Ζαν Νικό

Ο Ζαν Νικό (γαλλ. Jean Nicot de Villemain, 1530 – 4 Μαΐου 1600, άλλες πηγές αναφέρουν 1604[1]) ήταν Γάλλος διπλωμάτης και λόγιος, προς τιμήν του οποίου ονομάστηκε το φυτό του καπνού (Nicotiana tabacum).

Σύντομο βιογραφικό

Ο Νικό γεννήθηκε στη Νιμ, όπου ο πατέρας του εργαζόταν ως γραμματέας.[2] Ο νεαρός Ζαν σπούδασε στην Τουλούζη και στο Παρίσι[1], όπου κατάφερε να βρει εργασία στο περιβάλλον του Μεγάλου Σφραγιδοφύλακα της γαλλικής αυλής. Λόγω της θέσης του συναντιόταν με τον βασιλέα Ερρίκο Β΄ και τη βασίλισσα Αικατερίνη των Μεδίκων, ο οποίος τον συμπάθησε και τον ονόμασε αρχικά ιδιαίτερο γραμματέα του.[2] Αργότερα του ανέθεσε καθήκοντα πρεσβευτή στη Λισαβόνα, όπου ο Νικό επρόκειτο να διαπραγματευτεί, εκτός από διάφορες εμπορικές συμφωνίες, τον γάμο του βασιλέα Σεβαστιανού της Πορτογαλίας που είχε γίνει βασιλέας το 1557 σε ηλικία τριών ετών και της Μαργαρίτας του Βαλουά.[1] Αναμεσα στους φίλους που απέκτησε στη Λισαβόνα ο Νικό ήταν ο λόγιος και βοτανολόγος Damião de Góis (ή de Goes), ο οποίος σε μια συζήτηση μετά το δείπνο που του παρέθεσε, του έδειξε ένα φυτό καπνού, που είχε στον κήπο του, και άρχισε να του εκθέτει τις ιαματικές ιδιότητες του νέου αυτού φυτού: Η εφαρμογή του σε καρκινικό όγκο αποτελούσε, κατά τον Γκόες, θεραπευτικό θαύμα. Ο Νικό πήρε μερικά τμήματα φυτών καπνού και τα φύτευσε στον κήπο της γαλλικής πρεσβείας και, το 1560, δημοσίευσε ορισμένες από τις θεραπευτικές ιδιότητες που είχε διαπιστώσει να έχει αυτό το «νέο» για την Ευρώπη φυτό, το οποίο περιέγραψε περίπου ως πανάκεια[2] Έστειλε φυτά στη Γαλλία, καθώς και «μυτιές» καπνού στη γαλλική Αυλή. Η Αικατερίνη των Μεδίκων εκτίμησε ιδιαίτερα τις ευεργετικά απολαυστικές ιδιότητες του καπνού, έγινε ζηλωτής του και ενθάρρυνε την κατανάλωσή του αρχικά μέσα στην Αυλή της και αργότερα και έξω από αυτή[3].

Όταν ο Νικό επέστρεψε στη Γαλλία, του αποδόθηκε ο τίτλος "de Villemain" και μια έκταση γης κοντά στο χωριό Brie-Comte-Robert, στο κεντρικό - βόρειο τμήμα του Ιλ-ντε-Φρανς. Ο Νικό αποσύρθηκε στην έκταση αυτή και ασχολήθηκε με τη συγγραφή του βιβλίου του "Thresor de la langue françoyse, tant ancienne que moderne" (Θησαυρός της παλαιάς και νέας γαλλικής γλώσσας) που εκδόθηκε το 1606.[1]

Το 1753 ο Κάρολος Λινναίος απέδωσε το όνομα Nicotiana στο γένος του φυτού του καπνού, προς τιμήν του Νικό. Από το όνομά του, επίσης, έλαβε και το όνομα το αλκαλοειδές του καπνού, η νικοτίνη.[1]

Encyclopedia Britannica, λήμμα Jean Nicot
Medicine net: Jean Nicot Discovers The Healing Properties Of Tobacco
George F. Koob, Michel Le Moal, Neurobiology of Addiction, Academic Press, 11 Nov. 2005, σελ. 243 στο Google Books