Ο Ζαν Πολ Μπελμοντό (Jean-Paul Belmondo, 9 Απριλίου 1933) είναι Γάλλος ηθοποιός, ο οποίος συνδέθηκε αρχικά με το Γαλλικό Νέο Κύμα (Νουβελ βαγκ) της δεκαετίας του 1960.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Ζαν Πολ Μπελμοντό γεννήθηκε στις 9 Απριλίου του 1933 στο Νεϊγί-συρ-Σεν, βορειοδυτικά του Παρισιού μέσα σε καλλιτεχνική οικογένεια. Ο πατέρας του, Πολ Μπελμοντό, ήταν γλύπτης με ιταλικές ρίζες[1] και η μητέρα ζωγράφος. Ωστόσο, ο μικρός Μπελμοντό δεν είχε φανερώσει καμία καλλιτεχνική κλίση στα εφηβικά του χρόνια. Αντιθέτως, έδειξε από την αρχή κλίση στα αθλητικά. Δεν τα πήγαινε καλά στο σχολείο και το πάθος του σε αυτή την ηλικία ήταν το μποξ και το ποδόσφαιρο, ενώ μάλιστα έκανε και προπονήσεις μποξ.

Αποφάσισε έτσι να γίνει πυγμάχος και στη σύντομη καριέρα του στα ρινγκ ήταν μάλιστα αήττητος. Το ντεμπούτο του το έκανε το 1949 ρίχνοντας νοκάουτ τον αντίπαλό του από τον πρώτο γύρο[2], αν και την επόμενη κιόλας χρονιά, συνειδητοποιώντας τις θυσίες που έπρεπε να κάνει για να γίνει επαγγελματίας, τα παράτησε[3].

Τότε στράφηκε στην υποκριτική και έγινε δεκτός στην Εθνική Σχολή Δραματικής Τέχνης του Παρισιού και αποφοιτώντας το 1956 βρήκε αμέσως δουλειά στο σινεμά.

Με ένα τσιγάρο μόνιμα στο στόμα του, ο Ζαν Πολ Μπελμοντό ξεκίνησε την καριέρα του το 1957 παίζοντας μερικά μικρορολάκια σε γαλλικές ταινίες της εποχής και βρέθηκε στην αντίπερα όχθη από τον υπερβολικά όμορφο Αλέν Ντελόν, με τους κριτικούς να χαρακτηρίζουν τον Μπελμοντό «γοητευτικά άσχημο» - αν και πολλές θαυμάστριές του και μη, θα διαφωνούσαν με αυτό.
Εκτόξευση στη δόξα

Ο πρώτος του πρωταγωνιστικός ρόλος ήρθε το 1958 με το Les copains du Dimanche και μετά από διάφορες συνεργασίες, όπως με τον σκηνοθέτη Μαρκ Αλεγκρέ στο Έγκλημα στην Place Pigalle (Sois belle et tais-toi, 1958) και το Τελευταίο Ραντεβού (Un drôle de Dimanche, 1958), τον Μαρσέλ Καρνέ στους Ζαβολιάρηδες (Les tricheurs, 1958), αλλά και τον ρόλο του ως Ντ' Αρτανιάν στην τηλεοπτική ταινία Οι 3 σωματοφύλακες, ήρθε ο ρόλος που θα έκανε το όνομά του γνωστό σε μία ταινία που εκπροσωπούσε το «Νέο κύμα».

Το αναντίρρητο ταλέντο και η χαλαρή κινηματογραφική παρουσία του Ζαν Πολ Μπελμοντό έτυχαν της προσοχής του Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, σε μια ευτυχή συγκυρία που θα απέδιδε σύντομα αριστουργήματα. Ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, που μέχρι τότε είχε σκηνοθετήσει τρεις μικρού μήκους ταινίες, σκηνοθέτησε το 1960 το πασίγνωστο Με κομμένη την ανάσα (À bout de soufflé), όπου ο Μπελμοντό πρωταγωνιστεί ως κακοποιός που προσπαθεί να ξεφύγει από την αστυνομία και βρίσκει καταφύγιο σε μία εφήμερη ερωτική σχέση με μία Αμερικανίδα. Ο Μπελμοντό ενσάρκωσε τον χαρακτήρα του με μία ποιητική ελαφρότητα που κανείς Γάλλος ηθοποιός δεν είχε επιδείξει μέχρι τότε. Ο ρόλος του Μπελμοντό ως Μισέλ τον καθιέρωσε ως style-icon και παρ’ όλο που οι ρόλοι που προηγήθηκαν ήταν λιγοστοί και ο Μπελμοντό βρισκόταν μόλις στην αρχή της καριέρας του, η ταινία αυτή τον καθιέρωσε ως «κλασικό». Το Με κομμένη την ανάσα εκτόξευσε τη φήμη του Γκοντάρ και του Μπελμοντό στα ύψη και εγκαινίασε με αριστουργηματικό τρόπο τη νέα σχολή κινηματογραφικής σκέψης που θα έμενε γνωστή ως Nouvelle Vague (Νέο Κύμα). Το γαλλικό σινεμά είχε βρει την απάντησή του στον Αμερικανό Τζέιμς Ντιν. Δεν είναι τυχαίο πως κάθε κείμενο που έχει γραφτεί για τον Ζαν Πολ Μπελμοντό ξεκινάει και τελειώνει με μία αναφορά στο Με κομμένη την ανάσα. Το ντεμπούτο του Γκοντάρ δεν ήταν o καλύτερος ρόλος που έπαιξε ποτέ ο Μπελμοντό, αλλά ήταν με διαφορά η ταινία που αποφάσισε πως στο πρόσωπο του 27χρονου τότε ηθοποιού το νέο γαλλικό σινεμά είχε μόλις ανακαλύψει τον πρώτο του μεγάλο ήρωα[4].

Την ίδια χρονιά, ο Μπελμοντό έπαιξε στο φιλμ του Βιττόριο ντε Σίκα Η Ατιμασμένη (La ciociara, 1960), η οποία επέκτεινε τη φήμη του σε παγκόσμιο βεληνεκές.

Το 1961 ο Γκοντάρ τον επιστράτευσε και πάλι για το Η Κυρία θέλει έρωτα (Une femme est une femme) και την ίδια χρονιά έγινε ο Εφημέριος (Léon Morin, Prêtre) του Ζαν Πιερ Μελβίλ, αποσπώντας την πρώτη του υποψηφιότητα για βραβείο BAFTA καλύτερου ξένου ηθοποιού. Την επόμενη χρονιά ξανασυνεργάστηκε με τον Μελβίλ όταν υποδύθηκε τον Σιλιάν, έναν πληροφοριοδότη της αστυνομίας, στην ταινία Ο Χαφιές (Le Doulos), ένα διαμάντι του σινεμά που κατατάχθηκε από το περιοδικό Empire στις 500 καλύτερες όλων των εποχών. Την ίδια χρονιά βρέθηκε στο πλευρό της Κλαούντια Καρντινάλε στη θρυλική κομεντί του Φιλίπ Ντε Μπροκά Καρτούς (Cartouche).

Το 1963 έπαιξε στο Καυτό πεζοδρόμιο (Peau de banane) με τη Ζαν Μορώ και λίγο αργότερα βρέθηκε και πάλι στα χέρια του Μελβίλ για την ταινία Ο μεγάλος τυχοδιώκτης (L'aîné des Ferchaux, 1963), όπου υποδύθηκε έναν νεαρό μποξέρ σε ρόλο σωματοφύλακα.
Αλλαγή πορείας

Προσπαθώντας να μην τυποποιηθεί, ο Μπελμοντό έπαιξε στον Άνθρωπο από το Ρίο (L'Homme de Rio, 1964) του Φιλίπ ντε Μπροκά, μία κομεντί περιπέτεια υποψήφια για Όσκαρ, που αποτέλεσε μεγάλη εμπορική επιτυχία στη Γαλλία και όπου ο Μπελμοντό πρωταγωνιστεί με την αδερφή της Κατρίν Ντενέβ, Φρανσουάζ Ντορλεάκ. Εκεί ο Μπελμοντό δείχνει μία στροφή από τη «Νουβέλ βαγκ» σε μία πιο εμπορική και mainstream τάση, με τις κωμωδίες και τις ταινίες δράσης να γεμίζουν το βιογραφικό του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έκανε και άλλες επιλογές στη συνέχεια της καριέρας του.

Ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ βρέθηκε και πάλι στο δρόμο του το 1965, σκηνοθετώντας τον στο Ο τρελός Πιερό (Pierrot le fou). Ο Μπελμοντό υποδύθηκε τον Πιερό, ο οποίος εγκαταλείπει τη γυναίκα και το παιδί του και το σκάει με μία κοπέλα η οποία καταδιώκεται από επαγγελματίες δολοφόνους, καταλήγοντας σε ένα φιλοσοφικό οδοιπορικό. Η ταινία έφερε στον διάσημο Γάλλο ηθοποιό και μία δεύτερη υποψηφιότητα για βραβείο BAFTA.

Το 1966 βρέθηκε στο ίδιο καστ με τον Αλέν Ντελόν στην ταινία (ελλ. τίτλος:) Κάψτε το Παρίσι! (Paris brûle-t-il?) του Ρενέ Κλεμάν, όπου εξιστορείται η αληθινή ιστορία της αποχώρησης των γερμανικών στρατευμάτων από το Παρίσι το 1944. Το 1967 εμφανίστηκε ως Γάλλος λεγεωνάριος σε μία ταινία που σατιρίζει τον Τζέιμς Μποντ, το Casino Royale, στο καστ της οποίας περιλαμβάνονταν ο Πίτερ Σέλλερς, η Ούρσουλα Άντρες, ο Γούντι Άλεν και πλήθος διάσημων ονομάτων, με τις κριτικές να διχάζονται.

Το 1967 επέστρεψε στο «νέο κύμα» και βρέθηκε στα χέρια του Λουί Μαλ με την ταινία Ο κλέφτης (Le voleur) και το 1969 συνεργάστηκε με τον νεοκυματικό σκηνοθέτη Φρανσουά Τρυφώ για το ρομαντικό δράμα Η σειρήνα του Μισσισσιπή (La sirène du Mississipi) με την Κατρίν Ντενέβ.
Τα τελευταία χρόνια
Ο Ζαν Πολ Μπελμοντό στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών το 1988.

Μακριά πια από τις σκηνοθετικές οδηγίες των σκηνοθετών του Νέου Κύματος, ο Μπελμοντό γύριζε με καταιγιστικούς ρυθμούς τη μία ταινία πίσω από την άλλη και στη φιλμογραφία του προστεθηκαν γκανγκστερικές ταινίες, μαύρες κωμωδίες, ανάλαφρες κομεντί, θρίλερ (όπως οι ταινίες του Μπροκά της εποχής), έχοντας κάνει πλέον σαφή στροφή προς το εμπορικό σινεμά.

Το 1970 ήταν και πάλι συμπρωταγωνιστής με τον Αλέν Ντελόν στο γκανγκστερικό Μπορσαλίνο (Borsalino) του Ζακ Ντερέ. Το 1971 βρέθηκε στην Ελλάδα μαζί με τον Ομάρ Σαρίφ για τα γυρίσματα της ταινίας Οι διαρρήκτες (Le casse, 1971) του Ανρί Βερνέιγ[5].

Το 1972 έπαιξε στη μαύρη κωμωδία Απίθανος, σατανικός και... ωραίος (Docteur Popaul) του Κλοντ Σαμπρόλ, στο πλευρό της Μία Φάροου, ερμηνεύοντας τον Πολ, ο οποίος ως πρώην γυναικάς, προσπαθεί να αναθεωρήσει τις απόψεις του, πιστεύοντας ότι δεν πρέπει να εμπιστεύεται πλέον όμορφες γυναίκες. Το 1974 έπαιξε στη δραματική ταινία Stavisky… του Αλέν Ρενέ -ο οποίος αν και δεν ήταν ποτέ επίσημο μέλος του «Νέου Κύματος» η δουλειά του το υποστηρίζει- όπου ο Μπελμοντό βρέθηκε σε μία από τις πιο αντι-εμπορικές δουλειές της καριέρας του υποδυόμενος τον μεγαλοαπατεώνα επιχειρηματία Αλεξάντρ Σταβίσκι.

Η εμπορική αποτυχία της τελευταίας του ταινίας, έκανε τον Μπελμοντό να δείχνει απρόθυμος πλέον να συνεργαστεί με σκηνοθέτες του «Νέου Κύματος» και να αναζητά περισσότερο τις εμπορικές ταινίες, ξανά. Επόμενο βήμα η ταινία Ένας αξιολάτρευτος παλιάνθρωπος (L’ incorrigible, 1975) του Μπροκά, όπου ερμήνευσε και πάλι τον μικροαπατεώνα, και τα θρίλερ Τρόμος πάνω απ' την πόλη (Peur sur la ville, 1975) και Εν ονόματι της βίας (L’Alpagueur, 1976). Συνέχισε στο ίδιο μοτίβο και το 1979 πρωταγωνίστησε στην κομεντί Μπάτσος ή αλήτης (Flic ou Voyou), που σημείωσε μεγάλη επιτυχία, ξεκινώντας μία επιτυχημένη συνεργασία με τον σκηνοθέτη Ζορζ Λοτνέρ, την οποία συνέχισαν αργότερα με τις ταινίες Ο μάγκας με τα 1000 πρόσωπα (Le Guignolo, 1979), Ο επαγγελματίας (Le Professionnel, 1981), Ο πολυγαμικός (Joyeuses Pâques, 1984) και την ταινία μυστηρίου L'inconnu dans la maison (1992).

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 ο Ζαν Πολ Μπελμοντό ήταν πια ένας σπουδαίος δραματικός και πολύπειρος ηθοποιός, ανεβαίνοντας ολοένα και πιο συχνά στο θεατρικό σανίδι. Το 1987 κέρδισε βραβείο Σεζάρ καλύτερου ηθοποιού για την ταινία Ο κυνηγός της περιπέτειας (Itinéraire d'un enfant gâté)[6], έχοντας βραβευτεί λίγες φορές στη ζωή του, παρά το εύρος της καριέρας του.

Τη δεκαετία του 1990 οι κομεντί όπως το Désiré (1996) και το Ανάμεσα σε δυο μπαμπάδες (1 chance sur 2, 1998) όπου συνάντησε ξανά τον Αλέν Ντελόν, συνεχίστηκαν, αλλά ταυτόχρονα έκανε και πιο δημιουργικές δουλειές, όπως το Εκατό και μια νύχτες (Les cent et une nuits de Simon Cinéma, 1995) της Ανιές Βαρντά και τους Άθλιους (Les Misérables) πάνω στο έργο του Βικτόρ Ουγκώ, την ίδια χρονιά[7].

Τώρα ήταν αρκετά επιλεκτικός στους ρόλους του, αν και την καριέρα του ανέκοψε το εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη το 2001 και του στέρησε την ικανότητα της απρόσκοπτης ομιλίας. Στο σινεμά επέστρεψε ως ζωντανός θρύλος έπειτα από διάστημα εφτά ετών με τον Άνθρωπο και τον σκύλο του (Un homme et son chien, 2008), ερμηνεύοντας έναν άνθρωπο άστεγο και ηλικιωμένο που περιπλανιέται στο Παρίσι με τον σκύλο του.

Το 2011, ο «άσχημος γόης» του γαλλικού κινηματογράφου τιμήθηκε στις Κάννες με ειδικό Χρυσό Φοίνικα[8] για τη συνολική προσφορά του στην έβδομη τέχνη[9], ενώ με αφορμή την εμφάνιση και τη βράβευσή του, προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ Belmondo...Itineraire των Βενσάν Περό και Τζεφ Ντόμενεχ, το Ένας υπέροχος κατάσκοπος[10] (Magnifique, 1973) του Φιλίπ ντε Μπροκά και το 100.000 δολάρια στον ήλιο (Cent mille dollars au soleil, 1964) του Ανρί Βερνέιγ. Ο «Μπελ Μπελ», όπως τον αποκαλούν οι φίλοι του, χαρακτήρισε τον ειδικό Χρυσό Φοίνικα «δώρο θεού», καθώς στα 53 χρόνια που δούλεψε στον κινηματογράφο (1956-2008) δεν τιμήθηκε ποτέ με κάποιο σημαντικό βραβείο (εκτός από ένα Σεζάρ)[11].
Προσωπική ζωή
Ο Ζαν Πολ Μπελμοντό στο φεστιβάλ των Καννών το 2011, συνοδευόμενος από την Μπάρμπαρα Γκαντόλφι.

Ο «αέρας» και το αρρενωπό στυλ του Μπελμοντό αποδείχθηκαν ακαταμάχητα για τις γυναίκες της εποχής του. Στην προσωπική του ζωή, έχει δύο γάμους στο ενεργητικό του: με την Ελοντί Κονσταντάν (1953-1965), με την οποία χώρισε όταν αποκαλύφθηκε ο παράνομος δεσμός του με την Ούρσουλα Άντρες, και τη Ναταλί Ταρντιβέλ, την οποία γνώρισε το 1989 ως 24χρονη κοπέλα και έμεινε στο πλευρό της επισήμως από το 2002 έως το 2008. Έχει αποκτήσει επίσης τέσσερα παιδιά, αν και η μεγαλύτερή του κόρη έχασε τη ζωή της σε πυρκαγιά το 1994.

Σύντροφος του Ζαν Πολ Μπελμοντό υπήρξε για οκτώ χρόνια (1972-1980) η ηθοποιός Λάουρα Αντονέλι. Στο φεστιβάλ των Καννών, το 2011, εμφανίστηκε με τη νέα του σύντροφο, την κατά 45 χρόνια νεότερή του και πρώην Playmate, Μπάρμπαρα Γκαντόλφι από το Βέλγιο.
Ενδεικτική φιλμογραφία

À pied, à cheval et en voiture (1957)
Les copains du Dimanche (1958)
Έγκλημα στην Place Pigalle (Sois belle et tais-toi, 1958)
À pied, à cheval et en spoutnik! (1958)
Οι ζαβολιάρηδες (Les tricheurs, 1958)
Τελευταίο Ραντεβού (Un drôle de Dimanche, 1958)
Ένας άγγελος στη Γη (Ein Engel auf Erden, 1959)
Το τρίγωνο της αμαρτίας (À double tour, 1959)
Με κομμένη την ανάσα (À bout de soufflé, 1960)
Προσοχή! Δημόσιος κίνδυνος!, (Classe tous risques, 1960)
Moderato cantabile (1960)
Μυστηριώδης επισκέπτης (Les distractions, 1960)
Η Γαλλίδα και ο έρωτας (La Française et l'amour, 1960)
Το γράμμα μιας δόκιμης μοναχής (Lettere di una novizia, 1960)
Η Ατιμασμένη (La ciociara, 1960)
Ο δρόμος των κακόφημων σπιτιών (La viaccia, 1961)
Η Κυρία θέλει έρωτα (Une femme est une femme, 1961)
Ο εφημέριος (Léon Morin, Prêtre, 1961)
Διάσημοι εραστές (Amours célèbres, 1961)
Προθεσμία ως την αυγή (Un nommé La Rocca, 1961)
Riviera-Story (1961)
Καρτούς (Cartouche, 1962)
Οι δυο αλήτες (Un singe en hiver, 1962)
Ο Χαφιές (Le Doulos, 1962)
Η πιο αστεία μέρα του πολέμου (Il giorno più cortο, 1963)
Οι εραστές της πανσιόν Μαρίνα (Mare matto, 1963)
Καυτό πεζοδρόμιο (Peau de banane, 1963)
Ο μεγάλος τυχοδιώκτης (L'aîné des Ferchaux, 1963)
Το αλατοπίπερο της ζωής (Dragées au poivre, 1963)
Ο άνθρωπος από το Ρίο (L'Homme de Rio, 1964)
100.000 δολάρια στον ήλιο (Cent mille dollars au soleil, 1964)
Το μυστικό της χρυσής λιμουζίνας (Échappement libre, 1964)
Επιχείρηση: Το κυνήγι του άνδρα (La chasse à l'homme, 1964)
Δουνκέρκη - 2 Ιουνίου, (Week-end à Zuydcoote, 1964)
Βιασμός στον ήλιο (Par un beau matin d'été, 1965)
Ο τρελός Πιερό (Pierrot le fou, 1965)
Ο τυχοδιώκτης τον δύο ηπείρων (Les tribulations d'un Chinois en Chine, 1965)
Ο τρυφερός αλήτης (Tendre voyou, 1966)
Το Παρίσι φλέγεται (Paris brûle-t-il?, 1966)
Ο κλέφτης (Le voleur, 1967)
James Bond 007 - Casino Royale (1967)
Ho! (1968)
Ο εγκέφαλος (Le cerveau, 1969)
Η σειρήνα του Μισσισσιπή (La sirène du Mississipi, 1969)
Ο άνδρας που μ' αρέσει (Un homme qui me plait, 1969)
Borsalino (1970)
Παντρεμένοι αλά... γαλλικά (Les mariés de l'an II, 1971)
Οι διαρρήκτες (Le casse, 1971)
Απίθανος, σατανικός και... ωραίος (Docteur Popaul, 1972)
Ο σημαδεμένος (La scoumoune, 1972)
Ο κληρονόμος (L'héritier, 1973)
Αχτύπητος εραστής, τρελλός καταδιώκτης (Le magnifique, 1973)
Stavisky... (1974)
Τρόμος πάνω απ' την πόλη (Peur sur la ville, 1975)
Ένας αξιολάτρευτος παλιάνθρωπος (L'incorrigible, 1975)
Εν ονόματι της βίας (L'alpagueur, 1976)
Το αφεντικό του club Number 1 (Le corps de mon ennemi, 1976)
Το θερίο (L’ animal, 1977)
Μπάτσος ή αλήτης (Flic ou voyou, 1979)
Ο μάγκας με τα 1000 πρόσωπα (Le guignolo, 1980),
Ο επαγγελματίας (Le professionnel, 1981)
Ο άσσος των άσσων (L'as des as, 1982)
Ο περιθωριακός (Le marginal, 1983)
Το αρπαχτικό (Les morfalous, 1984)
Ο πολυγαμικός (Joyeuses Pâques, 1984)
Επικίνδυνος διαρρήκτης (Hold-up, 1985)
Ο κυρίαρχος (Le solitaire, 1987)
Ο κυνηγός της περιπέτειας (Itinéraire d'un enfant gate, 1988)
L'inconnu dans la maison (1992)
Εκατό και μια νύχτες (Les cent et une nuits de Simon Cinéma, 1995)
Οι άθλιοι (Les misérables, 1995)
Désiré (1996)
Ανάμεσα σε δυο μπαμπάδες (1 chance sur 2, 1998)
Peut-être (1999)
Amazone (2000)
Ένας άνθρωπος και ο σκύλος του (Un homme et son chien, 2008)

Παραπομπές

Famous French people of immigrant origin Eupedia
Jean-Paul Belmondo Boxing-Scoop
Ο ιδιαίτερος γόης του ευρωπαϊκού σινεμά Ζαν-Πολ Μπελμοντό Newsbeast
Ένα όπλο, ένα κορίτσι και ο Ζαν Πολ Μπελμοντό Flix
Αθήνα 1971. Γιατί αυτός ο άνδρας είναι κρεμασμένος από το τρόλεϊ; Μηχανή του χρόνου
Ζαν Πολ Μπελμοντό Αθηνόραμα
Ζαν-Πολ Μπελμοντό iShow
Who is who: Ζαν Πολ Μπελμοντό Clickatlife
«Αιώνιος έφηβος» ο 80χρονος Ζαν Πολ Μπελμοντό Euronews
Στην Ελλάδα είναι επίσης γνωστό με τον τίτλο Αχτύπητος εραστής, τρελλός καταδιώκτης αλλά και ως Ο υπερκατάσκοπος με τα χίλια πρόσωπα.
Κάννες - Η αποθέωση του Ζαν Πολ Μπελμοντό Το Βήμα

Γάλλοι

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library