.
Ο Νικολά Πουσέν (Nicolas Poussin, 15 Ιουνίου 1594 - 19 Νοεμβρίου 1665) ήταν Γάλλος ζωγράφος, ο σημαντικότερος του κλασικού γαλλικού μπαρόκ, αν και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας του στη Ρώμη. Γεννήθηκε κοντά στην πόλη Λεζ Αντελύ της βορειοδυτικής Γαλλίας το 1594 και πέθανε το 1665 στη Ρώμη. Εκτός από τα δύο χρόνια που υπηρέτησε ως αυλικός ζωγράφος του Λουδοβίκου ΙΓ΄ στο Παρίσι, έζησε και εργάστηκε στη Ρώμη.
Νικολά Πουσέν
Paintings
Christ and the adulteress , Detail
The Martyrdom of Saint Erasmus , detail
The Rape of the Sabine women , detail
The death of Germanicus , detail
The death of Germanicus , detail
The triumph of Neptune ( The Baccanal Richelieu)
The triumph of Neptune , detail
The triumph of Neptune , detail
The Adoration of the Golden Calf
The Virgin Appearing to St. James
The Virgin Appearing to St. James, Detail
The Battle of Josef against the Amorites , detail
The time and the truth , allegory , Tondo
Holy Family with angels , detail, Oval
Holy Family with angels , Oval
Shepherds in Arcadia (Et in Arcadia ego )
Jupiter as a child nourished by the goat Amalthea
Landscape with the Funeral of Phocus
Landscape with Pyramus and Thisbe
Landscape with Pyramus and Thisbe , detail
Landscape with Pyramus and Thisbe , detail
Moses Striking Water from the Rock
Moses Striking Water from the Rock
Drawings
Landscape with trees and tower
Moses Striking Water from the Rock
Study sheet , soldiers and Seahorses
Two putti riding on goats and two nymphs
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Πουσέν, αν και ήταν γιος φτωχών αγροτών, απέκτησε επιμελημένη μόρφωση. Το ενδιαφέρον του για την τέχνη αφυπνίστηκε από τον ζωγράφο Κεντέν Βαρέν (Quentin Varin, 1570 – 1634) το 1612. Έφυγε για τη Ρουέν και μετά για το Παρίσι, όπου γνώρισε την τέχνη της ώριμης ιταλικής Αναγέννησης μέσα από τα χαρακτικά αντίγραφα έργων του Ραφαήλ. Μετά από μια περίοδο μεγάλης φτώχειας, εγκαταστάθηκε το 1624 στη Ρώμη, με τη βοήθεια του Ιταλού αυλικού ποιητή της Μαρίας των Μεδίκων Τζανμπατίστα Μαρίνο, ο οποίος παρήγγειλε στον Πουσέν να φιλοτεχνήσει μια σειρά μυθολογικών σχεδίων για την εικονογράφηση των «Μεταμορφώσεων» του Οβιδίου.
Κατά το διάστημα της παραμονής του στη Ρώμη (1624 – 1640), ο Πουσέν γνωρίστηκε με σημαντικές προσωπικότητες της Ρώμης. Μέσω του γραμματέα του καρδιναλίου Μπαρμπερίνι, τον Καστάνο νταλ Πότσο, ο Πουσέν έγινε ένθερμος θαυμαστής του αρχαίου ρωμαϊκού πολιτισμού και της κλασικής τέχνης. Το 1630, ο Πουσέν νυμφεύθηκε με την κόρη ενός Γάλλου ζαχαροπλάστη στη Ρώμη, την Αν-Μαρί Ντυγκέ, με την οποία έζησε μέχρι το θάνατό της, δίχως να κάνουν παιδιά.
Μεταξύ των ετών 1638 και 1639, τα επιτεύγματα και η εκτίμηση της τέχνης του Πουσέν στους καλλιτεχνικούς κύκλους της Ρώμης τράβηξαν την προσοχή της γαλλικής βασιλικής Αυλής. Ο υπουργός του Λουδοβίκου ΙΓ΄ καρδινάλιος Ρισελιέ προσπάθησε να πείσει τον Πουσέν Να επιστρέψει στο Παρίσι και να γίνει μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Ζωγραφικής και Γλυπτικής. Παρά τους αρχικούς ενδοιασμούς του, ο Πουσέν υποχώρησε στις συνεχείς πιέσεις του Ρισελιέ και του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΓ΄και στα τέλη του 1640 επέστρεψε στο Παρίσι, όπου έγινε δεκτός με μεγάλες τιμές και ονομάστηκε «πρώτος ζωγράφος του βασιλιά».
Σύντομα, λόγω της μεγαλομανίας και της αλαζονικής συμπεριφοράς του, ο Πουσέν άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα με τους υπουργούς του βασιλιά και τους Γάλλους καλλιτέχνες. Οι δημιουργίες του δεν απέσπασαν τους αναμενόμενους επαίνους και τον Σεπτέμβριο του 1642, απογοητευμένος και ταπεινωμένος, εγκατέλειψε το Παρίσι και για δεύτερη φορά εγκαταστάθηκε στη Ρώμη. Κατά την περίοδο αυτή, ο Πουσέν έζησε ως «καλλιτέχνης – φιλόσοφος», απέκτησε πολλούς θαυμαστές, προς τους οποίους διατύπωνε τις ιδέες του για τη ζωή και την τέχνη.
Από το 1660 και μετά, αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα υγείας και στις αρχές του 1665 έπαψε να ζωγραφίζει. Πέθανε το φθινόπωρο του ίδιου έτους και ενταφιάστηκε στον Σαν Λορέντζο ιν Λουτσίνα, την εκκλησία της ενορίας του στη Ρώμη.
Καλλιτεχνική εξέλιξη
"Κέφαλος και Ηώ" (1627, Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο)
Ο Πουσέν έζησε σε μιαν εποχή άνθησης της τέχνης του Μπαρόκ, όταν οι καλλιτέχνες ακολουθούσαν το γενικό ρεύμα του ρωμαϊκού μπαρόκ, με σκοπό να διακριθούν στη γενική τάση της εποχής. Αντίθετα, ο Πουσέν, εμπνεόμενος από το μεγαλείο των έργων του Μαντένια και του Ραφαήλ, επιδίωξε να ξεπεράσει την τεχνοτροπία της μόδας και να ανανεώσει την αισθητική φιλοσοφία της εποχής του.
Τα πρώιμα έργα του Πουσέν είναι εμπνευσμένα από την παλαιά Διαθήκη, την Καινή Διαθήκη και τη μυθολογία, αντλώντας τη θεματολογία του από τις βιβλικές περιγραφές και την αρχαιότητα. Αργότερα, στράφηκε σε μια τεχνοτροπία, βασισμένη στη σπουδή των ανθρώπινων παθών, όπου κυριαρχεί το γυμνό ανθρώπινο σώμα και επιβεβαιώνει το νέο αισθητικό προσανατολισμό του. Σε ορισμένους πίνακες με θρησκευτικό περιεχόμενο χρησιμοποιεί αρχιτεκτονικά στοιχεία και αστική σκηνογραφία, εμπνευσμένα από τον Πάολο Βερονέζε. Την τελευταία περίοδο της ζωής του, ο Πουσέν φιλοτέχνησε μια θαυμαστή σειρά πινάκων με τον τίτλο «Οι Τέσσερις Εποχές» (1660 – 1664, Μουσείο του Λούβρου), που αποτελεί ένα είδος πνευματικής διαθήκης του καλλιτέχνη.
Ενδεικτική εργογραφία
"Et in Arcadia ego (Οι Βοσκοί της Αρκαδίας)" (1637/38, Λούβρο)
"Άκις και Γαλάτεια" (περ.1629/30, Εθνική Πινακοθήκη Ιρλανδίας, Δουβλίνο)
"Νύμφη και Σάτυροι" (περ. 1627, Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο)
Διάσημοι πίνακες του Πουσέν βρίσκονται σε κρατικά μουσεία και πινακοθήκες ή και ιδιωτικές συλλογές σε πολλές χώρες του κόσμου. Μια επιλογή έργων του, που βρίσκονται στις αίθουσες του Μουσείου του Λούβρου στο Παρίσι, περιλαμβάνει:
«Η παιδική ηλικία του Βάκχου»
«Ο θρίαμβος της Φλώρας»
«Ηχώ και Νάρκισσος»
«Η έμπνευση του ποιητή»
«Et in Arcadia ego»( ή «Οι Βοσκοί της Αρκαδίας»)
«Η Μάστιγα του Ασντόντ»
«Οι Εβραίοι μαζεύοντας το μάνα στην έρημο»
«Ο Άγιος Ιωάννης βαπτίζει το λαό»
«Ελιέζερ και Ρεβέκκα»
«Η κρίση του Σολομώντα»
«Ο βιασμός των Σαβίνων γυναικών» (1637 –1638)
«Ορφέας και Ευρυδίκη»
«Απόλλων και Δάφνη»
« Η Μοιχαλίς»
«Ο θάνατος της Σαφίρα»
«Οι Τέσσερις Εποχές»
Πίνακες του Πουσέν σε άλλα μουσεία ή πινακοθήκες του κόσμου, ενδεικτικά, είναι:
«Η Σφαγή των νηπίων» (Πτι Παλαί, Παρίσι)
«Ο Ιησούς του Ναυή και οι Αμαληκίτες» (Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη)
«Ο θάνατος του Γερμανικού» (1627, Μινεάπολις, Η.Π.Α.)
«Το Μαρτύριο του Αγίου Εράσμου» (1629, Μουσεία του Βατικανού)
«Το βασίλειο της Φλώρας» (1631, Πινακοθήκη, Δρέσδη)
«Ταγκρέδος και Ερμίνια» (περ. 1630, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη)
«Η Λατρεία του Χρυσού Μόσχου» (Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο)
«Τοπίο με τον Άγιο Ματθαίο» (Πινακοθήκη, Βερολίνο)
«Τοπίο με τον Πολύφημο» (Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη)
«Η Προσκύνηση των Ποιμένων» (Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο)
«Κοιμωμένη Αφροδίτη, αιφνιδιαζόμενη από δύο Σάτυρους» (1626, Κούνστχαους, Ζυρίχη)
«Νύμφη και Σάτυροι» (περ. 1627, Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου)
«Κέφαλος και Ηώ» (1627, Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου)
«Άκις και Γαλάτεια» (1629, Εθνική Πινακοθήκη Ιρλανδίας, Δουβλίνο)
«Άρτεμις και Ενδυμίων» (περ. 1636, Ινστιτούτο Καλών Τεχνών, Ντιτρόιτ Η.Π.Α.)
«Η Αρπαγή των Σαβίνων Γυναικών» (1634 – 1635, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Νέα Υόρκη)
«Ο Ήλιος και ο Φαέθων με τον Κρόνο και τις Τέσσερις Εποχές» (περ. 1635, Πινακοθήκη, Βερολίνο)
«Ένας χορός με το ρυθμό μουσικής» (1634 – 1636, Συλλογή Ουάλας, Λονδίνο)
«Μίδας και Βάκχος» (Ανάκτορο Νύμφενμπουργκ, Μόναχο)
«Το πέρασμα της Ερυθράς Θάλασσας» (1633- 1637, Εθνική Πινακοθήκη Βικτωρίας, Μελβούρνη, Αυστραλία)
«Η εγκράτεια του Σκιπίωνα» (1640, Μουσείο Καλών Τεχνών Πούσκιν, Μόσχα)
« Τοπίο με την ταφή του Φωκίωνα» (1648, Εθνικό Μουσείο Κάρντιφ)
«Η Φυγή στην Αίγυπτο» (1657, Μουσείο Καλών Τεχνών, Λυών).
«Ο Μίδας λούζεται στην πηγή του Πακτωλού», 1624, Μουσείο Fesch Κορσική[1]
Πηγές
• Χέρμπερντ Ρηντ: «Λεξικό Εικαστικών Τεχνών», λήμμα «Πουσέν, Νικολά», σελ. 271 - 272, Εκδόσεις ΥΠΟΔΟΜΗ Ε.Π.Ε., Αθήνα, 1986.
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Πουσέν, Νικολά», τόμος 50, σελ. 283 - 285, Εκδόσεις Πάπυρος, 1996.
Παραπομπές
Ο πίνακας κλάπηκε από το Μουσείο τον Φεβρουάριο του 2011 και βρέθηκε σε γκαράζ στο Αιάκειο στις 05 Μαΐου 2012: Yahoo News: Γαλλία: Βρέθηκαν κλεμμένοι πίνακες ζωγραφικής μεταξύ των οποίων κι ένας του Πουσέν
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
