Ο Μωρίς Ζοζέφ Λουί Ζιγκόστ ντ'Ελμπέ (Maurice d'Elbée) , στρατηγός των στρατευμάτων της Βαντέ, γεννημένος στις 21 Μαρτίου 1752, στην Δρέσδη, προερχόμενος από γαλλική οικογένεια ευγενών εγκατεστημένη στην Σαξωνία. Πέθανε στις 6 Ιανουαρίου 1794.'
Βιογραφία
Ο Ντ'Ελμπέ προστατεύοντας τους δημοκρατικούς αιχμαλώτους μετά την μάχη του Σεμιγιέ, πίνακας του Μαρί Φελίξ Εντμόν ντε Μπουαλεκόντ
Έφτασε στη Γαλλία το 1777, όπου και έλαβε την υπηκοότητα, εισήλθε σε ένα σύνταγμα ιππικού, έφτασε έως τον βαθμό του υπολοχαγού, ενώ παραιτήθηκε το 1783. Νυμφεύθηκε, στις 17 Νοεμβρίου 1788 στην Εκκλησία της Γκωμπρετιέρ, την Μαργκερίτ-Σαρλότ ντυ Ου ντ'Ωτρίβ, και έκτοτε αποσύρθηκε σε μια εξοχική κατοικία που διέθετε κοντά στο Μπωπρεώ στο Ανζού. Ο γιος του, Λουί-Ζοζέφ Μωρίς ντ'Ελμπέ, γεννημένος στις 12 Μαρτίου 1793, κατόρθωσε να επιβιώσει.
Ο Μωρίς ντ'Ελμπέ ακολούθησε τους Γάλλους ευγενείς στο Κόμπλεντς, ωστόσο επέστρεψε υπακούοντας στον νόμο που διέταζε τους εμιγκρέδες να επιστρέψουν στην χώρα.
Το 1793, οι χωρικοί του Μπωπρεώ κατάφεραν να τον πείσουν να τεθεί επικεφαλής τους. Στο ήδη υπάρχον στράτευμά του ήρθαν να προστεθούν αυτά των Μπονσάν, Κατελινώ και Στοφλέ. Υπηρέτησε, αρχικά, υπό τις διαταγές του Κατελινώ, ενώ αναγνωρίστηκε ως αρχιστράτηγος με τον θάνατο του τελευταίου, νίκησε τους Δημοκρατικούς στο Κορόν και το Μπωλιέ, όμως στη συνέχεια δεν μέτρησε παρά μόνο ήττες.
Ήταν με τον βαθμό του αρχιστράτηγου που βρέθηκε, στις 30 Ιουλίου 1793, στην μάχη του Λυσόν, την οποία κέρδισαν οι Δημοκρατικοί και στη διάρκεια της οποίας βρέθηκε αντιμέτωπος με τους μεγαλύτερους κινδύνους, καταφέρνοντας να στρώσει τα στρατεύματα της Βαντέ από μια ολοκληρωτική πανωλεθρία. Μια δεύτερη ήττα των στρατευμένων αυτών στο Λυσόν, στις 13 Αυγούστου του αμέσως επόμενου έτους, είχε ακόμη πιο βαριές απώλειες για τα στρατεύματα της Βαντέ.
Ο θάνατος του στρατηγού Ντ'Ελμπέ, πίνακας του Ζυλιάν Λε Μπλαν
Ο στρατός των βασιλοφρόνων καταστράφηκε ολοσχερώς στην μάχη του Σολέ από τον στρατηγό Ζαν-Μπατίστ Κλεμπέρ. Ο Ντ'Ελμπέ, έχοντας τραυματιστεί σοβαρά στη διάρκεια της τελευταίας αυτής μάχης, μεταφέρθηκε αρχικά στο Μπωπρεώ, και στη συνέχεια στο Νουαρμουτιέ. Τρεις μήνες αργότερα, και καθώς οι Μπλε είχαν καταλάβει το νησί αυτό, οδηγήθηκε ενώπιον στρατοδικείου, όπου καταδικάστηκε σε θάνατο και τουφεκίστηκε σε δημόσια θέα στην πόλη του Νουαρμουτιέ. Εκεί είχε μεταφερθεί με την βοήθεια μιας πολυθρόνας, καθώς τα συνολικά δεκατέσσερα τραύματα που είχε υποστεί στη διάρκεια της μάχης δεν του επέτρεπαν να σταθεί όρθιος (το κάθισμα αυτό το αγόρασε αργότερα η οικογένεια Ντ'Ελμπέ που το κράτησε στην οικία της, έως το 1975, όταν και ανήκε στον μαρκήσιο Σαρλ Μωρίς ντ'Ελμπέ. Όταν ο τελευταίος έμαθε ότι ένα μουσείο με θέμα την συγκεκριμένη περίοδο βρισκόταν υπό κατασκευή στο Νουαρμουτιέ, έκανε δωρεά την πολυθρόνα αυτή, η οποία, πλέον, βρίσκεται στο κάστρο του Νουαρμουτιέ).
Σύμφωνα με αρκετούς βιογράφους και ιστορικούς, ο Ντ'Ελμπέ ήταν ένας ιδιαιτέρως θρήσκος άνθρωπος, μ μεγάλο θάρρος. Οι στρατιώτες του του είχαν αποδώσει τον χαρακτηρισμό του στρατηγού λα Προβιντάς. Από την πλευρά του ως άτομο ιδιαίτερα χαμηλών τόνων, ο στρατηγός δεν επιθυμούσε να βρίσκεται στο προσκήνιο, σε βαθμό που οι ιστορικοί ξέχασαν για καιρό να του αναγνωρίσουν τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε στο Πόλεμο της Βαντέ. Ιδιαιτέρως ικανός στρατιωτικός, ήταν ιδιαιτέρως αγαπητός από τους στρατιώτες του: ο Τυρώ στα απομνημονεύματά του, ανέφερε ότι υπήρχαν στρατιώτες που δάκρυζαν μονάχα στο άκουσμα του ονόματος του Ντ'Ελμπέ.
Η Μαντάμ ντ'Ελμπέ τουφεκίστηκε με την σειρά της, είκοσι μέρες μετά τον σύζυγό της, τον Ιανουάριο του 1794, και θάφτηκε πρόχειρα σε μια τάφρο μαζί με την κυρία Μουραίν. Τα λείψανά της ανακαλύφθηκαν τυχαία πολύ καιρό αργότερα.
Ο γιος του, Λουί-Ζοζέφ Μωρίς ντ'Ελμπέ μεγάλωσε στο Μπωπρεώ. Υπηρέτησε στα στρατεύματα του Ναπολέοντα, όπου διακρίθηκε στην Λειψία, καθώς και στην μάχη του Χάναου. Έχοντας τραυματιστεί στο Χάναου, πιάστηκε αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο του Πόστνταμ, όπου και απεβίωσε την επόμενη χρονιά[1].
Σχόλια
Στην μεγάλη αυτή στρατιά, κύριος αρχηγός ήταν, τότε, ο Κ. Ντ'Ελμπέ. Πιο συγκεκριμένα, ήταν διοικητής της στρατιωτικής μονάδας που αποτελείτο από ανθρώπους προερχόμενους από τα περίχωρα του Σολέ και του Μπωπρεώ. Επρόκειτο για έναν παλιό υπολοχαγό του πεζικού, ο οποίος είχε αποσυρθεί εδώ και λίγα χρόνια. Ήταν μικρόσωμος, δεν είχε ζήσει ποτέ του στο Παρίσι ούτε πουθενά αλλού, ενώ ήταν εξαιρετικά ευσεβής, ενθουσιώδης, απίστευτου θάρρους και συνάμα ήρεμος: αυτή ήταν και η κυριότερη αρετή του. Η προσωπικότητά του ήταν ευαίσθητη: ξέφευγε στα λόγια του, αν και ήταν εξαιρετικά ευγενικός, είχε ορισμένες φιλοδοξίες, οι οποίες όμως ήσαν περιορισμένες, όπως και τα περισσότερα από τα ιδανικά για τα οποία αγωνιζόταν. Στις μάχες ήξερε να βαδίζει μονάχα εμπρός, λέγοντας: « Παιδιά μου, η Θεία Πρόνοια θα μας δώσει τη νίκη. » Η πίστη του ήταν πάντα σε λογικά πλαίσια, όμως, καθώς έβλεπε ότι ήταν ένα μέσο προσέγγισης και ενθάρρυνσης των αγροτών, έβαζε έναν τόνο συμπόνιας στα κηρύγματά του, καθώς και τσαρλατανισμού που τις περισσότερες φορές φαινόταν γελοίος. Έφερε κάτω από τον ρουχισμό του εικόνες-φυλαχτά, ενώ προσευχόταν και έκανε παροτρύνσεις στους στρατιώτες, και κυρίως τους μιλούσε, συνεχώς, για την Θεία Πρόνοια. Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που οι χωρικοί, αν και τον αγαπούσαν πολύ και σέβονταν οτιδήποτε σχετικό με την θρησκεία, τον αποκαλούσαν, χωρίς αυτό να έχει γίνει κακοπροαίρετα, ο στρατηγός λα Προβιντάνς. Παρά τις κωμικοτραγικές αυτές καταστάσεις, ο Κ. Ντ'Ελμπέ ήταν κατά βάθος ένας άνθρωπος τόσο αξιόλογος και ενάρετος, που όλος ο κόσμος έτρεφε γι'αυτόν αγάπη και σεβασμό[2].
— Victoire de Donnissan de La Rochejaquelein, Mémoires.
Έχοντας παρουσιαστικό ευγενές και που τον έκανε να ξεχωρίζει, ο Ντ'Ελμπέ διέθετε όλα τα χαρίσματα που χρειαζόταν ο ηγέτης ενός κινήματος. Έμπειρος στρατιωτικός, είχε εκπαιδεύσει τους κατοίκους της Βαντέ να πολεμούν σύμφωνα με τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά του τόπους τους, καθώς και με τις ίδιες τις δυνάμεις τους. Ο ηγέτης αυτός του κινήματος είχε όλα τα προσόντα για να επιτύχει στο έργο του. [...] Ο Ντ'Ελμπέ κατάφερε να αποδείξει τις στρατιωτικές του ικανότητες με την εκτέλεση των πολεμικών του σχεδίων. Οι κατώτεροί του αξιωματικοί ηττώνταν κάθε φορά που δεν ακολουθούσαν το σχέδιο μάχης που είχε φτιάξει ο ίδιος. Ο Ντ'Ελμπέ διέθετε την χάρη του λόγου. Εκφραζόταν με σοφία και άνεση, ταυτόχρονα. Η ευγλωττία του ήταν ήρεμη και πειστική ταυτοχρόνως. Ήξερε να χρησιμοποιεί εκφραστικό τόνο και λεξιλόγιο ανάλογα με τις περιστάσεις. Ενώπιον των εξεγερμένων χρησιμοποιούσε αυτόν του ανθρώπου που ενέπνεε και ενθάρρυνε, και είχε σε τέτοιο βαθμό κερδίσει την εμπιστοσύνη και την αγάπη τους, που μετά τον θάνατό του, είδα κρατούμενους από την Βαντέ να δακρύζουν, στο άκουσμα του ονόματός του[3].
— Louis Marie Turreau
Πηγή
« Μωρίς ντ'Ελμπέ », στο Charles Mullié, Biographie des célébrités militaires des armées de terre et de mer de 1789 à 1850, 1852
[1] Jacques Dupire - Le général d'Elbée. - En "La lettre du génie"
Victoire de Donnissan de La Rochejaquelein, Mémoires de Madame la marquise de la Rochejaquelein, sixième édition, 1848. p.149-150.
Louis Marie Turreau Mémoires pour servir à l'histoire de la guerre de Vendée, Volume 35, Partie 1, p.63-64.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
