αν η Γαλλία αύξησε τα κρατικά της έσοδα κατά το 1/3 των προηγουμένων ετών. Η φαινομενική εκείνη ανάκαμψη της γρήγορα θα εξαλειφόταν στη δίνη του πολέμου.
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Από τις πρώτες ενδείξεις του ξεσπάσματος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ρεϊνώ ήταν αντίθετος και ιδιαίτερα μαχητικός προς κάθε ιδέα "συμβιβασμού" έναντι της Γερμανίας, καθώς και της Ιταλίας, οι οποίες τελικά είχαν οδηγήσει στη Συμφωνία του Μονάχου.
Αντίθετα η τότε γαλλική Δεξιά, στις αρχές του 1940, θεωρούσε μεγαλύτερη απειλή τους Σοβιετικούς, από τους Γερμανούς. Μετά την άρνηση του Νταλαντιέ να στείλει ενισχύσεις στους Φινλανδούς ενώ ο πόλεμος μαινόταν, όπου και ακολούθησε η σοβιετο-φιλανδική ανακωχή (Μάρτιος 1940) καταγγέλθηκε έντονα από την αντιπολίτευση με συνέπεια να υποχρεωθεί σε παραίτηση στις 19 Μαρτίου. Δύο ημέρες αργότερα τον διαδέχθηκε ο Ρεϊνώ.
Πρωθυπουργία

Παρότι ο Ρεϊνώ ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής, στη ψηφοφορία που ακολούθησε η Βουλή των Αντιπροσώπων τον εξέλεξε πρωθυπουργό με οριακή πλειοψηφία μίας μόνο ψήφου. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η αποχή των βουλευτών της δικής του παράταξης, ενώ ένα μεγάλο μέρος των ψήφων που έλαβε ήταν από το Εργατικό Κόμμα. Εκ των πραγμάτων υπό αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση που θα ακολουθούσε δεν θα μπορούσε να έχει σταθερό και μακρύ βίο σ' αυτά που θα επέρχονταν.
Στις 21 Μαρτίου μόλις ανέλαβε ο Ρεϊνώ πρόεδρος του του νέου υπουργικού συμβουλίου, σε συνεννόηση με τον Βρετανό Πρωθυπουργό Νέβιλ Τσάμπερλεν υπογράφει κοινό συμφωνητικό καμία από τις δύο χώρες δεν θα υπογράψουν ξεχωριστή ειρήνη με τους Γερμανούς. Στη συνέχεια υποστηρικτής της ιδέας της έναρξης του πολέμου από την Νορβηγία, τραγικό λάθος από κάθε στρατηγική άποψη, προχώρησε από κοινού με τους Άγγλους στην εκστρατεία της Νορβηγίας (Απρίλιος 1940), διορίζοντας τον Φιλίπ Πεταίν αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και τον Σαρλ Ντε Γκωλ υφυπουργό Άμυνας.

Κατόπιν των παραπάνω κινήσεων που χαρακτηρίστηκαν ωμή πρόκληση κατά της Γερμανίας τα γεγονότα που ακολούθησαν υπήρξαν ιδίως για τη Γαλλία αλλά και τον ίδιο τον Ρεϊνώ δραματικά. Στις 10 - 20 Μαΐου του 1940 εξαπολύεται ο γερμανικός κεραυνοβόλος πόλεμος προς τη Δύση, διαμέσου Ολλανδίας και Βελγίου με μαζική δύναμη πυρός από έξι διαφορετικά σημεία. Στις 15 Μαΐου ο Γάλλος στρατάρχης Γκαμελέν δηλώνει "δεν έχω άλλες εφεδρείες". Την ίδια ημέρα 15 Μαΐου, πέντε ημέρες μετά την έναρξη της εισβολής επικοινωνώντας ο Ρεϊνώ με τον Βρετανό ομόλογό του Τσώρτσιλ του δήλωνε: "Έχουμε ήδη ηττηθεί ... έχουμε ηττηθεί! Έχουμε χάσει τη μάχη ... ". Στις 16 Μαΐου φθάνει στο Παρίσι ο Τσώρτσιλ σε μια ατμόσφαιρα πανικού υποσχόμενος αεροπορική βοήθεια. Την ίδια ημέρα ο Έρβιν Ρόμελ έχει εισέλθει στο γαλλικό έδαφος νότια του Μπομπέζ προελαύνοντας άλλα 80 χλμ. Στις 19 Μαΐου ο Μαξίμ Βεϋγκάν αντικαθιστά τον Γκαμελέν στην αρχιστρατηγία μετά τις πρώτες γαλλικές πανωλεθρίες.

Οι γερμανικές φάλαγγες προχωρούν ακάθεκτα και ορμητικά σαρώνοντας και καταστρέφοντας τα πάντα. Ο συμμαχικός στρατός εγκλωβίζεται στη Δουνκέρκη. Στις 29 Μαΐου αρχίζει η εκκένωση της Δουνκέρκης, ενώ οι γερμανικές θωρακισμένες μονάδες κινούνται προς το Παρίσι με προέλαση 100 χλμ. την ημέρα εκμηδενίζοντας και την περίφημη γραμμή Βεϋγκάν. Χιλιάδες οι Γάλλοι όμηροι. Κάτω από αυτές τις τραγικές συνθήκες και της καταρρέουσας προσπάθειας των Γάλλων ήταν φυσικό επόμενο η σκέψη της ανακωχής να καταλαμβάνει τους περισσότερους.
Παραίτηση - σύλληψη

Στις 14 Ιουνίου η γερμανική μπάντα με τα εμβλήματα και τα λάβαρα του Γ' Ράιχ διέρχεται την Αψίδα του θριάμβου στο Παρίσι. Η Κυβέρνηση του Ρεϊνώ μεταφέρεται στη Μπορντώ. Δύο ημέρες αργότερα ο Ρεϊνώ, αρνούμενος τη συνθηκολόγηση πρότεινε τη συνέχιση του αγώνα στη Β. Αφρική. Μετά την μειοψηφία όμως που έλαβε η πρότασή του από το κοινοβούλιο αναγκάσθηκε πλέον να παραιτηθεί. Αντ' αυτού το Κοινοβούλιο όχι μόνο επέλεξε τον αντιπρόεδρο Φιλίπ Πεταίν διάδοχο του Ρεϊνώ αλλά και του παρέσχε όλες τις εξουσίες για νέο σύνταγμα, για να ακολουθήσει η κυβέρνηση του Βισύ η οποία στις 22 Ιουνίου υπογράφει την ανακωχή.

Λίγο αργότερα ο Πεταίν διέταξε τη σύλληψη και φυλάκιση μεταξύ άλλων και του Ρεϊνώ (Σεπτέμβριος 1940) στις φυλακές του Πορταλέ, ενώ αργότερα εκτοπίστηκε από τους Ναζί (1942-1945) και απελευθερώθηκε από τους Συμμάχους.
Μετά τον πόλεμο

Με τη λήξη του πολέμου συνέχισε να εκλέγεται βουλευτής όλη την περίοδο από το 1946 μέχρι το 1962. Το 1948 διατελώντας υπουργός των Οικονομικών υποστήριξε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τάχθηκε υπέρ της επιστροφής του Ντε Γκωλ, ενώ την περίοδο Ιούλιο - Αύγουστο του 1958 ανέλαβε πρόεδρος της Συμβουλευτικής Συντακτικής Επιτροπής που συνέταξε το νεότερο σύνταγμα της λεγόμενης Ε' Γαλλικής Δημοκρατίας. Ο Ρεϊνώ πέθανε στις 21 Σεπτεμβρίου 1966 στο προάστιο του Παρισιού Νεϊγί-συρ-Σεν (Neuilly-sur-Seine).
Συγγραφικό έργο

Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται τα βιβλία του:

Η Γαλλία έσωσε την Ευρώπη (La France a sauvé l΄Europe - 1947)
Στο επίκεντρο της σύρραξης (Au coeur de la mêlée - 1951), και
Απομνημονεύματα (Memoires 1960 - 1963).

Πηγές

"Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ. 52ος, σελ. 22.
"Ιστορία του 20ου Αιώνος" (6 τόμοι) - Εκδ. Πάρνελ-Χυσός Τύπος Αθήνα 1979, τομ. 4ος, σελ. 1712 και 1738-1739.